Chirurgiae theoreticae praelectiones

11쪽

cujustumque partis tetra

ter naturam elevatio missi . 'cidat, qui aut tantum mutat formam, aut & ossicia laedar, tunc inorbus est qui dicitur tumo . spinpocrati dicebatus aedem . Arabibus Uema sive abscessus audiebit . Ut autem qualibet in parte tunior Oria. iu , oportet, ut affluxu minor Va dat sempe refluxus: Ex quo fit, ut sensim sensimque coli. ctis humoribus solides partes sensibiliter distendus ruePraeter at am , fietque tumor . Hujusmodi affoctus aut ex geneρali, aut e peculiari causa oriri potest. Ge. aeratis tumorum causa juxta nostrum

12쪽

el. Aurelium Severinum a est ca-cla xia , scilicet status ille humori in

lentus in crassus , atque solidoriam atonia, in quo facile accidit eorundem mora , i solidarum partium di- sensio . Si vero fiat quadam in parte debilitas fibrarum compressio ligatura his mile , aut totaliter tollens , aut quodammodo impediens debitum humorum refluxum necessario accidit eorundem stagnatio, stagnationem sequitur distensio, distensionem

elevatio , fietque tumor . Hinc patet, quod sicuti causae generales, veluti ciborum euchimorum, pinguium , digestionique ineptorum abusu , aquarum stagnantium potione , aeris a

nos palustris incolatus, nimia cor- rotis quies hc his similia , viscerum abdominalium obstructionibus , indeque cach extae, bc tumoribus causam occasionalem, sed generalem exhibeant; ita datae partis vitiosa brarum , bc Vasorum directi , textura , debilitatus tonus, mutata inter affluxum re

13쪽

nuxum directio, atque id genus alia possunt tumorum causam peculiaremessicere. Sic si quodcumque a ligamus, jam supra ligaturam Oritur tumor . Id accidit, ex eo, quod per ligaturam impeditur humorum resu-xus, dum affluxus liberus est. Stimulus in hunc quoque Venit censum. Ita de reliquis sentiendum est causis. f. . umorum Variae sunt species pro ratione sedis pro ratione ic materi se contentae. Pro ratione sedis alii sunt interni , alii externi. Alii arteriarum , alii venarum , alii membranam in , alii musculorum, alii os sum . Quidam in trunco , quidam in extremitatibus accidunt. Ratione ma-Zeriae content se alii sunt sanguinei alii lymphistio . Alii continent mate- ,

cuntur, alii servant duram materiam,

bc non dolent , bc sunt foyrrho . Si

continent carnem sunt sarcomatos , si

pus sunt alsoupus, si aerem sunt arulenti Hos graeci vocant emphysemara . Si autem , quod continent rumores in qua tam morbosa Veste , quam gra

14쪽

sici appellantur , iique trium sunt

specierum . imirum ea mara , meis licerides, atheromataque vocantur. Primi sunt i, qui sebacearn servantia feriem , auexi, qui continent melleam veluti substantiam . Tertii seruant materiam pulti similem rodo simplicem, modo aliis concretionibus erroneis mintermixtam . Ex hac diversa tumorun specie varia institii potest prognotis. Nani aut tumor . solvitur , aut in abscessum , aut in gangraenarii, aut in scyrrhum abit . Pro generali tumorum curatione sedulo advertendum num incipiens, num famis sit. Primo enim in casu duplex indicatio datur, quarum altera affluentis humoris aversionem tentamus , altera, qua colle-Aam evacuamus materiam . Primae indicationi satisfaciendurn es remediis eVacuantibus , repellentibus Eva cuantia Varia eis possunt pro varia tumoris specie . Si . . tumor fiata multa sanguinis copia phlebotomia optima erit, eaque Vel per ferrum ,

vel per cucurbitas scariscatas , vel per

15쪽

hyrundines celebranda. Si vero tumor sit a cacochymia cathartica , diu- retica, b diaphoretica adhibenda sunt Repellentia vero tunc adhibere praestat, ' cum incipiente tumore tentandum sit, ne humor ulterius influet, cumuletur misce repellentibus potet robur solidis conciliari, ut auctae eorundem oscillatione dissipetur humo rum affluxus. maec autem aemedia non nisi cum summa attentione adhiberi debent. ruta semper non sunt repellentia tumoribus in cavitatibus trunci ortis adplicata . Subest tim'r, ne dissipata materies in tumore contenta sat metastas ii internis partibus . Semper sunt suspecta , immo bera ala repellenti adhibita contra venenatos,s pestilentes tumores, Veluti est bubo gallicus , Iesiilen anthrax in alignus Ac. In criticis tumoribus eadem cautio seivari debet. Alteram indicationem absolvunt remedia resolventia , dummodo tumori materies re tolutioni est apta . Quoi te resolvi nequit suppurantibus est tractanda Demum ferro. igne, si suppu-

16쪽

I, ARTI curum a Tatio obtineri nequit , tractandus est tumor , juxta Hips Ocrati mentem , qui ait sh quoscumque morio medica

Ontum non sanat, fana ferrum , quos non fana ferrum igni fauat , quos vero i ni non sanat , hocsanari non posse putato

ARTICULUM IL

Um alicujus partis disten-x-ί,' sonem, tumefactionemque

'i praeter naturam facit collectus sanguis, tus: natu tumor vocatur unguineus.

Hujusmodi rumor ut plurimum Varius esse potest pro varia ratione, qua sanguis colligitur ad ipsum Uciendum. Si sanguis cum fervore , impetu , crubore tumefactae carnis stagnat, tunc sit tumor, qui Vocatur infaminatorius. Si vero in cellulari colligitur sanguis, sine fervore tumor apparet, clune ecchymosis est . Si in venis moratur, col-

17쪽

IN p ΣΑΜΜATIO. 3 colligitur sanguis tumor sit absque ulla pulsatione tunc est varix, ia1 ad instar hernio si tumoris intra arterias tumor maxime pulsans lacitur, tunc est aeurysma c. Inter omnes vero hos recensitos tumore princeps est ille , qui dicitur inflammatio , de qua , quoad institutionum chirurgicarum licta patitur ratio , dicendum nobis est. Inflammatio ab igne nomen obtinuit ex ratione , qua inter pira cipua sympto mala inflammationem coina nitantia principem locum obtinet ille molestus ustionis , calorisque sensu , quem excitant partes inflammatae . Ita Graecis di di est v,mν, ο Dbo ij. Et Galenus se vocabat inflammationem quemcumque tumorem cum igneo ardore copulatum

f. . Ut autem inflammatio con-

se ruatur requia itur . ut sit tumor ali nam μη

ctu cum colore intense rubro a d - - - giti preisione vita inanescente, cum

do o Conam in lib. de Fraia Hipp. Chari,

18쪽

rimum cum comite febricid), Ad hujusmodi excitandula tu molem juxta Boerbaavi meptem requiri obstructio

nem sangui nis in minimis Riis arte-riosis auctum contra obstructionem retro Venientis sanguinis impetum non-nena hodie scit. Hanc praeceptoris

si amantissimi sententiam irmis ra

tio- d Advertatis oportet adolescentes febrim inflatia mationi ut plurimus comitem esse ideo a nobis dictum esse , ut non credatis dari infaminationem non posse absque febri mimi

Iuni v uiae sunt Sc quidem vehementes inflammationes paren chimata occupantes , cum quibus aut nulla aut porva admodum comitatur febris . Et ipsa venenatae inflammationes , qua freque me e X ipit gangraen , non raro febri carent . Sed b itetur , advertatis oportet febres in flaminationem comitantes non

semper esse symptomaticas , quia dari potest essentialis febris orta ab quacumque causa quida re solida laedere apta , quae inflammationem generare valet. Sic epide micae aliquando putridae febres pleurit idem generant. Hae febres absque ulla ab inflammatione dependentia cursum absolvunt suum . Rationem vero , qua intelligitur cum inflammatione ut

plurimuli comitari febrim intra audietis

19쪽

ΙN rLAMMATIO. tionibus substinere nititur illustris Commentator Gerardus wietenus e). Adversus hujusmodi doctrinam itum quanta in medium profert Iacobus

interlius f)Hujus vestigiis stete

re nonnulli recentiores putantes inflammationem nil aliud esse, nisi merum nerVorum arterias circum ambientium stimulum . Conjectura in hune modum fingitur . In inflammatione non est impeditus humorum res uXus, sed est a uetiis eorundem affuxus . Id

non in toto corpore, sed tantum in parte affecta accidit. Sed si arteria-Tum mptus pendet a ner is , necessario sequitur auctam nervorum irritationem essicere intentiorem irieriarum

oscillationem . Ab hujusmodi aucta oscitatio se augetur humorum fluxus, quem majori in copia in spatia cellulosa transfundi debere suadet ratio, qua scimus vias perspirationis ingredi semper humores per vasa arterio sa

20쪽

s facti concitatio ies. At causa quaecumque sit irritans 'greditur cellularem arteria cilcum ambientem , sicque nervola habens irritentur nec elle est. Quando ita assciuntur datae partis Vasa arteriosa b tumor, calor , dolor , idest inflammatio oritur, ejusque sequelae necessario accidere de

bent.

- Quantum autem undamentumio insoni huiusmodi conjecturae pres inflamma-

mia tionis theoria habere debent elucete ingenua relatione inflammationem comitantium morbosorum accidentium. Dummuzrdam pars inflammatione corripi debet incipit habere quendam pruriginis , caloris , puncturaeque sensum, quem acriorem reddere solet aliquando importuna a ius scalptura. Huic sensu accedit ardor , tumori S rubor intense flammeus,' hunc flammeum calorem duritiem , c tensionem percipit inflaminatam partem tangen Smanus. Post haec incipit in tumores agularis pulsationis species, quae doloroso quodam ictu ceteroquin recur