Horatii Tvrsellini ... Epitomae historiarvm libri x: Editio diligenter ...

81쪽

Fabius Lusitaniam a Viriato latrone occlupatam, . aduersus Romanos exercillis egregie defensam, magna ex parte recepit, pacem requis conditioni bus cum Viria tofecit Scipio Africanus vix an no post Carthaginem euersam, Numantiam in Hispania euertit eodem exercitu , qui propter luxuriem a Numantinis ispius fugatus antea sit ras .tantum valuit Dux,& disciplina. Dum foris bellat omanus feliciter gerit, domi turbis non vacavit Γib. Scinprbnius Gracchus A- .graria lege lyta Rempublica turbauit. Itaq; a Scipione Nasca in Capitolio cardi fur cum sitis Eum iure caesui cum indicasset Africanus, ipse domi suae

repertus est mortuus. Nec multo post C.Gracchus Ti et ijsra ter, idem eodem euentu conatus, L. Opinito Consille in Auen oobtruncatur, vigen te Satyrico poeta I .ucilio.

Neque a liberis modo, sed etiam a seruis periculum fuit innus litida Syrus, stractis in Sicilia ergastulis, contractaq; agrestium struitiorum in

nu, ii istum exercitui hestecit. clades Imperatoribus Populi Rom.multas,& magn3s intulit. Ad vit, mum a P. Riipilio Cos ad Ennam obsessus,lair muni iupplicio,fame,&χruce multaturiseruile Mane bellii paucis interiectis annis ab Athenione pactore maioribus Opibus, atq; animis instauratum. Is snterfecto Donaino, amiliaq; ergastulo liberata,purpura,argenteumq; baculume voluntarius asumit.Conflato exercitu,vicos, castella, oppida diripit. eo Prsior ij mercitus duo caeli, oridem castra capta. Sed eu Aquilius imperator ita com

82쪽

Deatibus interclus t ut supplicium sumerenti; Dux ipse comprehendentium manibus discerperetur, dum rapitur ad supplicium. Bella iisdem temporibus cum seruis,cum sectis. cum hostibus gesta sunt Iugurtha Numidii Rex, . sitnisls nepos, Micipis per adoptione filius, ex

eodem genitos fratres regno eiecerat. Ii Populi' Rom.tutoris fidem implor1t.Ιtaq; lagurthae bellurnfertur,qui deniq; accisas opibus,ac regno pulsusa C.lMario,adBocchum JMauritaniae R egem, belli

socium confugit, parum commodum nactus persigium.ab eo L. Sylis Quaestori Mariivinctiis traditur. Itaque, Mario in triumpho ductus necatur in carcere,eodem fere tempore, quo natus est Cicero,anno post Vrb. cond circiter DC L. Marius cotinuato ob Cimbrorum motum per complures

annos Cos illatu, Cimbros,d et toties,aliasque ba baras nationes io Italiam irrumpentes deleuit. Dum res militis bees geritur,turbae sunt exorti domi L. Appuleatis Saturninus Trib.plebis,homo turbulentus agraria lege per vim lata,Optimatibus aliquot exilio a morte multatis, Senatum in se concitauit. igitur concursu in eum Optimatium facto, una cum Glaucia Praetore furoris secto necauir Ladem paulo post M. Livius Drusus Trita plebis maioribus opibus conatus est. Senatus enim auctoritate,&Dahae consensu fretus, Metello,, Rutili qui legibus aduersaretur, ςxili nullatis, Philippocos perterrito , leges agraria per vim pertulit, quib. nihil usqua ac largitione relinquebat,nisi ii quis aut coenu diuidere vellet, aut qlum.

83쪽

Verum clim Iesicis populis promissa persoluere

non posset Italia tumultuante , domi suae occisiis est.. seditione domestica sedata,seciali bello arcidire coepit Italia. hiars Picentes,Peligni, Samnites, Lucani, aliique populi Italiaecum ciuitatem M. Druse Tribuno plebis ostentatam non impetracsent, armis extorquere coi ti sunt. Denique, . Pompeio Strabone, L. Sylla, alijsq; Populi Rom. Imperatoribus domiti,pacem petierunt. Ciuitas vitro cum pace data id bellum inrsicum talicii, , Sociale dictum Pa in otium per id tempus in Iudaeafuit.Aristobul IoannisHircani filius, fiamonis eiris,qui Iudae Μachabaei germanus fuit,ne pos Pontis Maximus regia insignia recepit m lmp. XV anno post Sedeciamultimum I

Romae aute sociali bello ad Civile ventum est,cuius occasio Mithridaticum bellum fuit Mnthridates RexPonti Ariobarranem Cappadoei & Nicomedem Bithyniae Reges, amicos Populi Rom.regnis suis exturiaverat Li bellum indicta Duceti Sylla Exeqciuilebellum inuidia facibus excitatumest. Marius tantam gloriae segetem Ss egato olim suo inuidem,egit per Sulpitium Trib plebis, ut id bellum sibi mandaretur. Lamobrem vi bepulsus ab sylla, secedit in Africa Sylla in Asiam profectus aduersiis ithridatem bene pugnauit.Bithyniam,Cappadociam, Asiam

recepit. uatereamarius L. Cinna Consule adiuuia

te, o n in copiis inumpit. Cn. vetauium

84쪽

lanos obtruncat Smimum consulatum occupat.

Ecce tibi sylla victorem exercitum transportat ex Asia. profligatis Μarianis, urbem& Italiam stragibus plet,proscriptione ciuiu tu primui ducta . . Constat Praeter innumerabilem aliorum ciuiummultitudii , in Muestris ordinis fi re, csenatu φduo millia prost ipta. Et tamen homo infelixFelicis nomen optauit: Cn. Pompe io Strabonis filio, qui Carbonem inrianum

Constitum in Sicilia oppressum decauerat , Hiarbam Mauritaniae egeri arianarum pari, tum sim Marte debellarat magni cognomen dedit permisitque ut de Africa nouo exem plo Eques Roman . ac priuatus triumpharet. Ipse Dictator iactus cuius honoris usurpatici amplius annos C. intermissa fuerat L eum fasci . bus XXIV. procesiit, RempubL praeclaris legibus constituit Sed iihil tam mirum , quam quod tot tantisque stragibus editis ciuium, Dicta tura sponte se abdicauit, priuatusque vixit inco lumis. Sed poenas a mortalibus condonatas cialesti Numine repetente, Felix ille pediculat i m bo confectus intersit. Ceterum moderatio animiit mmo imperio deponendo , haud exiguum gloriae fructum tulit . Abdicatio Diciaturae ita erata Populo Rom. accidit, ut eius funus incredihili pompa ac frequentia celebraret. Ciuilis belli scintillam paruu in Hispania excia tauit incendiu.SertoriusMarianaxunxtiuDu exsuga Hispmias occuparat idciαρaemi cuΜithruit date

85쪽

tu vario eventu pugnariint.Quippe Sertorius in nulli secundus, Imperatoribus duobus Populi M. - Nepe par,intes dum etia superior extitit Sed homo magis aduersus externos hin paratus,qua contra domesticos cautus,Perpenna niurationis aucto re, suis occiditur. Breui Perpenna interfectoMi-Φaniae recipitinui .mn cu exulibus modo , sed etia cum eruis,ac piratis eadetempestate dimicandum

Spartacus cum amplitis LXX.gladiatoribus Capua ludo elapsus magnis copijs contracti, miri ficos Populo Rom.ludos,& clades reddidit. Ad extremum cum de inuadenda Vrbe cogitasset, a. N.Crassis repellitur, in anguloBrutti opprimitur.Ρ.autem Seruilii Cilices piratas in latebras vcqne Ciliciae persecutus, Ciliciam domuit, ista

Isauro Ciliciae arce, Isaurici cognomen adama uit. Aus cym piratae toto mari imi ne praedare

tur, Cn.Pompeio quadragsnta diebus deleti sunt. Neque intcrea otitim a iustis hostibus fuit Mithridates nouis copiis instructiis bellum iri Asia reno-χiarat tam L. Luculliis multis praelus fractum in Pontum compulit. Eodem tempore Q. Metellus, Creta nsula vastata, in ditionem Populi

.inde PompeiusMithridatem debellatur g no spoliauit. Tigranem bellissicium in duditio

86쪽

thridates XL regni anno, Pharnace filio obsecsus,frustra tentatam veneno animam gladio expulit. At Pompeius Aristobulo, Hyrcano Aleis Udri Raegis Iudaeorum filijs de regno dissidem.

tibus, in Iudaeam ad eorum controuersias tolle das arbiter venit, Sed ab Aristobulo irritatus, Hieroselymam vi capit, muros diruit, in templi dytaciunpaucis ingressus,sacri nihil attigit in cano sacerdotium parentibus legatum reddidit. Ceterum Iudaram ipendiariam Populo Ronu facit Aristobulum Romam ad triimiphum di sit Antipatrum Procuratorem Iuridie relinquit, qui deinde Pompeio moletuo, sarir perinisu, muros Hiero lymae resecit. Dum imperium Rom. tot Asia propagatur, Roma ipsa intestino bello paene deleta est.LCatiis lina SenatarPopuli RonLexercituinEtruria cothuparato, mLentulo Praetore, Cethego, alijsum Senatoribus, deinde Consulum,acSenatus, de que inflammanda me coniurauerat Laconi ratio Μ. Tullio Cicerone Cos patefacta,&o pressa est Catilina urbe eiectus, de relichiis co rur tis supplicium sumptum Catilina C. Anto nio Procos .cum exercitu siis. Cicero ραπpatria a Catone Trita plebis appellatus. Praeclarum tamen ac salutare iactum iratai M. Tullio, ac pesti fuit. Tricnnio poli a P. Clodio Trib. plebisobruppliciiun coniuratorum,eiicitur in exilium. Sed mense XVLsiunma cum gloria reducitur. Idem e isqventiae gloria floruit, cum M. Varro PlatoQ--

87쪽

phus, SallustiusHistoricus, cretius, catullus Poetae mae in honore essent Liberata Μ.Tullii consilio Vrbe,noua semina iacta sunt oppri,nendet Reipubl.C.Iultu Caese Cosanuito Senatu,& M.Bibulo

Collem,leges Agrarias cum pertulisset, Capuam que coloniam deduxisset; Cn. PompeΨum, Iulia μlia iis matrimonium data, affinitate sibi devinxit M. Crassum cognomunto Diuitem 5 Pompeio,&sibi conciliauit . ita trium Principum cisti is conspiratio faeta, uti omnia illorum aibitratu gererentur. Ergo Caesiri utraque Gallia, Citii. pina videlicet, Narbonensis in quinquennium: peio Hispmia item in quinquennium decerni tur.Crassobellium parthicum mandatur.Caesar in Prouinciam prosteriis,Helvetios, qui uxustis oppidis suis iter per Prouinciam is ere ci,narentur, victos domum compulit Ariovistiim Germon rum Regem,vexatorem Gallis profligauit.Aqui tanos, Iallos,Belgas bellum iacietes si ibegit.Crasi susHieroselymitano templo sacra pecunia spoIia-to,non impune sicrilegium tulit. Aduersus Pasethos male pugnauito Exercitum cum filio amisit.

Demiunipse per specie Jloqui ab hoste circuitauentusocciditur. Cn. Pompeius adseditiones vi hanas comprimendas, Consul sine Collega quod nunquam antea figetini erat creatus cum Dicta

orta potestate,mos urbis sedauit;iudicio presuit, o Milo propter caedem Clodi exilio damnatus

aest Caesar porro, Prouincia in alterum quinque

88쪽

Germaniam imgniscladibus attriuitliam haud disrea puto movi in petitione costilatus absim inratio haberetur,impetrauit Antequam e Pr

uineia deeederet, Iuliae eius filiae mors affinita quaeilli Pompeiointercesserat,amicitiaci; disi, luit inare repeto,&cos aduersatibus, quod nimia Caesaris potetis videretur periculosi Reiputa iereinenatus nes rationem eius absentis proximis comitijs haberi sinit, ipse ante certam diem ex ercitiis dimitteret et . Aduersus, . Antoniti tribunu pleb. 'atus auctoritati pertinaciter in tercedentem, extremo illo S C. Consulus arma

Ex biice initiis coortum est bellum ciuile anno pol Vrbem cond.circiter C. Casar Reip. op primendae causim nactus, Romam infestoagmiane contendit. Flaminia, Piceno,i larsis,Pelignis, Samnitibuspotitus,in Urbem nobilitate vacuat gressus,seoimtorem dicendum curat:Miarium sanctius compilat.Inde Pompeianis, ipsisque peio Italia pinse Afranium, Petreiu eius legatos eapellit Hispaniara Massiliam per Decimum Brutum lagatum in deditionem recipit. Dictator absensa Μ.Lepido Praetore factusRoma reuerti tur,ac Dictaturaminit in Pompei hello periliquens transmisit in Graeciam.SedadDyrrhachiae.ndem Pompeium oblidens, magna accepit ci

de Debellatus fuisset ut ipse fassus estos Pompe. ius scisset uti victoria.Bello ad Pharsaliam delato Pompeius interclusum commeatu hostem fame potius,qu a sera vincere statuerat . Sednobilia

89쪽

tatis vocibus coactu cum hinee fixit, amissoque exercitii vietus aufugitan AEgyptum ex fugas sectu ,Ptolemaei Regis, ad quemconfigiebat, Iussu necatur. Caesar victor Ciceroni, i Imperatore Cili-eia lace ,Pompeii ac Reip. partes secutus erat, itemque Pompoianis, quicunque permiserant se potestati, ictoris,ignouit maiore clemetiae laude, quam victoris Is Alexandriam quoque Mim appulisset,&Ptolemaei, atque Cleopatrae eius broris

controuersiascomponere conaretur , ab eodem

Rege paene oppressus est. Sed classὸm suam, ne, niret in hostium potestatem,incendit quo ince dio no bilissima illa AlexandriaeBibliotncta a Phita Iadelpho Ptolemaeo instructa cisnflagrauit. At viacto tandem,extinctoque Ptolemaeo regnii Cle patrae tradit Pharnacem inde Mithridatis filium, qui in Populi Rom.fines irruperat, primo imp tu debellauit,prope ut ante vicisse hostem, misi ividisse videretur. Iubam etiam inuritaniae Rogem L.Scipione, catone auctoribus ciuilebculum in Asricaanstaurarite deuicit. Afraniu, alios que ad CCC. Senatores interfici iusiit. At Catone in potestatem Caesaris veniret, Vticae mortem sibi ipse consciuit , ex quo Vticensis est appetilatus. .

Dim Caesar ex Gallia, AEgypto, Ponto,& Africa quatuor uno tenipore triumphos ageret;

a Cn. Sexto Pompeii Magni filiis, bellum in

Hispania apparabatur, ut quinctus eridispania tri. tu hus accederet. Eo Cassii cum exercitu tendit,

90쪽

tendit:acie, marit Pompei ad niamHic, paniae vi nista vincit. ohortes enim qine dam Ponipeiani praetereuntes cum suΠsorte spe. ciem praebuissent fecerunt, ut victores dum sug . re putant suos, ipsi quomie sinerent; victi dum se

vincere arbitrantur, vincerent tantum inbellis

valet opinio. Cnςius ex fisa retractus occiditur. Sextus fuga elapsiis ad alia bella reseruatur . Ciuile bellumpariter cuni R eip. ruina restinctum

Oppressi R .pacatoque Populi Rom. imp

rio, Caesar Dieiitator perpetuus nouo more inpellat a Senatu,salutares tulis leges, sed Curiam obscuris ac barbaris Senatoribusinquinauit moerium protulit Carthaginem, Corinthum colonias de iit, Anni descriptionema Numa intro ettam de triathematicorumsententiaintericalatis diebussex se inta, atque interealarii die post quartum quemque annum, instituto cor . rexit. Ei amplissimi, ac diuini honoresa senatu decretia bis ut Quinctileni mensem suo nomine Iulium appellarμ ut fastigium, templum, si min-gamquam Deus haberet. Proinde viis-

lentia elatus senatum contemnere , ac regnum

affectare co*it. Ergo quineto Dictaturae anno a Bruto, Cassio, ceterisque cohiuratis in Curiam. pud Cn. Pompesitheatrum vulneribus consectus interijt Q Octauio seroris nepote adoptato, atque herede instituto caeterum Tyranno siBlat tyrannis mansiti M. Antoni Consul repe tinus Tyrannus exortus est is in sinere Ca is,