장음표시 사용
571쪽
& per hanc condensationem , ac raresaias ctionem citius absoluitur motu . .
Ad 3. Respondet acuti lime Aristoteles . phys texa quod sicut corpus per seipsum est in porentia ad hoc , ut sit calidum, vel frigidum, calidius , vel minus
calidum , reetum , aut curuum, album aut nigrum , sic eit in potentia ad hoc ut sit magnum , aut paruum, aut , i aut
minus bipalmare , vel palmare; Mesicut idem corpus aliquando calore eonstitui tu calidum , aliquando frigore constim tuitur rigidum dic idem corpus aliquan
do magnitudine coastituitur magnu alio quando parvitate constituitur paruum , aliquando magnitudine bilpalmari constituitur bilpalmare, aliquando magnitudine palmari constituitur palmare terea;sicut quando axeus intendum voti magis cuium fidi magis cui uus,accipisto
do maiorem cuiuitatem, non. autemriae Cil
piendo aliquod aliud corpus euruum, sici cum corpus per rarefactione iit maius, Seoccupat maius spatium non accipitetnouis corpu&ὸ sed mutat paruitatem in magni: ludi aemir& cum her costa deos unum lat illinus oti Occupa minus spatium DO, amittit ullam narrem sui , Linutat praetgnitu dinem in paruitatem; ergo sine vvacuo,vel ad lithone corvor plateiu go. pus condensata, rate fieri pu mutatio
572쪽
De Vactio. SIT ne magnitudinum , ad quas est in potentia, sicut potest calefieri,vel frigefieri pe mutata onem qualitatis. Dum opponitur quia corpus rarefactum euaderet matur se ipso , distin quo euaderet maius , retinendo eandem magnitudinem, ego mutando magnitudinem, concedo. Sicluquando arcus curuatur magis, Magis lit curuior se.ρὶ , mutans cui talem minorem in curvitatem maloiena,sic coi
puS Ii ta a paruitatem in mapnitudinem si maius , quam esset ante, cum habebat minorem magnitudinem.
dolium tantunoem vini capiat cum viribus, quantum sine tribus, dicen quod vinum in viribus patitur aliquam condensationem , L militer si era it experientia, quod vas plenum cinere tantundc aqua capiat, qua nitam si in eo non cinis, dicendum, quod tum cinis elim aquaiso densatur, ut patet experienci . a X aqua cineri admixta resultat corpus valde ensem, graue . Ad . Quando unum planum supra poni xur alteri plano, non tangit illud immediate, ita ut nihil remaneat aeris intercepta Intercipitur gitur velut te nitissi
573쪽
ius grauissimae statuae , vel columnae. Fac enim intercipiatur tenui sititia tela aranei, numquid illa sustinebit pondus dilua Immo basis sustineret telam, velum,4 pondus statuae. Rursus fi statua madefacta superponatur basi, pro aliquo tempore remanet madida; numquid igitur illa aqua intercepta sustinet statuam Ex hoc ver5 exemplo aquae respondetur ad instantiam, qua obiicitur, quia seque
retur, quod manus complanata non tangeremus lignum , waquam, sed aerem interceptum . Nam idem argumentum. potest fieri , cum habemus manum madefactam aqua . Tunc enim proculdobio aqua mediat inter manum , uignum
Dicendum igitur , quod in istis casibus experimur per modum unius tenuissima' aquam , vel aerem .hdensatum, dignum, vel lapidem ae eius du uiem.' ' Ad 6. Dum silex seinditur ictu mallei, partes silicis non simu separantur sed successue δε cum aliqua parua flexiones, dum aer successu ingreditur. Patet autem experientia corpora etiania, durissima esse capacia alaeuius paruae m-
Ad et Ex experimento fillulae plena
argento vivo e respondeo nocis ste rimentum confiimare ,'nod non daturiivacitum .' Nam pluribus experientiis
574쪽
uincitur partem superiorem fistulae r teri aliquo corpore quod praesertim a te ex eo, quod si superior pars fistue calefiat, corpus illud rarescit, Madientuni viuum aliquantulum descendit leorsum , si eadem pars fistulae frigefiat, orpus illud condensatur in argentum
scendit sursum , ne detur vacuum; a e facti O autem , aut condensatio no :Quueniunt vacuo sed orpori. Sed
Fouam corpulet repletur pars illa su-,urior fillulae mico quod repletur ali-:uibus partibu subtilibus separatis abirgento vivo, in rarc factis. Probatur: xperientia . Nam si fillula impliatur λrgento vivo non puro, sed admiscendo i liquid quae, deinde immergaturmo eo dicto tum aqua utpote leuior super
natabit argento vivo in occupabit par tem supremam fistulae raperto foramine, descendet argentum tuum,4 aqua lavidebuntur quidam corpuscula cer tatim per aquam ascendentia i illam inflantia quibusdam bullis ergo hoc ex
perimentum confirmat repugnantia vacui, cum natura mittat sursum sub
sidium alterius corporis in locum Mercur ij descendentis , ne detur vacuum Videri potest libellus P. Canti de hoc experimento, cui tituliis aevum ' scriptum, praelertim east. .i Q. in
575쪽
VIdetur vera sententia Auerrois,quod in vacuo no posset dari motus .quia ut Araeoteles arguit ei i lib.4 eadem est proportω veliseitatisi motus ad vela citarna motusi qua est proportio die sisten, t medii ta resistentiani medii ergo verlocitas motus iri vacuo non haberet proportioἡε ad velaeitatem motus in pleno sed si motus fieret in tempore , haberet proportionem δε illam eandem, quam tempus haberet ad tempus ergo motus in vacuo fieret in instanti,& in non tempore, atque adeo instanti indivisibili mo, bile eonficeret totum spativm vacuuntiis quod est contra ementiam motus , ad querequiritur,ve prius conficiatur Oa pars
spatii, quam altera, atque adeo quod fiat in empore diuisibili, eum in solo tempore diuisibili inueniatur prius , piate i
di ut Aristoteles atqui tex, li iuvacuo corpora neque possent moueri motu naturali grauium,in leuiuati quia non est
576쪽
est maior ratio , cur in unam potius parm:em, quam aliam neque motu proiecto rum , quia proiecta postquam separat; a sunt a proiiciente, pelluntur a medio ne
que motu progressivo , nam quae progre id tu tui, ustimetur ab aliquo corpore,sicut lanini alia progredientia sustinentur a ter ra, pisces natantes ab aqua,aues volantes librantur in aere
3 Grauitas, Mevitas, alia virtutes motiva naturales sunt solum institutae ad motum faciendum in casibus naturalibus
sed vacuum non potest dari naturaliter Qergo non posset efiicere motum in vacuo. l . Omnis motus velocior quocuit' uel motu nainraliter post;bMi est supernatur
iis , miraculosus i sed motus in vacuo utpote factus userita resistentia medii l
esset velocior quocunque motu in pleno, qui solus est naturaliter os bilisa ergoli notus in aeuo esset supernaturalis . Respondeo discrepare interpretes A ristotelis Averroes enim, Malij putant Aristotelem ex propria sententia docuisse se, quod determinata velocitas motus haberi non possit, nisi per ordinem ad resissentiam medi quia in vacuo milia daretur resistentia medii, non posset in vactio haberi determinata velocitas, tus , atque adeo non posset dati motus in vacuo. Thomas,& Scotus censen Aris
577쪽
ilotelem tamere solum ex sententia Antiquorum,quod tota ratio velocitatis a motu habeatur per ordinem ad resistentiam medi ex hoc arguere ad hominem contra antiquo ostendedo,quod ex eorum principi, sequatur , quod in a cuo non pol si motus habere velocitatem determinatam Caeterum existimant secundum Aristotelem secundum V iritatem , virtutem motivam posse ex se
mari, ex propria limitatione praescin dendo a resi uentia medij, determinari ad
certam velocitatem motus , eo pacto, quo virtus motiua Coelorum determinatur ad cerram velocitatem motus, etiamsi nullum
me di im resistat motui eorporis ecelestis. V:raque sententia videtur probabilis , .est a nobis problematice defendenda. Dico igitur primo iuxta sententia Saho.
mae, Icoti; et rauia, Meuia moueri possent in vacuo , dummodo non seque' retur nouum vacuum,4 noua corporum discontinuatio. talis motus fieret in tempore diuisibili,& haberet determin tam velocitatem, qu a virtus motiva esset determinata, limitata ad gradu certum velocitatis, etiamsi medium ilhil resisteret. Dixi dummodo non Ieqtieretur nouum vacuum in noua discomtinuatio corporum irenam per motum in vacuo deberet mo
bile distontinuari ex aliqua parte a quo l
578쪽
eunc Tad corporea noueri non posses proeterro puguantiam uniuersalom vacui Ex quo colligiti quod si huc cubiculum esset vacuum, pira plusn ea tange rex fornicem cubiculi,no posset descen dere deorsum , quia si descenderet, discontinuaretur a fornice,& nullum corpus succederet loco fornicisci si vero pila plumbea esset in medio cubiculi vacui, descenderet ad pauimentum ex oppoἱita
Dico secundo in vacuo corpora inae qualiter grauia aut leuia i aequali velocitate mouerentur, atque adeo aequali velocitate desconderet pila plumbea grauis. sima, ac palea leuistima , Ut probem con
cluia one inpono exemplum duorum Cursorum, qai haberent atquialem vim cur. rendi, nisi grauarentur pondere in haberent inmitialem vim currendi, si grauarentia pondere. Isti si currerent nudi, Eque velociter currerent; si currerentie ferentes leue pondus , currerent pene equaliteri, sed robustior aliquantulum inteiret , si currerent grauati armatura errea, robustior curreret etiam duplo et triplo velocius in si pondus augere ur, obuitior aliquantulum curreret, in
irmior omnino immoto. inhabili ad ursum Colligitur ex sensbilibus exierient ijs, quod hoc pacto se habent i alordine
579쪽
γrdine ad motur corpora inaequaliter arania in leuia . Sint enim duae pilae iusdem figurae, ac magnitudinis, altera lumbea, altera lignea ; licet pila plumbea stiliis , quam dupi grauior ignea, tamen in aere descendunt aquali pene velocitate,non autem plumbea deseendit duplo velocius, ut docere videtur Aristoteles in aqua ver&hon seruant illam roportionem velocitatis, quam habent , aere , sed velocitas pila plumbea murto magis e X cedit velocitatem ligneae,supponendo , quod pila sit ex ligno non supernatante aquae , eo quod sit grauius in specie, quam aqua . Posita hac experientia, quia aer propter suam subtilitate oparum resistit motui, eorpora valde imo qualia in grauitate mouentur in aere velocitate pene aequalici quia aqua propter suam crassitiem valde resistit motui, ea Vdem corpora mouentur in aqua valde inaequaliter , ergo signium est, quod gra uia etiam inaequaIta habent aequaIem vim tutem mouendi se cum non est impedimentum,sed habent inaequalem virtutem vincendi impedimentum , Mad talem victoriam ordinatur excessus grauitatis sed in vacuo nullum haberent impedimentum; ergo mouerentur aequaliter
Die tertio probabilis est etiam sententia Averrois, tortasse Aristotelis, quod
580쪽
tuo in vacuo dari non posset motus. , tui fieret in non tempore , siue in a- tanti indivisibili Probatur inductione. Videmus enim,
luod omnes causae, quae operantur sime contrari , in instanti produ-irunt totum suum effecium , quem habent,ro fine δε e conuerso illae tantum cau-l , quae operantur cum obsistentia con-iram , producunt suos effectus paulatim,l in tempore , nec statim consequuntur luum finem i. s. g is utim producit in cubiculo totam lucem, otiam potest in illo producere, quia lucem producit sine iγbsistentia contra I, cum tu careat con
raricis idem ignis non starim, sed paulaim, fuccelline producit calarem in a:odem cubiculo quia productioni calo- is resistit frigus contrarium; sed grauebositum in vacuo haberet profite per lenire ad centrum i nullii in esset metium resistens, ne statim perueniret; er : statim perueniret ad centium, io aere tuo non tempore meque dicas,luod motus habet uccessionem ex ipsaliuisibilitate spatij, per quod fertur mom, ite Nam ideo habet successionem a ait divisibilitate, quia spatium diuiendum, scindendum resist i motui e solum spatium plenum resistit motui