장음표시 사용
301쪽
Avel ex quapiam, quae ita plethorica sit causa, inceperit.Tympania verὀ,8c Astitem nullus per sanguinis mi Tione lanare cir a istis. in eo igitur, qui sanguinis detractione eget, fiar, qtiae subseques c si curatio, q sc1licet calfacit sis ccat. Sane qui haec scripsit, ad id, quod expcdit, intcntionem dircXisse i vi. in rei te dixit. Si dissiculter spirauerit, anguinis eget detraetione si re vera non propter ple lihoram hydropa incurrat, prope scilicet ad extinctioncm accedente naturali caliditate, ut igni con tingit. Nempe, ut ignis prope extingUitur immissis lignis tum humidis tum multis,nisi quiS mul-ci in ilitudinem sustulerit : sic& in frigidiore ob copiam sanguine, ubi calor natiuus piope extinguitur, lyraesentissimu est remedium sanguinis missio, quo tempore periculum ita prehenderit. Perperam iquoq; dictioni apponi Fueritq; anni lepus aestiuiim. Nempe plus minus auferendi sanguiniS alia quaeda scopi esse dicta sunt, sicuti ct anni tepus: auxilii vero huius a flectionis natura. DioscorideSno aestiuum anni ips scripsit, scd vernu virtutis exolutione citate affuturam suspicatus, hyeme Uerd affectionis refrigerationem.' Vulgariter aute& hinepte admodu panes calidos ex vino nigt O di oleo ci, cui sanguis est detractus, exhibet, scopu quidem Ueru roborandae Uiriti in habens,Vi CXexci stationia patientiis sum cere possit. Sed materia scopo digna non inuenit Vinum etenim nigrum, san 'guinem plurimis generat, sed ina,vt dc superfluus sit,& mclancholicus fiat. Veruin huic inclitis est , B Vinu dare fultau,tentie quidem substantia,Vt urinas moueat, sed no aetate notita: quo modo sane mill tis contingit, Vinoru etenim nouo id nullii eis fulviam, sed vel albu,vel rubru,vel nigrum: vetusta- 'te aut sunt &fulua ecflaua. Atqui, qua minimu bibcre, qua plurimu laborare, rectissime est dictum nepe talis vivendi modus callacit 8c siccat.Suillae carnes,si, quod ictu est,modo cdant, Vigen
libus state 8 Ualidis n6 male dari possunt: csteroru aut nullus utiq; eas obe coquere potest , VipQie =Maam prope est ut caloris natiui patiat extinctione. Melius ergo ita affectis dare, i probe coquet. P ui ventrem inferiorem calidum habent beunts acres deiecZiones inaequaDasi a costiquatione qroatiuntur. α is valentes erint, reuesies esieboro albs . Inom cremore trit Ic umentacet crassum 'Glossema est, stigidum dabis, se quod ex lente ετνος conficitur,panem 2bcinericium: ct scessebrienti qui ''q' dem elixoy non febrientibin ter. amos. Vinum praeterea non febrient bus nigrum dabur alus Ῥer . aqua
Excrementa his ob combustionem no ob colliquationem subire proprie magis dixisset. Nam colliquatio in eo fit liquata contabefactaq; propter febre, malignam Vel pinguedine, vel molli carne: cobustio vero in Verre Oritur propter acre eorti, q ingesta sunt,caliditate, ob q ua & febrirc conseC tingit. Elleboru ergo huic album exhibetiquod indicauit 2 hoc Verbum αντι Τπασα ,i. reUellere,ne pes ventrem superiore. Si vero Oger quavis ex causano possit elleborum assumere,viceritq; acri monia, pocula dare iubet tu astringentia,tum refrigerantia. Adiicit aut edulijs,5 que assiccarc posse sunt,ueluti panes subcinericios,atq; assos pisces. His ita Sc no sine ratione enuciatis, quem a ventrem inferiore dicat,est conleptandum. Veteres. n. thorace interdum Venti e superiore appellanteS, alimenti receptaculu omne.quod a septo transuerso est; ventre inferiorem notant. Interdum autem ventre superiore appellantes in que cibi assumuntur, q ab eo sunt Oia, ventrem inferiore Vocitant: Interdit quoq; 8c sola, q crassiora sunt intestina . Sunt, qui cc0lon duntaxat Uentre inseriore vocant.
Ii 3 Si Cer ebris no/ῖ habeat, θ' tormina adsint,primum quidem lactis asinini cal di pauYHgum, deinderi 'se m paulatim opim bibat, e seni semen, ct triticeam polentam mssa hordeacea, sesama adem tDictio, non,pto amaro faba QVtia: vel ouasemiconcreta erit assa, essimilam, se mitium, est chondrum ex lacte co UO hetur in alictum. Codia haec est restigerata edat, atque his silmilia tum pocula tum edulia ingerat. pup cstigrα
Quam plurimi exponentium conuenientius haec cum praedictis componunt, praesentem sermo latione ueteri. nem adhuc de iis, qui calidum habent Ventre inferiorem, fieri existimantes. Ald,pauciq3 separant, . . 8c seorsu exponui: scopusq3 his est partim side cacochymia expurgare, partim Vero ' Ei πωννύνη, hoc esst cotemperare infrenareq3: partimq3 reliccare, Sc partim refrigerare.Lac ergo asininu expuria 'gare potest & cotemperare: Lini seme tum siccare tum refrigerare. Quae aut ex tritico coficiuntur Ii polente, cotemperant: quibus no perperam remiscesur hordeaceae, Utpote qsiccent ec refrigerent. Fabae aegyptiae mediocriter refrigerare possunt. Oua autem dc simila Sc chondrus crassi sunt succidi boni, dc humorum acrimonia infrenat. Siccat aut in edulio miliis,quo refrigerat modo. Omnia haec frigida exhibet propter humorum,qui astectu procreant, tum acrimoniam tum caliditatem. Eius medicinae partis, quae victu medetur,maximum es ebrium tum intentiones, tum dectinationes, non In acutis modo, verum quoque et In log μ morbis, obseruare, ut tempora, quIbin cibi osserendi nosunt,
ct tuto, se quibus osserendi exosunt, cognosc-ἰ ais adhuc quando plurImum ab intentωne aberunt. Artis
302쪽
Artis ciborum exhibendorum nam imum esse ait particulare cibi porrigendi tempus nosse: sco Epum 43 Unum ait, scilicet tempus illud, quo cibus exhiberi debct,quam plurimum absit ab febris in sentione, quam ni τασιν dicit, acccidionis principium intelligens. Id autem non in diuturnis so-- lum, sed quoque in acutis verum esse videtur. Sed quare longis in morbis adiecit: Nempe in in his magisWior an solis euidens iit scopus. In acutis etenim morbis deprehensa in pedibus caliditas ct hi tempestitie offerendi signum suis ciens fuit: non tamen in longis ita nutrire oportet, sed melior declinationis pars eii experianda quod in acutis haudquaquam expectari potest, timore cito futu rae accellionis. Sunt, qui dictionem hanc ita scribant: Eius medicime partis, quae victu medetur, maximum cst,ut in acutis, ita di in longis, obseruare di scire, quando cibum dare oporteat. Alii sinem dictionis ita scribunt: Atque adhuc,cum plurimum a febris accessione abcrunt, scire oportet: 't praeter cael cra, quae nos in aegro contemplari voluit,'id admoneat. Qtiod si quis perquirit, renon particulari tempestiue cibandi inuciationi copulat, id importunum elle de alimonia praeceptu,
atque re nulla digirum,Videtur. iis Cogno cere .lutem θ' eos oportet, qui capite dolent vel ob exercitationes, vescursῆm, veliter, belve natum, vel quemuta alium importunum laborem, vel venereae Decolores item, raucos, lienosos, exan-
gues,s iratuosos,sicce tu lentes, siticulosos, aluoses, eν venarum interceptiones. Huc adde, quibus ex
Al intenta. teng sunt tum hypochondria, tum dorsum, tum latera, torpentes, obsecure videntes, eos quIbin aurium tinniti eues mole fetis, eos qui urin is non continent, morbo laborantes regIo, quorum venter cruda egerat, sanguinem e naribus velferi vehementer profundentes, in tos, quos vehemens labor infeniat. Ei 'φαρμακευειν etenImώorum,n supervicerint,mericameutum exhibebis. Nampericulo aegrum expones,nihil, iura bis sontaneuso tum permutatioues, tum IudIcatIones assimes.
Quia inordinate, S praeparationis ad commentationem modo,omnia hoc in libro scripta sint cuiuis patere arbitror. Multa sane ut dixi,in hoc bene dicta sunt,ob quae iis, quae dicta sunt,non re cie quidam fidem adhibuerunt, magisq3 qui sibi conscri fuerunt veluti discretoriacorum,quae scri
huntur, scicialia carcntes. Qilae crgo hac indictione dicuntur, catalogum habent eorum, qui,Ut me dicationem recipiant,idonei non sunt κριθαίρε autem,id est purgari, Sc φαρ ιακὶ γε es, id est medicamento purgante Vti,idem significant,ut φαρμακουειν- θωρειν. Videamus ergo,quibus nam ab initio purgationem interdicat. Capite dolentes recenset Uel ob exercitationes, Vel alium quem
Uisim porrunum laborem, summatim eos intelligens, qui ex intempestiuis laboribus capite dolet, haudquaquam purgandos. Labores autem intempestiui importuniq3 Omnino sunt, quos praesens Ghoc tempore corporis affectio ferren5 potest. Admonebo autem tete ina praesentia rei, quae ad mutila est utilis, quam semper in memoria haberi velim. Corpore igitur nostro ad morbosam affectione non nunquam Parato, ita Ut prope completa sit, externum quippiam obueniens eam affectionem manifestauit, febrem videlicet accendens: Vel capitisdolorem, vel catarrhum, Vel tussim excitans, vel aliquod quod tale sit. Deinde ex co continenter ad morbosiae affectionis praeparationem non si
ne periculo languent, nequc cursu morbum excitante, vel Vehementi omnino motione, ut neque intem perantia, 'ci refrigeratione,vel alia quavis simili causa nihil etenim horum suapte natura ve
hementem gcncrare languorem potest. N am, si febris ab horum aliquo fiat, haec ex diariarum genere erit: a Ut,si symptoma aliquod aliud generetur, id pauco edurabit interuallo.Et sane saepius, ut retuli , propter corp oris dispositionem unumquodque horum non morbi causa, sed ,προφασις, id cit occallo, redditur. Nam huiusmodi causas propriissime quis appellauerit ο ασως, non simpliciter euidentes ei manifestas, Ut hi saepiusYOcare consueuerunt, cum ab aliqua manifestarum cauissarum noxa in corpore cuidens fuerit. Si enim nulla alia corporis dispositio a fluerit,ncque morbus cstatu dignus subsequctur: eius que, quod in corpore fit, detrimen ii, quod ipsum fecit, causa est. Sciueris itaque hoc in loco de his agi causis, quae non sua ratione corpori afferunt detrimentum. HSumma autem horum est una quidem Sc prima labores varii Sc particulares: cursus scilicet, luetae, Pancratia,Venerea, sei filo, aestuatio, frigus, Vigilia, ira, maeror, & timor. Venereorum quidem meminit, UerVm caetera subiicuit, quanquam Uirtute eadem praedita serent. Nam, quae, vidictum
Perturbant, ea purgatione non egent, quod morbus huiusmodi a cacochymia contra cius non sit. Ab his autem digressus indiciis auctor, quos prius dixit, declarauit. Proprie autem
ii H αγειὰς, id est decolohes, , id est sanguine carentes, Vocant: eos que, qui propter aliam a ectionem corpus non secundum naturam, affectum habent, id est mali coloris, ap- pcllant. Hi crgo decolores calfieri expostulant tum exercitationibus, tum vini facultate calidi Potu, ct cibis, qui talem obtineant facultatem. Raucos deinde subiungit. Nempe ct horum humiditatem di frigiditatem ob delapsum ad guttur rheuma sanare conuenit, exiccatis scilicet to Picorum auxiliorum usu tum capite tum caeteris,quae aiiecta sunt, membris. Praeterea dc lienosos purgatione haudquaquam egere inquit: quod non redie dictum arbitror, cum lienosis, si aliis quibusdam, purganda tint, quae nigra existunt. Post lienosos meminit λωφαιχων, id est eo rum , qui sanguinis inopiam habent, etsi non aperte manifesteque fuerint decolores. Deinde mentioncm de spirituosis facit, sicce tussentibus, ct siticulosis, obscure ita locutus, ut non com
303쪽
A stet,virum ne singuli horum seorsum intelligendi veniant,an hi tres una comprehendendi. N cque adhuc in singulis horu seorsum intellecitis pspicuus est sermo,ut antea iam est enuciatu. Nempe
aut Sc inflatos quoru Uterqs multas habet causas, quas oes ii pcurrero, prolixior,* par sit, sermo est futurus, preter id, , quidam ex his sanguinis missionem exigere videntur,alη purgatione, remedium aliud alii. Sic & sicce tuis entes non aflectione una fiunt, neq; filiculosi. Neq; etiam impraesenti certiores fieri possumus, an ne de febrientibus siticulolis sermo sit, an de non febrientibus sui culosis, an de utrisq;. Quod si unius horum, quae in aphorismis recen sciatur, meminerimus, quod re uniuersale est , tolletur. Dictu aut in aphorismis, 'Si non lebrieti inappetentia fuerit,oris ventriculi 4.Aph. 37.ext. re morsus,tenebricos a vertigo,ec oris amaror,id p stiperiora purgatione indigere significat. Si autem os amaricat, siticulosi sunt. Pari modo, Jc qui nam flatuosi ab ipso dicatur, haud scio, an vidclicet cuvenaru interceptione flatuosi est celi intelligendi sint, cum adsint non nulli, qui per se legant. Atq; adeo singula dictionis huius possem iransmutare possemq3 oia, quae cognoscere Utile sit, citra libro rum multitudine docere veluti, de iis, quae deinceps dicuntur. Ait enim, Quibus exiciata sunt tu
hypochondria,tum dorsum,tum latera, torpentes,Obscure UidenteS,eOS, quibus aurium tinnitus cst molesius, di qui Urinas non continent. Nepe in singulis his pathematis causar-aflectiones sunt mulsae, 'ariisq; egentes curationibus. Qilarum proiecto non nullae eam, quae per bilis eductorium medicamentum fiat, purgationem expostulabul. De his crgo Oibus,atq3 adhuc de sis, quae deinceps dicuntur non enunciariones indistincta S, sed distinctiones doctrinasq3 tum claras, tum longo rerum usu probatas, habes in nostris tractationibus: quas qui intellexerit, omnia quae ab audiorc hoc reci tantur,discernere Valebit: atq; an partis meminerit, quam Jc legitimam commodae doctrinae plenam lassi sumus. In ea si quidem parte cum demonstratione Sc explanatione congruentibusq; di
stinctionibus scripta sunt omnia sed, si ita disseminata sunt, Ut praescias oratio, nihil iuuare possunt. N cmpe,siquis nunc lingula horum simpliciter Sc indistincte audierit,is multa in arte perpera molietur. od si singula,ut oportet, distinxerit, primum quidem nihil impraesentia ad eorum inuentionem iuuari deprehendet, deinde ad eam, quae de praesentibus iit contem plationem multis egere libris cognoscet. Nec vero pleris 3 hominum suaderi potest, Vt aggrediantur quide sola ea scripta, quae marrisclia sunt quae Vero talia non sunt,iis,qui ea scripserunt,relinquant. Nempe,si nullam illi curam habuere, Ut nos ea, quae scripserunt, intelligeremus: δc nos haudquaquam diligcnter adhaese
Si cuipiam sanguinem auferre confert, ventrem cons mare oportet, it auferre, se inediampraecipere, se Ῥinum tollire demde congruenti victu es fotibin humidis reliquam curationem ab oluere. Fluente aluo sanguinem non detrahes. Nam,si post detractionem perseuerat fluor,virtutem pro re re sternit. Inediam autem praecipere, hoc est λιμοκτονειν, quibus detractus fuerit sanguis, ct vinum tollere, recte dictum est,ut Sc congruo Uti victu. S ed fotibus humidis curare, si de omnibus quidem, quibus sublatus fuerit sanguis,dicatur, id falsum est ii vero de aliquibus,dicere oportuit. IIT Si vero venter densus astrie Zmq. tibi videatur,mosum huic adhibe clysterem. Dignum conscriptione, quod omnibus pateat, hoc non est. 118 Eu)d j medicamento opus sit, esteboro tute sursum expurga: deorsum vero talium neminem.
Tan* aegritudinem praedixerit,in qua haec fieri iubet, sermonem facit, tametsi nihil praedixerit, V et ergo exempta est quaedam oratio, in qua ostendebatur aegritudo: vel obliuiosus fuit, qui haec scripsit vel talis, qualis a multis appellatur id est non dum fixo animo, sed suspensus. i is D Optimum autem est i urinae cieantur, udoresprouocentur, inambulent se tranquisie ita spersti cent, ut non densiorem reddant habitum. uodsiin lecto iacuerit,perfricent eum a Scripsit quoque Sc haec ita,tanquam aegritudinem praedixerit. ixo Etsi in thoracesupra septu transuersum infestet assectio, resideat requentius, qui a citur minime
reclinent, donec vires valeat,sedentem calido multo diu resticent. Si vero dolor ventrem inferiorem
sub septo transuersio infestat, iaceat G couemt.nd nullo istacto corpus moueatur, eclusa et ast Icfione ol. Oratione ex hac quis coiecerit tum haec,tum quae ea prscedunt omnia,de doloribus scripta esse. Praetermissa igitur principio dictionis sunt lisc, peccante primo libri huius scriptore, & manciate postea peccato.: Quamobrem scri non potest,Vt quispiam in his Veritatem pervestiget,etsi plus,
temere,in huius nodi tempus conterere Videamur. I 2 autem ex ventre inferioresoluuntur tum per urin. , tum persidores, i mediocriter perse dela buntur, quae parua sunt,soluuntur. Vehementia vero perniciossent: nempe tales vel intereunt, vel non
304쪽
Per talem quoq; dictioncm coniicere licet de dolorum curatione omnia,que ab ipso ante scripta Esunt,dic ta esse, S hoc etiam. I poculum hydropi. Cintharides ires abiecZ inguiarum tum carpite, tumstedibus, tum alis, in cyathis aqui e tribus terantur atque, cum bibens laborauerit, calido perfundatur,ungaturprius. Ieiuni bibat, o Ianes calidos ex oleo vel pinguedine edat.
Quidam dictionis huius mente haudquaqua intelligens audax medicus i dictas partes a cantha' ridibus abiecit,deditq3 hydropi: cui cu a primo die abscessus in sura coparuisset, post tres alios dies
secitus est,cflusaq; copiosa aqua, curatus et se visus est, ψ pars tumoris praeter natura plurima statim ad moderationem redacta sit, veruntamen non multis post diebus obiit, Qtiam ob causam medico quidam crimen ingessit, perperam data esse cantharidum corpora inquiens:nepe propinanda ablatis corporibus tum caput tum pedes tum alaS, idq3 else, quod in dieiione cnunciaretur. Qitare non cuciatus audax ille medicus hydropi alteri ita propinauit, moxq3 facto sis militer in femore absceisu, sestoq3,atq3 effluxo limilitcr humore, multis poli diebus homine mori coligit. Quaquam urinarus rouocatorio medicamelo ex cantharidibus confecto quidam citra bibetium inco modiu usi sint. Γ Sanguinem supprimentia, quae Graeci Aa ιυμ α dicunt. Ficisiuccu lanas ceptum intus adven; Fpone. Vel coagulum inuolutum ad nares immitte. Vel chalcitidem digito ante tractam preme, chartilagi nes utringueris comprIme. y entrem lacte asinae cocro lue, caputgrade, se astringentia,si calidu annii us fuerit, exhibe. CSesimotis periorem ventrem purgat sesquidrachmae pondere in o metite tritam cir potui datum. Discetur autem veratris ita, ut tertiam es cratpartem Nnempe Idhoc pacto minus
subsecat. CC Ad TrIcho sin. Filum ubi acu ora me habenti subieceris, celporem ais acuminatamsupra te e palpebrae partem ad inferiorem v b traieceris, quod si erius es, wnferiori mea D aute extendens consu e cr colliga, donec deciderit. Et malis quidem huc rit, bene cedat n3, deficiis aliquid, haec refice. CHaemorrhoidas modo simili persequeris. Nam acui crassi imu lanae pinguis silum g maximu colligabis, o rior etenim est huiusmodi curatio deinde comprimes, se putre aciente uteris me Icamento nesprrus, s deciderat perfundes rvna, perpetuo relinques: seponea purgabis ecteboro. Exerc)tetur deinde,
es urit, cr maπe multum perfricetur. cursu contineatur, cy' crapula, or ab acribus, excepto organo.
I ouatseptem diebus, aut ter in me emam hoc pacto optime corpus habebit. Vinum fulvum bibat, austerum, se aquosium, ct paucum CPurulentis dissecto cilia orbiculos in aqua excoquesaqua . valdefer ne cZam essende, aliamri infunde, se coque ita, ut tangentipercoctu, se mosie appareat. Deinde, ubi tri ueris,c minusticium misce,st ama alba, se recentes, quae trisaesint, amgdala ais ex me e eclegma G .icito, dato . Post haec vinum bibat, papaueros assi triti ociscium aquaster sim, se cum rumentacea arina mellaci coctum tepidum orbeat. Sics Hetr in gat. Deinde ad ea, quae contingunt, reficiens,
corna dato. CAd 'senteria. Fabarum puraru quadrantem accipe, surculos rubiae duodecim immisce, ais abundanter excoque,deinde deliniendum porrige i TAd oculos. Cinerem straec 'odoo lotum abu- danter g maceratum, ut pinguedriacm non tiquida laeuera si, teres e acerbo g. vuae acerbae amarae fisiucco humectabIs, in Sole desiccabis: humecrare. n. oportet, ut non solutu facilissit. Cum autesiccus factus fuerit, saeui trito se sicco perunge oculos, ct angulos conserge. Ad eosdem. Ebeni drachmam, aeris usi obolos tres, In cole tere quae ubi triuerIs, vini dulcis cottilam atticam infunde deinde Soli expone, contegerat s ubi concoctum fuerit, eo utere. Ad eoru dolores. Ch. citIcs drachmam, uuae expres partes δεπι, mνrrham, crocum g. tere, mustum permisce, In Sole excoque, se eo dolentes oculos perunge sit autem mma e Idaeneo. Cαι nam pacZo Vuluaestrangulatio cognoscatur. Digitis duobuου comprimes sentit, ea est se non , conuulso est. C Hydropi potio conueniens. econdi Ide, Fly rotundi lecistium atticum. Ca tapotia eidem. Lepidos id es Aquamae,melae tres latitudine cum arina trit cea a GlusInetur. terantur g, ct in catapotia conuoluantur, dentur que e deorsem enim aquam purgant, or fecem deisciunt. i seu In caricassingulis, tithmasti gutt. o septem etiam pueris insissia. Deinde in vase nouo compone concin Pn g, or aserua: atque ante cibum exhibe. liud. econium tere, aquam infunde, se percola, farinam macera, Itrium coque, mel cocctum infunde, se edendum fisopi exhibe: bibendun, g. vinum dulce aquosim, vel alutam musam,porrige. tro ab excrementis meconium costgis, aserua y cura.
Liber hic ex his plane onditur comentarius esse, rariis mistisq3 coitans theorematis, Q in eo inordinate ab aliis in alia fiat transitus quo dc hic in ea, i per nares sit, sanguinis.plusione, scripta sunt atrxilia. Nepe alia parti ipsi, i sanguinem profundit,cxhibcnt: al:a revellunt,ut alui solutio alia caput suae hsic ilicst ad densant,astringuntq3, Ut refrigerantia. Quae deinceps sin Oia medicame torti scriptiones habet, destitib M in ei qda comitia auxilia. De appellato igit sc samo sermone in primis facit. Mox piloruin palpebris 'st'. /- ρ rnanualem operatione scribi si quam o να βρογχροσμὸν appellant. Pari modo dc haemorrhoidωn,alte - ζάὰ riusqJearu isti alionis meminit.POitea Purulentorum tum medicamenta, tum Corbitiones, scripsit. ι Ah, i hiscopoli iones eoru,qad oculos deputata sint, medicameloru. Praetcrea de strangulatioώlib , - .L Zau nis Uuluae diRnotione egit mox de meconio: postea de aquae eductorio medicamelo, ex subinde fae D 3 p.ra. 1, cis. Et demuhyderici SeX meconio A itriis exhibet. Sunt aute eoria, quae serie continuata dicta sunt,
ct 3, pag. 27, s plurima quidem manifelia: alia nequaquam manifesta sunt, de quibus deinceps faciam sermone.
A. lib. 3. I. t q. c. I s. l. 22.b
305쪽
GA LENI DE DI AETA HIPPOCRATIS
Augustino Gadaldino interprete
In omnibus quos viderim Graecis codicibus hic liber sub Galeni nomine, &sine principio circunfertur. Galenus certe in libro de proprijs libris cap. . & 6. quendam huius argumenti librum se fecisse asserit. sed an hἰc ille ipse sit dubium est : tum ob doctrinam, quae Galeni doctrinae haud ex toto similis videtur: tum ob verba quaedam medica ab hoc scriptore vi urpata, quae fortasse nusquam alibi apud Galenum reperiuntur: tum prς B terea qubd in fine libri pollicetur se in libro de consuetudine de quibusdam tractaturum, quorum tamen nulla fit mentio in eo libro quem de consuetudine habemus. Qtiisquis tamen est huius libri auctor, is in Hippocratica doctrina est admodum versatus Magis autem ipsum extollere possemus,si hunc librum integrum haberemus. Nam licet aliquid adiumenti alter huius libri interpres attulerit,& nos etiam trium graecorum exemplarium ope ac Hippocratis lectione non paucas mendas sustulerimus: principium tamen libri hucusq; inueniri non potuit:atq; aliqua adhuc superesse fatemur, quae velut interiecta esse videntur, nullamq; cum superioribus oc inferioribus connexionem habere:aliqua item, quae nullo modo,aut Vix intelligi queant.
Inparo semu quietem ac solamen non motum indicari. C A P. I. quietem vero Sc mitigationem indicat,ac obsequendum potius,quam cogendum, omnibus, quae mouere possint, praefid is amotis Cum vero irruunt morbi, quiescere oportet laborantem θί medicum a curationibus, ne quid mali fiat. Hoc idem etiam de particularibus paroxysmis, id est exacerbationibus vaticinatus est,inquiens. lj Iis qui per circuitus exacerbantur,nihil dandum, neq; C cogendum,quod est,nullo, quod cogere possit,utendum. Nihil enim in pat axysinis, quod vel apponere queat,vel violentum sit,assumendum censet . Forte vero hoc idem innuit, cum inquit . ς Quae iudicantur, vel iudicata sunt integre, neq; mouenda sunt, neq; innovanda, neq3 pharmaecus, neq; aliis irritamentis: sed sinenda. 'in ' Satis sit paroxysmi malum me simul adsit oc hoc, Scidquod ab arte fit. Verum de indicationibus deinceps considerabimus. orbos omnes sua tempora habere. C A P. a. t V Ideamus autem & tales temporum deinceps differentias. Dicamusq3 morborum alios natura quatuor ipsa tempora acuta habcre alios producta: nonnullos tarditatem cum celeritate compensare,hos in principio,illos in fine,alios,ut sors tulerit. In Epidemia enim,cum prius po fuisset febrium disserentias secundum ipsarum figuras,continuarum scilicet intermittentium,semitertianarum,tertianarum,quartanarum, ct reliquarum: postea haec infert. ' li Sunt aut modi oc con stitutiones & paroxysm1 fingularum harum febrium tam continuarum, quam intermittentium.Etenim continua quibusdam incipiens floret ac viget maxime, atq; ad grauius perducit: circa crisimvero atq3 una cum crisi attenuatur. quibusdam vero molliter incipit ac summ1ssim,increscit autem, D'exacerbatur quotidie:circa crisim vero Zc una cum crisi satis elucet, quibusdam aute blande incipiens increscit,exacerbaturq3 atq3 cu aliquandiu viguerit,rursus submittit se us* ad crisiim dc circa crisim contingit aut haec fieri in omni febre Sc omni morbo Esto,ut haec Hippocratis verba praecipue quidem intelligantur in febribus continuis ob notabilitatem praedictis in temporum motiones non solum in omni febre contingunt,sed etia in omni morbo. I ta ut nec ab Erasistrato nec ab ullo recentiori discendum nobis sit,ophthalmiam,i.oculorum inflammationem,S otalgiam , i. auriis do. Iorem periodos seu circuitus habere,sed ab eo,qui medicina inuenit 8c perfecit. Cotingit enim ait haec fieri in o1 febre-omni morbo.Cum aut intulisset omne etiam morbu quatuor habere tempora,ratione ad usum reduxit,inquiens: filo portet autem diaetemata ex horum cossideratione offerre. Sed quia non ex hoc solu diaetemata sumit,iccirco addidit. S it Multa vero etia alia opportuna signa his sunt germana,de quibus partim quidem scriptum est, partim vero scribetur:ad quae ratiocinando examinare atq3 conii derare oportet,cui horum acutus Zc lethalis vel salutaris sit: di cui adhibendum sit vel non: ist quando,dc quantum,& quid offerendum erit. Et quis breuiori sermone reme
diorum scopos tradidisset, quam hic ipse Hippocrates,qui considerandum esse ait quantum, quid, Septima Classis. tititit oc
pleuritide exdorso. BI. apho. I9 set om Exord. 9. f. Et tro
306쪽
Lib. de Morb. ibidem. Lib.de Alim.
Z quando. Eicnim ordo in hoc , tena pus conis sitit. Qtri crgo prius nutrit,postea apothera pia uti- Ettiras Peccat in qtiando. nam qUOd tempus requirit,non Oflei r quo non indiget,id assumit: hic ipse Vero, qui tempus transposuit,nec feliciter, ea quae ad Ordinem speclant,coniecitatur. De tempestiuitate Cr intempe fluitare. V o terreniria c. lesibin compatiantur. C A P. R.
SEd de his quidem alibi. Nunc autem de tem poribus docendo disputabim tis,ut ab initio ad si-
ncm VR3,locum hunc Omnem absoluamus. primumcli Verba ex libro de bl orbis amercinus,in quo cum prius declarasset,necellarium et se,Ut sciatur,quid sit tempus hoc est καχοος et quid intempelli uitas hoc est ακάριοι postea haec subnestit. li Tempora autem ut semel dicam multaec omni- simoda sunt in arte, quemadmodum-morbi, corum curationes. Sunt autem acutis sima tempora, illis scilicet auxiliari qui vel exanimantur, vel mingere. aut egerere nequeunt, Vci sustocantur, vel mulierem parientem, aut aborticia tona liberare: vcl qi ecunq3 sunt eiusmodi. haec quidem is sunt lcmpora acuta nec paulo positerius conferunt: plerique enim Obeunt i aulo posterius. Tem - is pus igitur cit si quis homini aliquid horum patienti ani cq Uam anima eXierit, in tempore opitule- is tur: qui vero hoc facit,is ccrte opitulationis tempus scit. allic qUld enim quis in tempore assumpse sirit, id propterea quod co insitanti lcmpore assumptiim cst, Opem tulit. Cum autem de acutissimis,ac F is maxime repcntinum auxilium requirentibus dixisset: dcinceps de tempore protracto docci .
Alrj autem sunt morbi, quibus t cmpus est,ut semel die curentur, quando sane, nihil rcfert: alii tertio vel quarto quoq; die alii semel in mense alij tertio quoq3 mcnsse: δ an t crito incipiente, an fi- sintcnte nihil refcrt.Talia sunt tempora, in quibus non aliam habens certitudinem, quam haia c. Ince sipit sane ab hypoliati quae in t cmporis puncto conlistit,at 43 ira ad hora S accessit l, ab horis ad dies, , , a dici, uS ad mentes, cosq3 per lunae inci cmcntum vel dccrementum numeratos. Qilod autem aliquibus fortali e paradoxon eise videtur, id ego magnam vim habere ostendam ad morbos deliruendos, ac piaecipue diuturnos, in quibus permissum cli artifici, idonea tempora cxpectare. id autem esit, compati contransmutariq; coeleltibus terrestria. li Conspiratio enim una&confluxio una, non solum in nosti is corporibus, Ied etiam in uniuersis. Si quidem mutationis, quae in ambiente est, participes fiunt oc plantae ec animantes, ec multo magis in lunae transfigurationibus: eius enim calor, Ierrae Uicinior eli, Unde ec carnes quorundam animalium ex Viscera coaugcratur. A Univcrsaliter alia quidem tabescunt alia Ueroliquescunt. Coadnotant autem hominum corpora, ac multo magis in morbis potens cnim clit sanitatis robur tales morbos occultare.Morbi autem si per detractionem sant,decrescente luna ad deterius adnotationem faciunt: si per abundant amo affluentiam, G 'crescente luna praecipue premunt. Scire itaq; debet artifex,non solum in oceano mari recessum eae 'accclium fieri aquarum circa tales lunae transfigurationes: sed etiam in nostris corporibus quan dam cise reciprocationem,idelius ιπτωσιν, humorum,in quibuScrescente luna,conuenit auxilia qus 'replent assumere. decrescente aurein, detractione Uti. Contraria enim quae in toto pugnant, non sis . . tum aegrotantem superant, sed elisam medicum. ita enim arti cooperatur Zc numen diuinum. Qua propter etiam sermonem praedicitis consequentem infert, etiam ad horarum usque circumuertionem,cum inquit. li intempestiuitas autem eii huiusinodi. Q Uaecunq3 quidem mane curari debent, is si nacridie curentur, intempestiue curantur. intempestiua autem sunt haec, propterea quod inclina- ,, tionem ad peius habcnt propter curationem non in tempore adhibitam. Quaecunq3 autem cit6,si Ue mcridie siue Vesperi siue noctu curentur,intempestiue curantur.Etsi hyeme curari debeant,cu
rentur aestate vel si quod iam curari oporteat id ipsum disicratur: vel si quod disterri oporteat, hoc ,, iam curetur talia intempestiue curantur. Et haec quidem obiter ac veluti praeter sermonis tradendi is propositum dicta sint.
Duo cum sint tempora ex Hippocrate, alterum totius morbi, alterum cui sparo simi alimenta pro eorum ratione exhIbenda esse. Multae . de hac re traduntur reguLe. C A P. . . HVolo autem iam opportuniora scribere. Sunt autem haec. Duo tempora Iradit Hippocrates,alIcrum totius morbi,alterum particulare cuius 3 paroxysmi. li Dicit ergo in Epidem ijs neceL se est e,ut totius morbi incrementum Θc remistionem vigoris consideremus,ec ad Utraq3 tempora re 'spiciendo,semper auxilia adhibeamus. Et hoc facile in omnibus doceri potes at in alimento osten detur. Alimcntum enim optimum est in diaeta auxilium. Id enim Blum ii caeteris comparetur,om nibus aequivalet omnia etiam in se continet. Huius rei testis est Hippocrates, qui alimenta,diaetas vocavit totius enim appellatione partem exornauit. Est autem totus hic sermo iunioribus medicis maxime contrarius, medicinae tamen consequens. li Vult enim Hippocrates ut medicus a primis , diebus scia; quis morbus cito, θί quis tarde vigebit: Zc ubi hoc praedidicerit, virtutem etiam labo- , rantis consideret ac tanquam in quadam suae ipsius cogitationis libra,de viris 3 ponderet:Vtrum, si ia principio tenuiter nutriatur laborans, sum cere ad vigorem usq; poterit ita ut post principij tem pus Usq3 ad Vigorem tenuiter semper cibetur. li Qitando enim viget morbus, tunc tenuisissima diar
ta neccilla est uti an prius ipse deficiet,nec ad vigorem usq; perdurare Poterit. Nam ii futurum eii, ,,
307쪽
A ut aeger ante V1gorem distatuatur: primis certe diebus Virtus resumi debet, ut possit postea aeger, dum vigor ader1t, tenuiter cibari . Non enim in omnibus dictum cst, in principio pinguius cibari oportere: sed in 14s, in quibus futurum est,Vt Virtus circa Uigorcin distatuatur. Discamus autem Ochuius dogmatis rationem: ita enim ipso audacius ad artis opera utemur. Natura archegonon,id est primoetentan, o primam suae ipsius eucrassiam seruans, oportune appetit quae offeruntur, rite Jῖ quae ai mpta simi dispensat, di in uniuersum corpus distribuit, appositiones que ei detractiones
commoderatas fac1t. Cum autem morbi inciderint,ac ς ασιν,i. seditioncm.άναρχιαν. i. carentiam principatus rebellionem ue estecerint, quantum Utiqa passiones Valuerint, tantum etiam natura fatigatur. Ac circa quidem morborum principia,exigua est naturalis status euersio multum vero elinaturae robur. circa Uigores autem magna eii statu S praeser naturam vis multa vero naturae infirmitas. tiare, si futurum cst, Ut qUispiam a principio tenuiter nutritUs,circa vigorem solidiora alimcnta,virtute prius consumpta, sit postulaturus: hunc in principio roborare consulit, ut cum postea vi nor adfuerit, tenuiter cibetur.Etenim rationi consentaneum est, ut in dissicillimo morbi tempore, in quo potissimum pugnare natura greditur, paucus fit cibus, tenuissimeq3 id,quod ostertur,nutriat: nem diistributione Uellicet, neq3 multam faciat additionem, sed, non secus ac irrigationes, so-B letur totumq3 corpus permeet, labore aut tempore quo dispensetur,minime indigens. Neq; enim in particularium quidem paroxysmorum Uigore cauendae sunt alimentorum oblationes,in uniuersalium autem morborum Uigoribus nutrimenta sunt danda . Prope posita est inquis) declinatio .
Eoo vero haud quaero quid sit quod futurum est, sed quid quod praesens est. Neq; enim id quod
humanius est vigorem denotat, sed declinationem. Morbi Uis adeo cita est,ut minime comprehen di pos t. Nonne saepius magnitudinem nescimuS, quamuiS etiam virtus Uiguerit Haec certe pluriemum eueniunt. Quod autem non omneS circa principium velit pinguius nutrire,sed quibus futurum est, ut circa Vigorem Virtus dissoluatur,patet eX iis quae inseruntur: quid enim ait: ljN eq; igitur licet praeter tem pUS,neqJ Vehementissimas Uasorum Vacuationes facere,neq; vigentibus morbis 8c in inflammatione exilientibus,cibos osterre. Et rursus. li Hoc igitur maximum documentum esse
censeo, quini primi dies non sint sorbitione tali vel tali priuandi,ijs qui paulo post talibus vel talibus . . sorbitionibus sunt usuri. Praesumptisse hoc decebat, propterea quod de acutis sermo est. Et paulo post ostendit, se non in otmnibus, sed in aliquibus, talem vidium instituere, inquiens . li Haec igitur
omnia magna testimonia sunt,quo d non recte medici ad diaetemata aegrotantes ducunt, sed in qui bus morbis non oportet Uasa Uacuari,itS scilicet qui sorbitionibus cibandi sunt, vasa vacuant, Sc incc C quibus ex Vasorum Vacuatione ad sorbitiones mutationem lacere non oportet,in ηs mutationem faciunt,et plerunq3 absolute. Aliquando autem in his temporibus ex vasorum vacuatione ad sorbitiones mutationem faciunt, in quibus Depenumero expedit a sorbitionibus ad vasorum vacuationem accedere, si ita morbum eXacerbari consigerit. Hoc autem est vigoris tempus in quo ob virtutis dissolutionem coaeti, a tenuioribus ad solidiora cibaria accedunt, cum tamen corpora iam ab inflammatione detineantur. l Non igitur licet praeter tempus nec vehementissimas vasorum vacuationes facere,neq;,vigentibus morbis Sc in inflammatione existentibus,cibos osterre. N eq; decet,ait,ime
modicas ανατας ις,i. protractioneSassumere,neq3 intempestiue nutrire.In multis autem intempe
stiuum maxime eit,ad tertium usq; diem ascendere. nocua etiam male est quae alternis diebus sit nutrimenti oblatio. Ad eos enim qui ita cibant,respiciens,omnia haec scribit. In principiis enim magnum peccatum est ipsa diatrite,i.triduana inedia, qua tamen etia Hippocratis tempore Utebantur. Testis est ipse Hippocrates rursus in libro aduersus Cnidias sententias,dicens. l Noui autem medicos,qui contrario maxime modo ac oportet,seciunt. Volunt enim cuncti,ubi in morborum princi
phs, duobus vel tribus vel pluribus diebus fame arefecerint homines: ita offerre sorbitiones poe tiones.N ec increpat, quord aliquos ad praedi fium Vsq; dierum numerum protrahant, sed quord om D nes. quandoquidem Sc ipse protrahit ad tres Sc ad quatuor usque dies sed protrahit quos oportet .l Inconstantes enim febres,donec constiterint sinit,ubi vero' constiterint, hoc modo curat. sorbitio nes enim Zc potiones in conuenienti die offert. Consulitq; tertium Zc quartum diem cauendos esse se. quandoquidem hi dies, ταλιγκοσιας,i.recrudescentias,ut ipse ait, potissimum pariunt: ea itcm tum quae ad phlegmonem dc immunditiam incitant, tum quae ad febres tendunt . & magni admodum momenti, perinde ac quodvis aliud, documentum hoc est . cum qua enim ex opportunissi i mis in medicina rebus non circa Ulcera solum sed etiam circa alios multos morbos non communi cat ' Nisi quis alios etiam morbos ulcera esse dixerit. habet enim quandam 8 c haec oratio aequita tem . Videamus ergo id quod sequitur, per quod patrocinatur iis, qui in plures dies protrahunt . Et forte aliqua etiam aequitas videtur ipsis es e, ut cum magna mutatio in corpore facta sit, aliqua etiam valde magna mutatio obiiciatur. At mutare quidem, non parum bene habet. Rec te quidem sane transserenda cii ipsa mutatio . ex mutatione, exhibitio gustamentorum adhuc magis. Recte ergo cum mutatio facta est in corpore, protraetionem ad tres usq; dies faciendam laudat. sed recte ac artificiose hoc facit, um genus,dc magnitudinem ancctionis, de tempus, dc regionem,
308쪽
aetatem oc antea taediaetae formam considerare contullis quae certe mutationi s diaetae, si missimae Esunt indicationes. Illud certe eli ObseruandiIm, ne cum alimentum circa primos dies subtraxeris quando id dc laborans sumere, ec virtus conficere poterat, circa Vigorem post ca, dum virtutem seredit Iolutam vides, mutationem aggrediaris, Pugnareq3 ad inlc magiS Uirtutem cogaS, quo cmpore ne ibrbitiones quidem coniici ab aegrotante possunt, id illi hoc suadens, nutrimentisq; cum susso cans. Videre enim licet ratione quid cm mcllhodicos Opere Vero amethodOS mcdicoS,Vinum carnes dare, tanquam in vas inanime alimenta iniundentes. Rc ci quid c ira qui recta ratione in princi Plo protrahit, in Vigore etiam virtus constans perseuerat. ei Vero filii indebite protrahctionibus usussu crit, circa principium etiam debilitatur partini quidem a morbo, partim Uero a prauo artifice coaeta. Eiusmodi etiam medicos in alijs redarguerat inquiens. lj Iid enim tandem malli erat, si pr.e- omium ignorantiae ferrent ij, qui artis opera male administrant nunc autem aegroti Squi extra cuti , , pana sun noti sum ciens videbatur ex morbo noxa, niti ctiam medici imperitia accedcrer. Oportet , , crgo ita semper circa initia pro traftionibus Uti, vi ne quidem cogis and Um iit, circa V1gorcs ira bos cste miti Timos,etiam si post protractiones, maxime cas quae plurium dicrum stan cibus exhibeatur. Didicimus autem A cx iis quae intulit rationem enim subneXUit. li Ac mutare quidem , , non parum bcnc habet recte quidem sane transferenda est 5 ipsa mutatio, Sc eX mutatione cxhibi Ι ,, tio guttaiviciatorum adhuc magis. A communi ratione, ii rcete fiat mulatio, firmit cr ctiam debet sequi iesi lamentum. Malum sane est in alterutro peccare, peius tamen est in additione. Audiamus Ecclitae dein pS dicat. Coniecflandum sane cst d robur, i modus morbi in singulis, Cc natura hominis, Λ conti: crudis iis, d diaetae laborantis,non solum ciborum, sed etiam Potuum: multo autem mi nus ad additionem cundum est, quandoquidem subtractionem Omnino auterre scaepenumero con
icri Vbi perduraturus csi laborans,donec morbi vigor concoctus sit. Neqῖ enim Virtutem confiderare debemus, an phlebotomiam Ucl aliud qui ct iam validum praelidi uni P Omnino terr c queat, sed an his neglectis, perdurarc ac portare morbi Uigorem possit. a re mihi ne dicas, ego Vii tutem inspicio, neqῖ enim ita inspicis, Vt Oporteret . quocunque autem modo inspicis, Praeter qua in quod nihil noui dicis, tua etiam ipsius Funiuersalia theoremata subuertis. Quae igitur artificialis ratio citri Conie etandum eit,9n aegrotans ex diaeta usq; ad morbi vigorem perdurabit, ec utrum ille defici ci, Lex diaeta non pcrdurabit, vel morbus prius desc1erac obtundetur.
M tradi tur ex Hippocrate quibus scirepositmis qui morbin cito se qui tarde vigorem sit habiturus. CAP. s. G
CV m autem ipse sciret, non cuiusuis medici esse, a primo morborum insultu, scire, quinam cito, re quinam tarde vigeant, multas ad hoc notas dcdit in omnibus suis libris, praecipue verox. Epid. se. 1. in iecunda Epidemia, dicens,ll Circa principia morborum c0nsiderandum,an statim floreant: ma nifestum autem hoc iit ex incremcnto. Nosces, inquit, ipsum vigorem prope, Vel procul esse, si Probe incrementum consideraueris. Morbi enim qui paulatim increscunt, tardum: Uicci criter, celerem denotant vigorem. i Incrementa autem ex circuitibus, &cri seS quoque hic manifeste. Per incrcmcnt Um quidem Vigorem agnosccs: incrementa vero, per circuitu S. Aliud enim est, sin Rulis citcbus adnotationem habere: α aliud, uno die vel duobus interiectis. Nec hoc tantum satis fuit: scd adiecit cliam artificiosiora. li Et ex paroxysmis in circuitibus considerandum est, sit citius an non : S si longiori tempore an non si magis an non: Uult ut ad praecognoscendum accelerantem Vel tardantem Uigorem, praedicta observemus, ideli virum festinanter an sectis, incremen tum adueniat: eL Vtrum modus propius accedat ad continuitatem, An multum absit a continuita te . Ad hzec etiam paroxysmi in circuitibus anci tuis an non , hoc est, an anticipent, an postpo nant. Nam qui anticipam, celcritatem, qui postponimi, tarditatem magis significant. Quoniam autem potest qui anticipat paroxysmus, prius etiam dclinere: ob id addidit, Et longiori tempore, an non. Praeterea cum sciret non in longitudine tantum Z breuitate paroxysmorum, differentiam esse, Verum & in Vehementia.imbecillitate, fieri que posse ut in aequali adnotationis dimensione dissicilius Ucl leuius aliquis exacerbetur iccirco addidit.Et magis, an non. Cum UideriS magnum aduenire ncrementum: ac sequentem paroxysmum praecedenti semper mulso longiorem Sc multo dii iaciliorem, scias vigorem statim astuturum. li Nam 8c eorum qui repente moriuntur,ce Hlere S sunt ipsae crisses, quoniam celeres sunt ustores S continui validi. Ex conirarijs autem contrarium. Forte vero' 8c aliarum rerum hoc commune est,ut quae quidem citius filiat, breuio restini: quae vero' tardius, longiores. Non sol him autem in Epidem ijs, sed etiam in Apla orismis, rationes docet, per quas praescire poteris Uigorem prope vel procul esse. li Paroxysmos autem Sc constitutioncs indicabunt morbi. Nam horum alii natura acuti alii natura diuturni. Et tempora anni. QUscunqlle enim ipsorum adiuuant, morbis aduersantes, celeriter ec incrementa Sc vigoressisient. ν ideoq; neccssarium eli scire, bonum esse quod in constitutione Sc in morbo commune est.
309쪽
AEt circuituum inter se incrementa. li Haec quidem sunt comm unia cum iis quae in E pidem a s disia I Aph x x sunt. Adiici ci autem Sc aliam quadam praeterea rationem, per quam Vigorem scire poteris. t Et eN ζό aciti
iis quae mox apparent,ut in pleurisicis,si sbutum statim appareas,incipi cnie quidem morbo, abbre 1. Epi. coit D L. i uiat: si Vero poli appareat, prolongar. li Concoctiones enim celeritatem criteos sanitatisq; securita- tem lignificant. JEt Urinae,ct deiectiones, citas tΙdores, mOX apparentes, morbos aegre S facile iudi- Oidd. candos, breues Sc longos indicant. Habes, inquit,ubertaterii, si nostra legas,nec solum celerem vel tardum vigorem, sed etiam alia mulsa eorum quae futura sunt, praenosces. Hoc latum prius accipe, ac firmiter crede,optimum elle,Ut medicUS prouidentiam adhibcat,non ad gloriam tantum, sed ocmulto magis ad curandi rationcm.His prius constituti S rationem ad artis opera accommodato. R egula cibandi pro ratione totius morbi. C A P. cf.
Vibus iligitur statim est vigor, ie statim tenuiter sunt cibandi. Neq;. n. de Virtutis dissolutione I. Aphor. 1 o. cit timendum, Ubi Uigor statim astuturus est,sicuti in angina usti venit: Licet cnim, Ut totus ἡ ad morbum tollcndum incumbas,nihil de virtute formidans. Qtlibus autem posterius eii Ibidem. B vigor: in illud tempus Sc paulo ante illud subtrahendus est cibus: antea vero pinguius est cibandus aeger, quo durare possit Hoc in loco de Utrisque simul passione inquam-virtute coniectari oportet. Cibari autem piciatus,est paulo solidius nutriri, qua m fiat in extreme tenui diaeta .li lii paroxys- Aptior, G.
mis autem subtrahere oportes. Per haec verba documentum ψalde curativum ac ad artem maxime
spectans tradit, hoc est incumbente grauiori parOXysmo, nihil nutrimeti apponendum csse, is Ue.n. per ε r-ἔασι , quasi diXeris superascentisonem,uehementiores sar paroxysmi, pulchrum sane est, virtute proirritata,ad detractiones accedercuiue etiam nunc quidem leuiores, iursus autem grauiores fiant adnotationes, eX arte riIrsus est, ante dissiciliore paroxysmum non nutrire sed sena per post grauiorem adnotationem. Sed eXacerbabo,inquies, morbum,11 primis diebus alimentum dedero. atq; ita quem curandum suscepi aedam. At certe magis tutiabis,uirtutem seruando. Omni sane au- Θxilio noxa aliqua coniuncta est quod . n. iuuat, id etiam nocet. Si ergo eum in principio nutrivero, cui futurum est,Ut Virtus circa Uigorem dissoluatur,morbuina quidem aliquat uir per augebo at vir tutem magnopere corroborabo. li QUt Uero opinatur Virtutem non refici, sed morbum eXaccibari, εhille mortem is proculdubio aegrotanti asteret. l Peccata autem qUS per initia committUntUr,non eqUe, no vacas. vρ at invi h sc immedicab1lia sunt, sed multo facilius corrigi possunt. patet ergo,q, non lubes in primis die Chus ad alimenti exhibitionem accedit, sed tanquam in angustia quadam deletus, commodissimum 5h fimbib. eligit tem pus. Quod, si nihil ipse de Uirtute vereatur, maxime ex arte esse existimat, ad tertiam di acu. Sed stane ad quartam usq3 diem, non nunquam etiam re ad longius tempus protractionibus uti quando robur υirium adsit,ec morbi modus cogat multaq3 subiit humorum redundantia: oc loco phlebo- .hie&d. tomis vel aliorum vacuantium Presidio ruin longiorem eligimus protractionem. AliquibuS enim t. de Vict rone in diatrite, aliquibus ante diatricen, aliquibus poli diatriten, probe primum exhibitum est alimen ' su,t qQ γα tum. Et in uniuersum quidem, symmetriam artingere oportet. Si autem hoc fieri nequit, vergendum cst magis ad protractionem Plurium dierum, quam ad celeriorem alimenti appositionem, si virtus nihil prohibeas. Animaduersiones de virtutis intitudine se imbecillitate Signa imbecillitat s virtutis ob inanitionem, ob morbi acumen,ρb irritamentum aliquod, exemplo amma lucernae. CA P. I.
SEd quispiam ex iis qui methodum perturbant, inquiet. Et ego virtutem animaduerto. Ad
quem licet respondere. Et quomodo Uitautem inspicis: non enim apparet . nam saepius qUi Dprimo aspectu sortis videtur, inanecillus eii, dii solutuque facilis. Nam qui fortis videtur, non per ea, per quae UiriUS, dignoscitur. Acci His aetatem, anni tempus, regionem, Jc similia. Nonne tibi licet pulsus tangeres At neq ue ii tetigeris cogno Ices, Utrum in spiritu, vel in lita moribus Uel in solidis sit virtus. Mentem adhibes naturalibus actionibus, ut scire possis, a quot rebus Virtu S im pediatur. Si autem nunc quidem per mutat, posterius autem dissoluetur, praeuidere poteris, ii na- - turae id est tempera mensa consideraueris. praecognoscere item vigores poteris. Si Uerow noueris alicui quidem firmam esse virtutem, alicui Uero facile mutabilem, diiudicabis alterum se plentrionalem,alterum meridionalem esse. Quoties autem imbecilla Visa est manere virtus, at per detractionem corroborata eit. Audi Hippocratem ignaros medicOS redarguentem. Non enim es de Vict. toneci video medicos talium rerum esse peritos, quomodo scilicet dignoscere oporteat imbecillitaetes in acu. 47. 7'. ti morbis, ec quae Ob Vasorum vacuationem fiunt, ecquae ob aliud quoddam irritamentum, ct quae M ob dolorem&ab acumine morbi : item que quot passiones ct omnigenas formas natura nostra&ιι habitus lingulis pariat. quamuis talia salutem Vel mortem inscrant cognita Uel ignorata. Neque enim paruum periculum cit, ii ignoretur Virum virius per indigentiam dissoluatur, ita Ut nutri menti
310쪽
mcnt1 additione indigeat,an ob phlegmones magnitudinem suffocatur,ita ut detrae ione indigeat: Ean ob aliud quoddam irritamentum, id est ob mutationem corruptionem eorum quae assumun tur. Sicuti cnim luccrnae flamma Si ob defectum olei extinguitur,ct ob multam confertam que infusionem: quando non purum Sc argillo sum cit: Eodem modo dc calidum quod est in nobis, natura cxiliens flammae similis, S indigentia dc abundantia dc prauitate alimenti corrumpitur. Itemq; quot pastioncs 5 omnimodas formas, natura nostra Sc habitus lingulis pariat. ridam ,, enim natura fanaclici sunt, quidam stomachum habciat qui facile assicitur, θί animo facile dclin quunt, ac a minimis a fleetionibus laeduntur, dc alimcnti appositione semper indigent. Et aliae sunt priuatim in singulis syncri scis. Animaduertcndumq3cii ne cum in ciusmodi habitus incidimus,t de Victione aliquod peccatum committamus. it Maius enim malum est, si ob dolorem Sc acum cia morbi dc bio Min δέ - Α -7'. Iitato, potionem vel sorbitionem copiosiorem aut cibum quis obtulerit, existimans ob x assertim Ua ,, cuationem imbecillum esse. Indecorum ci iam cst ob vasorum vacuationem dcbilitatum non co- Mgnoscere,ac diaeta cum premerc. Asteri etenim aliquod periculum Sc hoc peccatum, mulio tamen raminusquam alterum. Ridiculosum autem magis eli hoc peccatum quam alicrum. Si enim alius Mmcdicus vel ctiam idiota ingrcssus cognouerit ca quae contigerunt, oc edenda potadact3 dederit ea, uquae alter prohibuit,aperte iuuasse existimabitur. Talia artificum instituta maxime ab hominibus F is vituperantur.videtur enim ipsis ille qui ingressus est medicus, vel idiota, tanquam mortuum sit sci- istasse scribentur autem dc de his signa, quibus singula dignoscere oportet. De uniuersalibus igitur Mtemporibus Oc de prima alimenti exhibitione haec satis sint. Regula cibandi pro ratione particularium paroxnmorum.
V Ideamus iam Sc de particularibus. il lis qui in circuitibus exacerbantur, nihil dare oportet, ne
que cogere, sed detrahere de additionibus ante cristis. Item. In paroxysmis subtrahere oportet,addere enim,nOXa. Et, quaecunque per circuitUS exacerbantur, in paroxysmiS subtrahere oportet. In morbis sane qui ner circuitum vexat, siue continui sint, nullasq3 habeant intermissiones, ii ueex quibusdam intcritas SeYacerben fir acre Uigenescant, obseruandum estne in paroxysmis esculenta atri poculcnta aut diaclysmata demus: quandoquidem quicquid tunc onertur,morbi non corporis fiet alimentu. li Si quis enim alimentum flabricitanti dederit, ut fano robur,ita laboranti mor bus. Neq3 cogere, hoc est, nulla re cogente Uti. solamine. n. potius est opus,quam Vi in parOXysmis, expediandumq; est remissionis tempus, re in eo vehementia cogentiatq; remedia astu menda sunt: Gubi vero paroxysmi inciderint,lenientia. Quemadmodum. n. serat etiam valde agrestes, si quis casPlacide adeat, blandeq; demulccat,mansuetae redduntur: si vero ex aduerso ipsis irascatur viq3ado riatur,agrcsitiores e Sciuntur Ita di morbi quodam modo agrestiores esse fit, si quis eos in paroxyLmis soletur Sc mitiget, leuiorcs ac mansueti evadunt: si vero ex aduerso se opponat vimq3 inferat,excitantur ac exacerbant. Propter has 8c alias id genus causas nec rebus cogentibus, nec alimetis Vult uti in paroxysmis: partim quidem ob additione, partim vero ob turbationem q in dispe atione fit. li Et quaecuq; p circuitus exacerbantur, in paroxysmis subtrahere oportet,addere.n.noxa. ii Non solum aut dum adsunt paroxysmi, nulla re,q mouere aut addere possit,utendum esse censet:Uerii neq3 dum mox futuri sunt: sed du deorsum inclinat morbus. Hocq; sapie ter admoduin libro de morbis demonstrat, cum ait. l Cum aut irruunt morbi, quiescere Oportet Sc laborantem 5c medicu a curationibus, ne sid mali fiat. Omnium aut clarius ac magnificentius in libro aduersus Cnidias senten tias, cum inquit. l Tempus autem exhibendae sorbitionis hoc maxime obseruare per initia dc per omncm morbi decursum oportct. Quando sane pedes frigidi fuerint, inhibere oporici sorbitio nis exhibitionem. Maxime vero ec a potu abstinendum est. Quando autem caliditas ad pedes descenderit, tunc exhibendum est, sc putandum magnopere valere hoc tempus in omnibus morbis, Hnon minime Vero in acutis, maxime Verdita magis febrilibus, ct periculoiisIimis morbis. Forte quis dictionis graecanicae ignarus dicat, Hippocratem in vigore alimenta osterre. cum enim calidi tas in pedes descenderit, tunc febrem vigere, corpore uniuerso aeque ac similiter calefacto. V erum
qui haec in veteres dicere audet, stoliditatem summarn que inscitiam praesesert . nec quid sit τουταβιυνων, id est dcficcndcre, intelligit. Discant ergo qui haec aduersus Hippocratem enutiunt, cum non in vigore scd in remissilone febris alimentum dare. Quid enim ait coando caliditas in pedesdcscenderit, tunc cxhibendum est. Omne autem quod iam descendit, superiores partes reliquit, Cc infernas adiit: caliditate non extensia, scd ad infernas regiones transposita. Et hoc adeo clare ipse edocet, vidi a stolidis etiam intelligi queat. dicit autem in hunc modum. Cum vero pedes sunt frigidi,neque potum ncque sorbitionem, neque aliud quicquam tale dato: scd maximum hoc esse existimato, si observes, quousque valde calidi fiant. deinde ita id quod consert, exhibe. Vt plurimum enim is gnuna est futurae exacerbationis febris, ipsa pedum frigiditas. Si vero in tali tempore exhibueris, maxime per omnia P cccaueris: morbum enim non parum augebis. Cum autem se