Tentamen medicum de ascite

1쪽

A SCITE,

QUOD Deo duce & auspice Dei-para , in Augustissimo Ludoviceo Medico Mons peliensi , tueri

conabitur,

AUCTOR, PETRUs BEN ZIN, e loco Saul de Nava illes , Dioecesis Aquensis apud Vascones , Liberalium Artium Magister, & jamdudum Medicinae Alumnus , die 12'. rnensis Februarii anni 177s.

Pro Baccalaureatus gradu consequendo.

Chronicis quidem morbis sui sunt quandoque paroxismi acu torum aemuli , praecipue ubi jam fatum, misero imminet aegro , acutorum aliquando multi in chronicos desinunt. Cis ne de iis . saniti tuerida.

Apud AUGUsTINUM-FRANCIsCUM ROCHARD , Regis di Universitatis Meridicinae Typographum unicum. M. DCC. LXX

3쪽

ASCITE

Raeternaturalem sui di cuiuscumque , in quadam corporis parte collectionem , hydropem vocant . authores. Dividitur in Universalem , & particalarem. In universali , totUm CorpuS , m P ait Ic Ulari Vero , unica parS aquis occupatur ', nempe CaVitat OS nat UT3leS , Cerebrum , thoraX , abdomen , Uteras , o varia , scrotum ; unde hydrops capitis, seu hydrocephalus, hydrops pect 'ris , uteri, scroti, &Q. Vide No sologiam D. De bau Mages. De Ascite tantam hic ager e no Div

Ascites recte definitur , tumor an dominis , A riuicto quo C UmqIO in Illiu ς CaVitate Contento , originem ducens. Potest autem Colligi fluidam istud , vel in superficie viscerum , unde ascites proprie dicTus , vel in sacco quodam particulari , undi hydrops saccatus , gallice hydropisse En isse . . IOMultis a catalis , originem sibi vindicat ascites , quas in generales reparticulares dividi necessiam dacimus. Sanguinis Sc solidorum debilitas, causas generales, obstructiones & sci rhi viscerum S c. , causas partI-

Debditatur sangui nimio alimentorum rese gerantium V U , nimiis macuationibus , nimioque pota , tandem nimia humi ditate quavis de Caias a producta, unde temneramento frigido , & humido donati , debiles di praeserti in mulieres uio laborant affectu. 1'. Quod debiliori

4쪽

Corpori S adversiis externas, interna -ve insalubres causas renixu pol

lent. 2'. Pessimo more ventrem thoracibus praecipue durioribu S ac rigidioribus comprimendi, sed nimiis evacuationibus prsesertim languineis, produci valet ascites ; videre est apud ilia erium obf. 15. P. 556. ascitem A nimio sanguinis vomitia productum , a frequenti Ocibus o diuturnioribus narium hemorrhagiis ; a nil tu cruent O. Acheuhzus cibi.

CXer Cit. me dic. de hydrope. His calculum addit copiosior aquae frigidae potat lo , Cere visae vini &C. Vidit Cl. De Haen ascitem di alios hydropes , a liqctorum spiritu osorum potu immoderato productos. Ab ictu,

an hypocondriis ortum dugit ascites. mead praecepi. O m0nit. a polypis Ventriculorum cordis , ab ipsius iaet valvulis ossificatis. Sepulchre tum Anato Ir. de Bonet. Tunc temporis sit hydrops, ab impedita circulatione,& motu cordis ut probatur experientia sequenti , ligata magna arteria fetas Vena cava canis, tum est sanguis, ista vasa maximo distendit, sui- dum seu sero tas sub forma vaporum, antea defluens, nun C sensibiliter in cavitates de pluit, & diverso pro varietate locorum, hydropi ortiam praebet. Omnia ergo quae libero sanguinis transitui nocent , a citiansam piae bere valent. Mentio est apud Ste νοοgi duorum hominum ascite Correptor tam , a ligaturis abdomen fortitis astringentibus oriundo , Videntur non raro mulieres quae post partum citicis aeri frigido , humidoque sese exponentes , tali morbo obsidentur. Febribus continuis , acutis , intermittentibus , praesertim quartanis , ob intempestivum nimiumque i inse-kinae usum, istero , Cacho chimiae, morbis chronicis , & exanthematicis , scabiei retropul se &c. succedita scites. Vide No sologiam D. de Saul ages, vidit Cl. De Haen mulierem quae post febrem diuturnam , menstruis carens ascite laboravit. Plurima istius modi , apud author es videnda dantur eXempla. Causas inter particulares , primas tenent, viscerum obstructiones sci Cirrhi , praecipue vero hepatis , lienisque ; constat et enim hsec saepius artici, legere est apud De Hadu quam plurimorum hydropicorum historiam, quorum obstructiam 9 sciri hostiam hepar sic tit di lien , post obitum videbantur. Vide Et verium , obf se X ta & decima . . . Noscitur autem ob tructum hepar , pallore vultus , segnitie ri debilitate , gravitate in hypocondrio dextro , spiritu dissicili praesertim , si concitatiori aeger ambulet cursu , ex eo quod amplius jecur diaphragmatis motui nocet , pulsa inaequali, pondere in latere Cui innititur aegrotans, illi per similis quois percipiunt cibis impleti. Noscitur scirrho laborare, I ciar, duritie & renitentia , in dextro hypo condito , difficiliori in latus sinistrum decubi tu , ob compressum ventriculum. iisdem sere signis noscetur obstructum , seu scirrho sum lien, in obstructo gravitas , di in

scicilioso durities, & renitentia in sinistro hypocondrio percipiuntur

5쪽

obstructione seu scirrhis a Tecta alia viscera , scuti ventriculus , renes .

me senterium , asciti ortiam praebere gaudent , quod invi te probant aperta cadavera a D. Ue Haen vide Rat. Med. Sed ab assectis hepate ,

liene , aut alias Visceribus non omni S, Originem trahit ascites , nam non

mirum inquit Scherbius reserente Murganio , viscera gangraena obsessa post mortem reperiri, dum tractu temporis id in omnibus hydropicis ,1 at conspicia Um. Facillias confirmat US , incipiens , aliis confirmatus stipatur signis. Incipit malum Cum torpore, gravitate , ad motum impotentia , sensim crescit abdomen , adest spiritus solito dissicilior , a dematosus est pedum tumor sub vesperam Crescens , mani vero evanescens ; & ira faciem dissu sus , palpebras potissimum manumque alterutram in qua de Cubuit aeger occupat , urina paulatim minuens fusca est , subrubra , lixiviosa dic. in confirmato, vero a dei moles abdominis grandior ; vidit Celeberrimus De Haeuabdomen adeo a quis distentum , ut ad media usque femora descenderet. Vidit D. Sava mulierem hydrope laborantem , cujus abdomen , TO-Vem pedes Ultra carCUitu superabat : quinque vero pedibus orificium ventriculi , ab ossibus in nominatis distabat. Tumor illius mollior ac latior , qui per latera Compressias , aquarum illius in cavitate Contenta rona , fluctuationem percipi sanit. Saepe saepius pariter ab aegro in alterutrum latus converso , velut fluctuantis aquae murmur percipitur , dissicilem sphilum trahit , ut saepe erecto trunco in lecto jacete cogatur, mole si a Urgetur tussi, quae tussis non tantum a sui do in abdomine contento , sed ad litic a visceribus sua de sede repulsas origi nem habere gaudet; legere est apud Monro , in notatis D. Sava , his toriam mulieris , a septem retro annis hydrope Correptae , Cuj AS apertum cadaver , ostendit , viscus nullum , si vesicam excipias, sium occupare locum , sed surs am cuncta repulsa, diaphragma ita prementi p, ut ne suffocaretur aegra , in periculum saepe saepicis fuerat ; his calculum addit alvus sicca constipata , urina , lateritia , latis natensa , di in dies

Distinguitur ascites, ab anas arca, ab hydrope saccato a tympani te , a graviditate, ab hydrope uteri &c. 1'. Ab Anas arca differt ascites , ex ea quod in anas arca totum corpus , in ascite vero abdomen tantiam aqui S OCCUpδtur.

19. Ab hydrope saccato, hic sacco quodam particulari , inclusum ascites Vero totum per abdomen fluctuans habet fluidum. In hydrope saccato adest tumor Circumscriptus , durior & renitentior, fluctuationeque carens , saltem sentiti; fatendum tamen sentiri polle fluctuans suidam , ut refertur ab authoribus inter qum Celeberrimus Ue Haen , &

ideo cysticum hydropem, pro ascite , salutari poste θ fluctuationem

quam incipiens dignoscitur ascites. Aliis enim

6쪽

percepisse ratus isdem Cl. Auctor, para centhesin instituit apud muli e .

rem, sed qui fluctuare , illi videbatur locus , verus saccus fuit , humore glutinosb , di tenaci plenus . in ascite Lupe saepias in odoram & limpidum , in hydrope vero saccato , fuscum glutinosum , N. magi mu foetens educitur fluidam , aliquoties tanta acrimonia & putriditate donatum ut nunc diaphragma corrosum perforasse, & eosdem ac vapor es pestilentiales effectus, habuisse constet , legere datur in Tranti Philos .ia'. 434 secl. 4. Chirurgum quemdam a quia ascitici , paracen theti eductis , pullulis maliguis in utraque manu laborasse. Dum spectant oculi laesos laeduntur Zc ipsi,

Multaque corporibus transitione nocent.

Hic roseo genarum colore , vultus pedumque naturali habitu, ille

vero, partium superiorum macie, di inferiorum in latione stipatur ;quae tamen inflatio a cunctis tanquam patho gnomonicum non habetur sagnum , VI demuS etenim natali ereῆ praegnante ς , Sc alia quavis de causa catam aeniorum suppressi , ne laborantes , haud raro eodem donari signo , videntur ic etiam senes habitu corporis plenior . praedit OS , diuturnum post morbum tumore surarum hydropicorum more corripi , quin tamen ab eo incommodum ferant. Lento hydrops sacca tus , ascites vero Celeri pede , sua perclarrit tempora , rcipio id CCO, PO-tei hydrops saccatus, verum in ascitem mutari, Ut aliquando obser Vandia in venit. 3'. A tympani te di Fert ascites, hic ab aquis ille vero ab aere , sJatibus , materia mucosa 1 ercore a ventriculum Sc intestina replente,

originem ducit. Igro supino jacente , distentum Sc durum manet abdomen , instar tympani sonum edit , ab eis fluctuatio , qua in exploranda , decepti Celeb. De Haen Zc Duverno junior fruili a para centhesim instituisse fatentur, de complicato, tympani te Ciam ascite , erit fasip ic o , si signis supra recensitis jungatur pedum sedem a &C. 4'. Ab hydrope uteri distinguitur ascites , tumore fundum hypo gastrii occupante , in ascite vero totum tumefit abdomen, Catamae niorum suppressione, saepe saepius assici ciuntur uteri livdrope laborantes , vidit MARCELLUS DON ALUS mulierem istius praedam morbi , regulari mensium suxta donatam , sed a vagina tunc temporis venisse sanguinem observavit. Vtii. ructum ma l. des femines. Fluctoationem , percusso ab domine exhibens hydrops iateri, non raro mentitur ascitem .s'. A graviditate differt ascites ; macilescunt a scilicorum partes superiores , gravidarum vero tu me sunt pectus & mammae ; adest lac , infra umbilicum sedem habet tumor, acuminatus fastigium atque emi-

7쪽

nentiam prae se serens; mollis tumor asciticus sacili prementi digito

cedit, in graviditate vero renitentior & fesctuatione carens, tactu percipitur 3 foetus tandem se praebet commoti O ; tertio saltem aut quarrio mense , melicis se habent praegnantes; ascites autem , quo Ulterius progreditur, eo majoribus ili patur incommodis. Non negandum tamen adeste casus , praecipui secundo tertio-ve mense, in quibus decipi pollunt Medici , di graviditatem pro ascite salutare sic Clari T.

D. De Idaeu graviditatem a Celebrioribus in arte viris , eo usque tractatam vidit, donec in lucem prodiret vivus hydrops. Vid. Rat . med. Mentio est apud author es , de hydrope inter periton et laminas sedem habente, & saepe saepius verum ascitem mentiente , sed attendatur ad dolorem obtusum, ad levem tentionem initio morbi , ab aegro perceptam , eumdem tumor & aquae servant sit una , in ascite vero sedem mutant & ad decliviora decurrunt ; faciliorem quam in ascite spirit tam ducunt aegri , sive ambulantes , sive ascendentes , minoristi & ciborum saltidio detenti, meliori vultus habitu pollent , major adest urinarum excretio ; attendatur etenim ad urinas necessum ducimus ; si naturali copia , hydropem saccatum , si minori eX cernantur , ascitem adesse credere eae Pariunt mulieres peritonaei hydrope laborantes , majori quam in ascite , irregulari tamen mensium suXu , gaudent , diu innoxie , vitam agunt, legitur apud Moni ο hii oria mulieris ob catam seniorum suppressionem , tali hydrope laborantis , quae septemper annos monstros e insato abdomine , pondere tantum aquarum qUe- Tebat Ur , aperto cadavere Centum & Ultra aquarum librae inter peritonaei laminas , apparuere; talia videas exempla apud De Haeri , apud

Me ad. praecepi. monit.

In ascitis prognos instituenda , attendatur ad causas , ad partes affectas, ad symptomat ab ad morbi diuturnitatem ad aetatem , ad vires reaegrorum idio sta cratiam.

Quo ad causas , an a generali , an vero particulari , ortum ducat assertes diligentir observandum , si a generali periculosus , si a particulati eo periculosior quod laborant viscera dic. Eo curatu dissicilior ascites , quo inveteratus , in inveterato ob nimiam aquae incubationem, inflammatione scirrhis ,& putriaitate non raro obsidentur viscera , Vid. Sepulchr. Anat. Doner , & Rat. Med. D. De Haeti ;& jugla Hyppocratem sanis visceribus aut saltem a graviori immunibus age diu , polleant ab hydrope servEndi. Ideo pariter ut pliarimum artis praesidia contemnit ascites, quod ignorentur ejus prin- Cipia , quod morbis chropicis aut acutis succedat , juxta illud medicinae parentis effatum ; hydrops morbo acuto superveniens , malus , Π eque enim sedat febrem sed dolorem , admodum infert ac mortem. Incipiente

hydrope , alvi profluvium sine apepsia seu cruditate proveniens malum

8쪽

solvit , in inveterato vero eo pejoris est ominis quod ob morbi diuturnitatem frangantur vire8 ; Corruptione aut scirrhis laboret hepar, lien, aut alia viscera , & juxta Galenum qui cum scirrho hepatis alvis lugu corripiuntur , citissimi moriuntur. Ad eXtrema pariter Ventum

est, ubi mala magnaque ulcera, in ore, gingivis, subnata videntur, ubi sub mi armis viribuq ingenti dypsiace se jungitur di arrhaea , sic enim loquitur

Avicena constrictro auhelitus , O solutio νentris in riabus diebus mortem si o-

Omnis hydrops periculosus sed eo periculosior quo nobilius assicitur viscus , sic ascites ab ob ructo hepate, majori, quam ab obur adtollene, donatur periculo: paucissima , oc nulla ut ita dicam , salutis spes affulget si ab in lammato seu sciri hos o ventriculo originem habeat ascites. Hydropem ventriculi aliquando mentitur ascites ; videre e apud Bluu art his horia n hydropici para centhesim pal5, cujus apertum

Cadaver ostendit ventricultam , ulnam magnitudine superantem , ita ut sectro quae pun Cho abdomine , a queas fert Centiam libras eduXerat, Te periretiar eam ex Cavo eduXisse stomacho.

Auxilii; infra assignandis aliquoties fiagatur incipiens , aut recens ascites , si sanis aut saltem parvo obsessis assec tu , gaudeat visceribus aeger , secus , res in ambigUO versatur.

Principiis obsta sero medicina paratur ICum mula pei longas invaluere mordS.

In eo ergo jacet salutis spes , hydropst laborantium , quod bonis vis Ceribus , sambi & viribus polleant. Adultus saepitas quam adolescens aut CCtate Provectus , Vir , qclam mulier , ascite liberatur. Viribus majoribus gaudens , fortior ibas catharticis , saepe ascite debellandae omnino necessarii , innogie uri potest ; dum adolescentes senes aut muliere ς , remediis et si levibus male h*bentur. De salute adhuc sperandum , si liberum spiritum ducat aeger , si non tussiat , si externis partibus non sit colliquefastus , si toto caleat coipore , si non stiat , si vero a cathartico dato magis intumescat abdomen, & velut tympaniticum evadat, mors ostia pulsat. Aliquan do a remissis sy mptomatis pessimum 1, sic V. g. siti S, ante mortem remittitur , quia senti Endi vi; jam hebescit. . Sicciti de diagno si ita de prognosi certiorem faciunt urinae medi Cum , quo minor eorum Copia eo deterior morbias , quia ut plu-Ilmum ideo materia. potulenta in Ventrem confluit , ex eo quoi Inflammatione aut scirrhis Corripiuntur renes , , re S thanc temporis in Angusti ilimo est ; vide apud Sepulchret. Dialom. Lonet Observ.

Plateri & Uodor et , alcitis salvo hepate, & liene, ab urina facti,

9쪽

em uente ex rene , aut ex vesca ulceratione perforata : ut bonis aegra rebus fiat qaaedam serotitatis evacuatio minui simul debet ab- conrinas Moles , sin autem eXhauriantur vires, paucissima salutis spes an uiget. Si a perruptis , aut corrosis ureteribus, vel vesica originem Labeat ascites , lethalis ; tandem a quacumque causa. Pro Cedat Urina PO. . , rn a A lim e si febri jungatur pessima , ut ait divinus mecllClnae parens , an coacis , hydroprco febriculoso , uritia , pGucu , furvataqcie , lethalis, contra vero s augeatur bene riperandum. Si ergo humor per Urinas eXCretus, assumptum potum , copia si peret, se- Cunctae Valetua inis spe g est , secus vero in angusto versatur res. Ideo lubent authores , singulis diebus , urinam di potum metiri. Quo magis a Latia naturail, recedunt, quo plures eXhibent colores urinae, eo majus adest periculum. Paracenthesi par acta, vomitus sequentes pessimurn Praebent tympio ma , ex aquarum eductarum colore, qUalitate , Odore, t Umori S imminutione , praesagia sumas. Si citrini coloris , bene speranaum , ii purulenti, sanguinolenti , viri descentis, odoris , putridi

C., Pesiimum. Mincis quam anas arca , magis quam hydrops saccatus , de Dellatia fac rus est ascites , 1'. propius parti assectae anplicantur remeaia i ' facilior aquarum eΣpulsio.. Curationem ascitis aggrediens tribus satisfaciat medicus. 1'. Aquas In Cia o abdomine contentpq mde, expellat ; 2'. eductis aquis, CaulaS, emendet, tollat D 3' sanguinis viscerum , partiumque soli- clarum , debilitatem , corrigat. Educend se sunt aquae , vel viis natur almus, sicuti vomitu , cathar si , diu resi transpiratione E C. , vel artis ac talibus nempe scarificationibus , & para centhesi , de qua infe-1IUS. In eo conducunt emetica , quod virtute su a stimulanti , soli-

Cerum compressione , attenuant sui da ; -& sic honis aegri rei SEJICI UT LUL , men blo . eri apud UuVerney Mena. de l'Acca d. des Scien-CUS , ITOR , in Ulieris ascite laborantis, quae frustra cunctis snua lecparacenthesi , tentatis remediis , emeticorum usu fuit liberata. Sed cauta & 1 pienti adhibeantur manu, quamvis enim pegrotante S ha bitu fortissimo, in specie praeditos habeamus, non ideo, fortioribus emeticis , aut catharticis sunt tractandi ; sςiscitandum ergo prius

de eorum idiosin crasia, an facile an vero dissicile vor tui pareant,d tunc felicitas Curam aggrediemur, quot enim a fortioribus emeticis gravi Trna l cautissima manu utantur emeticis hemorragiis ob noXli , nec- non debiles , qui simul ascite & asthina te assciuntur videre est apud Monro historiam mulieris , quae assumptis, in asthmatis par OXismo , emetici S, motibus convulsa vis fuit detenta , nigrescente, vultu , di mo miro se tumefactis venis , jam deerat I pilis , di res pilatio i dum sedem mutans aegra , vomitum edidit quo fuit liberata.

10쪽

si uerb danda judicemus emetica, incipiendum semper a levioribus , v. g. hermes minerali , i pecach uana &c. & tandem ad fortiora deveniendum , si res pollulet, haec sunt turpe thiam minerale, tartarus stibiatus , vitrum antimonii pulvis algaioth. , in fu fio croci motallorum, ab uncia semilf ad uncias duas , etiam purgatu disticillimis, a Syden, aina commendatur; sed majori donatur 1uccessa

in grandiore a cite quam in leviculo Ventri S tumore, itanc enim evacuationibus per inferiora committenda venit res. Multiplici constate X perientia parca doli adhibita emetica evacuationes sero as nunc per nnum nunc per urinas eXcitasse , repeti debent emetica pro viribus

aegris.

. Ut bonis aegri rebas , suadente Syde alia in adhibeantur cathartica , observandum , in omnibus hydropicis , segni cis vel minus potenter operantia , nocere magis quam pro de Te , debiliter corpus pervadunt de

quo a secum adducere nequeunt , promoventia , sanguinem eXagitant , unde tumoris aucta moles , attendendum tamen , ut de emetici; superatos dixi , ad aegrorum idiosin crasiam ; vidit author mox

laudatus, hypercati arses , a potionibus etiam lenientibus ; sed prae- caeteris morbis catharitim validissimam eX postulante ascite , ne viscera putres dant, non a purgantibu 3 abstinendum , modo vires , ferant, donec omnia ex caVo abdomine fugerint fluida . Sed quoties aeger constitutione dii infirmiori, diu reticis res credatur , quia fortioribus frequentias usurpatis purgantibus, debilitatur corpus , juXta Galenum. Non ergo illos sectemur qui omnia tentantes , debiles aliunde vires , ultra projiciunt, atque aegros ut ita dicam ante fata necant, sed

eam in dandis applicandisque auxiliis prudentiam , adhibeamus , qua viribus prae primisque vitalibus , religiosissimi parcamus. Parca doli adhibita , sed diu continuata purgantia , Valde commendat Celeberrimus Mouro , de idiosi sacrasia et viribus aegrorum , in quibus

lenti opus su una peragunt leniora purgantia , . U. g. senna rhabarbarum , me rotarius dulcis , &z. certiores fasti , ad fortiora deveniamus , primas tenent syrupus de rhamno cathartico , quo solo a C. citicam curavit Syden ham. Elaterium potenter vires suas egerens in alvo conturdanda , a granis duobus exhibitum , usque ad decem

N ultra ; gummi gutta &c. hydropes alia irridentes remedia , debellavit celeberrimus hujus Ludovicaei Professor D. VeneI adhibitis' gummi guttae septena aut octo granis , sali alhalino hali admixstis ;ad haec accedant , succus ire os nostratis recentor extracti , ab authoribus maxime laudati , hydropico , inquit Platerus in Observa tionibus , cuidam propinavi , succum ire os ut biberet ad uncia duas aut tres , addito melle , unde plurimum mingit dejecit , &Postquam repetiisset, bis aut ter, detumuit venter, pedesque, subse-