Caroli Linnaei ... Philosophia Botanica in qua explicantur, fundamenta Botánica

221쪽

DIFFERENTIA.

Fili, Brasilienses.

26 . Tempus florendi vegetandique maxime fallax est. differentia.

Tempus est accidentale plantur, nec In planta existens, sed potius Platita in teinpore; mutationi obnoxia siunt tempora pilantarum, nec pRrt S earum constituentes. Plu et letius cuna Coaetaneis intro uxere ex Indiis vastistimam Plantarum Naessem, nec genere, nec specie definitam ; nescio itaque on majori Bolanices emolu Iaerito, an onSPe ma jore Destruenda est domus fundamento infido incedimota, reaedificanda solida; quidquid e veteri ita servit, sissu menda, ejicienda vero reliqua, licet opus tarde fastigium adtingeret; Sic etiam in nominibus specifigiis, ut tandem firmo stet talo Seientia. Erranea Nom. Specie . a Tempore desiimta judi eo, sive ea ab Au no, L a Mense, L. ab Hora desumta sunt. ob AMuo. . a Meuse. Tulipa praecox. Rosa omnium triendarum. Tuli pa seroti . Viola, Martia. Crocus vervus. Rosia Majalis. Geranium aestvali. Boletus Ruli mensis D Grocus aurumnalis. Boletus Autisti mensis D. Aconitum Demale. ab Horis.

Lychnis Nocti ra.

Althaea Horaria.

256. Glar in eadem specie mire Iudit, hinc in disserentia nil Valet.

Coloris ineo stantia in animalibus domesticis praecipue elucet. Colore in floribuς nihil inconstantius est: Rubri ct Caeriιlei flores inter omnes facillime M Lepissisne in Album transeunt. g. 313. rnos es

222쪽

lore ferirnt corollas.

Color maXime sensium subtilissimum attralair est delectat. Summa itaque oscituntia fiscillime ad colores revocabaDt veteres, 1eci nimium ne crede colori. Anthopbiloxiun studium inde natum in opprobrium artis, ut mo talium nulli longius extra oleas vagari videntur ; patet hoc ex Lusipa. Pulsiat illai Rantinculo, H iacintho ' intilia. MDrnmortius casfra anthophilorum ita trans, vidit, tanquam polyedro, in uno Hyacintho 63, ct in unica Tuli pa 93 spe

cies, quam re ipsa ess ent, pitareS. Errovea Nom. Deci . a colore defamia, statuimus esse omnia, sive haec a Frore, L. a fructu, L a Si miuibus. s a Radice. f. a Flanta, s a Foliis, si per Imaximatio urm desimia. colorata folia dicuntur, cum alium assumant colorem, qu&m Ui-

fidem. Haee variant maxime is sepius coloretia peregrinum deponunt HLEo - MACULATA: C clamen. Acerosa italica, Ea n-culus repens, Trifolium album, Amarautus emaa ginatus. NiGRO- MACULATA : Ranunculus Rcaria, hedera ceu Armn, Galeobdolon D H pochsepis, Persicaria ferrum equitium referens T. Orchides. RUBRO - MAc Ul ATA: Rau Dculus aeris, NImphoides folio maculis purpureis notato d'. Amaraestus tricol r.

ferrugineo. I lavrubium alliam.

223쪽

a Ia

Pepo fhuctu υari garo. Prunus fructu atrocaeruleo Prunus fruetu flavo. Prunus fructu cerei culori Mn Serniis bus. Papaver Lemitae albo. Papaver senti e Nigro. Sinapi semine rING. Sinapi senariae inteo. a Radice. Daucus radice arro Uribente. radice atirantii coloris. indice Iuxea.

argenteis

aureis.

Ut Um maculatum. Esiula punctis croceis notata. Alalva foliis margine superius Uri,

eis sulpbti eis ad solam θὼρι- dentibus donata Moric

Alypum c Feuteκ terribilis. Campanula pialcra I. B. vilis scandens perptilchra BriPoinciana flore ptilcherrimo nFilix saxatilis elegantissems.

26 . Odor speciem nunquam clave distinguit.

Olfactus examinat tenuissima emuvia ; obicurus maxime inter sensus : Κenera pinucissima nominat variat omnium facillime odor, & diversiis in diversis subjectis Qupi corpora olida, totidem distinctos esse odores, etiam in eadem . specie, patet eX canum indigatione heri in turba hominuitu Odores limites determinatos non admittunt, nec definiri possunt ;

adeoque inter characteres no1 ros vagos exulandi pro nota claaracterulica. ronea Nom. Deci . merito proclamamus ea omnia, quae Prodimerentia olfactum admittunt. a Specubus odo is. a Plantis aliis. Hypericum hircium. Odytimi a ca ophyllarum C. B Nelo m0 hartis. citri Odove. iiiri Onia indio modo odorata. M. aut si odore. Arbor merdum olens. faeniculi odore. a Tempore ς melissis odore. Hesperis notiti olens. ciunamomi odore. Ca ophyllus i dorur. ν rarae odore , Dracis liqv. odore.

268. Sopor Pro ratione manducantis saepe variabilis est, hinc in clifferentia excludatur.

224쪽

DIFFERENTIA.

HGUM palustre ingratum MAi A in bivis acidit sima Horaeos fructus Pyri, Mali 'o tam numerosa sobole amplis au t, ars Pomaria, ut Pyra III. Poma etoo distineta produxerit Telle Boerhaavio, quarum singulae soletit proprio nomine condecorari, ob singularem saporem. 2Grauea Nom. Deci . a sapore ludicra sunt omnia, hine in disse-xentiis omnino eXcludenda judicamus. a Planta. a Fructu. tum tum alius. Pisum cortiee eduli aulae. Pyrus fructii si charato ore deli- Lactuca vii succo virosi. questaure.

α 69. Vis & DL us Differentiam Bolanico vanam si ib-

ministrant

Specios, ut noscatur, debet methodo veterum experimentum fieri in anima vili. Hippomanem si gustes, videbis experimenta periculosissima. Artim siummis lab, is de inaures mutos reddens Sloan. Pharmacopaeorum plantae & nomina inter si nonyima sitit: isti non magis nomina praescribant Bolanicis, quam ipsi, ex Bolani eis principiis, recedunt a suo usu.

Anne eκ uno genere Convolutili, Turbiib, Mechoacamas, Mammouitim &c PharmaCopaeorum gratia Conficienda, , Contra leges Creatoris, totidem genera. Anne eX una eademque Ptiuica plura genera Pinritarum Con-dencta, ex Floribus Malausitum, eX fructu Grauatum. ex cortice fructius Malaeorium ' Sit mens Satia in Sano

Erronea Nom. Specis pronunciamus esse omnia, qtiae vires aut usum in se comprehendunt, sive ea ab officinis. stoe a fg- lubritate, sive a Diaeta, sive ab ceconomicis, L ab Historicis notam acceperiantia

225쪽

a Pharmae olio. Agrimonia ossiciuarum C. B. Calamintha o Lcmarum Germaniae C. B. Martago in Alchimissarum Lob. Hieracium et uale R d.

Solanum Lethale. Adonitum se uirierum. ab Oeconomicis. Genista si paria. Rubia trucioria. Dipsacus stillauum. Eicinoides, ex qua paratur ΠΩΥ-nest Gallorum; T. a Viwibus. Menyantia es aut corbutica.

Rhamnus catharticus. Solanum Scisnui erra II. Solanum furiosiam. a Diata. Pisiam cortice edtiti.

Pisa, quae si naui cum folliculis e

ab Historia. Punica, quae Malima Granartim fert Canellifera artior, cortice ignobiliore. cujus folium MulabathFum officinarum.

2 o. SEXUs nullibi species diversas constituit um

quam. Intelligitur heie Sexus Dioteus maris & feminae, non vero seXus Montactas, Hermaphroditus &e. eX gr. in KLMI CC, Species Aceto ae mares di femin .e L. Dioicae sitiri; Bera spiuosa Androgyna seu Mon ica; Lapatha Heranaphroditae seu Mo- Iroclinae. Aceto a alpina di gyna. Has notas inserVixe pro Di ferentia specifica nullus negaUit. Auctores plia mi J. B. Raj. TOumes conitituerunt eX sexu marisci i ininae diversas species, quas uti solo sexa disterente' negamas esse specie distinguendas. e. gr. O tica mi, Et Femina. Cannabis Mys ct Femi 1tir. Humulas .adas es Fimina. Erronee ob sexum distinctum veteres distinxerimi species, risi sexus dive us non fuit, sed diversisIIIna planta, ex. gr. Mas Femiua: Anagalli; Arisfolochia

Corvus

Fertila Tilix mandragorat Doriaua Orchis

Paestura

226쪽

bus originem Omnes trahunt.

Flores Multiplicatos, Plenos ct Proliferos. clitaimus I I9. IIO. Iar. Iaa. e se monstrosos f. 1 SO. α ortos a simplicibus.. Distio illaus Creatoris artificio distinctas species a Natur ae sudentis varietati S. Fiunt haec mo1isrru frequentissime a culturae mangonia nimio alimentε Monstra otii malium nullus pro distinctis speciebus unquam sumsit, ergo nec Plaritae sium an tar. Demantur e Botantea Flores majores, multiplicati, pleni, Proliferi, di exulabit numerosa Grex, quae Botanteen diu one-

Spinas & His titiem hic sub pubescentia intelligimus, quam plantae tapius exuunt a loco vel cultura. Cultura facit ut miro modo mansuescant ferocissima animalia, quoa idem c in plantis evexi ire quotidie observamu inus freox fit Taurias mitis. iiis fluestris ferox fit Conis mansuetus. in sae actoDes cultura tapius deponunt Spinas in. Hortit; S eκ acerbo fructu mitem porrigunz. e. gP. Pyrris, Ciretis, Limon, Auν aurium, Me pilus. Oxyacantha, Gro stalaria uara. Ochoxium biis stre est foliis sinuatis dentatis asperis, sapo-xe amaro ingrato. satibnm est foliis magis integris, levigatis, sapore grato. H1Aso visis loco Ac aetate facillime deponitur. Tutis p1imo, e semine vel gemmis enata, hirstitiissima; mo cglabra evadit. Helioca, ptis tenella foliis tomentosis est, adulta vero ostri S.

Tria1 fetia pusilla tomentosa est, actuita hispida. 77pertila odii rata in sylvis villose, in apricis scabra fit. Persicaria amphibia in aquis glaberrima, in siccis scabra Thy mus serpillam in campis glabra, in maritimis arenosis

Scabios succisa in apricis glabra, in sylvis subhirsuta. Plantaeo Coro, opns in humido fota glabris integris, iusicco hirsutis dentatiS.

Lilium

227쪽

mum.

Aiah milia palmata in spricis exsiiccis glubra 1lavescens, in si Origiosis umbrosis viridis hi uta CL1MA initius fiseit plantas mitiores, uti durius easdem duriores reddit, ae saepe quasi pelle induit. An hirsutiem itaque x spinas non nisi sumnia nec ellitate cogente confugiendum

est: Pentapblloides palustre rubrum, ero eis re villosis foliis,

273. DUnΛTio ope magis ad locum, quam ad plantam pertiner, in d1fferentia itaque eam adhibe

re non arridet. Calidae Regiones, quae sellate perenni gaudent, plantas alunt toto anno ViX perituras; hinc plurimae in illis regionibus

plantae perennes vi arbore1centes evadunt, quae apud nos annaae fluat, uti Tropaeolam, Bera, d, lavor aua, o Ialva ar

bori et S c

Frigidae regiones e perennibus plantis annuas faciunt, uti Mirmbilevi. Ries Inm cte. A Duriatione itaque, nisi manifestissima sit, nulla differentis petendu .

Caulis repens radiculas exserendo plerumque sese ilia naenia multiplicat. Multiplicantur plantae vel in sisto, vel in radice, vel in caule, vel in foliis, vel in fru tificariotae. Fressurus ' dicitur platata, quae in solo apto sponte &copiose provenit. Cespitιμ planta fit, cum multi caules ex eadem radice prodeunt; hoc minus constans, cum cespitosa ceteroquin planta in solo maero unicum caUlem difficile Progerminare valet; e contra caulis versus indicem truncatus, in platita, quae unicum asthi et producere, tum plurimos promit instar laydrae. ycnitii dici ibi et plurata, cam pluros eniales connas Untur, Ut unus Cκ plurimis instar fasciae evadiit re compressus. Fit idem aute, si plures caules enascentes cogantur reiaetrarς egarcta

228쪽

coarctatum spatium, ae parturiri tanquam ex angusto utero ;fie sepe in Ruminculo. Bela, He peride, Finu, Ceiossa, Tragopogone, Scoreto aera, Cottila foetida. Eetκ lato caule C. B. Amarantus cri artis. Micata dicitui Planta, cum arbor vel ramus excrescit m111lmis interteXtis ramulis, tanquana Plica polo ilica ex pilis, ceu in1tar nidi Picae, quod vulgus a m lo genio ortum arbitratur; frequens apud nos in Vettila pDaesertim Nortandiae, in Carpitio Scaniae, nec insi equens in finia Crispu 83. 63. ibita fiunt, cum foliorum per i phe Pia augetur, ut circumcirca fluctuet quasi undatus limbus. Milata folia fiunt ex iragosis, cum disicus Oaon ambitus multi plicetur, ut inter rugas ascenciat substantia instar conorum, subtus concavorum: uti plurimae Iamrae, o ma. m. Flores multiplicatos, plenos, Prolis in os eX simplicibus oriri, ex antecedentibus c119-Iaz. so-271) patet. Varietates loco specierum fiant variae Plantae, quae numero Ructae sunt

strat, ad eam tamen, nisi omnes aliae interclusi sint Viar, non confugiendum est.

Si alia supersit constans nota, ad radicem non confugiendum non enim licet I acile in hortis plantas eradicare; in Herbariis non facile transfertur raclita; in vivis pIantis oculis nostris se subducit etiam radix. Quo facilius dignoscuntur plantae, eo melius, sed necessitati nulla leX posita est. Millae dimeillime ab herba distinguuntur, a Stilbo tunicato aut bi do, aut sitiam Otho facillime. Orchides tuto laon distinguu11tur, nisi radices Ibrosis,

subrotundae, aut te isti latae in auxili iam UOCEntur rimatiae bulbosae radice caυa majores I minores. naice nou cata majores & mi Dores.

at tantum varietates, ut monstrat habitus totius

229쪽

DIFFERENTIA.

Plantae; lauic etiam calanc vix oculis manifestus Rhiacheae a reliquis diversae.

edunt

Caulis in multis plantis ita evntiales praebet dimerentias, ut eo demto, nulla certitudo speeiei. Causis angulatus plures species distinguit, vix aliter distinguendas. Hi ρ ictim Audro aemum Fl. si1ec 626. caule tereti. H pe icum perforatiam Fl. suec. 62 s. caule ancipiti H p riciani AF rou FI. suec. 624. caule quadrangulari Convallaria Pola , ouatum Dulgare Fl saec. 247. a caule ancipiti. Convallaria Pola ovatiam maximum Fl. m. 247. b. caule tereti est hine posterior Ouvallaria foliis alteνnis, caule terati pedunculis militi ris; prior Convallaria foliis alternis, catile aucipiti, pedunculis nutuo is dicenda est Ned a tim Fl. Zeyl. 286. caule t Piquetro notabilis. Lupini species vix nisi per caulem, aliis simplicem, aliis compositu iri, distinguerentur. G us quinquangularis S sexata gularis est optima differentia iocordi EI. ZeyI. 48. 49- SO. Scapus triquet eu disting iit mrotas Fl. siue e. 3 7. 332 a reliqui . Petioli alati f. latere utrinque memhrana aucti pulchre distinguunt Aurantium n eo rigeneribus ille fJed arvin Fl. Zeb l. 286.

Petinenti dipblii C foliolis duobus oppositis instructi, iisque capitubo subjectis, cleganter Gomphreuam FL Zeyl. II S. dς-

terminarit.

2 7. Fo Lix 8 elegantissimas naturalissimas differentias exhibent.

Natura in uulla parte magis fuit polymorpha, quam in foliis, quorum itaque species numerosissimae, studiose a TΠonibus nddi1cendae. Commendant se Folia pro di Terentia, quod speciosissima sint, quo 1 species facie diversiissimas ericiant, quo a facillime disserentias subministrant; hinc a foliis plurimas meas differenti is in nominibus specificis mutuatus Lum, uti patet conse Penti Hortum Cisrtiannm aliensem, Flo,am Sueticum, Lonouicam, Zolanicam; his adde Grouoυii Vim ginicam,

230쪽

D1I PERENTIA.

ginicam, Roxeni Le densent, Griet tardi Stampensens, Da-bbardi Parisinam Characteros sciliorum dedimus Ira antecedentibus β. 83. Rariora plurima occurrunt folia, quae specialia sunt, adeomenec Rib generali notione veniunt. cxllatum folium, cujus latera basin versus arcte conni Vent, sit perne inplicata. Gerauium Uric. Claudulostim quod glandulas insidentes gerit in ferriaturis: Sitiix, Peν scia. in dorso e Ia erosa folia, formam aciculae gerunt, subulata, & plerumque basi articulatione ramo inserta, uti Gui-

ferre

Radicata folia, quae Radiculas demittunt e subitantia ipsius Folii.

Coadunata quae invicem aD nectuntur, ut basi dori-

Deen sata ex Oppositis 83: II a. profluunt, ut si planta

verticaliter inspiciatur, folia quadrifariam vergunt. Suovana foliorum varia supersedemus. Desa L Ddfecta, vide Laciniarii P. 43. N. 28. Umbilicata quibus da ira, Vide Peltata P. 48. N. IX s. Cuspidata, vide Ammiuota p. 44. n. 38 , sed acumine rigidiuscula inpera, vide Scabra P. 4 S. H. Ss.

Strigosa, vide Hispidu p. 4'. N. 84. Pubescentia. vide Fit a P. 4 S. D. 63. sed parum pilosa.

Dcaua, vide Tomentcsia P. 4 f. n. SI. Folia, quae COIorem glaucum habent di fere argenteum, quod ex superficie singulari oritu T. Arrecta vide Erecta P. 49. H. I 3Υ.

Stricta vide Re Ia, sed auget significationem, st. rectae

Assurgentia arcuatim exertii C. primum declinata, versus apices demum erecta. Declinato, de otauin inflexa instar carinae Naviculae. Intelliguntur varia folia per se ex foliorum datis charaeteribus B.nti prout Terna, Quaterna P. 48- D. III. Euerura opposita Nervosis p. 4 S. D. 67. Ave aia opposita Venosis 4 S. v. 66 obper