장음표시 사용
2쪽
SISNNDUM COLLEGIO, IAM CEPHALAEDITANI
dc Studiorum Urbis eiusdem Catan Praesecti Cancellarij.
Pea: Iosephum Bisagna Typographum Cameralem. M. DC. X XXIL
4쪽
MOR iure tuo primas omnino obtines, haud contra eo polles , & potes omnia. face, telo, & caecus terres . quidni is esses ex hoc te Principe loco, neque exturbare marixas me tecum aggredi id aetatis id instituti, id muneris, id valet adinis habe ergo primas, & abi.
Amor eboragus, fons , dux . magi ter perturbationum. eius exerritus ex tribus legionibus : harum duces milites: Pugna IDesperatio : Victoria: neque quies ιn hac: Amoris victoris familia inquieta : Amor omnia moderatur: Mundi gubem nator , Principium, anima ex Hesiodo , Platone, si 'r sacris literis : Genesis locus elucidatur e sed amor hic diuinus . CP priani sententia de phiIosephis . est alius amor naturalis ii , rebus unione ouens: Vacui odium e aquarum ,saxorum celeritas desicripta contra vacuum : bombardarum senitus, εχ proiectorum motus unde . Amor elicitus naturali sinulis. MOR primus occurrit ceterarum perturbationum chorum agens , sons, unde assectuum omnium riuidi manant , dux cuius nutu eorumdem exercitus pendet,quo resiliente coniunctim omnes fugam capessunt;insiliente, hostium turmas, cuneosque , pari conatu consequuntur: deseruescente eo statim hae deliquescunt; vim suam reprimunt, gradum sistunt; crescente augentur, decrescente minuuntur, de quo amor demum progreditur, aut regreditur, eo omnes perturbationes seruntur. huius temperamentis, momentisque suas illae seruant moderationes,& nunc incitatiore gressu festinant; nunc a festinatione reuocatae modestiorem ad gradum deducuntur: eius flatu nostrarum actionum incitationes impetum accipiunt, optatosque stationum sinus adipiscuntur . Onus est, quo deprimimur , penna qua in sublime raptamur , aura, qua recreamur: turbo , quo in girum, orbemque circumagimur . Itaque eo pacto totius vitae ratio ab uno amo-
5쪽
re ducitur, ut eius cursum, inflexumque facile, si modo unum iἀnobis amorem diligentius examinemus, habere possimus. Ubi enim rem aliquam, quam se dignam putet, boni scilicet speciem, aut umbram praeseserentem nactus est Amor; ilico ei rei consequendae bellum expeditionemque molitur; sortissimorum militum , equitumque delectum suo facit imperio, ea demum omnia, quae Imperatores , ac Duces in arcibus expugnandis praestare solent, cogit, atque exponit. Tres ergo legiones Amor ex Ceterarum perturbationum delectu conscribit; his ad pugnam instat; ac praelia capessit ; prima Desiderio ductore pro cedit, in ea gemitus , suspiria , lacrymae, festinationes, salutationes, supplicationes , Vota, literae , nunc ij, laudes, ad rem amatam consequendam belligerantur ; His munera, promissa dona, data, danda in supplementum , auxiliares turmae adiunguntur . atque haec quidem legio medium in acie locum obtinet. Sinistrum cornu , qua parto validissimi consueuere hostes rei amatae consecutionem impedientes ingruere I venenatis armata mucronibus , ac telis legio secunda contuetur . Inibi sub duce odio, primi pili Auersiones sunt; inimicitiae, siggittariorum choors: rixae sundabula rij: contentiones , maledicta , obstinationes varijs armorum instructae generibus. Quod si hostilis exercitus viribus aduersariorum,aut par sit, aut superior; & impetum Amoris contra obnitentis sustineat, seu frangat: tum tristitia primum aegritudine , & dolore consociata Amori subsidiaria procedit; ac flebiliter contendens rem comeupitam adipisci nititur, quod nisi id ipsium iuuerit, receptui canit Amor, victus: at minime debellatus, reparabit exercitum, redintegrabit pugnam , Victoriam fugientem persequetur. Si vero Amori semel superato hostis cum ferro, pertinaciter instet iterum : Ille in apertam plane ibit desperationem, & amor esso desinet. Interim dum belligerandi ardor seruet, & ferro res cernitur a dextro cornu spes pro amore depugnat, eam audaciae, confidentiae, alacritates, minae, sollicitudines, animositates, i sultus, obsidiones , aggressionesque comitantur . Vbi pugna filia citer cesserit, & pro Amore Victoria steterit; triumphus paratur. Amor spebus suis potitus laurea coronatur, voluptas, exultatio, laetitia, tripudium, circumquaque discurrunt; animum suauitatibus suauissimis permulcent, hic choreas musae agunt. Gratiae cum Nimphis, Nimphae cum Satyriscis lasciuientibus colludunt.Et cum illa quidem praelia agitarentur, ac dubio per utramque partem Victoria Marte volitaret nemo est, credo, qui tunc res agi cunia quiete putet, nam v sfriciti plena timoris amor . Et Istes, qua dissertur assuit animam. In victoria autem, & triumpho quando Amor in potestatem omnia adegit, quis tutic credax omnia
6쪽
omnia esse turbarum plena , multa exterius sunt, quae Amantes Victi res, aut circumueniunt, aut fallunt, aut vexant. multa interius, quae etiam med ijs in gaudiis pungunt, sanguinem eliciunt. ipsemet triumphans Amor, timoribus inquietatur, sollicitudinibus exagitatur , contumelijs obruitur: donariis , congiari Is, praemijs, stipendijs depauperatur . Quies ibi nulla; vel momentanea, vel breuis ima , Timor amoris perpetuus comes, perpetuas excubias i bet, formido perdendi, sollicitudo tuendi , Timoris Amorisque stipatores; aegritudines, poenitudines, aemulationes, hostilitates, clientes eorundem sunt,in tentorijs excubant, in amoris familia numerantur, singultus, cordolia , desectiones, deliria, deliquia, furores insaniae, in intimis aedibus in penetralibus, in cubilibus turmatim commorantur, agminatim spatiantur, & diu, noctuque pernoctant. nimirum amore perturbato, susque deque omnia deseruntur ,& dissonum quid, az tumultuosum canunt. At si domi integer sui compos , & quietus amor commoretur , familia omnis perturbationum sedula muneri suo insistet, intra legis humanae , diuinaeque fines . Desiderium paucis contentu saturum, non auidum, non insatiabile. Voluptas sincera . Spes firma ,& laetabilis, Audacia fortis , non sine modo. Ira sine insania , rationem adiuuans,eique obseeundans non obruens . Tristitiae, Fugae, Desperationes procul in exilium amandatae, & pater ipse familias Animus videlicet se ipso contentus , sui potens, sui dominus, liber , & nulli addictus , sapiens , beatus , rex , pinne Deus. Igitur Amorem nonnulli philosophorum regere omnia putauerunt, ipsum ijs , quae in caelo sunt dominari, ips im altra suo tem perare nutu , ipsum volucribus animantibus, brucis, piscibus vires ad sui conseruationem ministrare ; ipsum rebus uniuersis essi cacitates tribuere , ut in perpetua mutatione , ac temporum Vicissitudine , dum intereunt, ac destruuntur, rursus ad vitam tria Irole sua redeant, ac reuiuiscant. nempe tam magni nauigiJ qua- is est mundus,in puppi sedens Amor gubernaculis praeest. Quid quod amorem Hesiodus totius mundi principium constituit. Plato veao animam omnibus, ac singulis mundi partibus vi tam , motumque impartientem, quam quidem animam sapiun-itissime Maro noster spiritum appellauit. Principio cadum , ac terram, camposque liquentes , Lucentemque globum lunae, Titaniaque astra Spiratus intus alit , totamque infus per artus , t Hsens agitat molem , Ch magno se corpore miscet. Nec poeticci; accedit enim ad ea verba in principio creauit Deus caelum , est terram , Spiritus Domini ferebatursuper aquas, ut muItum mirer a quibusdam , hoc scripturae si crae loco , spiritum pro ven
7쪽
admirer qui negent pro Spiritu Sanctum posse Spiritum, ac Iesum
intelligi ; cum, vel Aetnicus ita poeta senserit , isque a Platone, etiam Aetnico fuerit mutuatus . Spiritus ergo diuinus, idest amor increatus a voluntate diuina procedens, omnibus vitam praebet, omnia vitali aura conso uet,consola animat, atque alit, animat suis exornat dotibus , arque distinguit. Spiritus tempora in annum digessit, annumque in partes quaternas discrevit; ac docuit tellurem distinctis anni partibus distinctos fidius concipere, edere, atque educare . Spiritus caelum sideribus collustrauit, sidera dis tinxit astris, astra nunc obeuntia quaedam,& obitu suo pluuijs terras veluti lacrimis irrigantia fecit , nunc alia inter exurgenda
Atque haec quidem, quae de Aetnicis nos scriptoribus enunciauimus , abstinuissemus fortasse, aut haesissemus dicere, nisi multi F di . ante nos, sua sententia, praeissent, & luculenter Ciprianus vir in P primis omni eruditione vallatus , celebri eontestatione firmasset . me, inquit, Spiritus Sanctus ab ipso mundi initio, aquis legitur sepe usus , non materialibus aquis , quasi vehiculo egens quas potius sese ferebat,
si complectentibus amentum dabat congruum motum ,-ι mirempra finitum. Huius sempiterna virtus, sdr diuinitas, cum in prorita natura ab
Inquisitoribus munὰ antiquis Phil ophis proprie inuendigari non posset, sub- tib mis tamen intuiti 5unt coniecturis compositionem mundi, compositis , serius Atis elementorum assectibus praesentem omnibus animam assisse, quae secundum genus, or ordinem singulorum vitam praeberet, in motum, Chintransiressibiles figeret metas, Ch Habilitatem a dignaret, gh usum . Hanc vitam , hunc motum, hane rerum σῖntiam anima mundi Philosephi voiarauerunt. putantes ea lentia corpora Solem dico Hlunam, sty Stestas , 1ρ- sumquefirmamentum huius anima virtute moueri, Ch regi , ly aquas , σterram, tr aerem huius semine impregnari. ut si Spiritum , di Dominumst Creatorem , Ch Muscatorem, ly Nutritorem crederent omnium, quae sub ipso sunt, conuenientem haberent ad fidem accessum. Haec Cartagi nensis Antistes . Sed nobis non de hoc amore diuino rerum omnium auctor sermo. alius amorin, quem ille in rerum omnium siue animat rum , siue anima carentium intima , ut ita dicam, viscera infudit, quo unaquaque res impulsa sui, prolisque suae, rerumque suarum conseruandi, confovendique cupiditate flagrat; non modo, ut singulae rerum species, formaeque prorogatione quadam , ac pro pagatione perdurent: sed ne uniuersum hoc quod mundum Latiani , Graeci Cosmon appellauere , de sua coa mentatione, ac pulchritudine quidquam , vlla ex parte deperdat . ea enim partium inter se complexione suam singulae contineri salutem natura interius commonente , persentiscunt . itaque illam quasi communi Sacramento , atque impetu suscepto contutantur. Hinc
8쪽
Hi ne illud est , tantum in rebus omnibus, inanitatis admitten- vrii. ruis de odium, ut in partes minutissimas dissilire solida corpora , at- c u Mι. lue discerpi ament potius, ae contra naturale suum , se te moueni studium conuolare repente, ac ferri quovis incitatissime velint, modo ne vacui quidpiam, a quo , immane quantum abborreant, interiectum, tam archam rerum amicitiam, coniunctionemque interimat. Aquae, videlicet, quae rapidi 1 Ii mo ad ima cursis defluere natura pro pellente consueuerunt; quarumque impetus, neque oppositis aggeribus cohiberi, neque repagulis infrenari, neque fossis obrui, neque diuerticulis eludi, neque sublicis attenuari potest ;quo minus obstantia perrumpant; devastent, oppleant, deplanent, submersent omnia; Aquae inquam, quae cuncta sine dente
exedunt, sine terebra penetrant, sine ferramento excavant , sine manu pervestigant, ac rimantur omnia: omnemque adhibent vim , atque ingenium delabendi, euadendi, erumpendi . Denique quibus quies ac fides nulla , donec ad imum conquiescant,aut oceano se se commisceant. Illae tamen, ubi inanis imminentem Iraeientiam pertimescunt, illico feruntur in stablime raptim nulo attrahente: ibique sponte se sistunt, pendentes immotae ;& hosti locum praeripiunt cum stupore aspectantium, & miraculo naturae. Hinc antliarum , sambucarum , Tuborum lusi porum, fistularum usus, ductusque aquarum vari j mirabili subtilitate ingeniorum, sed iacili naturae documento adinventi, per quos , scilicet cum superiore ex parte detractus est aer, aquae ex inseriore confestim subsiliunt, neque desinunt assuere unquam, donec aut canales per rimas aerem admittant, aut sons exarescat. Addo exemplum alterum, &domesticum ne in externis, aut remotis vagemur . Colles hos ad Aetnam vides tamquam sub ingenti a bore t si magna paruis comparare liceat) ad umbram arbusculas consedentes & immania circum circa saxorum corpora, molesque grauitate sua stantes , de sit apte pondere radici tus intra tellurem constabilitas, quibus neque Cretenses sodinae, neque Chali
bum labor , neque Cyclopum solles sine satis euellendis. Ad quae
eruenda vectes ferrei, harpagones , uncini cunei hamatae manus, α omnis serramentorum paratura exancletur, quibUS promouendis , neque substructae contignationes, neque subsidiariae coassationes, vel hilum proficiant, quibus subleuandis spirae colligantes effringantur, funes ductaris disrumpantur, trocleae cum suis axibus, contorqueantur. Epegones iugatae machinae , lignariae molitiones omnes dissoluantur. Haec tamen omnia ingenium omnium circum operantium, machinariorum, laborem, boum pertinaciter attrahentium , & operarum susque deque desudantium Cum anhelitu , sudorem deridentia saxorum iuga , si propinquo
9쪽
monte verticem concutiente, aut latcra exurentei intus samma commorante periculum sit, ne inaiah intromisso, compago rerunii tanti per hiet; antigerio uniuersa ponte conuellent, euerten , imo tabunt, in is cientque sese in apertos hiatus, & inani obtrudentante pedes sursum, deorsum, altrinsecus, unde quaque, dum inanitas caetrudatur adamatae unionis pernicies. Usque adeo Amor rerum inter se mutuus vehemens cst, ac pollens . Iam vero , cui non hac tempestate notum satis , superque est bellicum illud ex aere fusili tormentum , ad urbium tutelam, hostiumque terrorem , auorum nostrorum . Tuo excogitatum, nescio commodo ne hominum maiore, an damno; longioris, grassi oriuque tubi instar, ore circinato , corpore tereti, &concavo, quo sulphurea, ac nitrosa in arenulas tormata materies immittitur visique ad intima tormentariae ballillae; & stupeis obtura mentis imaretum cogitur. In hanc a postica parte perforamen sit perne ad interiora se se demittens ignis intromissus attactum puluerem rc-pente succendit, flammamque excitat, quae occludi nestiens, atque etiam indignans Vi, violentia quo in apertum caelum prodiens horrendum fragorem, ac sonitum ciet tonitruale. ludicra, ac ridicula existimassent prς hoc inucio Salmonet alioruq machina meta Sed quaeso te unde formidabilis ille fragor, ac tumultus a flamma ne erumpente. & in aerem appositum impingente, iminime hercle. sed ignis exiens tormenti Viscera dum relinquit pinne cxi nanita, periculum imminet vacui: huic periculo aer vicinus, interea dum occurrit, se se intra os ballista: praecipitat, eumque, quem audis fragorem edit admirabilem , in naturae periclitantis subsidium . Sed shbsidium sane periculosum . nescias a quo naxurae maior trepidatio ae vacuo ne hostilii, an subsidiario tonitri . Quid , quod Phidosophorum, ne que e vero ignobilium , bonas pars , quae ctiam. StagyTita duce gloria ur, existimat ea omnia,que ex proiectum ouo rutum, non virtv c a pro ij cientibus sibi impressa .Ld aere impellente moueri. Ita serrei de machina aenea globi per . ignem depulsi dum per sudum seruntur, eatenus motu ni habentcclerem', tardioremue, quatenus retro aer maiorei, minorqui
impulsu protrudit . Sic sagittin ab8xcudemisse, sic e fandis tale,ribus globuli deuolantes; & alia Lxcenta n Hanc V pro vim pote
tatmque motum conciendi nancistHur aer , ne vacuitas in rebus de tur; utque Amor ille, qui sua coniμmaione rebuβ vitam ηniuer-isis compartiriir , ac seruat, integer ,r inuiola tus, alternuique so-
-4 Hic Amor cmnibus , ut dixi , rebus insti ην, si tantas nactus est vire , ut admirabilia , 61 quael fieri nequaquam posse putantur, facillim: praestet certe non minore posset efficacitate alter illo. Amor , qui ibtis in amantium pectoribus, sed praecipue inhuma
10쪽
nis versatur, aliturque cuius naturam, & conditiones excutiendas aggrediamur.
Definitio . Amor duplex . Vita duplex. Amor fecunda vita est. S. Augusini sensius.Progressus animi usique ad actum amandi. Fundamentum in amando necessarium, similitudo , si hac qualis . Amoris vires , ἐν nomina ex Sophocle, edi aliis Catulli versus obseurus, gr . nemine ilia batus.Diuisio Amoris enucleatur dupliciter. auis sit Amor amicitia , quis concusentia , sty quotvlex similitudo . Amicus quaus ex a none , tr alijs . Aristippi de se opimo , or amor , ly unde . Aenaeas cur in tempestate timet. Seruis, sist aliorum iudicium D reprehensum . Ex Virgilio. Vera ea a ex Marone di Om-dio. Gabrielis de Amore sentetiadsutitur nota de definitione , T diuisione Amoris assertur, sist firmatur. Catulbano insui , atque Epigrammati, lumen , ων explicatio duplex.
Dilectio quid sit. CElebris apud Philosophos, & Theologos usurpata Amoris
ex Aristotele definitio . Amor est velle bonum alicui , his volitio boni aliaui. Unde primum illud addiscimus Amorem actionem esse vitalem , elicitam ab anima per facultatem appetiti-uam ; quae duplex est, Vt sepe dixi, rationalis , ac sensitiua; cuius utriusvis immutatio facta ab obiecto appetibili , quod bonum , aut pulchrum, aut iucundum sit, thorum enim in praesentia parum nobis disserentia curanda est) Amor appellatur . Hinc mani sestum est: Amorem perturbationem esse , cum eum , qui i parte sensitiva oritur; tum qui in appetitu rationali versatur . Et
Aristotelis quidem definitio. si ipsius Philosephi propositum spe
temus; eo solum sertasse tendit,ut voluntatis ratiocinatiuae Amores includat: docet enim quemadmodum hi in Animis iudicum, dum iudicia de reis exercent, ab oratore sint excitandi. Itaque falsi sunt, qui Amorem in quadam unione assectiva, seu in complacentia statuunt; omnem actum voluntatis antecedente,& hoc quod est bene velle , essectum asserunt esse Amoris iam ante exorti. Quos contra etiam est Sancti Augustini dictum. uideri Amor , nisi quadam vita , duo aliqua copulans , vel copulare appetens ἰAmantemfilicet, sist quod amatur e cum enim iuxta Aristotelem, &Philosophos, duplex vita sit, prima, ut appellant, di secunda . prior