Petri Iacobi Zouelli ... Commentarius de pestilenti statu, in quo, quicquid ad pestem curandam attinet, clarissime continetur

11쪽

simistit, qui pestilentes uocantur , etenim huius ent apud omnes homines notio , m pe-sem appetant omnes homines , sciuntq; exitialem morbum se , unde ad Deos sepe re'

ferunt de curatioue eorum eonsulentes. Sed ne eui nominum uarietas in posterum imponat, id in primis dignoranduin est; morbos quosdam inuadere nidios in communi, Φ,qu

rum numero siunt hi quos Hippoe. libro de aere,'aqua m locis pantaenus hoc se uniuersales, segregarios uocauit; qui se ara tim quemlibet inuadunt , hos dii erises, dissimiles nominat Hippoc. libro de rationemrius, inter eommunes odimi, id est publici, si ut alii uero , vidimj, vidimisu, idest

populares uocantur , ex quorum postremo genere non infimum sui malignitate' mnicie occupat locum pestilens morbus . Causam autem,eur in publicum serpat tum longe late popularium hoc morborum omne genus , qui haec tractant sitis sitanter, quantum tanta res exigebat negligentius m hi uidentur attulisse , ut hae in parte.Quin-

12쪽

DESTILENTI. a

ti Silentiam, quemadmodum in prohoemioliv. starium morborum refert Galenus mihι videantur confirmare , qui nulla habita ratione eausesolaposteriam causam es. experientia impudenter affirmabat. Loησe tamen Hippoe . Ut uisium is porro libro. e natura humana particula j. . phoris,. morbos publice vigentes eum ambientis nos aeris conivnrit statu, quando eius euitandi nussa rario habeatur , Ied inuitis etiam nobis hau -rιendus quouis tempore presenti coelisa

tu utendum, ut hoe nomine aer uulgarium

morborum eos sit eessendus, Sed prae tatuerba Hippoc . recensere quae sic se habent . . Morbi fiunt ,partim a uictu , partim a s i

ritu euius attra tione uiuimus , utroq; hoc sane modo di tinguens ubi multi uno morbo homines eorripiuntur eadem tempestate aμ- sam illi attriuere debemus , quod e t maxime commune , quo praecipue omnes utimur , id autem e t quoil restirando attrahimus Iune enim uictum uniuscuiusq; no tritis nequaquam in eausa esse manifesto eonflat,

13쪽

DE STAT V l

nes quim senes tam feminas quamuiros, perinde uinum at aquam bibentes tam qui offam quam qui panem comeduvi tam qui parum quam qui multum laborant , ergo non fuit ut 'us ratio in cause potissima, eum homines quoquo uiritu utentes tu eundem incidant morbum . . t ubi diuersis eodem tem pore morbis homines V ciuntur suus cuiq; uis Iussine controuersia potissime causa e t. His uerbis ut etiam exponit Galenus coelum con lituit Hippo. non uictum esse uulgarium

omnium causam moriarum. .

SCAT. CAP. II.

E s TI L E N s itaq; morbus ab inspirato aere non quovis sid putrefacio trahit ori i-vem , quod qua rationestat abunde docet Galenus primo

te disserentiis fibrium cap.iiij

ut sit principium putredinis aeris , vapor putridus a cauaueribus inhumatis autHudibus

14쪽

ecleuatus , tum etiam ex nimio immo δε- tot luputrefit aerinthub ea re, quemadmodum pes ilentia, tuae in sit athenienses Misentes en peregre in Tuguriss η persta- iis homines diate illla torruptio es cie t. Verum haec postrema putredinis aeris erasia, quam adfert. Galenus nobis sicco pede haud est praerere unda , neq; enim ut nec diectu ita nec ereditu est facile uisem propter inu rem solem putrescere , presertim eum Ariaistotelissit rectimoniiun Sectione.xxv. pro blemate.xix. Ignem φιta semper calidis -- mussit , nunquam putrescere, ut neq; aerem propterea quia aer irae sertus sit , ut te histotelis sententia debeat aer ab inu immodico a putrefactione potius uindicari;enim uero si putredinis rationem omnem m eam sus ab eodem auctore libro litis: metheorum

traditas pias secondo dedissereniijs fibrium

eap.xij.eonfirmat 'Galenus in medium proponamus , non solum hule. Sed eadem opera permultis aliis Galeni locis detrahent , incauto lectori Imponent. Putredo siquidem eo auctore nihil aliud est quam uictoria qua- .

15쪽

litatum passiuarum supra activas emcurre te ealore externo ambientis nos aeris, qua ratione motus Galenus libro primo de disserenti s febrium eapiij. ν longe euidentius. xi. methodi. viij.ea solum uult putre fere quaealida sunt m humida. Hippoe. autem ini, is de morbis uulgaribus pestiferas omnes

tempestates ex humida eoeli conctitutione uidetur ubiq; praedixisse, quod eum bonus uicenas deprehenditet pectilentes febres in aere humidom turbido sequentes, mitio

res tamen , tempore uero ealido rariores ue

rum longe maligniores esse prodidit. Sed tantum Ap, ut hic difflcultatem diluat quod tamen deeebat eum qui se amborum interpretem prosteriir fecissee; quinimo potius longe maiorem di Hultatem posteris hae in parte uidetur reliquisse . Meu uero sententia uidetur locus ille Galeni in ρrimo de disseremijs febrium cap. iiij. ita inteu redus no quasi ille eonctanter assismet'asseueret, aerem propter nimium aestum pestilentem euase se , sed quodpotuisset quilibet facile bullicari eius aesta. tis calorem immodicumfuspe in causa;Forte

16쪽

pssΥILENTI. 4 deorum nutu pestilens morbus ibidem passiuatur ut placuit Homero in primo Laius

referens er sin Sacerdotem Agamemnonem

qui se etiam illam suam surripuerar nse

sequentem, ea haud quaquam precibus ab illo obtenta . nulini istam uouisse impreeans At de Graecis uindictam sumeret; inde Apollo ira creeitus radiis suaribus pestem ζω eis immisit , qua prius inter eanes , δε- mum per homines grassabatur ; huiusce d niq; pestis causa a calcante nessoride perres Asia detecta fit . Verum eum id sorte δε-bulosum esset, ommisiit Gallinus ,refert 'tius id eontigisse per continuitarem , eo quia ex Aethiopia fluxisse ir mala inquinamenta, quae his qui habebant corpora usAniparataeause febris extiterunt; poterant siquidem

per nilum inquinamenta putrida uersus articum regionem fuisse delata,m nos me hercle docent haee Galeni uerba ipsium non latuisse pestem morbum esse eontagiosium, quod ramen recentiorum quidam arbitrantur ; eo quita roma procul non aufugisset eum ibi imseuiret pestilens morbus ilia'; . litoηino

iiij

17쪽

Imperatori non praedixisset cis id non parum principi nostro , ac toti latriae pedemontana Timeo, quando intergatios talem pectiferum morimm affatim grassari in praesentiarum obaudiam; nec per eontinuitatem aeris alis a deferuntur contagia , Ob id aliquid inferius de praestruatione aeris dicere decrevimus . Verum ut ad id unde divertimus redeamus. Omnes celebres uiri, psi de . eris putrefrictione stri erunt uno ore assurim dixere , quod aer calidus humidus omni alia aeris remperatura paratior ent ad sustipiendum

putredinem. -Hoe enim rectatur Auena

iij. fir tracitat .eq.primo. Iuxta initium tum ad humidos uapores a terrae ciuitatibus eleuatos tum ad siderum humidum influxum , hoc refert aerem intermedium propter diminutum ab eorum nimia humidit re calorem corrumpentem . . verrois in lib. iij. colle laneorum equiij. Iuxta medium ponit duo genera corruptionis aeris, alterum ex uaporibus , alterum in sub tantia propria quia dicit accidere ex multitudine imbrium. Galenus loco allegato tantum locutus vi de

18쪽

putrefactisne aeris, quae ex inquinatis rapo ribus excitatur, relatum enim inuenio sepius in historijs ex multarum lucustarum morte

pestem in Italiagrauemsuccessissesed Primceps prima quarti uae T. iiij.eq.primo putat sub tantiam aeris non seputrescere uerum tamen qualitatem putridam posse a Vaporibus putridis recipere, id forte desumpsit a Philosese in xxv .pe Itoneproblemate.xis. qui existimauit mem nes aerem putrescere,inquit enim,quod putrescere debet refri -- gerari prius cοηuenit , aer autem non potest refrigerari, eum ignis secum plurimum habeat , quare nee putrescere . Enimuero cuiliabet diligentius rem ipsam perquirenti facile eompertum erit, opinionem philosophi ueris- rem esse, Nam si in pessifera con titutione aer fecundum substantiam putreferet omnia

animalia nedum omnes homines tune inecessario morerentur, it hoc nunquam accidisse compertum est.Verum secundum . uerroemi uenRore aer sichndum seu tantiam putre

fere potest, dicendum quia leuissimam putrefationem Fuficipit sie , cr alia elementa

19쪽

quia haee ex toto binescere non possunt, φιMauitem putrestit aliquantis er necessarium est ut qui car,m huic sententia nec philosophus

nec ipsa ueritas repumae , σοι tam remissam putridinem Aului semper etiam homi - ηes , in grauissima euadunipe te tum beluarum genera multa maxime ualide , Vtillimum intur erit hie meminisse quod dis ius traetabimus ubi deprae seruatione a ris disseremus ubi aer eorruptus es t alligi mis locis habitandum uel ubi ex terrae halitu processerit pectis , arsi aliunde uenti eam δε- tulerint, quia distrimen patriae pedemontanae Galliae uicinae imminet , humilibus easis

tum etiam meliusμbterraneis. Psem ad planetas tantum causam pestis reserre, qua res exemplo unico euadet dilucida, finge interim dum proponuntur eartaginis erigenda moenia turres , porticus m id genus alia quae in bene instituta ciuitate defuerantur aliquem ex planetis dire te rejicierem tuneralem riuitatem, interim dum primum Aramaisonis gradum constendit occurrere Marti in eodem prorsessitu, a ut Saturno , tui .

20쪽

propter terribiles horum planetarum asin-ectus infesta sit in talem ciuitatem influxus, ut eam bella , pestes , Odia oe inimicitia sectu tur , ut uarijs tumultibus m perieulis nolinunquam non sit Iutura obnoxia,Sed eum medicus omnia sensium beneficio metiatur eteonfirmet , a quibus icta longo interuasso absimi pectis igitur eos rectius cum Gale no putrefacto aeri humoribus ad hanc ipsius in 'iratione si cipiendum putredinem paratis tribuemus. Caeterum aer inseritus Iruiusce

ut diximus' pectiferi affectus potissima causa est , ipse tumensola aeris infectio pessem excitare haud quaquam pore tyut inquit Galenus primo de asseren eb.cap.iij.alioqui nemo immunitus sipeste euaderet , quinimo illud sit potissimum ae perpetuum non levem partem generationis non solum pessis ,sed et

omnium morbον um esse est iciendi eorporis preparationem, Aectus enim agentium furit in passis praeparato ut te Iutur . Crisiorcle secundo libro de anima Tex. et q. Contingit autem humores peccare praesertim ex malo usi sex rerum non naturalium , psa ae-