Physiologia medicinalis

141쪽

g. 151. Vasorum differentia. Canales cylindrici vel conici, in contro aliquo plurimum confluentes , humores Certos Vehentes , Vasa dicuntur animalis corporis. Ea autem Vasa, quae sanguinem claete rubentem Plurimum a corde, velut organo centrali, in UniVersas corporis Partes deferunt, arteriae

audiunt; illa vero, quae eundem humorem ca-trum potissimum ad cor revehunt, Venae compellantur. Aliud est vasorum systema , humorem Ιymphaticum aut Iactescentem, in cor-ΡOris Superficie externa et interna, inque Sub Stantia animalium partium absorptum, in maSSam Sanguinis deferens, lymphaticum dictum. Alia deniquo sunt vasa, peculiaribuS Οrganorum functionibus dicata, aerea, Secre-

toria, e X cretoria etc.

g. 152. Dispositio generalis. Principalis arteriariam truncus, a o P t R COm- Pollatus , e sinistro cordis ventriculo ortus, ramos mittit, in truncum, collum, caput et extremitates progredientes , qui in ramos minores subdivisi sanguinem rubrum c 11 o. per universum corpus et singulas ejus partes ferunt, inque vasorum capillarium systemate , quod

142쪽

let 4 LIB. II. CAP. II. DE GEN. ΗUΜ. coRP. SYsTEΜ. Universum dicitur, desinunt. Alter arterio si systematis generali S truncus arteriae pulmo natis nomine Venit, egreditur Cordis Ventriculum do virum , finditur in duos prius , ac demiam in plures , ubi Pulmones accedit, ramo S , sub dividitur in surculos minores, qui Sanguinem nigrum capillari pulmonum systemati tradunt.

Respondoni quidem arteriarum numerus et Volumen parti Um et organorum moli; aliae tamen pluribus, et paucioribus aliae informantur Partes , cum aliae arteriis plane destitutae assarent. Pulmo , tunica mucosa narium et intestinorum , choro idea oculi, pia mater, Corticalis cerebri substantia, glandulae quaevi S , Vis Cera secernentia et musculi Plurimis gaudent arteriis. Pauciores sunt et minores in medulla

cerebri et spinali , in cartilaginibus , tendinibus et ligamentis , denique paucisSimae in ossibus. Nullae vero detegi huc dum poterant in epidormide , in unguibus et pilis , in arachnoidea , in

membrana amnios et funiculi umbilicatis golatinosa, aeque dentium vitrea suti stantia. Figura arteriarum generatim Cylindrica ost; quia vero rami simul sumti majorem hahoni capacitatem quam principales trunci, systema is hoc conum refert, cujus basis peripheriam , et

apex truncatus cor respicit. Diramatio et docvrs Us arteriarum rariores e X hibent aberratio nos quam Venarum , quod altiorem earum manifestat dignitatem; profundius etiam et partibus

mollibus immersas iacent , quo ab e Xternis tUtae redduntur injuriis ; ea de causa etiam in artuum flexuris locantur. Venarum rami majore Anrterias ubique serme comitantur , quod non modo tu harum tutamen , Verum PraeciPue e X

143쪽

SEc T. IV. DE SYSTFΜATE VASORUΜ. 12 eo institutum est, Ut arteriarum P UISUS venosi Sanguinis promoveat iter. Rami majores arteri arUm plurimum Sub angulo acuto , quo impotus Sanguinis mitigatur , subnasci solent ; surculi Vero Parvi angulis rectis vel obtusis egrediuntatur. Arteriae illae , quae ad partes tendunt tales , quarum Volumen freqUenter mutatur, aut quae Comparatae ita sunt, ut majorem sanguinis Vim sine manifesta Perferre haud possent noxa, nexionibUs undulatis, Vel Serpentino modo tortae et convolutae Progrediuntur. Sic pro iacedunt arteriae cerebri, medullae Spinalis, faciales, labiorum, iridis, tubi intestinatis, Ute vi , funiculi umbilicatis etc.

Reuniuntur saepe arteriarum majores rami, ut in sub Iaviae ramis et obturatoria non raro

tit; minores autem rami perpetuo invicem junguntur. Alter conjUnctionis modUs est in os Culatio canastomo sis , ubi surculi ex opposita directione concurrentes uniuntur. Plurimae arteriarum anastomos es o Currunt in mesenterio,

Circa ventriculum , in utero et c., atque in illis partibus, ubi surculi subtilissimi peculiare efformant rete. Effingunt eaedem anastomos es in iri de , circa Iabia, et ad Sellam tur cicam annulos

Seu Corona S singulare S. Est autem arteriarum

dispositio numerus, de CurSUS, anastomo Si S, di ramatio et c.) cuique parti definita et constans. Cum igitur ex voto cedit arteriarum subtilium injectio , arbusculas foliis destitutas in intos litanis cernimus ; exhibet lien penicillos , et musculi fasciculos ; vi domus in iridis anteriore facie coronam et pliculas in posteriore 'P.

144쪽

Ostondit maceratio, triplicem esse arteriis hunicam , e Xtimam , mediam et intimam , quae ab invicem se Parari Possunt, et differentem ostendunt nat Uram. Oritur eXtima , quae cellulosa di citur , a tela Cellulosa vicina; firma est et elastica, craSSI OP in truncis maioribus, tenerior in ramis minoribUS. Involvit haec arterias per omnem tractum, et connectit eas adSitis partibus. Aorta autem et Pulmonalis arteria tota via, qua cavum thoracis et abdominiS tranSeunt, a Sero sis membranis g. 126.9, cum celluΙosa tunica cohaerentem, albicantem et firmam accipiunt tunicam, po Steriore tamen uortue facie nuda re Iicta ). Tunica arteriarum me din, qUae PPO-Pria seu muscularis dicitur, duriuscula Est, Elastica, crassior ceteri S , Iuleo-rube II1 co Ioris. componitur haec pluribus fibrarum circularium, oblique decurrentium et semet decUs Santium stratis , abs sentibus fibris longitudinalibus ' o, inhumano ARItem corpore. Per hanc f1hrarum dispositionem fit, ut arteriae Per transversum ruptae marginem regUictrem , atque Serratum et Iacerum exhibeant, VI, 1 in longum Iacerantur Amuscularibus 1fibris arteriarum fibrae non modo

coΙore, verum et aliis disserunt proprietatibus: lenim minorem is lextus possidet ductilitat omquam muscularis; rigidae sunt hae fibras et fragiles ferme, adeo, ut in an evrismate facile rumpantur , et abscindantur a filis, artoriam fortius stringentibUs; denique nec irritabiles sunt et

tem fibrae istae robore, numero et irritabilitale, diminuta ramorum diametro.

145쪽

SEc T. IV. DE SYSTFΜATE VASORUΜ. 1 et Intima arteriarum tunica Ope cellulosi toxtus cum fibrosa conjuncta, Cordis Ventriculos et Omnem arteriarum V e Stit ambitum. Tenera haoe iconspicitur , pellucida , UniformiS , albicanS , re- Ii quis densior, minus tamen elastica, fibris al- quo vasculis conspicuis, in normali saltem statu, destituta. Congruit tunica haec cum membrania serosis b) , Unde facies Itbora scroso latice humectata et levis apparet; eo tamen a Sero So te X- tu , Ut BIcΗAΤ docet, differt, quod nimiam pos sido at fragilitatem, adeo, Ut minima rumpatur vi c). Ad a ortae et pulmonalis arteriae originem plicas agit tunica intima, ipsasque effingit semiIUnares ValVulaS.

g. 154. Partes integrante S.

Parietes arteriarum copiosis proVidentur artoriolis et venulis , nutritioni Prospicientibus, in fostu et junioribus indi Viduis optimo conspicuis. Ρroveniunt arteriolae Vel ab isso Vase, vel Vero a partibus Vicinis; formant rete in collutosa tunica, penetrant Stratum 11brosum, non tamen facile surculos visibiles in membranam intima inmittunt ). Revehunt Sanguinem ex arteriarum parietibus Venulae Sodales , Pari modo dispositae Vasa lymphatica, in majoribUS arteriarUm rct.-

146쪽

128 LIB. II. CAP. II. DE GEN. HUΜ. COR P. SYSTΕΜ.mis manifesta, cellulosam telam in Colere Prae cipue videntur. Notatu dignissimi Sunt nerva,

arteriarum texturam omnino Subeunte S, earUmque functionem Vitalem gubernante S. OmneSenim arteriae nerVOS hubent, et augetur eorum copia ea Pro Portione, qua ipsae gracilescunt artoriae ). Vena PulmonaliS, arteriosae utique indolis, aliaeque Pulmonum arteriae cerebra 1ihus gaudent nervis, siquidem Par Vagum Parietes eorum Vasorum reticulis et SUrculis copiosis

provideat a . Ipsum autem gangli Orum Systema arteriis solis destinatur: incumbunt principales ejus plexus arteriis majoribus; mittunt ramos,

qui arterias retibus Cingunt, earum tunICIS senetrant , Omniaque vasorum subtilissimorum stamina comitantur , et quaeVi S organa CUIN IPSIS his vasculis subeunt. EII ingunt autem nervi hi, subluteo colore conspicui , reticulum duplex , unum externiam laXius, atque alterum internUm densius, quod cum membranis arteriarum Confervet. Rete prius S UrcUIOS Solum mittit in cellulosam tunicam, et confluit in longioribUs arteriis v. g. in Spermaticiso cum reti in torno en-

sum vero rete s Ulpo Sam et teneram membranam,

cum surculi ejus cellulosam obliqUe perforant, in f1brosa efformat tunica, et miscentur Stami odi se jus subtilissima cum Substantia tunicas f1hrosae b). Systematis cerebralis rami, qui 'arterias comitantur, ut LUCRE in nervo mediano

147쪽

docet, copiam nerVorum cum Brteriarum mole increscere; nec invenit nervos in carotide et arteriis vertebralibus, ubi encephalum jam subeunt laaec VASAE, quod eum obser.

155. Proprietates Physicae et vita Ios.

Dobent arteriae suam elasticitatem fibrosa tunicae, qua figUram et Situm, remota vi Comprimente vel diducente, Sibi reStituunt, at quo 1 innen circulare, tranSVerSim resectae, retinent. Expansibilitas arteriarum in dirimetro transversa, ob fibras circulareS tunicae mediae 153Q, valde exigua est , unde ViX aliquid , nisi expansiva vis diu egerit, id Vasorum genus volumine augetur ). In longum autem multum diduci sos inunt arterio si canales, si quidem fibras do sint Iongitudinales id impedienses. Contractilitas arteriarum , quae ab elastica dependet vi , in transvorsa et longitudinali dimensione insignis est tetenim arteria, sanguine Vae Uatri , ad minias Con trahitur volumen , adeo, Ut parietes Sem et contingant, et in vis em constre Scant ' ), quod in arterioso canali, in Umbilicali , et aliis etiam vi domus arteriis , vinculo citanti S. In longiam contra-LEΝΗOSSE K Physiol. med. Vol. II. Ι

148쪽

13ο LIB. II. CAP. II. DE GEN. ΗUΜ. cORP. SYSΤΕΜ.huntur arteriae diductas, et Videmus eas retrahi in membris amputatis ; ea etiam contracti litate fit, ut arteriae laceratae margines inaequa Ies ad se mutuo accedant, ostium claUdant, et haemorrhagiam sistant, C Um Vasa dissecta, ni deligentur, lethales Saepe adferunt haemorrhagias.

Aore siccatae profundum a cipiunt arteriae flavo rubellum colorem, atqUe fragiles redduntur , qUin tamen pariete S earum multum e Xlenuentur. Resistunt diu putredini , nec copiosum spargunt, Ubi dissolvi incipiunt, ammonium. Calore fervente corrugantur , et si Iongiore de-CO quantur tempore, emolli UntUr quidem, non tamen in gelatinam resolvUntUr , nec sapidas in aquam transmittunt particulas. Acida concentrata , nitricum praecipue et Sulphuricum , membranas huius systematis initio corrugant, tardius autem in pultem resolvunt flavellam aut nigram. At alia autem, etiam caustica, vix aliquid mutant arterio sum textum a). Robur arteriarum , quod Cl. WITRINGΗΑΜ pondere appenso et aere impulso tentavit , varium est in diversis individuis , inque Variis corporis partibus, nec eadem

1umine , adeo , ut frequentiores accidant rupturae in uortae arCu, qui mujorem experitur cordis

Sensibilitas animalis , ut HALLE RUs docindito, arteriis quidem haud in e St: si tamen nervorum, etiam Cerebralium consideretur copia g. 154. , mirUm non Videbitur, qUod Vincula circumacta dolores Saepe e X citent, quod quo injecti pore grini liquores manifestam in vivis animalibus ponant irritationem d. Cultro tam onaut alia mechanica Vi laeSae , Ciam gangliorum Potissimum ProVideantur nerVis, rariUs dolent.

149쪽

SEc T. IV. DE SYSTEΜATE VASORUM.13 Contractilitas animalis systemati arterioso Certe deest, siquidem Voluntas nullum hahoat in

fluxum, nec irritatio nervorum Cerebralium arteriarum ciere valeat contractiones. Contra illi

tas autem organica, et quidem ConSPi Curi, Ut suo loco pluribUs dicemus, arteriis omnino inest, licet contrarium adserant HALLE RUS et B I-cΗΑΤ e). Sensibilitas denique organica in hoc Systemate praecipia e dominatur , unde ganglio

rum nervi ad arterias solaS ferme tendunt, saeretiones quasvis gubernantes; ) BICHA PS alig. sinat. I. 2. P. 65. Sq. -) Observationibus D. JONES , a BHODIE nuper confirmatis constat, membranam intimam in deligatis arteriis separari, atque Sic lumen earunt obliterari Mod. Chir. Leitura g. SalZb. I815. I. P. 6 l. . a Optime hinc adhibentur solutiones alcatium causticorum pro corrodendi S praeparatis, ubi arterias injectas

solas sistere intendimus.

Evolutio et re Productio. Cum vasa ad elementares pertineant formasci. 77. , et Omnem Partium Solidariam forma

heat formatio , arteriae et Vencte Prima iam em- Bryonis aetate evolvuntUr . Quo igitur partes citius explicantiar, tanto maturi US eur Um perficiuntur arteriae, nutririum humorem iis addu- CenteS. Teneriores apparent, magis ductiles, si copiosis vasculis pertextae arteriarUm tuni Cae aetatis ista, nec tam facile rumPutitur, Utido uno I A

150쪽

132 LIB. II. CAΡ. II. DE GEN. HUΜ. COR P. SYSΤΕΜ. Vrismata rarius etiam occurrunt. Praevalet generatim aetate tenera Sy Stema arterio Sum Prae Venos O, et quidem eousque , donec corpUS in Iongum increscit, unde injectiones subtiliores modo optime succedunt. Ubi arteriae in Iongum in Crescere desinunt, P Iethora oritur vol partialis vol universalis. Cum igitur encephali arteriae citi Us eVOlvantur , major Sanguinis copia id viscus obruit, unde morbi capitis, hydrocephalus, impetigines, tinea et c. frequentiores apud infantes , atque Crebrae in pueris narium haemorrhagiae. Pubertatis tempore partium genitalium explicantur arteriae, quo vitalitas exaltatur in Organis Se Xualibus, atque Simul, ob consensum Peculiarem, quem l Sta cum Organis respirationis fovent, horum mutatur status; inde igitur fit, ut Vox mutetur, et morbi frequentes Pect Us

sis etc.9. Cum senectule arteriarum subtilium decrescit numerus, ea Vel maXime eaUsa, quod Cordis doliciant vires, nec redeo Sanguinem in e X-

tolligitur hinc, quare nutritio corporis et par tium vigor in seniculis deficiat; quare turgor vitalis ot animalis calor diminuantur, et quare

gangraena Senilis in e Xtremitatibus saepe Oriatur. Ρarietes arteriarum densantur , et contrahuntur haec Vasa generatim in Volumen minus ), unico e Xcepto aOricte arcu, quem BICHAT

aliquid ampliatum ferme semper invenit ), quod ipsum alii quoque adverterunt anatomicia . Deficiente gelatina rigescunt arteriae et redduntur magis fragiles, en cephali cumprimis vasa, unde apoplexia tam frequenS in senibus, adeo, ut tests Waltero Bero linen Se , inter se-