Amoenitates academicae, seu dissertationes variae physicae, medicae, botanicae

311쪽

CENTURIA II

PLANTARUM

PRAESIDE

Proposita ab

ERI C. TORNER

I aliae 1756. Plinii ΙΙ. Plerisque notissimiam esse crediderim, Rem herbariam, ab antiquissimis inde ad nostra usque tempora, Medicis aliisque doctrina conspicuis viris, dignissimam fuisse Vissem, quam Cura CXcolerent, idque ob usum, quem praestant Plantae, maximum, in foro Medico aeque ac Vita communi. Recentiori aevo, haec Nostra Scientia mira emicuit luce, facieque a pristina illa toto , quod ajunt, caelo di Versia, in formam nempe disciplime redacta systematibus, Vagis incertisque ciVitatem haud concedentibus, nec ulterius progredientibus, quam lata patet Via per CXplicatas Plantarum partes, rite definita Genera, Speciesque nominibus suis genericis spucilicisque tandem determinat S. N. D. PRἘsIDi fundamentum hocce in Generi-lats P orta; sin jactum, inque Speciebris Plantaruin con- T s tintla-

312쪽

1 g CENTURIA II. PLANTARUM.

tinhiatum, acceptum est reserendum; ut jam amoenissimae huic arti dicatus, in inquirendis P jantis, dilucidissima liac methodo determinatis, a recto tramite ViX ac ne vix quidem deflectere queat. Ast, cum illud Summi Creatoris promptuarium, Globi terraquei vegetabilia fovens, innumeris fere superbiat divitiis fieri omnino nequit, ut uni Vel alteri facultas subministretur ii ec omnia DEI mira-hilia oculis usurpandi, sed hominum multa millia, unitis viribus in id incumbant necesse est, ut praecipua colligantur atque detegantur. Ad hunc obtinendum finem, vidimus, & quidem stupentes multos infinita solertia Europae angulos perlustrasse, alios, cum dispendio opum, sanitatis atque vitae, aestuanti se tradidisse Pelago, inque remotissimas penetrasse Indias, unice ut Plantas quasdam indagarent, ad incrementum Monarchiae Boianicae usumque publicum.

Ante annum editam Centuriam, Bolanicis singulari desiderio ac voluptate susceptam fuisse, ste pius audi Ui; hoc quoque tempore, praeteris as, quae in locupletissimo Horto Academico quotidie occurrunt plantas, non sine speciali oculorum oblectamento mihimet contemplari licuit ingentem satis Plantarum cohortem, quas Varii, iique Celebrati stimi Europae

Bolanici, ad Ν. D PRaesIDEM transmisere: cUmque in his repertae sint tot no Vae atque rarae plantae, nondum determinatae . quaeque orbi literato sine damno scientiae ignotae essu nequeant. eniXe rogaVi, Ut mihi specimen quoddam edituro academictim, potestas daretur ex his fasciculum seu Centuriam legendi, eamque Orbi curioso sistendi, probe sciens, sumtus laboremque nullo modo minui, utrum jucundi an utilis quid elaborem.

313쪽

CENTURIA II. PLANTARUM. 299

Voti itaque compos factus, naturae Consultis iterum Centum Plantas exhil, o, collestas partim inalpe salilo prope Veronam Italiae a D. SEGU1ERO, partim a D. D. SAU VAGESIo in agro Moi peliens et, nonnullas ad Caput B. Spei in Africa, a D. D. BUR

diquaque conquisitas; quasdam denique in interioribus Indiae Orientalis lectas a variis nostratibus. Plarum nonnullae Vel prorsus incognitae, ut inscriptis Bolanicorum earum ne minima quidem appareant Vestigia, Vel etiam tam JeViter tactae, ut hucusque non modo Circa Genera, Verum etiam Species earundem ancipites haesissemus.

bus sessilibus tomentosis secundis dorso imbri- catis: bracteis semilanceolatis. Habitat in India. ii rha facie Justiciae repentis. Rami oppositi, longi, dissus. Folia opposita, oblonga, integerrima, laeVia, petiolata. Spios a X illares, solitariae, se- Cttnd P, tomentosae; floribus minimis; subtus longitudinaliter distiche imbricatae: Ira teis plurimis, semilanceolatis, pectinatim digestis.1o2. JUSTICIA gangetica foliis OVatis, racemis simplicibus longia, floribus alternis secundis, bracteis obsoletis.

Habitat in India. R

Planta herbacca. Catilis tetragonus, laeVis, ad genicula pilosus. Folia opposita, ovata, bre Visiime petiolata, integerrima, glabra aut margine basicos ciliata. Racemi ex alis soliorum superiorum, solitarii, JOngi, ere: j, indivis . Floribus alternis, secundis, remotis, subsessilibus, creetis. Aro per sub illatae,

314쪽

CENTURIA II. PLANTARUM.

gemitrae, minimae. Glyces oblongi, hispidi. Corollet majusculae.1oa. IXIA luti bifer soliis lineari- ensiformibus, .axillis bulbiseris, floribus alternis: staminibus latdralibu S. Hobitat in C. b. sp. Miller. I. Radix bulbosa. Foliu graminea f. angusto - ensi sormia, erecta, linea laterali elevata. Caulis pedalis, te res. simplici stim his: Foliis 2. f. 3, alternis, longitudine caulis. Bulbus parvus CX singula ala folii caulini. Flores apicem cauli S 2. s. 3. alter- ni, remoti, sessiles, Spathis propriis solitariis, diphyllis laceris. Corolla campanillata He- . merocallidis , se X partita, Ba Vescenti- albida fundo flavo. Stamina , corolla dimidio bre Uiora, patula, distantia. Status albus, staminibus longior, ad latus stiperius fleXus. Stigmata tria, oblonga, filisormia. 1Ο4. IXlA plicato foliis ensiformibus plicatis villosS. Sisyrrhynchium ramosum aethiopicum, foliis plicatis nervosis & in canis, radice tuberosa phaenicea i Ar n. Cent. t. R0. hist. ΙΙ68. Habitat in Ethiopia. Burmannus. Σ. Bulbus tunicatus. Folia bifariam margine imbricata ut in Iridibus, ens formia, secundum nerVos profunde plicata & Villosa. simpleX, nudus, Viliosus, semipedalis, teres. Bractene inosingulo flore, ex tribus soliolis lanceolatis: infimo πῖjore. Flores tubo longiusculo Violacet. Ob. Planta Breynii luxurians erat, a nost a diversa

ramis.

315쪽

CENTURIA II. PLANTARUM.

Halitat ad C. B. Spei. Radii Bulbus 8 Cculis semipedalis, compressus, anceps, basia Vagina membranacea cinctus, in medio follim Unum alterum Ue, en si Orme Verticale, ner Uosim, alter O margine ampleXi caule, caule brevius. Coro inbus terminalis eX pedunculis saepius bifloris. Florem pedi cellati, eXcepti Spathi; propriis O Vatis, diphyllis persistentibus.

Corolli e caeruleae . Germen inter corollam &spatha S.

1Ο6. GLADIOLUS alopecuroides solitis linearibus, spica disticha imbricata.

Habitat in Ethiopia. fili mannus. η Balbus simpleX. Catilis pedalis, teres Vestitus foliorum Vaginis ancipitibus, lati lusculis, nervosis, in folium lineare acutum terminatis. Spica terminalis, disticha, imbricata O Vatis, duplicatis: inferiore duriore. Flores parvi, sessiles, ViX Plantagine majores. 167. CVPERUS elatus culmo triquetro nUdo, Umbella foliosa supra de composita, spicis digitalibus imbricatis; spiculis subulatis. Habitat in India.

Gramen magnum. Culmus trique ter, laeVis. Umbella supra de composita, inaeqUalis. Involucrum imi Gersale polyphyllum, longissimum; partialia spicis bre Uiora. Spicae sessiles non modo ad umbellas universales, sed ' & ad partiales ac proprias, longitudine digiti, ferrugineae, imbricatae ex Spitauis teneris, subulatis, distichis.1o8. CVPERUS lomeratus culmo triquetro nudo, umbolla triphylla supra de composita, spicis conglomerato - rotundatis, spiculj5 subula j - ἡ

316쪽

sol CENTURIA II. PLANTARUM.

Cyperus aquaticus italicus procerior, locustis tenuissimis in racemum dense congestis. Mich. gen. 4s. Segiti Veron. 3. p. 68. t. 2. f. 2.

Cyperus capitulis glomeratim congestis, seminibus

aristatis. Mont. yy Im. I 4. I. f. I.

Habitat in palis lollis. Seguler. q. Structura operi elati, Ut forte ex eo in loco frigidiore prognatus, unde planta bre Vior, S icce congestae conglomeratae nec elongatae. Haec, Phalaris or3zoi es. Andropogon alopecuroi es Arundosareta alpium ra Vennae , plantae cum oryga crescentes, in Indiis & Italia communes, sorte cum' orygae seminibus propagatae.169. CVPERUS dissorinis culmo triquetro subnudo, una bella diphylla simplici trifida, spicis capitatis: intermedia sessili. Gramen cyperoides elegans Uassumbo curry malabarum. Pilth. Amalth. f. s. Habitat in India. Lmιs pedalis, triqileter, Versus basin uno alterove solio vestitus. Umbella s1mplex radiis tribus, terminatis capitulo e spiculis; quarto capitulo sellili inter radios umbellae. Spiculae minutissimae ex squamis ovatis, Obtusis, oblongiusculae, laeves, sessiles; at dum semina maturantur, cadunt sensim si osculi spicularum inferiores, unde rachis nuda, serrata infra spiculae partem remanentem OUatam, pedi cellum serratum mentiens di Uersa facie. Involuerum universale diphyllum, longissimum; partialia nulla.

11 o. CVPERUS sumitus 9 culmo triquetro nudo, umbella diphylla composita, spiculis alternis di

317쪽

CENTURIA II. PLANTARUM.

Habitat in India. Similis pero compreso, sed brevior, distinctus Glumis minus imbricatis & apice mucronatis. I 0-ltiora umbellis longiora. Spiculoe ViX alternae &fere digitatae.

III. CVPERUS alarrosi s9 culmo triquetro solioso. umbella foliosa glomerata, spicis striatis

squarros S. Gramen cyperoides madarasp. minimum is haemi paniculis cum aristis. Plti . Amalth. II 4. t. 397. f. 2.

Habitat in India. Radices capillares. Culmi plurimi conserti, triquetri, vix pollicares. folia graminea, longitudine plantae, inferne culmos ob Uestientia. Umbella nulla distincta, sed radii umbellae undique Vestitae spi-

culis confertis. Spiculog O Vatae, ferrugineae, es quam is striatis, mucronatis, recUr Uatis. InΓolucra diphylla. 11 q. SCIRPUS cor3mbost so culmo triquetro solioso, corymbis lateralibus simplicibus; terminali proli sero, spicis subulatis. Habitat in India. Culmus bipedalis, trique ter. Folia bas vaginantia.

Corγmbus terminalis: pedunculis intermediis lon-stioribus proliseris. DOolucrum Uni Iersale corymbo longius. Set a sol iacea, infra singulum pedi cellum. ferrugineae e X squamis imbricatis, quarum luperiores longiore S, CONUOlutae in spicam subulatam. Corymbus stria pleX, pedunculatus, o singula foliorum caulin Ortim ala.

ii . APLUD A carisentis o flosculis sessilibus aristatis.

Schoemianthus a Venaceus procumbens madera/putantis, bu pleuri folio. Soheuchz. grsinia II 9. Habitat in India. Culmi

318쪽

3o CENTURIA II. PLANTARUM.

Culmi longi, pedales, glabri, geniculis inflexis . Folia graminea, scabra, petiolata. Racemi terminales & later ales, ex singulis axillis soliorum; soliolum in serne Vaginans ad singulum pedi cellum. Flores terni in eodem pedi collo. Flores tribus sosculis, quorum intermedius sessilis, corollae basi arista longa contorta; reliqui duos osculi aequales, pedicello glumaceo insidentes. OU. Removeatur itaque Synonymon Sobeuchzeri ab Aptu a mutica, & ad la anc speciem amandetur.

114. BROMUS di ac os spicis duabus erectis.

I labitat in Europa australi, Oriciate. Gramen parvum est, dis inctissimum a reliquis, imprimis Spicis saepius duabus, quarum inferior se sti- llis. Spicae sunt circiter decem florae, aristis ex lapice glumarum prodeuntibus.11s. HORDEUM flosculis omnibus sertilibus aristatis, involucris se taceis basi cilistis.

Gramen secatinum chale pense, radice tuberos a. Mori . hisl. 3. p. IZ9. f. 8. t. 6. f. 7. Habitat in Italia, Oriente. bulbosa, globosa. Culintis tripedalis. Dicas ordei murini. Flores sosculis 3, rarius 2, pedi cel latis. Involucella propria sunt aristaea, basi sub- ciliatae. Gluma eXterior, in omnibus sosculis, longa, aristata. Vogina silmini folii ventricosa est..116. SCABIOSA maritima' corollulis quinquesidis

radiantibus calyce brevioribus, foliis pinnatis: summis linearibus integerrimis.

319쪽

CENTURIA II. PLANTARUM. 3os

Scabiosa maritima parva. Bulib. p. p. Scabiosa maritima, rutae caninae folio. Γυ c. sc.

Habitat Mon spetii. Statilis bipedalis, stib hevis. Folia r dicalia lanceo ata , Obt Use dentata, lae Uia, Uen Ola. tandem pinnati fida, Scroph. Rurae caninae si misima. Catilina pinnata, integerrima, glabra, canaliculata; linearia, saepius in tegorrima. Pedunculi longissimi. Cabcis infima foliola lanceolata, corolla longiora. Coi ollae radiatae, quinque fidae, albo pili purascentes. Antherae & Stimata purpurea. Paleae se taceae, articulatae & fere aculeis erectis muricatae. Fruc US Scab. atro

Ii 7. ELAEAGNUS spino Oct soliis ellipticis.

Elaea gnus matthi Oli, incolis Se iselan. Rauci . it. II 2. 276.

Habitat in AEgypto. Differt ab Elaeagno angustifolia: Foliis dimidio brevioribus, sed non angustioribus, elipticis s. ob longo ovalibus, figura & magnitudine Vaccin. uliginosi, supra magis nudis & Viridibus. res quadruplo minores di acutiores. Valida ad singultim ramuli eXortum. Cortex in herba argenteus; in caudice ruber, glaber. 118. RIVINA coctandra foribus octandris. Rivina humilis tr cemosa , baccis puniceis. Plum.

3 Rivina scandens racemosa, amplis solani soliis baccis violaceis. Plum. geri. 48-Habitat in America meridionali. Miller. Differt a Ricina humili, cui similis, boliis glabris; Floribus octandris; Antheris oblongis, incumbentibus ; Stigmate di Uerso. Ii9. RIUINA paniculata, racemis compositi S. Tom. IV.

320쪽

366 ' CENTURIA II. PLANTARUM.

Habitat in India.

Flores tetrandri.

12 o. GRATIO LA Monnieria9 solitis ovali- oblongis, pedunculis unis oris, caule repente. Monnieria ira in ima repens, foliis stlbrotundis, floribus singularibus alaribus. Aroetvn. jam. 269. Hobitat in Jamaica. Planta repens. Caulis simpliciusculus. Folia opposita, Ob O VatO- oblonga, Obtusa, integerrima, glabra, sessilia. Pedunculi solitarii, eX alternis alis foliorum, soliis paulo longores, Uni- flori.

1 et 1. CONUOLUULUS gangeticus9 soliis cordatis

obtusis mucronatis Villosis, pedunculis unis oris, caule diffuso. Habitat in India. Caules procumbentes, ramosi, bipedales. Folia cordata, pollice saepe latiora, obtusa cum mucrone, petiolata: tenella Folia & Flores hirsutissimi. Pedunculi capillares, bre Ue S. 122. CONUOLUULUS linifolius o foliis lanceolatis villosis, pedunculis fili formibus tristoris longis, caule erecto. Convolvulus herbaceus erectus, foliis linearibus, pedunculis longis tenuissimis bibracteatis alari

Habitat in Indi is . Caules erecti, facie lini. f olia lanceolata, nec ut in Convolvulo alsinoide Ob OVata.

113. CAMPANULA seliobotomao capsulis quinque-