장음표시 사용
3쪽
D.Ioannis Lateranensis,sub si no
5쪽
IM P . CAESARI. FERDINANDO AUSTRI O. PIO. FELICI
NUPHRIVS. PANVINIVS. VERONENSIS FRATER. EREMITA
T AN T A fuit Romani imperi, Caesar Auguste maiestas,& ma- gnitudo, rerumque gestaru p JΠ puli Romani gloria, Vt quam-- quam prope infiniti praeclaris'
ingeniis praediti viri, tam nostra &auorum: quam prisca illa aetate fuerint, qui vel omnes eius res gestas, vel earum partem monumetis litterarum consignare studuerint;pleraque tamen icuitur perstrinxerint, aut omnino praeterierint. Vnde m rari omnes desinant, si hoc saeculo, quo post antiquorii memoriam nullum bonis artibus edendis feracius fuit, multi in omni doctrinarum genere cxcellentes, de iis ipsis rebus sibi ad scribendum proponant. Quare & ego, quem cum his, vel propter reruignorationem, vel exiguam in dicendo facul-
6쪽
tatem, nulla ratione comparadum esse existimo,eorum ipsorum hominum exemplo,cius que imperi) praeclaris institutis accensus, mihi ipsi constitui commentarij more, breuislime totu eius rei p. corpus perstringere; δί quibus ego discendis quattuordecim annoS insu- daui, aliis nullo negocio intelligenda aperire.
Atque quum primo libro urbem, id est aedificia,secudo ciuitatem, tuis auspiciis iam euulgauerim, tertio hoc libro populi Romani im- perium, hoc est eius extra urbem per Italiam, reliquas prouincias gesta describere decreui. In quo quanta breuitate fieri posse intelligam, Romanum illud imperium toto terraruorbe celebratum exponam; quo tempore, quibus ducibus, Si bellis, quibusque bellorum caussis Italia omnis primum, deinde reliquae
orbis terrarum prouinciae, S resna in cius ditionem venerint, & unum quasi corpus constituerint; quibus magistratibus administraretur, quot municipia, quot Coloniae, quae praecipua eius imperij praesidia fuere, quae taintra quam extra Italiam deductae sunt , quo tempore, & quibus occasionibus Italia omnis,&reliquus orbis Romanus ciuitate donatus sit, atque cx orbe Vrbs unafacta fuerit, ut
Rutilius his versibus elegantissime scribit
7쪽
Fecissi patriam diuerses gentibus nam
Profuit imustis te dominante capsDums e offers Pictis proprii consortia iuris Vrbemfecisti,suodprius orbis erat
Postremo quo etiam tempore, a quibus barbaris , & quas ob causinas praestantissimus ille Orbis terrarum consensus, in Unum quasi corpus diu ante coalitus, iteru in Plura membra, io tanto imperio exciso redactus fruerit, aperiam. Quae omnia non minus his quac supra dixi, cognitu digna sunt. Hunc vero librum ceterorum exemplo, in cuius potissimum nomine
dignius publicare pos em, quam Maiestatis tuae, neminem inutili, quae Caesaris, & Augusti tanti imperii Sctorum succes rest, Mprobitate, doctina, animi magnitudine, excerulentique in omni genero virtute reliquos Ona: aones Romanos principes longe post se reli Venetiis Kal. Augustis co D L VIII i ,3
8쪽
2 ratione imperium Romanum ab exilibu principiis oraum,omnrum maxιmum euaserit
primis certissimusque historiae Ro-
Ga Romuli in t m, quibus Romana
resp. sendat ei ad certi immn caete arum omniurn gentium ac populorum bello paceque principatum p cruciat te non disti cile fuit, omnium praestavrisiimum .R' optimum eme 2 mistii nauit: Quod nec Ecllo capta s vrbegri Inditus cx- zciderit, vel eis in scruitute redactis, earum agrum p cori pascua resi querii, sed deductis coit te a s colonias Romanas fecerit, atque quasdam etiam ciuitate donatas, reip. participes admiserit. Quibus institutis breui tempore magnam urbem ex parua reddidit. Naqui quum urbem condidit,vix tria peditum millia trecentosque equites habuit, idem moriens peditum sex S quadraginta millia, & mille equites reliquis e traditur. Cuius exemplum ceteri reges primum, deinde eos. sequuti , Romanum imperium omnium maxi- 3 mum ac potentissimum effecerunt. Quod libro H.
9쪽
his verbis ipse exponit . IIu decessit tertium Lo si institutum, quod maxime a Graeci generis hominibus exertori decuit,)t omnium longe praestantissimre,in Pt meastra opinio ibertatis Romanae fundamὶ tum smisiimum, atque adfuturum imperium momentum non mInimum;quo idelicet
puberes omnes in bello captis 'rbibus necari Ῥet ut, aut sub hasta denundari, sicut nec agror earum resinqui oluit compascuos ,sed in partem agri forte diludendi colonos Romanos mitti, nonnullis dero aamitti in ius ciuitatis etiam. His i eatque eiusmodi alus in intutis,)rbem ex parua magnam reddidit ; id quod res ipsa indicat. tu enim )na cum Ego )rbebar o b tare coeperunt, non multo plures erant ter mi e pedisibin,
in pauciores trecentis equite et quando autem ex mortalium
numero siublat us est, peditum reliquit X L V i .millia, in mille ferme equites. Atque haec ipsiΠιs in in ta quum regn successoresperuauerunt,tum post illos maei stratus annui, addentes cir alta quaeda, ita di Romana ciuito nulli genti, elpopulo istimae, numero hominum cederet. Qidibus1i Graecorum mores conferam,non pessum laudare Thebanos , O- Lacedaemonios, themen sue opinione sapietiae celebres , qui ob retinendam nobilitatem generis , dei n illos , detruros in dio ius cutitatis admittebant :)t interim taceam morem pellendibo stites,nec ipsorum is tantiae couenientem, damnosum etiam in rebus plerisque. Spartani certe post acceptam ad Leuctra cladem, amiso seite CC DCC. diros nunquam postea potuerunt ciuitatem piam in integrim restituere sed iurpiter amiserunt imperium. Itidem Thcbani, atque , si he- menses 4nico proelio dicti ad Chaeroneam a Macedonibus, multilati 1sent libertate)imu C principatu Graeciae. t Ro3 o mani Hispanicis atque Italicis bellis impliciti, Siciliam csi Sardinia subJ uam ditionem retrahentes , nec immitnes interim a bellis Graecorum ac Macedonum, Carthagine rursus
10쪽
affectante imperium, Italia non solum deficiente ad hostem, sed accersente bellum, quod Nannibalis duritu gestum estono
eodemq. se tempore tot periculis expositi, adeo non succubuerunt aduersis in eo iacti casib ud, Π t , res illorum auctae; inretiam, militu numero)ῖ sciente ad excipicndos impetim om-mum,non 'et quidam opinantur,fortunae indulentia. Nam quod ad hanc quidem attinet, det )na Cannesis clades eorti opprimere poterat quando esex millibus equitum CCCLXx tantum supersuerunt reliqui,'ex LXXX m copiis paulotlures quam ter mille manserunt incolumes. Haec 1ιnt quκe I in hoc iro admiror, atque insuper quae mox HEDιru sum,
dic. Eadem propemodum refert Ti. Claudius Caesiar Romanus princeps in oratione , quam quum censura gereret, in senatu habuit, de admittendis ad honores urbanos Gallis transalpinis, quae a Tacito libro Ni .historiae Augustae resertur. Qui ita scribit: f. Vitellio, L. Vipsanio cos. quam de supplendo senatu agitaretur, RHn reseque Galbae quae Comata appellatur oedera m ciuitate Lomanam pridem assequuti,ius adipiscendorum in drbe honorii expetere ; muliud. easuper re dariusque rumor, C sh dus dic δ versis apud principem certabatur, asseuerantium: Non adeo aegram Italiam , disenatum suppeditare γώ uae nequiret suffecise olim indigenas consanguineis populis, nec paenitere deteris resp. Quin adhuc memorari exempla,quae priscis moribus ad Pirtutem ingloriam Romana indoles prodiderit. nparum qisod Veneti Insubres curiam inruperint, xjicoetim alienigenarum velut captiuitis inferatur Quem dura honorem reseduis nobilium , auis quis paupere Iatiosenator foret ξ oppleturos omnia ducites istos, quorum aut proavique h lilium nationum duces exercitus nostras ferro iemque ce- 3 Deiderint, livum Iulium apud Alexiam Obsederint. Recentiabaet,qui i memoria eorum moriretur, sui Capitolio σ