Constitutiones et priuilegia patriarchatus et cleri Venetiarum. Illustrissimi ac reuerendissimi D.D. Ioannis Triuisani iuris vtriusque doct. patriarchae Venet. Dalmatiaeque primatis &c. Iussu edita.

11쪽

ctus ad ipsim tenderet beatam vitum. Legem itaque smmam rationem desimamus, in natura insitam ct a Deo bene, ἄ- iei tuendum hominibus propositam . igitur non leges admirabitur mi non comptictetur leges' is non legi-sus, ct animum is itam exornare omni conatu pudebit ortisq; viribus contende, Is profect), qui a legibus vult abesse , a natura recessis; Deum defruit rationi aduersitur. Is qui quis eis, poenas in se legibus contatuta , merito nouerit a bere quas θ' expendet atque tanti sceleris omnin persoluet Maximum euim eis scelus: hominem, qui creatoris se imaginem estiit, ct similitudinem praeffert cunctis animantibus cinctiorem, altaeque mentis egibus i is susceptis, non ad 3-dera tollere ultus, addiurna, ad Deum sed contra, contemptis lembus, ad ima dilabi , brutorum vit)im qua se induere

. siectari. Is igitur ad leges redeat, ad seipsum, ad aturam , ad Deum. En leges habet, ct a maioribus nouris, ct a nobis

conditas, atque editus. Legat itaque diligenter aduertat atque omnino exequatur nulla enim aderit excusitio peccati,

te bus promisigatis. Nos quidem paterno inctu omni nudio, a dilibisti ea de caus operam dedimus, ut, ct antiquiores

conctitutiones caulatiores erroribus, qui vix numeris colligι

possient prorsus sublatis, nostrae emitterentur ut clerici nonri, qui e es venerantur, o colunt, leges habeant quas Gosiculentur, compleritantur, feruent Iis enim leges notirae benigne amiceque loquuntur. Iis legibus praemia, ct quidem maxima sunt proposita tis gratiam notam , ct benignitatem, o maxima quasi meritorum mpendia pmimus, o povi cemur. Et quoniam ut Sapientissimus ille Solon dicere con Leuerat duabus rebus tempora continentur prae . poena; i praemia contempserit, o leges s indignationem nostram, promeritas sentiet pinnas, ct lucet. Nunque, ut illud Poetae, η urpem. Flecteresnequeam coelum, Acheronta mouebo. Vero monemus, hortamur in domino, ct obsecramus clericos no-uros, t Acheronta vitent, o fugiani atque tapetant s

12쪽

u perpetuo conquiescet,

13쪽

CONSTITUTIONUM

PATRIARCHATVS

De celebratione missarum,de dimis osc. ac de residentia. TITULUS PRIMUS. Ex Conci Angeli, Dominici Episco. δ Laurenti spatriare. Diuina vicia horis debitis celeb: da esse absentium suae ct quomo . do Plebanus honorandus , ct condemnandus sit , quiue erus vite fungatur in diuinis in ipsius absentia. Cap. I. Dei cultus, ct insta ordinamus qucri communia appost λώι

ossicia nocturna , de diurna, beatae Mariae, mortuorum, sarisnem. e. graduales falmi, spetiales litaniae, preces,&sustra Ie --. c.

gia consueta horis debitis,4 expectatis absentibu , t . -

conueniens fuerit, communiter iant, Si celebrentur de ἡό, Ma nuote. Et infra. Ad cuius matutini communis tertium Psalmum re e tiὸ quod.sidens, qui non interfuerit; ac perseuerauerit usque in finem , soluat . calatis

denarios tres;ac totidem in mi illa communi, si ad primam orationema non erit:& si ad primum Psalmum vesperorum non erit personaliter

perseueraueritque ut supra; perdat denarios duos, totidem in .com mis, i. d. pletorio: celsante impedimento tali, quod alia die in domo stet; li ratib. mescentiam uris , vel superioris labeat. Et praedictas poenas deficientium, ut alias poenas pecuniarias ordinari locorum in suis ecclesiis,&personis sibi subiectis,augeant, liminuant, tollant; prout eis videbitur expedire Plebanus praesens ab omnibus, in omnibus honor tar, sicut etiam alij,ut supra dicitur,condemnetur. Si vero absens e riuu, fuerit, vices ipsisus teneat in diuinis ossicij hebdomadarius prςsby- ter; ad que spectat incipere matutinum,&alias horas;dicere capita .la,orationes, a benedictiones loco plebam EX

14쪽

cap. Vt Dei

cultus, et. Propter de Marcus. Ite i Od. . fla-

PRIMAE AR DE CELEBRA P. MI s. Ex Conc Angeli, ω id ij Episcop. Cast.

I cstra domini una tantum missa celebranda.Qui in para eue, O n ossi Sancto celebrare pos tr. qui nou. Quomodo in praedictis diebμx Mebres exequis habendae sent. 'nae inobedientium. Cap. J I. IN coena domini una missa tantum illius diei dicatur propria de qua clerici sint cotenti. In parasseeut autem,& Sabbato sancto, exceptis religiosis, eccles j Cathedralibus, baptismalibus, ac priuilegiatis super hoc nullus sacerdos missam celebrare prςsumat.Transfretiores autem usq; ad octauam Paschae ab ossicio, d beneficio sint suspensi . Et si contigerit, qu bd illis tribus diebus aliquod senus se- pes: cndum ad ecclesiam, vel monasterium deferatur; fiant exequiaruossicia consueta absque missi,siibmiss a voce,legendo potius quam carundo, etiam sine pulsatione campanae: sub poena simili transgressoriabus ini ponenda.

Ex Conc. Dominici Episc. Cassi Tyπ'Ori , qui in nocte natalis domini, O iu alijs solemnitatibus in ecclesi's, uel circum in hoc prohibita peragunt. Cap. III. D facientibus in ecclesijs, vel circa tempore celebrationis diuinorum, praecipue in nocte natalis domini, in alijs solemnitatibus ab hominabiles insolentias, terribiles siclopos, vel strepitus, aut sonos periculosos,&alia plurima taedia, quibus deuotio fidelium diminuitur; cultus diuinus contemni videtur. Prohibemus, quod sine mandato Episcoporum non absoluantur ipsi, vel ipsorum consultores, vel fautores, quos participatione orationum, Tacramento. rum priuam uS. Ex eodem Conc.

commmiis missa quomodo celebranda sit, O quando, O qui debentotes e Cap. IIII. Post pulsationem ad missam tertia, uel alia hora cantetur;&sequain tu in cantu communis missa diebus singulis; horis, ad quas tenentur clerici adire, Messe,omnes sint residente, etiam si plures in die ex debito ordine ecclesia missa cantentur.

Ex eodem π

15쪽

Ea eodem Conc.

Quomodo piares misse in ecclesia simul celebranda sint, i a

transgredientium. Cap. QVando plures missae dicuntur simul in ecclesia,una tantum al. ta voce conte tui aliae autem sic de milia uoce dicantur Φmodice audiantur: ct nullus sacerdos ante euangelium communis

missae celebrare praesumar Oido autem illarum successive sic obseruetur quod post euangelium communis iniit , priusquam eleuetur corpus dominium , nullus presbyter in ecclesia ipsa incipiat euangelium pro alia missa dicenda, nisi in exequiis destinet rum. Et qui studiose contrauenerit in praedici is, aut aliquo praedictorum, poena sex denariorum mulctetur super quo interdum Episcopus valeat dispensare.

Ex Cone. Egidi Episc. Cast. Silentium in ecclesiit, maximὲ dum peraguntur diuina praecipitinetericis, laicis, pueris, et qua psita, a quibus transgressores assiciatur. Cap. O.

IN choro omnes clerici silentium teneant, maxime cum psalmi dicuntur, aut millia ossicium celebratur, nisi propter necessitatem,vel utilitatem eos loqui oporteat. Transgressbres vero a praelato suo corripiantur,&ICut iustum fuerit puniantur Laici autem tam mares, quam foeminae admoniti a Gerdotibus acerrime puniuntur. Pueri, qui diuinum ossicium suo tumultu, rumore impediunt, perturbant, parentib ves eorum magistris,ut taceant, castigentur. Negligentes vero parentes, is inittri correctione in poenitentiis a sals consessoribus puniantur. Ex eodem Conc. Nullus in pulpito,ante altare, aut in choro velato capite legat, aut cantet, sua ac psna Cap. V II. NVllus in ambone , seu pulpito in lectorio, aut ante altare, siue Sacerdos fuerit, siue alterius cuiuscunque ordinis cleri- cuss

16쪽

PRIMAE PAR DE CELEBRA MI S.

cui legere, vel cantare uelato capite pra sitiriat, neque in clὶ Oro in cicendo orationem, vel antiphonam vel versiculum, aut responso mum, vel incommuni osticio inchoando inu contra secerit , alvus praelatis inferioribus corripiantur: Sessii fuerint incorri ibiles alui episcopis puniantur Ex eodem Conc.

Melodia ab epistolis, euangeliis, O praefationibus missurum, quibussiam exceptis,remouentur; pcna. Absolutio ea potestate, i c. cicatur u exequij mortuorum a Sacerdotibus cap. V MI. melodice, siue cantilenae in epistolis , euangeliis, irae - tionibus cantentur cum intellectum audientium impediar, vel perturbent; P per hoc in mentibus fidelium deuotio minuatur; auctoritate sacri huius concilii duximus statuendum: ut epistolae euangelia, Di sationes in missis ceptis liber generationis, factum est autem , dc primis euangeliis Diaconorum cum melodiis, praeter episcopi licentiam,nullatenus decantentur: transire libres autem per septimanam ab ossicio, leneficio sint sus oensit. Eadem poena duximus puniendos sacerdotes , qui publicή in exequiis mortuorium dixerint absolutionem illam quae incipit. In ea potestat: c.cum solum ad episcopos pertinere noscatur. Ex eodem Conc.

et 'odiu canone fiatmemoria ducis, O pro bono fatu Venetiarum. In ferialibus diebus tam in matutinis, quam in vesperis commemoratiosa SS.Hermacora, Forcatque B. Marci cap. IX...riam .ia 1 Via toto, infra.statuimus ut in loco canonis missae in s creta, ubi dicitur,vna cum Papa nostro &c.immediate ungatur,d duce nomo,expresib nomine, iro bono statu Venetiarum; lemum,quae ibi sequuntur. Ordinamus, atque statuimus ad honorem beatorum Hermacorae, Fortunati, ut de illis fiat memoria in serialibus diebus,tam in matutinis,quam in vesperis,&idem fiat de B.Marco. Ex

17쪽

Ex Conc Thomae Patriarcha .

Missarum solemnia celabrentur cum earum introitibus , alijs, ut is ordinario alia omninis amouentur, exceptis quibusdam moletis.

IN primis si quidem in uirtute sanctae obedientiae mandamus

quatenus de caetero miliarum solemnia cantentur, si celebrentur cum earum introitibus, gradu alibus,versibus, destractibus, OLsertoriis , communionibus d aliis debitis solamnitatibus, ut est 1 sanctis paci ibus institutum ic nihil praeter moletos, dc alia in i sis missis decantanda, te praedictis institutis omittatuta, quos moletos, nisi sint ad laudem Dei, leatae riginis Mariae, aut aliorum sanctorum , in ipsis missarum solemnis auctoritate Praesentis sco cilii decantari penitus inhibemus.

Ex eodem Conc. subditi in sabbato sancto cum cottis ad eorum bapti ales ecclosas omninὸ accedere teneantnr, nisi fuerint legitim praepediti, vel absoluti aliter puniantur. cap. I. I Tem, cum baetismalas ecclesia debeant per eorum subditos honorari;&ipsi subditi cum cottis ad baptismalem sontem in sabbato sancto, pro ipso, descereo, nouo igne benedicendis, singula lim .falis annis ad ipsas ecclesias baptismales conuenire teneantur; desali namus. .e qui, qui ad praedicta tenentur, ut fide digna relatione percepimus contumaciter, licet perquisiti, ea die,ut supra,ad ipsas ecclelias ba .ptismales conuenire contemnant praediistis subditis,&eorum cuilibet, ad praedictas ecclesias solitis conuenire, sub poena quinq; librarum paruorum, pro quocunque contrasacientes plebano, aut archipresbytero, aut praelato illius baptismalis ecclesiae poena integraliter persoluenda; in utilitatem p r dicta baptismalis eccleuar, ad quam conuenire neglexerint, conuertenda Idistricte praecipiendo mandamus auctoritate nostri praesentis concilij quatenus lingulis annis cum eorum cottis, ut moris est, in diectis baptismalibus ecclesiis, pro praedictis adimplendis, studeant di ista die sabbati

sanisti, omnimode conuenire; nisi suerint impediment canonico praepediti;vel a plebano,aut archipresbytero, aut praelato ipsius ba

18쪽

PRIMAE PAR DE CELEBRA MI s.

Ex eodem Concilio. Plebam, ac presbyteri domibus residentia noctu habitent, dom

Lebani in eorum cellas, seu domibus suorum plebanamum de h-bixare, dormire teneantur; ne populus eisdem com

U, δ' in 'rum cur squam curam solos plebanos in ecclesiis

j i iniri is habere praesentis concilitauctoritate dicimus , pr nasuti VRGὴm V declaramus iatiantur in aliquo detrimentum; sub pinna alijs sacerdotibus, itericis non habitantibus in domibus ecclesiarum suarum 4 de nocte in eis non dormientibus inflicta ex consti cutione Dominici super hoc edita. Ex Synodo Bartholom ei Episc. CasteLSacerdotes, vel cleri quomodo licentium ab undi extra ciuitatem a plebant, aut ab episcopo, es eius vicario obtineant, et pyra Titulati praeterea ultri mensem non absint ab eccissis, nisi alium episcopi arburri deseruientem reumquant. Cap. II. 1. A rdotes, vel cle ici non ab tent se extra ciuitatena, vel d4ce-eais 'a cc sim absciue licentia. Hanc auteni licentiam uis adiecto dies

mimus. . e plebanus, Vel eius vicarius daret possit; sed ab inde supra ab episco- c. a ple O, Vel eius vicario requiratur iransgresstores crotine licentia re 'I VIV cedentes vel vltra sibi concelliria seiminum commorantes, . in poenam incidant; quae iis, qui non intersunt ossici js, est inflicta Prouidendo litoque facimus; ut nullia praesbyter, diaconus, vel subdiaconus intra ratulatorum numerum constituius m aliqua ecclesia ultra unum mensem , etiam cum licentia, possit belle; nisi alium idoneum , episcopi arbitrio , qui ecclesiae vice sua in illo de seruiat ordines, duxerit relinquendum . Qui vero contra secerint episcopi licentia non abrogata, velut propria desertor ecclesiae boneficio inue titulo, quod, vel quem in ipsa ecclesia obtinet, spolietur: alij,qui ne orti me pii deseruire velit, taleat, iuxta constitutionem super hoc Ordinatana, conferatus..p eodem Conta

19쪽

te legitimo impedimento diis absentium nomina describat; ηα ρ-do,et quira exigenda sit absentium psua, et tu quos usus conuertenda Quomodo, et quando, et cui impedimentum allegandum; et psu mino r: m clericorsim datque ossicialis deputati ad norarina ab entrum describendast in liuidine crit Cap. I II. VT etiam Dei cultiis in diuinis mcij diligentius obierue M.tur c. statuimus quod omnes clerici horis canonicis . ρι'ρ-lsaccam capis, vel cottis conueniant in ecclesia qui sui ossici exe tionem. critionis impedimento cessante, ad matutinas maiores ante finem D Z

terruit almi, ad mittam ante primam orationem ad vel peras ante

finem primi psalmi non uenerit, de non perseuerauerit usque ni eis, Iiem,nem totius ossicii denarios quatuor pro quolibet ossicio perdat quod ' quor in nomina per custodem ecclesiae, vel alium de uoluntate ple ' 3 bani, S maioris partis capituli deputandum, horis singulis, sic Ποῖς' u u.ὶ tur,ut in fine cuiuslibet mensis coram ipsis plebano, capitulo p ..d. natur ratio, pecunia recipiatur, in utilitatem ipsius ecclesiae co

uertenda.

Vt insuper Dei cultus,tu infra. De supradicto impedimento teneatur impeditus die impedimenti, uel sequenti plebano, si in ciuitate fuerit;aut, eo absente,suo uicario fidem facere, aliter incurrat

poenam, in callitulo supra immediate, scriptam. Et qui poenam ha- usmodi non soluerit infra triduum a reddita ratione; ab omni beneficjo ipsius ecclesiae donec satis secerit, si priuatus Clerici verbivinorum ordinuim,qui diuinis ossiciis, ut praemittitur , non inter-suerint, a suis plebanis acrius eastigentur. Si ossicialem talem depuratum in scribendo, tam aliorum nomina cessantium a diuinis quam suum, malitiam, uel negligentiam notabiliter commisisse costiterit, poena, qua scribendus puniri debuerat, puniatur. Ex eodem Concocandela in altari semper ardeat, dum et ebrantur diuina in quibus ordinarium casellanum ab omnisus uniformiter obseruetur. Cap. XV.

ITem ordinamus quod semper sit candela in altari accens ,qv

do diuinum ossicium celabratur scriptum est enim Ignis in a ''s tari meo semper ardebit

20쪽

'meruetur uni lacinitericum additionibus, quae reperiuntur. Ex eodem Conin

clem stantes, O non sedentes cantare debent. Cap. XV L ando cantatur introitus, Κiri Eleison,Gloria in excelsis, At

reluia,Ostertorium,Sanctus, Agnus Dei, Communio, R C

Ex eodem Conta

oniam in diuinis,et insta. Districtὸ praecipiendo statuimus; T - ρο sibi/le ecclesias nostra ciuitatis

malem missam,una missi in mane cum debita reuerentia, solem-

te uri vel legatur in boro pro temporis qualitate: quibus temporis.

quae corruptela Motus est censenda,prorsus abiecta:omnes h canonicae, totum B.Mariae, atque delanchorum officium non