Gerardi Mercatoris Atlas siue Cosmographicae meditationes de fabrica mundi et fabricati figura

4쪽

CO SMOGRAP HIC MΜEDITATIONES FABRICA MUNDI ET FABRICATI FIGURA

6쪽

Inlustr. Potenti is que Dominis,

OPTIMIS MAXIMISQUE

simulque

ob simis, Amplissimis, Doctissimis Viris,

EORUMDEM Dominis summa mihi observantia colendis, Iudocus Hondius.

J qv nxum ςviqvo Qxij divinitus concessum est, Illustrissimi Domi

ni, tantum etiam animi esset ad labores suos Reip. commodo dissiponendos, minus confusionu,pluS OrdinIS ac tranquillitatis mortales in vita sua experirentur: quilibet enim pro se intentus in vocationis sitae munera, hoc ageret, Ut fide, Industria, peritia ceteris an- testaret. Nunc quia Omnes summa sibi praemia pollicentur, nec tamen omnes Via regia rectisque artibus ad ea contendunt, multi vero quod sibi a virtute deesse conspiciunt, a fraude et malis artibus foenerantur, sit, ut non tantum paribus imparia obtingant, sed inferioribus etiam praemia deserantur praestantioribus d negata; eoque pacto frangatur bonorum Virorum contentio, impetusquγretardetur, dum alios vident praemia virtutis habere, alios mereri. Huic malo varia Omni saeculo remedia conquisiita sunt. Quidam posteritatis iudicium exspectandum putaverunt: Sed illud, Vt Omnia eX Voto eueniant, a praeclarorum operum inventoribus non auditur. Alij conficientia sui operis contenti, Vetant quicquain vulgus dare,iubentque sibi quemque canere & Musis suis. At hoc non est publico aut posteritati prodesse velle. Nero quod a iure& aequitate eXtorquere non potuit, extorsit a tyrannide; fuitque omnino capitale ipsum Vel carmine, vel cythara, vel oratione superasse. Hoc vero est bona ingenia suffocare. Non licet omnibus Neronis personam agere, nec vero sit liceat, libet. illud plerisque visum est probatissimum si qui rerum potiuntur, Vel ipsi, quod longe est optimum vel per suos talia opera inspiciant, et inepta quidem perpetuis tenebris adiudicent, probatis vero locu eum designent qUem merentur, asserantque ea non ab invidia, qui enim id pote, quum haec laudatissima queque opera ut querctim haedera complectatur3 sed a contem tu, & morsu imperitorum, vera humaniorudisciplinarum lolligine. Neque inutilem hanc rationem adsierendς cuique Viro optimo

7쪽

timo Gaim suς esse testis fuerit locuples C. Plinius, qui non aliam ob caussamos Histotiae Naturalis libros, in quorum tertio, quarto, quinto,& seXto Leog' 'iaca tractat, Vespasiano, Optimo tunc principi, inscripsit; qua vi contra Vitili ii atores Catonis enim verbo Utitur) homines verς laudis expertes se munirer, stratiamq; si bi apud aequos & benignos arbitros pararet.Multa enim pretio a VI dentur, quia sunt templis dicata. Eadem me quoque caussa impulit. Illustres DO-mini, ut hoc quod videtis opus auspicatissimo nomini vestro inscribere. ATLAS

est Geographicus, contineias accurataS totiUS Orbis regionum delineationes, cuadiunctis Pinacum explicationibUS opus non Unius anni, imo nec vitae. Instituit

illud primus Gerhardus Mercator homo Belga,Omnium quotquot hactenus vixerunt in hoc genere Roscius. Sed is labori suo immortuus est yt Apelles veneri. Esto, qui vel natura ad haec studia factus sum, vel sponte iudicioque certo ea arripui. Opus 1mperfectum magno aere redemptum meum seci, successique Atlanti illi si non viribus at saltem Voluntate alter Hercules. Supplevi igitur quq deerant to- iamque Hispaniam cum VmVersa Asia Africa atque America et partibus aliquot Callise Germaniae ipsius Operi adieci . Quantum Operq sit atque ingenij unam

aliquam Tabulam designare, quantς artiS Vnam c lare, quant facundie Unam verbis describere norunt qui ten laverunt: nos damUS post Mercatorem non Vna, sed plus minus quinquaginta. Recte olim Domitius Piso, thesauros iudicavit cruditorum virorum opera esse oportere non libros: idem ut de isto opere iudicium csset mortalium, laboravi: ea quidem Contentione, Vt non raro cum Valetudinis

detrimento desudarim. Christo sit gratia, Quod vivo valentique mihi contigerit fine laborqm meorum conspicere, liceatque post tot labores tandem aliquado res pirare. Hoc autem Opus in Aeternitatis templo consecraturus, volui Illustri nomini vestro inscribere, non quod aliqua per illud ad Vos famae fieri possit accessio, sed tum propter se, itam propter me Vos nimirum in excelso rerum humanarum locati ij estis qui supra reliquos nostri seculi Principes ac Magistratus terras omnes & maria per cives vestros aut aduenas lustratis, vix ut ullus morbo tam abstrusus angulus sit,qui vestram notitiam fugiat. Non ita alii quibus neque Ob locorum Oportunitatem,neque ob studia civium ea commoditas divinit' concessa est. Cui ergo melius haec mea potuerim deserre quam Vobis3 De me iam ante dixiuesperare mea vobis praesidium adversus iudicia eorum qui non nisi per alienae famae ruinas gradum sibi faciunt ad gloriam. Accipite ergo illustrissimi Viri Domini & Patroni honorandi Atlantem istum Geographicu, meque vestri

Illustrisis Amplitud. Vestrae

8쪽

Iodocus Hondius Leetori S. promiseus Atlas humanis . Lector' priret integere opus

- siesicissime quidem a Docum. V. G. Mercatore inchoatuil a nobis amlvi stem nunc, Deo. iuvante, ad sinem perductum. Nos emm omnem adhil .h omnia qua ad fastigiu huic operi i et Emmonendum desiderabantur, quam accuratisime adiungerentur. Flagitabat enim operis huius ignitas ut non solum Europam integram octii deerat Hispania daremus sed etiam reliquas Orbis partes, ricam scilicet, Asiam S Americam ad Europam adiungeremus. Dis scillimum sane nobis fuit in tanta Tabularum Hil pania penuria quidquam boni es certi in oeulgus edere. cuis enim vel modice deli

novit En descripsit Hibpaniam' uuid de Africa, Amps America va fissimis regionibus dicemust Has adierunt siclopatrum nostraque memoria plurimi viri docti ssortes, Matheseos etiam non imperiit,ex quorum siriptis notat que Chartulis mul ta habemus ab antiquis vel plane ignorata, vel altem parum cognita s lustrata. Sed quid haec ad accuratius illas delineandas ac desecrabendauer . cuid ad exac tam Europa descriptionem a Assercatore nostro editam Z Haec enim nobis propinqua ue hac reseratualiarum partium exigua: haec ubique nobis patet: hac denique saepim nobis lustrata, d scripta es emendata est. Insitu procul a nobis remota, sipatio immensa, μου alicubi penitus nobis clausaesunt. Tanta praeterea nonnumquam o diruationum disserentia. etiam in js qua sepius lustrata siunt, ut solo nomine Aumtaxat conveniant. V mobrem licet Gerardus 31 emtor vir docti simus etiamnum siverses esset, nequesbi neque ali simili modo hi atis sacere polet. Nos certepro virili in hisce partibus de scribenais ,probatis imos quo queautator sequuti, non um laborem Geographiae canaidatis non ingratum foresseramus. Potuisset Mercator haec sesicius ateor. uuis enim huius accuratas descriptiones, diligentiam, curam iudicium imitabiturpia nitide, quam eleganter, quam accurate, quam adam sim, quanto iudicio quidvis Fecit Z laudatur non immerito Speculum Orbis a Gerardo de Iudais editum: Ludatur miri diligentisi mi Abraham, Orteli Theatrum: laudantur , aliorum non contemnenda opera. Sed si cum Mercatoris opere conferas, longe huic postponenda quivis

mel mediocriter doctusjudicabit. L idorum enim Tabulis desunt plerumque longis tudinis latitudini que gradus: imo γ ubi habentur, sine mensio certa ordi ne additi. Omitto alia is quibus o utorum negligentia,veldirectoris in citia peccatum De tabularum descriptionib' non loquor,in quib8 V CLD D. P. Merim L s PGertius quorumscripta magno nobis usui fuerunt exceltantsed de ipsis Tabulis aeneis, deqse Fabrica Mundi a Mercatore edita. Puid multa J minoavendibili, ut est in proverbio, uope a Ledera nihil opus est. didit noster author Angulis, quas ipse in publicum edidit Tabulis, descriptiones Politici Status ordinem cominentes, quas in illius laudem oe memoriam prout ipse habuit, integras serva mn. Lis verograri ratione ducti descriptiones alias, alia methodo , satis ut nobis quidem iudetur arti ciose, udicium penes Lectores it adiunximus. Eae autem δ' ni meo Petro Montano Viro absit verbo inridia cum docto pio, tu

in labore indefesse, debentur. Hic eas ex plurimorum tum Peterum tum recentioruprobatissimorum auctorum sic riptis sier atis sepius auctorum verbis aut modice in terpolatis uxta methodum eruditissimorum virorum judicio concinnatam Mona fde colligit. Habes ergo jam humanissime Lector opus Cyeographicum ma*nis sumptibus laboribus elaboratum: habes tot in Mundi imaginem. Habos non lum ea quae fercator noster toto vitae curriculo in hoc opere prae repo tuis r verumetiam quidquidpost ipsium Europeorum navigationibus detectum est:

Habes demque fndices locupletissimos quibus ne morasingula invenias. Vale Lector, fave fruere noctris laboribus. e Nilodami XVJ Calendis prilison. a C fio nato G Dc VL

9쪽

GER ARDO MERCATORI

ET IVDOCO HONDIO, '

Cosmographi S. Ouis novus Alcides caesiam, terrasque, polumque Atlante fesso sustinet 3 Hondius est. Tabulas nobis quas maximus Atlas Mercator orbis liquerat Perficiens. CUO dignus qui vivat uterque

Et hic & ille perpeti m.

Petrus sertius.

In Gerardi Mercatoris Flandri

ATLANTEM,

labore Petri Montani, diligentia&sur il tu Iu doci Hondii

recenter editum.

Ruyra μ' ense gat sublimia caelo Frustra stidenti lumina pro rcAtque vices varia s laudio speculetur inans uas credum motu , terra quiete facis: Uu- non derigat rerum admiratio: I noni Agnoscat ca Φημι ordinis atque decus.' cossema Ademserit non vana parentes Terra na centis atque Poli memores

Sparsisse in seros pias prima piacula natos Dulcia tam pulchra 1 emina notitiae,

Sed fugitiva manu duo in vestia ducant In metus pulvisseritas ct in numeros. . eisne prima si uisaforet doctrina parentum, C rii cisique ma nos, atque labor operum L uxi quibus cst coelo se succedere terra Gai agna Denter in stituere anima. Leiadum genitor, cui Et 'Fave commisit Graecia marer onus, Diu Liri ιrat, magno que humeris libraverat axes, ua merium mundi linea stodit opus: T=t rivibus, saevo, toties percussus ab imbrs, Et toties pennis Core vel Eure ruis. Tot gratibus teli , quot Iupiter aethere torquet, Seu tonitru ludit pulminesve suo Dum senio tandem, dum multis debilis annis Et nimio lictus membra labor uis. Pleiades moessum quoties gemuere parentem, Et ρ a texerunt nubibus ora suis Nil erat . ibat onus, pronoque ardebat Olympo Cedere cardinibus aetheris aula huis. Gerardussubji coeli flammantia tona, Isse meus, civis Flandria noctra suus. Cis primum Saridamse pendii pondere terram, Et radio cunctab cedere iussit aquas. Montani pariter,pariterque ars subuenii IAM

Hic hal si, calamo promptior Age suo

Gaude maxima terra: nomys tibi Flandricus i sitis,

ανο nior neq/ se ferre subivit onus.

Flander Graecarum L iterarum profestar.

Glsuris modum radio mire mari quecitque umbrab certis legibus ire vagas Ipsique metari et acta intermundia molis sa Iovis Si g, regna Iovi que Patris.

Commensem astrorum, numerumpromitrere arenae

Et stabilem centri sede movere globum. Denique tantorum generos propago Virorum. UMO TANVS ause est HO IVS eximis niluumseclis no ris mea de e mundum Seu libet in plano vistres et e globo Prasentemque huis ostendere civibus orbem esse libet grandem viseres e brevem. Stulte spes humiles patrio concludat age o

10쪽

NDEX TABULARHUIUS OPERIS SIVE DESCRITIC NUM

EARUNDEM.

Achaia I OS

America 343. I. America Meridionalis 33 I. Anconitana Marchia 283. Andalugia III.

Asia Minor 327.

BBArbaria IIX.

Franconia 2 I. Latium alabria

Fictum Mageli. 33F. Lecestria Campania I IFrisia occidentalis a Io. Legio Campagna di Roma

Fristandia 43. LemannuS Lac. Canariae insul.

a 3I. Lemnos

Candia

Leodiensis Dioece Cantabrigia

allia

12'. Levinia Cantiera

li Gallovidia

6 I. Lincolnia Cantium

Cilia

Cleve Colla Coloniensis Dioeces. Conati a Congi RCg. Cortu In Cornubia Corsica Corsyra Creta Cloatia

Cuba ins M. Cumberlandia Cyprus Cythera

Ania Reg. Dalmatia.

Derbia Devonia Dorcestria Dunelmensis Episc.

Fssexta Comit, subaea Europa

Iaponia Iarsey India Orientalis Issandia Istria Italia Iuliacensis Duc. Iulia I. Anni boni I. Galato I. S. Ioannis l. Margarita I. Principis I. S. I homae

Agenia Lancastria Lavenburg

Acedonia 3OS. Mannia 69. Mantua Duc. a s.

3 39

r. 57.

Marocci RMarcha Tarvisina Marcia Marrea Media Mediolanum Duc. Mehelenburg Merionilli Middelsexta Milo. I. Misinia Mitylene I. MolucR: I. Mona I. Monumellia Momonia Montgomery

Motis ferrati Marchio a

Moscovia Murcensis Comit.

Negroponte Nitia Norfolcia Northam pionia Normandia Northumbria Notingamia Norvvegia Nova Zem bla