장음표시 사용
591쪽
ethus enulae, polypodii, angelicae, lapathi maximi, diptami, imperatoriae, herbis vero cardui honedicti, chamaepitidis, scordii, fumariae, eicer-hitae, scabiosae, veronicae, lupuli salictarii, phyllitidis, scolopendriae verae, item floribus horra. ginis, lauendulae, sambuci, additis sena, corticibus veratri cum ligno sancto eiusque cortice. Aliis
quot pos ossi tum decoctum diebus e massa pilu-
Iarum cochiarum cum veratro praeparatarum aggregatiuarum et de hermodactylis catapotia imperaui. Postea e succis scordii, cardui, sumariae, melissa turcicae, veronicae, scabiosae, exiguo mithridato permistis, sudorificum vehementius institui, ut decoctionis vim sudorificam, ignauiorem forte, exstimularet. Pusulis et sabiei initio aqua stilla- titia e resina larignea oleo tartari condita, etiam deto I m maiatinum erant instituta. Quorum. illi tioni si non cessissent, subinde acriora et pollentio Ta, non praeterito etiam oleo atramenti sutorii aqua fragariae vel scabioseo diluto, succedere poterant. Numerus dierum pro affectus contumacia et aegri tolerantia definitus erat, certoque ordino cuncta rite disposita, ut medicamenta ex ossicina aetati et sexui cuicunque, sui seplasiae ministri a me edocti erant) accommoda leuit pretio mercari etiam inopibus licuisset. In morbi ne decremen tum culpam conferas, aut quod operam meam mi nus gratam haberent, dubium. Nullus mehercle
592쪽
ad hoc praesidii genus confugit praeter alutarium
et plostrarium quendam, consilia, nisi manus ope- Tatio accederet. superuaeanea et frustranea dicenistium. Quinimo tam alutarius, quam rhodarius vehicularius sabricator , duri agrestesque homines, sibi de perfecta curatione prius cautum voluerunt, ne arti, manuariae operis neglectis, sanitati re. cuperandae dum vacant, dubio eventu duplici multati dispendio, inanes quoque facerent sumtus. Equidem alatarii genu dextrum, lacus, inquam, everrebitae, ulceribus crustaceis ita callo eontracto ob duruerat . ut afruginis, chalcanthi, nequa calcia vivae applicatione resecari vel abradi potuerit. Quae is, summo quidem cruciatu comciliato. animo tamen feroci, cuiusnam usus con silio, incertum) saepenumero asperserat. Hac ratione de meo bpne merendi studio aut medicaminum succestu haudquaquam mihi gloriari licuit. Expmpla haec omnium languentium historiam
complectentur. Operosum enim, neque operactpretium inret, sigillatim omnes, aut nominibus duntaxat immutatis, accidentibus similibus, ead msingulis aegris recensere. cum communia omnibus suprint, neque quid discrepans hactenus obseruatum suprit. Quocirca consequens est, ut de ori.
gine ei cartilla aliquid in medium proferamus. Quae si non cuiuis .ποδεικτma videbuntur, cogi in tet
593쪽
tet in arduis rebus et voluissct abunde magnum olim habitum, munereque nostro nos perfunctos arbitrabimur, si non rationi dissona aut vero mi nime congrua protulerimus, loco relicto argutio
xibus, qui acumine ingenii penitissima pervasero
naturae penetralia, et non tantum verisimilia, verum etiam caussarum cum effectibus vera co iunctione mutuam colligantiam quasi ob oculos Ponere, omnemque ex animo dubitationem exbmere poterunt. Ordo hic serit. Dissertatio habo-hitur, an novus sit morbus. Si talis, in quam classen. redigendus, caussas putatas non esse esset,ites, nee primarias, neque proximas, non partes balnei integralis fae consitventes, non stites ignitos, non saporem fervidum illinc rimattim, non σι αν περισπωμενηit, cucurbitam, inquam, attractricem, non spiculam cuti perfodiendae desinatum, non unguen, quo insidia vulnera oblinuntar, non denique halneo praefectum, sed inquinamentam aliunde a portatum, leuibus exordiis incrementa cepisse, et cmni
gioni prorogandae ansam praebuisse '), ubi quaedam
b Hic Rhodus est. bie salta. Quid tanto hiatu. dignum ferat promissur . videbimus. Suspicio tanti tamque insoliti mali quaerenda in cucurbitis et scalpello est, in reliquis minime. Quae si sustul xis, nihil amplius liquet.
594쪽
de ortu et eaussis tam sub dus, quam proximiradiicientur. Extitisse nouos, aeuo priore incognitos moris hos praeter veterum testimonia exemplis illustria
etiam recentiores ostendunt. In certa vero terrain
rum parte repente gigni vitia insueta, i Ilinc undique disseminari, tam certum, quam quod certissimum ost. Stomacaten et sceletyrian GERMANICI Caesaris ad Bhenum castris apparuisse, vitium e fonte haustum, antidotum illi a Frisiis herbam Brittannicam ostensam, veluti mentagram TIBE IICLAvDII principatu in Italiam irrepsisse, Perusino equite ex Asia contagionem importante. Carb nem, elephantissu, gemursam, certis temporibus apparuisse, iam obliteratas esse, auctor ost PLINIvs. Cesicam aissectionem in Italia coepisse, et per imp xii Romani regiones pestiferae luis modo grassatam, in comitialem et paralysin transiisse, quibus affectibus medicus Italus infideli et temeraria victus ratione instituta praeter opinionem remedium attulit ΡΛ vLLus ab Aegina, secundus a GALENO medicorum antistes, testatum facit. Suffragium illi, salua veritate,
ferre possum, qui Octauum vel nonum agens annum in pannodacia nostra, GREGORIvM WIZARNAII, primum ingenii formatorem, virum in primis eruditum, CO-lico infestatum et extinctum cruciatu meminerim. Nouus tum morbus, per urbem de nouo morbo, nomine
595쪽
nomine infausto, peregrino, nusquam audito, murmur ingens, haud aliter ae Romae, cum TIBER Ius, edicto promulgato, valetudinem incognito eosi nomine excusaret. Vidimus eum artus resoluistum calcibus petere, morsu ad se accersitos comprehendere solitum pueros, cum alias Orbilio m gis plagosus, manuum auxilio morbo etiam im
patientior redditus destitutum, animo angeretur. Ex eo tempore adeo inualuit et familiaris factus est morbus, ut populares fide digni ad moretulerint, etiam recens in lucem editos insantes ex utero hanc luem secum attulisse, et, paucis inter . lectis diebus, artuum beneficio destitutos, omni motu priuatos fuisse. Quod minime miror, cum
silium sexennem, e colico paralyticum viderimus, unde beneficio naturae et aetatis emersit. Proingressu ex illis regionibus facto, deinceps vicinam Pannoniam, Austriam, Moraulam, cum aliqua parte Germaniae ita oppressit malum, ut ingenue assirmare possim apud nos e denario aegrorum numero vix duos reperiri , qui colicis non conflicten. tur morbis, eorundemque paucissimi paralysin euadant, et contumaci huic malo profligando colluctanis dum nobis plus esse, quam Omnibus reliquis, quae hominem infestare possunt, aegritudinibus. Ita ante annos plus minus triginta peregrinus habitus, modo endimus factus est. In Italia certe iam du-
596쪽
dum euanuit, sui verum sit morbos oriri, durare et desinere certis locis cui rei fidem lacit vel hoe. quod neque per Gallias, vel Italiam, praecepto res nostros publicis lectionibus colicae in paralysin
transeuntis mentionem habuisse, neque lucubrationes ipsorum litterarum monumentis comprehensas illius memini ise sciamus. Imo si qui illinc, ut
solent, medicinae ad nos faciendae gratia com mearint, et ex improuiso illis occurrerit curandus hic morbus, viri alias solidioris scientiae et eruis ditionis, mirum, quam turpiter, antequam ei consuescant, suam prodant inscitiam. Solus veterum praeter ΡΛvLLvM princeps ABOALI capite daparastysi docet, ceu per crisim, se colo materias in neruos proturbari, nisi hoc sensu Collocemus HIPP. VI. Epid. Com. 4. textu 3. vhi fluentium in articulos humorum in colum factam transmutationem asserit, eoque arthriticum fuisse ae si daretur e colo in articulos, et vice versa materiacttransitus. Neotericorum ERAS Tvs exquisite colutam, quo pacto in paralysin degeneret, annotauit, eui posteritas vel co nomine plurimum debebit. Sudor Anglieus, violentissimo impetu ortus, κατακλυσμου instar, multas obruit regiones, rapidissimo cursu suam absoluens periodum, nominctsolum nobis notus , dudum disparuit. Luem India eam nonum fuisse morbum. indignatione et ira dei, merita
597쪽
merita supplicia poenasque nostris peccatis irrogantis, ex America in nosrum orbem translatum, qui de eo volumina congesserunt, satis superque demonstrant. Dantur itaque noui morbi, et ex prauitate humani victus, senescente seeuto, omnibus inextricabili fato in peius ruentibus, verissimile est nouos nascituros futuris seculis plurimos nobis ignotos mor. hos. Quod etiam PROCLus e porticu Stoicorum asserere non veretur, quemadmodum Patrum, auO-τum, nostra quoque memoria plurimas artes donouo emersisse inque lucem prodiisse meminimus, quarum scientia olim mortales latuit, plures super esse, non vana coniectura, ex praeteritis sutura si metiemur, augurare licebit, quae aliquando in
posteritatis cognitionem ventura sunt. Fati sic voluitur ordo lHic quem describendum coepimus, licet prima saete, obiter, ceu per transennam, examinatis symptomatis, nouus non Videatur, veruntamen
impunitatse a paullo ante recitatis auctoribus sumta, cur nouum dicere non liceat 8 Equidem hic insustus, nemini ante visus, incognitus origine, i Petu , motus celeritate, periodi siue decursus exigua duratione, et quod, nullo aetatis et sexus discrimine habito, quemvis impetiuerit, multis etiam peritioribus rerum naturae perscrutatoribus admirationem peperit. Quapropter via norens, vel in
solens bis potis imum regionibus, ubi nihil simile conspectum
598쪽
speetiam vel obseruatum fuit, dici iure potuit. Quid obstat et epidemiam nuncupari, cum πολοις ἐν ἐνὶ γεγέπητM etiamsi absque pernicie vitae At quia neminem ocyssime exanimauit, pesilentis siue σου λοιμου διὰ τs μη πολους αναιρειν cogns mentum Galenici decreti sententia textu seeundo comment. tertii in III. Epid. Hipp. illi minime competit. Certe animos aegrortim occupauit suspitio, non, nisi diuinitus irrogatam labem, cum absque manifesa mussa agmina pollutorum immani stabis et foeditate, eui mors esset praeferenda, nouo EXemplo intuerentur. Ad quam igitur tribum, si nouus, referendus pCertam sedem olim, si emersissent, nouis prisci tribuerunt. Mentagram licheni subiecerunt. ΡLINII stoma cacen, horealium totiusque orae illius maritimae επαύνιον malum, Stadrisylum indigitant. Anglicus sudor inter ephemeras letales Io- eum sortitus est. Nostri si totam spectes ideam vel formam, accidentia vero accuratiori subiicias calculo, mi indicae persimilem, ita, ut eundem aveilli quam maxime σnem non iniuria dixeris. Veruci.
tamen quemadmodum similia non sunt eadem, ita his quoque diserepantiam reperire est. Dolor capitis, se apularum, tibiae, tergoris totius ulcera foeda, pusulae, calli, gummata, utrisque communia, at ala petia , seminis prosi iam, bubones veneret, tariosa
599쪽
praeputii Heuseula, quibus solis proditur Indi. eus ), his minimo conspecta fuere. Friuolum hoc
dixeris, cum ad essentiae constitutionem non ne cessario omnia concurrant accidentia, ut neque ad caussam omnia effecta, dissonantiam leuem apparere in materia et membro , quod contagionem primario adeptum est, et hanc non magni momenti. Esto. Quid vero de caussis p Indica, etiam laes veneis rea est dicta, quod vix ullas citra congressum venereum ea labe visus es a pergi, contactum obscenarum partium videtur necessario requirere huius constitutio. Eapropter membra, quae pudor occulit, et generationi natura destinauit, primo polluta, toti postea corpori virus impertiuntur. Sunt, qui e stragulis et linteorum sordidorum Uis haustim eontagium atro forte cygno rarius assi ment, Vel, ut praetextum suis turpitudinibus afferant, ementiuntur quos non multum morabimur, cum regulae de iis, quae ως ἐπὶ το πολυ sic se hahent, tradantur. Hic Vero anus essetas, septuagenarias , virgines pudicas, viros senatorios graues,
n Sed ne haec quidem omnia et semper, et in omni .hus simul adsimi, etiam fi propria per se morbo gallico. Vbi primum affigitur virus, ibi etiam pri-. 3num se Prodere solet.
600쪽
S 2 De Morbo Gallico. matronas honestissimas, rusticor terra subigenda impro his durisque laboribus fatigatos, et qui cum aratro et sarculis consenuerunt, hoc αφοραῖ lvem contraxisse non modo asserere, sed vel suspicari quidem ratio, experientia, pudor et verecundia proinhibent. Addo, quod in balneo uxordia lues coepit, in eo publico, ubi eiusmodi illecebris, cui Cynicis bellu ino ritu in propatulo) locus non est, neque quisquam extra balarum reperitur comprehensus. Non coniuges sese mutuo inflexunt, non, qui pietatis caussa vel obsequii do bito ministeria aegris praestabant, contagionem senserunt, ut neque ex domestico familiarique consortio virus adhuc aliis impactum fuerit. V rendae et genitales partes illic ulcusculis et callis quassi προδμμοις infestatae, hic caro luttirbitae subiacens primum ulcere putruit ' . Differunt itaque no nullis accidentibus et inuasionis modo. Quibus non obstantibus, ad Indicum esse referendum, vel
απόδειξ et nos Hippocratica δμει, ἡ ἰη τις cogit, siquidem iis cest remediis, quibus in illius prostigmtione usus es. Serius tognatio illa deprehensa. cum
nullus aruspicum, vatum vel augurum etiam per somnium ariolari potuisset, tam improuiso et inopinato malum ignotum in plebem uniuersam saeuiturum fuisse. Ita clanculum radices egit, et leuioribus I In his solis fomes morbi gallici latere debuit, etsi, unde huc primum venerit, non ligusti