장음표시 사용
161쪽
i 4 Liber sini rulus: Titulus 1ς.
iinplorat auxilium , qui committit in lagem. c. irae, it r. de elect. & Lauxilium. Ede minor. 2
Cap. 12. Ad nostram. SI probari potest reum deliquisse , eius probatio, quod non deliquo
ris , non en admittenda . VI ,Α in iudicijs est prouidendum , ut veritas facti habeaturi essivelles. q. q. 3. Et quoniam veritas melius probatur per assirmat, uam , quam per negatiuam,cum negantis factum , per rerum naturam nulla sit direcita probatio. sup. c.prox. Ideo quamdiu potest exaduerso probari affirmatiua,non debet quis admitti ad probandam negativam. vi in tex.& caceedens.de accusat. Vnde ei, qui dicit,incum bie probatio , non ei , qui negat. l. 1 ff. de probat. Tamens postea, probato crimine, vellet reus primare negatiuam indirecte, audiretur αα tenore,& c. series. de testib. Sed coqtra probationem testium , non ad mittitur eius purgatio. glos..hic. Et sic distingue ,.qnod aut, appare te probatione super affirmativa, reus upit negativa probare per suum iuramentum, de aliorum compurgatorum iurantium solii,n de credulitate iuxta formam. αquoties. .porro. de purg. can.& non debet ad nieti. ut in tex. quia ista non est sussiciens probatio , ubi potest constar de veritate per legitimas probationes.d c. aecedens.& de samon.c. do hoc. aut vult probare negatiuam indirectE per testes deponent nona, de credulitate, sed de veritate , & tunc iubee admittita eaea ratio .demseries. & glosin c.clerici. dist. 8 r. ω inhoeeasu non loqiu in hic rex. Abb. hic. quandoque, & tertio non apparent lesitima probationes super affirmativa, sed contra reum est vehemens spieiἀvel infamia , , seu graue scandalum, & tune admittitur, & etiam exigitur purgatio
per iuramentum compurgandi, 8e aliorum eompurgatorum , iuxta formam d g.porro, & c.inter.eod.tici debent tamen compurgatores ense honesti.c.constitutus.d.tse.depurg.ean.& e. presbyter,& ibi ψ.2.q. 3.
Cap. I s. Cum causam. F I N ES diaeresum probantur per libros antiquos, adminicula, i
V l A in factis antiquis, in quibus agitur de modici praeiudicio , sufficiunt probationes non plenae; & si sint plures, quae per
se separatim non prodessent, simul unita iuuant. glos in c. s Iemnitates, it r. de consecr.dist. r. & Inno in rubrica, de consecr. eces. vel altar. Et quoniam est inodi cuna praeiudicium . an unus Episcopus, vel alter habeat sub sua cura aliquem locum. ceum apostoliea. de his, quae fi. a prael. Ideo in talibus est procedendum secundum diuisiones, suae per libros antiquos, vel alio modo melius prisbantur per testes, &
162쪽
it licet alias in causis magni praeiudicii, non quilibet liber a liquus ad probationem faetendam sit admittendus. e.inter. de fid. instr. nee seripturae sculptae in aliqua columna , vel lapide, credaturil. mon minentorum.C.de relig.& sumpl. fumquamuis adminiculentur secundum qualitatem loci, ubi reperiuntur, & secundum quantitatem praeiudici, de quo agitur.d. e. sane. & similiter est dicendum de teste de a udi tu , &de fama; cum alias per se suffcienter non probent. c. tam literis. dotestib. Et in quantum dictum est , quod diuersae species probationis , quae per se non sufficiunt, coniungitntur, & immiscentur ad faciendam plenam probationem; Die in eausis magni praeiudicij hoc procedere, si probationes imperista tendant ad unum i siue istie probationes sine eiusdem generis , ut in duobus testibus, siue sint diuersi generis,ut unus
testia cum fama. iuxta not.in c.veniens.infr.tit. prox. &1.3. ff.de testib. Si vero tendant ad diuersa, tunc in causis magni praeiudicii non coniunῆuntur, & non probant, ut est exemplum in pluribus testibus singu- Iaribus. Alexand.conca .lib. .& Roman.cons. . & 9ι.
P OS SUN T reprobari matronae, per quas virginitas probatur.
V I A potest esse, quod in virginitatis cognitione istae matronae fuerint deceptae; eum manus obstetricum,& oculi saepE fallantu ri c.nec aliqua. 17.' I. R LI.ε. de ventr. inspici Et quoniam ad habendam negotii veritatem sunt recipiendae probationes actoris , & rei, ut qui in causa melius probauerit, sententiam in sui fauorem obtineat. Dp.c. licet.& de testib. c.in nostra. Et omnia,quae causam ntingunt,&per quae iudex possit melius instrui, sunt diligenter inquirenda. c.exhibita. de iudic.& cap. iudicantem. 3 o. q. s. ideo licet ex una parte fuerint examinatae matronae deponentes aliquam esse virginem , poterunt per
aliam partem istae reprobari,i& aliae honestiores, di plures asserentes contrarium, in iudicio produci. ut in tex.& cfraternitatis. de stigid.&& malefici
ACTA , etiam litis ordinatoria , facta coram primis iudicibus, fide aciunt coram fecundis . QV I A ex quo huiusmodi acta non reuocantur in dubium per par
tes , eontra ea probando, praesumuntur iuridieE facta.c. in praesentia.de renunc.& l.fin.C.de testib. Et quoniam probationum copiae est fauendum. Authent.de testib. g.sancimus. coss.7. Ideo statuitur, ut attestationes in uno iudicio receptae fidem faciant in eadem causa, & inter easdem per nas etiam coram alio iudice. ut in tex.& c. causam, quae. ita. de testita .
163쪽
MERBA sistrarem . o ka--, qu 1 Papam pri δεμ Eum narrat , pleri probant , β super Hiryatia, vel interiis Papa fundatur.
VIA Papa gerit in terris vices Christi, dirente Domino Petro, & in eo etiam successoribus ; Pasce oves meas.lo. cap. 2I. Et eo ipso, quod ad tantae dignitatis apicem est promotus, sanctus reputatur. e.non nos.dist. Q. Et quo niam si contra talia eius verba admitteretur probatio. verteretur in dubium sinceritas Papae, & videretur,quod posset argui de salsi .Labar.h1c. Ideo propter magnitudinem,Sc exceia Rntiam eius auctoritatis,huiusmodi verbis plene est credendum. ut iatex.& meunt a nobis exi.de testib.Si vero talia verba narrativaesuntl.- per facto alieno, saetunt fidem.c.post cessionem.ex. de probat. sed adis mittitur probatio in eontrarium Abia hic. nam in facto alieno Papa potest probabiliter ignorare, & in illo sic enarrando, errare. c. I. de constit. in o. qui error non praesumitur in facto proprio. c. ab exeo municato. ext. de reseripe. Si autem intentio Papae non sundatur super talibus verbis narrativis, tune non probant. e.si Papa.de priuileg in ε. quia illa non sint expressa a Papa ad aliquid affirmandum, vel negan dum, sed ad alium sinem. d.cisi Papa. unde ultra eius intentionem non debent operari.e.sedulo. diae 38.
In Decretes. Cap. I. Placuit . . ' PR ET IO non debemuses ad DII eandum induci. '
V IA testes debent deponere veritatem,quam seiunt, pro utraque parte,absque aliqua passione,& interesse, ne humanum iudicium peruertatur, vel ad minus e arum dictum de mendaeio suspectum reddatur. e. si te-tes. s.ltem testium.q.q. 3. Et quoniam si testes recipe . . rent pretium pro tessimonio,pr,sumerentur corrupti. contra veritatam deponere; cum cito vitactur auro iustitia. c. pau-
164쪽
De testibus,& attestationibus. rq
per. I I. 3.Ideo testes non sunt pretio conducendi. ut in rex. & inst. e quoties. unde si quis ob denunciandum, renutiendumvE testimonium. dieendum, vel non dicendum, pecuniam aereperit, potest aecusari delat .l. I. Ead Ieg. rn. de fals nam,etiam alio non probato , praesumitur eorruptus. Bart. in l.diuus.ffde re iudici pro expensis tamen factis in itinere , 8e stando, testibus licitε datur pecunia . e. statutum, in fim de reseripe. in 6.8c dae. si testes. g. venturis. cum omelum suum nemini debeat esse damnosum. I. 1.β. .ff. ad Velleian. & propriis stipendiis nemo militare teneatur. I.de sepulta
s E M lis ad lenisecandum induripoten, ni prebetur
QVI A edictum de testibus est prohibitorium, ut quilibet admit
latur, nisi per legem expulsus reperiatur. l. r.fide testib. Et quo niam quili t praesumitur dignus, nisi in contrarium aliud ostendatur. c.fia.de praesumpt.& laron omnes.s.a barbaris. Ede re milit. Ide quisque in testem admittitur, nisi per aliquem defectum sit a iure repro,
L LV S testimonium dicat, ni ieiunus.
OV IA testes debent iurare de dicenda veritate. inis. e. quoties. &l iurisiurandi. C. eod. Et quoniam decens est,ut qui in sanctis audet iurare , hoc faciat ieiunus,cu omni honestate,& timore Dei. e. honestum. a x.q. s. Ideo statuitur,ut nullus dicat testimoniu,nisi sit ieiunus. ut in tex & e. placuit. .q. . Tame hoc,quod dicitur de iuramento,& de testimonio praestando a ieiunis,est potius de honestate, quam de neces-fitate.glos hie.& in d.c. honestum. nisi aliud induceret consuetudo,quae esset, ut lex, seruanda. Ab hie.& c.fin.de consuet. cum nullum tempus impediat consilium sanae mentis.l.non minorem. C.de transact. '
LLAes reeeptio testa acta contra non citatum.
VI A si testes reciperentur, parte non citata, viderentur recepti ad fauorem tantum producentis, & in odium alterius partis '. absentis. Authent. de testib. I. fin. coli. . Et ipsa pars absens priuaretur facultate,qua potest iustas exceptiones opponere contra testes.se facere, ne examinentur. inis. c. ex parte. & c. cum causam. Et quo niam testium receptio adinventa est propter probationes, ne quid tacti Iateat iudici pro iusta serenda sentcntia. d. Authent. s. t. R debent esse communes. Ac deponere ficti veritatem pro utraque parte, & non pro una tantum . Gnon sanE I q. 3.& ad hoc debent iuramento adstringi. inis. e.fraternitatis. Et ubi agitur de alicuius interesse, semper ille 'in iudicio est citandus. Lde unoquoque. E. de re iudie. Ideo admonsn - Κ x dus
165쪽
1 48 Liber Secundus.)Titulus Σα
dus est semper aduersarius, ut veniat ad audiendos testes, alias ex minatio facta non valet. ut in tex. & Liudices. C de M. 1nstr.Sed cum, dicitur, mi pars est citanda ad amitendos testes , di ad videndos eos deponere super causa. ut in tex. non est ita intelligendum, ut ipsae par tus audiant testes , eum deponunt dictum situm ;.nam in secreto, & ει gillatim sint recipiendi. inst. c. venerabilis. & L nullum C eod. Sed i 'telligitur, quod debent videre , de audire eos iurantes. glochlc. dictae . vero ipsdrum poterunt videre, &audire post attestationum publie tionem. Specul. de testib. g. nunc tractandum. Testis autem videtur reis ei pi , N deponere, quando iurat; nain actus depositionis xefertur ad tempus iuramenti .l. ii quando. C. eod. Si vero pars citata noluerit venire , di non ex ineuitabili quadam necc siitate venire non possit, testim nia ita valent , tanquam si non ex una parte consisterent , sed etiam, ipsa praesente , facta tia issent . ut in tex. quia absens coutumaciter, in siti praeiudieium, habetur pro prςsente; & actus,eo absente,explicatus, perinde valet, ae si, eo praesente, factus suisset. crude dol. α coni. λαλ. de arbitr. in o.
ICV LIER unoscatur contra clericum, cum de crimine agitur. QVI A eum edictum de testibus sit proh :bitorium.quilibet admittitur ad testificandum , nisi per iura reperiatur exclusus. ut noti p. in C. I l. r.st.cod. Et quonia laici, sue vir, siue mulier, proh bentur testificari contra clericum tunc tantum, cum de erimine crimi naliter agitur. infric. de tyecro.& glosin e..rup.deiverb. si M. Ideo secus e st, ubi agitur de crimine ciuiliten ut in tex.siue tunc agatur per viam denunciationis, siue exceptionis,sim inquisitioni ruinis. c.tam literis. In quibus autem casibus mulier non possit osse testis, puta in testamento, instit de testam.f. testes. Nin causa criminali crimi amiter mota ,sivo contra clericum, siue contra Iaicum,nisi in illis casibus , in quibus ad mittuntur ad testificandum etiam infames. not. glosin c. mulierem. q. I.& Speculia de teste .g. I.vertatem, quod est mulier.
UB I agitur ad eorremonem de peccato impediendo, principalii
VI A quando agitur ad correctionem, non tractatur de com modo, vel incommodo ipsius denuneiantis, nee de damno, VH intercise alterius externi, sed tam u de salute ipsius eorris odi;&non agitur ad illius p am, sed ad ps nitentiam salutarem. c. multi. q. i. Et quoniam ratio, cur quis regulariter non possit in iudicio in eo dem facto esse actor, & testis; est, quia dubitaturine propter proprium
interesse deuiet a veritate dicenda.eap. .eod.in o.& cap. i. q.q. 3 . la sequa ado
166쪽
quando agitur ad correctionem pro peeeato impediendo , eum non ciperieulum, quod actor mentiatur , ω cum de animae fauore tractetur, non exigitur distinctio inter testem,& actorem. vi In tex.& e.praeterea. de sponsal.& sie lassiciunt probationes, quae alias essent minus plenae .glocin d.c.multi. unde in omni negotio principalis prisona dicens v ritatem M. sibi nota, tune rectissime uisenda est pro teste; eula hibito uno, essiciuntur duo testes , adhibitis duobus, effetuntur tres. ut in tex.& e.praecipuE. I.q. 3. Quod patenter ostendit Dominus , eum dieier si peccauerit in te frater tuus , corripe eum inter te , & ipsiuria. solum; quod si te non audierit , adhibe tecum unum , vel duos testes ,
ut in ore duorum, vel trium,stet omne verbum. Matth.eap.rg. Et idem iDominus assirmat dicens : fgo sum , qui testimonium serhibeo domeipis, A testimonium perhitat de me Pater. Ioan. cap. S. Et in lem veteri scriptum est quod duorum hominum testimonium veremest.
A M DO aliqui volunt eparari propter consanguinitatem , illa debet probari per duos,vel tres uses de isto confaminitate.
VIA illi testes potius recipi debent, qui veritatem facti, de quo agitur, melius sciunt. c. si testes. q. q. 3.& l.si filium. C. de liber.
caus. Et quoniam unusquisque uiam genealogiam, cum testibus, & chartis, tum etiam ex recitatione maiorum, scire laborat. e. videtur. qcii matr. aecus.poss. Ideo quod parentes, fratres, & cognati xtriusque simis, in testificatione suorum ad matrimonium coniungendum , vel dirimendum, admittantur, tam antiqua consuetudine, quam legibus approbatur. ut in tex.& c. consanguineOS. 33.q. 6.Secus autem est, ubi ageretur de aliquo facto externo probando; nam tune propter interesse, quod consanguinei habent in causa , eorum testimonium redditur suspectum, ut eis minus credaturi inst. C.in literis.& 3.q. s. e. r.
consanguinei no versurisi debet probari per meliores; - antiquiores illius Dei.
IA ubi agitur de antiquitate probanda,eam praesumuntur meislius scire antiqui,quam iuniores.e.fin.& ibi glos. de offe. Archid.
& l.si chorus. fide legat. 3. Et quoniam ab illis est requirenda veritas, quibus eius lux potius assistit.Lpresbyteri, Ee ibi Bald. C.de episc. N elerie. Ideo si talis consanguinitas non potest per consanguineos probari , est curandum, ut probetur per duos, vel tres testes de senioribus. &melioribus ei. ςm ioci. ut in tex.& d. c. nsanguineos. Et si non possunt ha risenes , in torrem defectum sunt admittendi iu-tienes.. Mut in consanguineorum desectum extranei admittuntur . . Abb. lilc. . l
167쪽
iso Liber Seiandus. -Titulus iob
I iurabunt. qiad non .essis, vel amore, vel aliquo eo in quod habuerint, vel quod harios , vel quod habituri Am, ad hoe
o v I A quatuor modis humanum iudicium peruertiriar έ timore ,
dum metu potestatia alicuius , veritatem loqui pertimeseimus; eupiditate , disin praemio alimius animum eorrumpimus; odio, dum, eontra quemlibet aduersarium molimur; amore , dum amico, vel propinquo contendturus praestare auxilium.c.quatuor. I.q. 3. Vnde versus. Amor, dium,eensus, rectosIolen perustraresensus. glos. ibidem. Et quoniam testes de ne deponere facti veritatem pro utraque parte. Ost testes. Ideo qui levificantur supere sanguinitate, debent iurare , quod iuper tali facto non deponunt propter aliquam passio. nem , vel interesse , sed pro sola veritate inducti. ut in tex. & inis. e. in literis.
E T sicut ipsi Heunt , rei veritatem accepiue is maioribus suis, ct credere ira esse.
VI A testimonium de auditu , vel de eredulitate, regulariter non valet. l.in summa. .idem Labeo,& ibi glos. Ede aqua pluu. arc. & Specul.de teste.1s. opponitur. Testes enim proprie debeat deponere de his, quae ipsi suo sensit peresperunt, non de his,quae audi runt esse pereqpta ab aliis. inis. c. eum causam. di debent testificara re esse , vel non effer non autem de credulitate , quae depcminin modum, quod res aliter se habere potest. l.testium. C.de testib. de Ruthent. d haered.& taleid. g.hinc. & ibi glos.ver.& vidisse . Sed quoniam in his, quae non possunt stiri , nisi per credulitatem, testis probat, si dicit; stio quantum possum, vel quantum humana fiagilitas nota sinit . e.vni descrui. in oraesae. & Bald.in d.l testium.Ideo ex quo tales testes non do
ponunt directE super ipse facto, sed super eoniecturis, debent adiu ret iuramentum de credulitate, quae Ajeit ad testis rationem 4etu . ut in te,.& inis.c.licet, it a. & c.praeterea . ut sic, quae finguia maprosunt,eum tendant ad perficiendum unum totum,simul unita iuuenta l. instrumenta,& ibi gloLC. de probat.
P R AE L AT V S, O clerici, qui causam ecclesi' n- curant, it Ilificaripossunt in
QV IA eausa melina, non est eausa singulorum ipsuNeeclinae. super, &ibi glosit . L.& caeluse s. qui ha .m eumdam num , vel hierem non pertineat ad eos nomina propricii sedadeeelesiam ; licet secundario, de in eoni pientiani, etiam eis prouenistemolumentumc.biduum. s.palam. Miso. Et quoniam non debemus at
168쪽
De testibus, ct sanestationibu . II s
tendere ad id, quod venit in consequentiam. sed ad id , quod prinopaliter fit. l. I. E de auctori t. tutor. nec est verisimile , quod quis velis deierare propter iura communia conseruanda,eum soleat neglij, quod communiter possidetur. l. 2. C. luand.& quib. quarta pars deb. Ideo licet in re propria dicendi testimonia, omnibus iura submouerint saeuitatem.c. si teste . .OnmibuS. q. 3. non tamen.per hoc prohibentur praelari, & elerici, quin in ea uia suae ecclesiae testificari possint . ut in rex. &insr.e .cum nunc lus. sicut ob ea idem rationem non prohibentur singuli de uniuersitate , a ferendo teltimonio in eau sa illius. I. in tantum. Tde rer. diuis. Et legatarii admittuntur in testes super validitate testamenti. Instit.de testam . . egitariis.si tamen pro adue ris parte produ-euntur testes in contrarium, qui nec secundario haberent interesse in causa , eis esset plus credendum, considerata tamen qualitate singulorum. d.c. super. Si autem praelatus, vel clerici curarent illam causam, in ea testificari non possent . ut in tex. quia iam decIararunt se habete affectionem ad causam et L propter Iaudem,& honorem, quem inde expectant , vincendo et & vituperium, quod timent, perdendo, essent suspecti, ne defaelii mentirentur. c.fin.e .in Roti decis. Is .dc 373.
S I probatis exreptionis oppositae contra testem productum, non a mittitur , antequam dictum resis recipiatur in casu, in quo aimitti debuit, licite appellatur. QV IA iudex, qui non vult admittere probationem super excepti ne probabili, grauat ipsem exeipientem , & erga illum reddit se
suspectum. e. pastoralis. de exeept.& gloshic. Et quoniam a quolibet gravamine, de iure eanonim, potest appellari. c. ut debitus. de appellat. & coram suspecto iudice non est quis eogendus litigare. c.suspicionis . de ossic. deleg. Ideo suffeit probare hoc solum grauamere eoram iudice appellationis , ut ipse .valeat postea proeedere super prineipali, de non remittat causam ad iudicem, a quo fuit appellatum. vi intex. & c. interposita, & ibi glosde appellat.
I UD E X mittere debet examinatorem di retum ad testes re piendos, qui ad eum commode venire πρn possunt. V I A articulus receptionis testium est delegabilis. CIem.vnic.deos M. delem cum in eo non censeatur elacta industria persenae iudicip. ino idum. Et quoniam ad habendam facti veritatem,t stium fides est dii deer examinanda. p. si testes. .q. 3 & regulariter
non est deeens, i um iudicem ire ad domum testium. c. mulieres.
iudie.in 6. Ideo si qui testium valetudinarii sunt, & senes, vel debilitate confecti, aut paupertate depressi, ita quod non posuit ad iudicis K prae
169쪽
De testibus,& attestationiburi is 3
in Ι Α licet simonia sit de eriminibus enormibus, & exceptis, in
quorum odium admittuntur ad testificandum etiam .eij crimi mis, cum ciuiliter agitur . e. r. de testib.in6.3cc.siquis Papa.disu79. Tamen quoniam socius eriminis, & muneris est factus magis insa mis, quam socius criminis tantum. glos in c. i.de confess ubi explicat, quando quis dicatur socius eriminis, & muneris. Ideo tali est minus eredendum, & propter eius maiorem infamiam , non admittitur in t stem etiam in hoc enormi erimine. ut in tex.& c. nemini. II.q. 3.
E T Unius teAimonium nos est ad condemnationem. VI K ubi agitur de praeiudicio alterius, probationes debent esse
necessario concludentes. c. in praesentia. de probat. praesertim in eriminalibus. l. sin. C. de probat. Et quoniam vox unius, censetur vox nullius quo ad plenam probationem faciendam. I.iurisiurandi.C. de testib. Et est de iure diuino, ut in ore duorum, vel trium testium stet omne verbum. Matth.cap. I 8. nam cum reus sit unus , qui negat, pr babilius est, quod dicant veritatem illi duo, qui non habent interesse, quam reus solus;& ista probabilis certitudo regulariter sufficit in actibus humanis r quae no censetur esse sufficiens per unum testem tantum. S.Tho. . a. q. . art. a. Ideo licet dictum unius faciat praesumptionem.l. Theopompus,& ibi gl.de dot. pril.non tamen facit plena probationem, quae requiritur, ubi agitur de interesse alicuius,piaesertim quando agis, tur ad poenam . ut in tex. & l. maritus . Gde quaestion.
Cap. ii. Causam. ATT E STAT IO N ES in etino iudicio receptae fidem faciun
is eadem ea a, ct inter easdem personar coram alio iudice.
O V I A per attestationes legitimas fit res manifesta,&veritas facti habetur.c.eum olim. de verb.sign. Et quoniam in unoqitoque iudicio attenditur veritas, quae semper di ubique est una. C.quoniam . de probat.& l. fin.C.de testib. Ideo ex quo ipsi litigantes citati non odi posuerunt in priori iudieio contra attestationes, cum postea in alio iudicio super eadem causa, no eractetur de maiori praeiudicio eoru, prae sumitur, eos nihil obi jeere posse, & se illis attestationibus aequievisse. ut in tex.& I. mortuo. iF de iudic. Probationes vero iactae iaciuili, non .saeiunt fidem in eriminali, licet faciane aliqualem mssumptionem. l. siquis,& ibi glos. Cad leg. Iul. de vi publ. quia in eriminali requiruntur elariores probationes, cum agatur de maiori pr*iudicio, & de poena eorpori infligenda. l. sciant. C. de probat. & multa fortasse actor , vel reus opposuissent contra testes,si credidissent,quod ad tantum prii l. cium adducerentur. Barta in l. eum lite. Tiudic..tu. Meus estis conplessi e re hia, quq probat in utroque iudicio. Inuocirin c. per inquia sitionem de elect. nam in illam non radit excusatio. l genera,AGC.de
170쪽
is taber Secundus. Titulus ac M
non num. pecvn. Inter personas autem omnino extraneas nunquar amiunt fidem: cum ipsae non fuerint auditae, limi etiam inter ipsas faciant aliqualem praesumptionem iuxta testium qualitatem . Bari .in l. sententia. isde appellat. & Alex. in late unoquoque. ff. de re iudic.
Cap. u. Cum nuncius.c LE R IC I non sunt a ferendo teAimonio in cauo ecclesiae suae,
e ratisnatui causa repellendi.
VI A qui dicit testimonium in causa ecclesiae, vel uniuersitatis, pro nullo de ecclesia,vel uniuersitate, hoe principaliter facit,sed pro ecclesi' & uniuersitate intelligitur testifieari, licet in consequentiam etiam ipsi particulares ex caula reportent commodum. c. super. 24. q. a. Et quoniam in iure consideratur id, quod principaliter agitur, non quod in consequentiam venit. cap. cum voluntate. de sent. excom. Ideo cum clerici in causa eeclesiae, non testificentur in re pro pria,non sunt propter eorum interesse ab illius testifieatione repellendi. ut in tex.& supr.c.insuper.Ex rationabili autem causa bene pessent repelli,put si quis esset excommunicatus, eriminosus, periurus,infamis,& similia. Λbb.hie quia huiusinodi desectus prohibent testificari etiam laicos, & illos, qui in causa nullo modo halrent interesse. inst. c. testimonium. Ideo multo magis debent impedire claricos, qui habent in eausa secundarium interesse, & quibus saeuleas testificandi plus arcta
CRIMEN nune probatumrepellit testem alias de illo erimine
non damnatum. VIA in idoneitate testifieandiost iuspieienda innoeentia,& i M tegritas vitae, non autem solum externa criminis publicitas, εο - existimatio.e.foras. de ver sign. eum non sit praesumendus fidelis erga homines,qui Deo infidelis existit. cap.non potest. 1.quaest.7. Et quoniam de iure eanonico dicuntur eriminibus implicati non .mlum,qui per sententiam sunt damnati,ut eonsiderantur de iure ciuili. Lathletas. ff.de his,qui not. infam. & l. 3. ff. de testib. sed etiam illi, qui non sunt emendati,& in praesenti sunt criminosi. inis. c. testimonium . Ium enim canonicum magis attendit, quod est in veritate pro animarum salute;ius vero ciuile pius considerat,quod est lavinione,pro publica civitatis quiete. Α .in c.filius. testam. Ideo licet secundum, ius eruile, solum criminosus damnatus,& infamatus, a testimonio re pellatur. . linthleta. secundum ius canonicum tamen repellitur, siue iam die indemnatus,sive tunc criminusus esse probeturiri io tex.de cui