Cosmographicus liber Petri Apiani mathematici,

5쪽

COSMOGRAPHI

CUS LIBER PETRI APIANI MA,

thematici,iam denuo integritatircstitutus per Gemmam Phrysium. Item eiusdem Gemmae Phrysi Libellus de Locorum de scribendoriim ratione,8 de eorum distantiis in. vcniendis,nuneante hac visus.

6쪽

R.D. 'Illust.principi D. M stibae Maiulus sacrosans Iae Rha. ecclesiae rit s. Angelis resCard. R.rchiepiscopo Saltaburgesi Ap. Se. Ogato e Petrus Api, unus dictus Benemit exi fruicium albematicae disciplinae clientulus, Salutem perpetuum ac fui ipsius commendationem.

Postea areno superioris cratissim Anti ter, ais Princeps illustrissime,in urbe Reginopolitanu cu burtaceo munusculo nibi eci misso tepore precio.

sius afferre potui tuum cael itudine sum congressus, no difficilis erat mibi c5ietitatio praesigne clathematicae disciplinae tibi ad se scientia, o te clarissimum

rei iterariae lumen, Maecenateata Milum, intuu etiam ad litera studia coeno. m. Eosiquide argumeto, quod'onte insigniter exporrecta is serena, obusitis ut aiunt manibus illum qua obtuli mebranam tam bumaniter, tu ob studii geographi. ediscipbnae amore, cu oblitae tuae integritate exceperas,uel ed potius, ut omittacaetera, quod iampride M . Ioan. Ruentinus ibi si umicissimus tam oratorum Poetaru facile princeps, cuius laudebi tacitus praeterire no possum. Et V. D. Iosannes Landis perger cui semper et in ore Plebanus Land uten, Illustrissimis Ludovici Bavariae utrimet Ducis,Praefect mi c. Sacestanus,uir sui ingensi uiro tute praestantissimus, cui gratias condignas nec agere nec referre possum, saeptiuapud me tua depredicaret liberalitate in doctos, humanitates in oris conanturuἷiquod egregia, praecipue in illos jNIathematicae disciplinae scientia redolere uidentur,facilitate ιο in oes,n5 potui c5mittere,an tibi id, qcqd est lucubrationis, tanj Deo tutelari dedicurri tuo sub note aedere constituere, qud tutius celeri. mu tuo auspicio in comune studiosoru comoditate prodiret in publica Potissimu, ut prima Ieractastudiosis Geographiae urunculis notiora redderetur, hoc opuscusium utcuns conflatu conscripsimus. Verun sine laude Ptolomaei, totis albeo

muticora facile princeps habetur. Sequuti enim fumus doctissicio quos luius studii uiros. Porr geographica professio in lege lis auctoribus plurimi prodest, eius

enim cognitio non oluudPoetatu, FHistoricorii, sed etia sacraru iteraru noticia perducit. Vt doctissimus ille Ptolomaeus rim Mathematicorurnonarcha, Poponius Mela, Di istius, Solinus,verissimus iste Strabo,Eneas Silarus, Volaterranus, Orosius,reliquis Geographi testantur. Accipei tu Antistes eminentissime hoc eos. nographicu opus a nobis fideliter ea consummatio supputatu qua in Ptolomaei ope egisole quod si pius Lector diligeti studio crlegerit,haud para fructus Gengraphicae dociplinaese attigicte summa animi gratitudine sebitur. Hiceu quae alibi parsima doctis mi hinnus elucubrata sunt sub quodam copidi coaegimus,

opereprectu itas duxi fore. si in uno uolumine totius mundi obseruatio coplecteretur,ne propter nimia prolixitate, obscuritu te dirunculus geographicae professionis tedio quopia irretitus teneatur, vel potivi neqs pauperculus propter libro/m multitudine atq-Ptolomaei ac preci magnitudine absterreatur. Nibi bienealpsiui ditiore aut Haemu iactito tyrum res est buiusmodi, quae ipsissest uel

7쪽

dpprobet,vel explodui.Equidest ero embi bla inventurv, quod uisenusita Cosmographica professione Certesutismo virili conatus sum, quoad absolutissima Cosmographia cognitionc uis adeo videor mihi satisfecisse hac hi re iuxta illud poeticu: in magnisqvoluissesatel. Tu inter laudatissime praesul labore bunc qualiscuti sit bono aio pietati tuae a me dedicari patiaris. No est nouu ed. anoti uorsi scriptoresfolcbant ut oibus perspectu est ud novos libellospatronos elige re,quora avst icio ipsis liἱris quodda robur dis auctoritas accederet, quod in hac re me opinor haud imp obefecisse ivxtasententia Pliniana:Μulta ualde preciosa videntur,qa teiplis uni dicata Uale doctis princeps, integritate o moriι virtutιι praesul ornatis Angenii mei labore admodu perterae hilarifrontesuscipio to,propedie maicra quae a sub votitulo in publicuaedita,Μusu bene iuuantibus, a nobi acceptui M. Vale iter u doctorii uiroru dulce praesidiu,mes comendatu bobe. Ex faucitandisura, Anno.M.D.XXIIII eptimo Iend.Februmus.

PRIMA PARS HV

1VS LIBRI DE COSMOGRAPHIA

S cographiae principiis. Quid sit Cosmographia dc quo disserat a Geographiata Corographia Caput Primum.

. A Osmographia vi eA etymo vocabuli patet istisii sis in qui eκ quatuor elementis,Terra, Aqua, Aere,AM n Sole quom Luna S omnibus stellis constat, R quicqd celi circumfleκu tegitur descriptio. Inprimis enim CO iam cis templatur circulos,eκ quibus illa supercoelestis Shaera

componi intelligitur.Deinde κ ipsoru distinctione,terrarum illis subiectarum situs,& locoru symmetriam seu commensuratione, Ratione ins super climatum,Dierum no stiumq; diuersitates, auatuor mundi Carodines,Stellam quoq; fimaru necnon errantiu motus,ortus,R Occasus S. ilibus verticales mouentur, quaecun ad coeli ratione pertinent, ut Pol eleuationes, Parallelos, R Meridianos circulos Sc.iuxta Maothematicas ostensiones demonstrat. Et a Geographia dissert, quia ter ram dii inguit tantum per circulos eceli,non per montes,maria, donum minae G

Huius rei sume hanc sequentem formulam.

9쪽

LIBRI COSMO. Fol. III Geographia quid.

Geographii ut Vernerus in paraphras ait est telluris ipsus prae

cipuarum ac cognitaru partium, quatenus eκ eis totus cognitus ter. rarum orbis constituitur,&insigniorum quorumlibet, quae huiusmodi telluris partibus cohaerent,formula quaedam ac picturae imitatio . Et a Cosmographia differt, quia terram distinguit per montes, fluuios, N. maria,alia insigniora,nulla adhibita circulorum ratione Iisq; maκi me prodest,qui adamussim rerum gestarum c fabularum peritiam hahere desiderant.REtura enim seu pisturae imitatio, ordinem situmq; locorum ad memoriam facillime ducit.Consummatio itaq; 8c finis Geo, graphiae,totius orbis terrarum constat intuitu,illorum imitatione, qui integram capitis similitudinem idoneis pieturis effingunt.

Geographia. Eius Similitudo.

Corographia quid

Corographia autem Vernero dicente quae R Topographia 'dici eur,partialia quaedam loca seorsum 8c absolute considerat , ab eoru ad seinuicem,& ad uniuersum telluris ambitum comparatioc. Omnia siquidem,ac fere minima in eis contenta tradite prosequitur. Velut portus,Villas,populos,riuulorum quo decursus, S quaecunq; alia i lis finitima:visunt aedificia,domus,turres,moenia S.c. Finis vero eiU1'dem ineffigienda partibus loci sim1litudine consummabitur veluti lipidior aliquis aurem tantum aut oculum designaret depingeretq;.

10쪽

PRIMA PARS

CHOROGRAPHIA. EIUS SIMILITUDO.Rntequa quis ipsius cosmographiae studia aggrediatur, undamentum inprimis,seu Astronomiae principia,quiae sunt circulorum pharae noticia,quibas tota utitur cosmographia , disquirat necesse est. Quod in sequentibus quambreuissime manifestabitur.

MDe motu Sphaerarii, Coelorum diuisione Caput II.

yndus bifariam partitur,m Elementarc regione, AEtheream Elemetaris quide assidue alterationi subiecta, quattuor elemeta Ten' Aqua, Acre 6 Igne cotinet. Rilierea uteregio qua Philo. luintam nuncupat essentia)Elementare sua c5cauitate ambit,inuariabilis substati semimanes,dech Sphaeras coplectitur. Ouaru maior sp prorima minore sphaerice eo quo sequitur ordine circudat Imprimis igitur circa sphaera ignis, Deus udiopis locauit sphaerulam lunae: Deinde Mercuriale: Postea Veiacre1,Solare:Deinde Marti1, Iouia,RSaturnig,

quaelibet aute istaru unic1 tantu habet stella, quae quide stellae zodiacumetietes sem primo mobiliseu decimae sphaerae motui obnitutur, alias sunt corpora diaphona, hoc est, omnino perlucida Moissequitur fimmametu,quod stellifera sphaera est,qusq; in duobus paruis circulis ira caprincipia Arietis N Librae non sphaers, trepidat:&isi emotus apud Astro .motus accessus crecessus stellarii flκaru appellatur. Illficircunii dat nona sphaera,quae quum nulla in ea stellaru cern1tur, coetu cristallis num seu aqueu appellatur. Istas tande aethereas sphaeras,primu mobile, quod θ decimum coelum dicitur,suo ambitu amplectitur S continue

super polos mundi,semctis stareuolutionc in chorarum interuallo, ab ortu per meridit in occasum,iterum in orientc recurredo rotatur. Et omnes inferiores sphaeras suo impetu simul circumuoluit, nullam, eo istit stella Huic sterarum sphaerarum motus ab occasu per meridie in ortum currentes,reludiantur intra hunc quicquid est,immobile est,

d Empyreum coelumiquem Deus cum elictis inhabitat nostrae oro thodo cae fidei professores esse assi ant.