Ara maxima Vaticana. A summo pontifice Vrbano 8. magnificentissimè instructa. Carmen Lælij Guidiccioni

2쪽

ter quae tibi excitet immortalitatem. Aram enim appello superinductum Arar Thalamum, solidum i. ornatum ab integro constitutum,toti rei splendorem,& nomina conserentem.CCelestem Aram in terras euocasse te dicerem , nam & Coelum mortalibus

impertis; sed hic ambigo, Aramne dicam , an integram Aedem Apostolorum, an Pietatis Sacellum, ipsius Coeli Aerarium, Conditorium Aeternitatis. Merito stat omnium Maxima per te,super quam ipse omnium Maximus primum sedisti. Merito & posteritas ustirpabit de te Virgilianum illud rinam Templo tuit, qua Maxima seper Dicetur nobis, S erit qua Maxima semper.

Neque id ociose suppeditat tanti vatis octauus liber, ut aptius congruere videatur Tibi, Urbanissimorum Pontificum Octauo,B- missima construenti. Hic enim numerus absolutae inter coeteros soliditatis est; Ideoque, licet ab Adam sit decimus Noe, illum Octauum dicit Apostolorum Princeps, nempe solidum seruati generis propagatorem; Ipsam i. generis propagationem ad octo capita redactam, sua firmitate consistere voluit Deus. Vt ne com- ει,'umemorem ex S. Ambrosio, octauam, summam esse virtutum, &pro Octaua multos inscribi Psalmos; Nam & Beatitudo, totidem se gradibus includi passa est. Cceterum, Beatissime Pater, Apes tui numcri tuae; non ut vulgares aliae,metallis crepitantibus consopitae; melliactant; adsusurrant; ingenia suscitant est sopita. Falso Vetustas in-Crepuit aere Matrem Deorum ; Patrem te, & Pastorem hominum '

3쪽

nostra aetas non mentitur. Quid sabula de immortali Ioue clam edito inter eiusmodi strepitus e Vere nunc, & palam, Vaticana Aedes diu parturiens, inter metallorum agitationem edidit pa tum nonnisi aeternum. Ego vero non expergiscar tali sonitu, ut fruar tanto spectaculo λ Nulli Pontificum recentiorum ista rei m0les, & imago animo praesumpta est ; Non Gregorio, & magnis retro decestaribus, quorum diuersa erupit alio munificentia; noli , sto, qui propter id ipsum, Testudinem maturauit, Coronidem clausit; non Clementi, qui statuendae Arar stridiosissimus,illam sol,licite ambijt;nec demum Paulo,qui ambitus auctor immensi,Templo addidit propemodum noua Templa: Singulis tamen expediem

da res, quippe necessaria cumprimis, obuersabatur. Quorsum

enim deturbatio veteris Templi, & religiosissimi quidem ξ Quorsum noui substructo, nisi propter Aram Ipsum omnium augustis

simum, ut aflueret omnibus, principe hactenus ornamento,& absolutione carebat. Nam quid est Coelum sine Sole, sine corde corpus Θ quid inter minuta annulus sine gemma ξ Rem itaque cunctis aggrediendam eN neccilitate, nemo est aggressius ex magnitu dine ; Et dissicultas agendi, necessitatem attulit non agendi. Tu, magno quo es animo, aggrederis, exitu maiore perducis: Ccetera quidem laudandus, sed & urgendi celeritas, an pernicitas con ficiendi,operi pretium auget. Auget vero de temporis iniqua conditio,inter tot impendia,& calamitates; & inde aequissima eiusdem temporis ratio, qua pr. aecipuum hoc tibi impendium seceris ingruente calamitate,ut magnifice excoleres calamitatis publicae De-

pulsores. Auctum ergo tot laudibus, tot nominibus opus, sed seipso perquam augustum, stat paulo plus biennio peractum abs te, seculo amplius, a plerisque multiplici modo, & forma delineatum, eis tum: excogitatum a nemine. Nunc, excitatis gaudio uniuer' sis, quando vel exteri a Fide, in Ro. cultus venerationem se allici sentiant necesse est ; quantopere gaudendum est Christiano homini, & in Clerum adscripto, ct tuae iampridem addictissimo Sancti,tati, quod tantam Christianae magnificentiae factam accessionem videat: quod in honorem sacrae militiae Principum: quod factam

abs te,de cuius gloria praeter coeteros triumphet,&gaudeat Rem tot annos insperatam, idcirco miramur minus, quia habemus ad

ctorem: idcirco credimus fieri potuisse, quia factam videmus. In fra annos totidem, & deincepS, videbit sane posteritas nec incsc dula,

4쪽

dula; sed summota auctoris, cilitatis,4. praesentia,admiratio inualescet. Si inter monumenta veterum,tale aliquid emersisset, staret etiamnum; aut,si Barbarorum furor Temporis iniurias anteuerteret, horum iniurias,illorum obliuionem, Scriptorum ingenia praevertissent. Meminit nonnulla quidem aliquis,sed talia erecta testatur nullus. Nunc, relinquiturne ambigendi, qua datur aspiciendi locus Aut ulla tentabit obliuio Machinam obliuionis expugnatricem Signum Herculis aeneum seruatur in Capitolio, satis nobile ostentum antiqui laboris. ibidem ex aere Statuam Marci Imperatoris equestrem suspicimus; Et in Foro Equum Domitiani usqueadeo suspexit antiquitas, ut illum sibi fluxisse de Coelo, eiusque consormatione fatigatos Cyclopas vulgauerit fabulosa. Vidimus aeneas Templorum contignationes: Postes videmus, de pleraque notae minoris signa. Audimus & in eximio, ac fluentissmo Latinorum,

aes rivis fluens; sed in quod opus ξ Scilicet ad Clypei fatalis fabricationem . Nam liminum gradus ex aere, Trabes, & fores Templi Carthaginiensis, ex illo audio ; verum, an ipsa Carthago in se viderit , nescio. Nescio, an viderit Corynthus, Ibio aere tam nobilis . Videt niinc Roma per te ingentem molem, siue ingentium triginta molium congeriem nam toties isthaec in immanium scopuloruin speciem metesta conflata sunt tam apte coeuntem, ut facilienata solo videatur; tam nulla opificis lassitudine, ut annorum iuuenis trium, & triginta, alieni opificij cultor, qua est modestiata, quibus animis, nihil hoc peregrino opere confecisse se velit; tamia elegantia, ut varietas satietatem dispungat, pulchritudo superet amplitudinem ; tantademtim magnificentia, ut ipsi veteri Capitolio potuerit esse miranda,& ipsi Columnarum positori Herculi ; licet is fuerit,qualem vetustas finxisse sibi videri voluit, publico bono nonnisi maxima perpetrantem. At tu, Magnanime Pontifex, qui multiplicem splendori,ac virtutibus csterorum praescribis me tam , tuis vero nullam e si non aureis Coelum Clauibus reserares, aerea Coelum machina poteras oppugnare. Quid dicam maius Nonne parem geminorum Principum meritis animum attulisti

Nonne viam reliquis claudis,quam aperueris soli tibi Θ Spatium id ingens est: tu ingentior,solus imples. Dum enim id consecisti,quod cogitauit emo, spes relinquitur nemini, conficiendi quod tu secisti. Exemplum igitur exhibes,facultatem adimis imitandi; Neque tuum modo est ipsum opus,sed ipse quodammodo Artifex opus est

5쪽

tuum. Cui vel nouos animos indidisti, vel eat integro talem condidisti, qualis nec futurus sperabatur. Et quid mirum, Anificenta obtemperasse monenti, ac singula disponenti tibi, qui vel iussu metalla potueris animare Θ Ergo, uniuersis mirantibus, haereo ipse, animati Aeris inspector pene marmoreus. Si stupor affatus fuisset, mira fortasse vaticinabar. Cecini tamen nescio quid; exaraui, 2 ad Aram statuo. Tu, potestatis Diuinae in terris magna portio, sis premum Maiestatis humanae fastigium; maximum idem virtutis, tigloriae SimuIacrum es meum. Quantus es, quantulus ego sum, tibi mea sisto, & voveo. Votiuam hanc appendo Tabellam; id oro, ne excidat. Vt nunquam merita intercident tam praecelsa, obs quia tam demissa,sic,utramq.immortalitate obsignari memoriam precor sit iusta precatio. Potuit doctior unusquisque componere meliora, sed animo certe meliore non potuit. Singulis concedam ingenio; at religione erga Beatissimi PETRI Aedem,ac Sedem, nemo mort tum id me velit. Quicquid est mei operis, Beatissime Pater, aut dagnum tuis manibus, contrectabis I aut indignum,non detrectabis pedibus aduolutum. Ibi se effindet in oscula, effindi minus doctum in carmina. Vellem quidem, se ipso viveret i, sed vivet tamen ex te,ex gloria tui nominis, ex immortalitate operis tui. Te bonorum omnium Largitor, omnium bono diutissime seruetia Romae Kal. Aue I 6qq.

Qiii Beatissimi P E T RI dies, addictus ferro poenalium Vinculorum, iure hic addicitur & honori triumphalium Metallorum.

de se ipse.

ROMA MORA: MARO AMOR.

ROMA facit Vatem, spectantem magna; Canendi

Dat studiu in , semper qui canit alta Al A R o. Magna, Urbane, iacis ; canis idem grandia. Vatem Me tanto & fieri Principe posse negem pQuidni dulce canat, cui per te laeta canenti,

Dulcis ROMA MORA est, est MARO dulcis A Mox Z

6쪽

E E ego tecum breui carmine rem confecerim neq; tu me longioris Poematis causa, epifodicum iure dixeris. SanΘ, cito me absiluasor Aram,opus quamumuis maximum , describens, nihil praeterea complecti velim. Sed quoniam Ab eiusmodi Bructura latet eximia rerum Supellex ὰ Chri yiani hominis et u , illam non explico quidem, sed illius aliquid expono , quippe obtemperare argumento debui, ut ne rerum dignitas fraudaretur,qcrassiorem tibi ia fraudem facerem gracilitate poematis. Ne, quaeso inninus ad Aram veni; ad Aram omnium principem ἰ ad Principes Christiani Orbis πυ- mos. Praeproperum te paucis poteram expedire. Sed neque religiosa si mora, Ubi immoremur in Religione I neque raptim agatur causa pietatis, quod verius non agere es. Nihil enim in ullo morari , quandoque es ct mereri nihil. Cur ego plendidi mam materiam desultem 2 Cur meme abdicem pretio operis j Si negociosus es mihi, tibi nec sum morosis. Si non is es, quem de Beatissimis PETRO, edi P A VL O vel diutius audire delectet, frigidum mea dicta non tangunt. Vellempestiuum te volo, vel nullam. Non ego nimius, qui Apum more, forentissimam figetem vix delibo. Nἀm gula persequi,id oppido nimium foret. N e,quod polliceri habeo inc habeto. nam intima es Ara Templo, tam non extranea argumento υbertas innasitur. Singula Θ causa visceribus, vel ad sacratissimos cineres referuntur, unde es Ara; υel ad Aram, unde est Templum; υel ad virumque, noui Conditoris celebritatem . Horum opportuna complexio meus labor fuerit ; lix ise, necne, tuum esti iudicium. Legar ab illo, cuius interes sit operisiusa laudatio; nulli me neglectum putabo.

Sic denique, de ipse cribendi genere praefari liceat: Virgilium sequimur, non laedimus ; aurea Vatis Cultu, non furto stat monumenta sequi.

Qui diuersa probas, quid me legis Z Aut tibi cultus Esto idem: aut mihi tu, sim tibi θ ipse grauis. DE

7쪽

DE ARA MAXIMA

VATICANA.

Tota DEI Tem p m est, quae fulget machina rerum; Ipsa Orbis Templum maxima Roma patet. ARA sed haec merito: vel Templum Roma, vel Orbis

Ipse sit: & Romae M A XIM A, & Orbis erit. De eadem. AU R O expressa subest mens, & facundia. Vocem

assis notat. AEre, auro nunc selida Ara nitet. Facunda quis mente Operi par, quisue canora Voce queat dignos aere ciere sonos Totus ego, o , sim mens, totus vox . Ipsa sed Ara Tota aurum, tota aes, se canet una satis.

De eadem. CONDAT Fama Tubam. Non sic Tuba vincitur aere

Immense, ut Famam nobile vincit opus.

8쪽

Emnonium quisquis simulacrum, ta- primo ' Aera canit iubari, reddentia murmure certo ,-- Q ιμ- , Eoos senitus: miracula numinis aurei, QMaterno Aurorae documento didita

Vrbem ille Auseniam recolat; Templumq. reuisens Magnanimo positum PETRO ; scopulosaq. celsis

Atria fornicibus ; solido ceu marmore montem Ingressus, caua qua latera, & laxata renident Per gyrum spatia, & variata coloribus, alte Abripiunt animos penetralia, fultaq. Caelum a GlStelligerum referens, aequat se machina Coelo ei Incedat, mediaq. gradum Testudine sistat. Protinus aetherias voces, atque intima alienis . Aligerum signis concussis murmura corde Percipiet, radijs Solem indulgentibus auro Perspicuum, inqc. senos animantem fulva metalla. Atque haec dicta bibet perculsi pectoris haustu; Tanta viget virtus, tam vivax ardet imago fQii id trepidae adstatis mentes Nunquamne supernos Transvolitare orbes, vestri cunabula & ortus, Astra remetiri, oc superos spectare libebit Accipite ergo alacres quae nos oracla noua vi,

9쪽

nanimesq. in vestra damus praecordia voce , Sole sub ignivomo , cuius Sol aureus umbra est. Quandoquidem reptatis humi, obtutuq. tenetis

T durem, atque imis iuuat incubuisse latebris ;Nullum & celsa sequi studium; supera ardua nullus Vestigare oculis labor ; ima indagine saltem Hoc lustrate solum, has latebras, quae, pignora Olympi,

Clauigerum magnum, magni Praeconis & ora, Tantorum ossa Ducu m, puri quondam aetheris auris Actatos artus, arcano viscere seruant. Qims, vitae ceu iunxit amor, non morte sub ipla Ensesq. immanesq. Cruces diuellere , non hos

33. PETRt, Externae vires furto, insidiaeq. rapaces corpora a pii, Diducto amplexu potuere avertere, iunctim gna Romulea seruarent corpora terra l.

Corpora, quae fida superi statione tuentur. Seu vos Romulidae tristis contagia morbi,

' Seu terrent consertae acies, arma extera , seu vo

Tempestas, & dira fames, & lethiser annui

Ρή θη- Hic medicas orate manus : tutela pericli Gm a borta- Hac patet, inreniosq. metus deducere Ias eli.

Seu vos Ausoni j, Caelo gens fida, coloni,c.,, a.-. Galliq- , Hesperijq., lndi, S: quod germinis usquam Christiadum, vestros populis laistatis honores, Hanc Aram celebrate, sacris fiundamina vestris, Munimen fidei, solidae Pietatis & arcem , Relligione placentem astris, Herebdq. timendam Aram, solus ubi peragit Diuina SacerdOS , Pro cunctis qui unus semper litat ; omnibus unu Dat iura:e terris cui summa potentia soli Coelestes aperire sores ; Neue Insera viruβAntra

10쪽

Antra vomant, valvas centeno claudere vecte Tartareas, centum vincire & monstra cathenis.

Dulciloquis tales modulis, & voce quaterna Ceu totum i totidem compellent partibus Orbem Transiuittunt Simulacra senos ; concordia quos dat Impariles, mentiq. habiles. Spirantia cernis

Intuitu primo, non aure loquentia sentis Nonne vides iubare Aligeros radiante coruscos At monita excipies penetrali pectore, mentem Terrestres ni hebetent sensus, & terrea corda. Surge animis: Te iunge Deo, sorte utere Coeli, Fortunate hospes; latebraq. exceptus opaca, Per faciles descende gradus, qua marmora crustis Afra coloratis lucent; qua lampade crebra, Lumina dum auratis ardent radiantia Lychnis, Vmbra loci tenebrosa, diem dat victa perennem. Continuo insuetum tentabunt vivida pectus Gaudia ; succedent terrarum obliuia ι curae Sordescent humiles, stimulisq. incensus amoris,

Optabis cursu mortalem attingere metam , Carcere disrupto, atque aeuum praetendere vitae.

Nam quae segnities iustissima vota moratur Si tam praesenti completur numine sedes

Abdita, Maiestasq. loci: Quae gloria sedem sydeream, qui replet honos i ubi regna patescunt Lucis inexpletae Vbi se praesentia fundit Numinis O Patria, d Sedest Si gratia tanta est Ossibus, & cineri extincto; si tanta sepulchri Omina: QMle decus, quaenam spectare triumphum Laetitia est Z geminosq. Duces, quos millia mille

Caelituum plausu decorant, choreisq. coronant