장음표시 사용
2쪽
E QI EN TIs Smoti Author exillimat, L curem suos vel ex Libris , mos ipse edidis, mei ex iis, prae a Scristoribus vitis adegata inde sis rant, didicisse Fabricam , Usurique communio res Machinae ipsius Pneumaticae, quam com pluribus Auinoribus visium fis Machinam Boylianam appe lare. Hujus itaque Descriptionem ut familiarem sibi reddant, qui operae pretium duxerint hasce chartas legere ac intelligere, ni
Viserius vero quod circa ipsas Agnificemin, mi suppem, nisi quod Tractatulus Primus revera semiusμit ad Amicum quem iam Doctum cujus Nomen certis de causis hic subseetur: in Tres vero reliqui eundem sunt extemplo consecuti. Quoad Elegantiaram Formulas, in Epistolarum ealce su feci suetas , μου omise bor, M Lectori vel etiam Mimis Ll 1 negotium-
3쪽
Q, pisat sis Excusatio fre,si ibi ab inmadatam Dissertatis Transit nos Aue Sutuso in dus earum non compta adeor ia
4쪽
No BILI ANGLo, Φ. Societate Regia , , Amico per Epistolam communicata . .
O L et M Te, mi Domine , existimare, me fuisse mir tum , Te hesterna nocte aded suspensum au cultasse mihi, . de Rar fastione o Condensatione Aeru tanta in speciem enormitate disserenti; cliin fatear Ego, me ea occasone quaedam protulisse , quae primo aspectu adcb confinia videri pollini impumili, ut omnino habeam
Et quamquam, vel seper ejusmodi argumento, . benIHam Volueriside veracitate mea opinionem fovere ; attamen .cum ista comitate tua neuti- Dissilietoo by Cooste
5쪽
que: ii; calu nostio etibus minoris diae tri, q/ est et, non cu lMajoris Diametri, qui est eto, esse 8ooo; adeoque patet, Acrem, i .si is expanctione, linum octies millies, quam prius, ampliorem acquisivisse. Nec sisque de que tabuimus quod vix unquam ejusmodi vitrorum paci globosa figuram exacte Sphaericam obtineat: At non Ego tantum, sed Doctor 'pasilinu, qui Experiamento aderat, judicabamus, cavitatem Cruris unde expansas Aer aquam depelialebat, a nobis tamen ad rationes non vocatam, duo suPradictararticularia ae
His ita peractis, majoris pertitudinis ergo, Aquam accepimus, disigenter ab Adie purgatam, eaque vitro eidem immissa, illud, uti prilis, invertebamus, aerialia in eo relicta Bulla. Quod ide' a nobis factum, ut si Aquam deprimere eiat et animus , experimentum sespicioni huic obviaret, poω nempe Aerem ita aqua latitantem, Bullam pritis in ea relictam augere. Recipieme igitur' tantundem acanae exhausto, α ni fallimur, aliquanto amplius, Aqua in ovo nil om- illud subsidetat; sed tandem continuato gnavitet exantiandi labore, emergebat' 'Bulla, quae omnem ex rotunda vitri parte aquam expulit. Ac licet ob Excipuluiritaritillum fatischns, cujus rimae locum invenire proindeque sanare non poterimus, opis nostrae non erat, uti prilis, essicere, ut expanius Aer Aquam in crure infra Λquae externae superficiem deprimeret; a quo tamen pe pardin defecit: Tumque sessi, & ab opere desistentes, detrehendimus, aqua denub sursum iri ovum impulsa, Bullam esse in ipsius summitate, cujus Diametrum perquam sollicite dimentam invenimus te liabere ad Diametrum globosae partis Vitri, uea. ad I ; sic ut, licet persectie Sphaerae figuram Bullula habuit Iet, Distitiemen cum sint, ut dictum, in ratione triplicata Diametrorum, nece si, BuLlam expansam suilla et 74ς ampliorem Bulla non-expansa. Veram Doctor Vasta squem idoneum iit hisce rebus judicem nemo non agnoscet J mgnem Bullae tonuitatem, una nobiscum omnibus, observans, plane & constanter affirmabat, se eam ad summum aestimare non posse tertia persectae istius Diametri Sphaerae parte ampliorem f. juxta quam aestimatiodem, expansio Bussae nativas suas dimentioncs 8232. omnino excessit. N B. Aqua in Recipiens, quantum capiebat, intromissa, comprimis,propter. abditam quandam rimam, non potuit se nos eam sic exhaurire, quin aliquid Aeris
EXigua &sere inconspicua Bulla, i ambiente Aere sic satis exhausto, ad eritensionem priori I majorem expendebatur, hac methodo. Parvum' Vitrum
6쪽
Ttnim globosum, longo collo instructum, accepimus , ad Lampadis ignem
constatum, circiter go. grana Aquae continens, exilique collo in vitrum aqua reis pletum inverso, in Recipiens illud immisimus. Ambiente dehinc Aere exha sto, numero Bullae ex aqua emerserunt, quae mox expansae omnem e globo vitro aquam expulerunt. Tum re- admisso Aere externo, vitrum globouim statim sere impletum fuit, omnisque expansus Aer in Bullulam, vix aciculae nodomus, atque post aliquot exsuctiones comperimus, ex Aqua in collum bullam valde conspicuam evastile . quae post re-admissum Aerem, in bullam prope invisibilem contracta, in vitri caput ascendebat. Tum verbAeeipiente probe it rum exhausto, ipsam adcd dilatare se deprehendimus, ut totam vitri globosi capacitatem impleret, omi emque sere aquam inde expelleret. Atque Aere readnvis ursus. eontrahebatur in bullam, cujus Diameter juxta accuratiorem aestimationem nostramJ non excedebat ia Diametri capitis Vitri supra memor ii aded ut ad implendam totam capitis solius capacitatem , Io668cs se expanderet : sed quia & maximam Cori partem occupabat, invenimus, ponderando Α- quam quae partem istam implebat, nec non Aquam, quae caput occupabat, ca- citatem istius partis colli aeqNasse sere tertiam partem capacitatis capitis , acabuisse se uti i. ad 8 I. Qiare si q8 i. capacitas Capitis, ipsam continebat Io6 8 es; tum I I. capacitas Colli, continere eam necesse suit; leti es; adebiit, collenive, exigua bulla Aeris dilatata plusquam i3769 es priorem suam mo
Diameter parvae Bullae retractae aequabat pollicis. Di ameter exterioris superficiei Capitis Vitri, aquabat pollicis. Aqua,solum caput implens, ponderabat grana 6o : Aqua, implens caput tantamque Collipartem, ac Aer prius se expandendo occupaverat, ponderabat 78 ή grana ; ita utilia pars vitri ponderaret grana IT I. Vitrum globo im ipsum, aequabat pondus granorum i s. Tradere secundum hoc Experimentum potuit Ieia, nec primo, nec etiam itaniam secuturo sociatum, quoniam neutrius eorum Expanso tam ingens, mensura saltem, erat, ac illa, quae Experimento nuper recitato producebatur : Hoc verbiam stupendum erat, ut adeo consultum non putarem, id ipsum solitariun Tibi exhibere, sed aliis potius Experimentis sociatum, quorum minimum eam dilatationem Aeris produxit, quae instituto meo praesenti fatis est, quaeque non leviter confirmat, ea quae secundo Experimento continentur, nec felici casu,nec per errorem ita evenille. Atque haee in rem meam praesentem suffecerint; minuistiae enim illae, quas quis soriti ob inaequalem spissitudinem vitri, similesve istius. modi circumstantias subducendas putaverit, tanti non sint, ut sellicite hoc loco
examinari mereantur, ingentemve expansionis hic affertae gradum labefactate valeant. Quare pergam λd. - -
7쪽
Experimentum hoc iterantes, deprehendimus, parvam bullulam cujus di meter erat circiter': pollicis non modb Globum ad vites globosi finem scujus diameter erat I pollicis, J sed totum Collum , quod sere tantundem aquae continebat quam Caput, implevis Ie; atque Aquae in fistula superficiem insignitet infra Aquae extra fistulam superficiem depressisse.
Haec Experimenta, inter chartas meas vetustiores jam inventa, satis, credo,
manifestum facient ctiamsi alia non adciscantur Ex sionem illam, ad quam reduci potest Aer absque Calore, revera admirabilem esse. Si enim ex illo solum Experimento, quod successum praebebat omnium moderatissimum, remo stimemus, patebat, fieri posse, ut spatii alicujus, a portione Aetis occupati, etsii non adaequale repleti, Aer extendi possit ad 27 . saltem, spatia ipsi aequaliae Dico,salteus, quia valde probabiliter plusquam duplo majus illud spatium erat. Si vero rem ex omnium felicissimo computemus taperimento, concedendum erit, Aerem i3ooo ' saltem rarefieri polle : Iterum adjicio particulam selie, quia certus non sum, in illo Experimetito, redactiim eum iussise spe ritu , quanquam forsan admodum prope J ad Rarefactionis gradum extremum in Miachina. nostra procurabilem. Vnde Te facile nunc largiturum autumem, me caute inodesteque locutum, quando Expansionem ab uno gradu ad millesimum porrigi innuebam. Fide igitur, quam dederam liberata, id tantii in stiperest , ut memorem, quod de taperimentorum horum publicatione me rogabas. Hoc vero petitum tuum non levibus urgetur incommodis , quae quo minus es allhrgam obstiterint. Tenerer entin, si chartas illas dii fuerem , syllogen aliquam turbare, iniqua dudum jam laboraveram; illaeque alio plane consilio dispositae fiterant: quod non solum magnum in ipsa hiatum faceret, sed & observatis quibusdam, maximo sorsan ornamento ipsi Diuris, spoliaret. Adde quod, his ipsis luci prae- expositis, reliqua illa nianorem curiositatis speciem prae se serent. Nihilominus tamen , Tibi ac Amici, tectiun hac in re conspirantibus, aegre adebinegare, quod rogatis, possum, ut ii, relectis denub his chartis idem porris urgeas quod heri squando eas nondum videras J rem arbitrio tuo sim permis. surus, tum ob rationem jam allegatam, tum quod 1 Te juxta ac aliis intellexi, Rarefactionem Aigumciuum impraesentatuin cile, quod complurium Virorum Illustrium, domi deseris, disquisitionum exerceat; quos adeo. vene-
ror, ut in aliqua selicitatis parte postero, 'gratum hoc ipsis fiterit; id quod
ita fore quadamcnus mihi polliceor, non tantum quia Scriptum hoc tempesti 'mira videtur scd quia . licet machina, plerorumque horii in experimentorum effectrix, non sterilis omnino habita fuerit, haec ipsa tamen specii uina non in leviorem ejus productorum numerim referentur. Atque geminum hocicommo
8쪽
dum allaturum esse pluribus ingeniosis lectoribus breve hoc scriptum spero: Primo invitabit & assuefaciet eos ut observent expendantque attentius, quam plerique etiam doctissimorum facere solent, insignem subtilitatem Naturae, vixque imaginabilem illam Aereorum illorum instrumentorum, quibus circa visibiles etiam operationes utitur , exiguitatem. Secundo , hae tota Narrationes ingenia Curiosiora de sagaciora excitabunt, ut duo problemata, nic ipsis proposita, discutiant, & solvere sorte doceant nempe, I. Quae Figurae quique Motus . particulis Aeris assignari possint, quibus mira ejus Rarefiendi potentia, idque ortὸ sine omnimoda duraDilis ipsius Elateris jactara, explicetur8 2. Qui fit, ut rarescere Aer Calore possit tot vicibus amplius, quam haedinias per calorem id fieri deprehendimus Quibus adjici postet tertio; Quid rationi congruenter possit conjici de illa parte Cavitatis Vitri accurate obturati, ubi, qua quam nullam substantiam visibilem in ea nidulantem percipiat oculus e non constat, Aerem communem vel decies millesimam ejus Partem adaequale retplere. ς .
9쪽
APPENDICIs Epistola praegressae seu exvi
VM praecedentem Epistolam dies refactione Aeris relegens, notarem haec ad calcem ejus verba Γ nempe I forte sintewmmoda aeuralitu inim Elateris actura, J quae nequibaiadam Lectoribus egere videantur explicarione, vereor; praeter rom non fuerit, hac occasione nonnullae per Appendicis modum subjungere. Primo igitur, causa, quare verbis illis sormulam dubia tandi , forte, inseruelim, haec erat; quia revera edoctus nec dum suetum experientia snec jam sum, J Utrum de quoussire extrema Acris Expansio , actu per machinam mean, producta, vel alia ratione forsan procuranda, Ejusque sensibilis Elateri Tenacitas, secum invicem consistant ' Sic loquor , ut innuam, de aliis Instrumentis Methodisque me cogitasse , quibus A ris Dilatationem mensurari ac promoveri posse traudest inprobabile e Pelagendo scilicet Experimentum Torricellianum in Vase Vitreo, globo admodum c paci instructo Aerasini e particulas, ex Mercurio subsidente ascensuras, ues, icum alterius Aeris Bulla f si opus suerit, J ad Viam a nobis jam jam commea moratum applicando. Praestari etiam aliquid in eam rem poterit perquam tenuibus grandibusqtie Piscium Vesicis.' At hisce similibusve, quae me Rem meam sebibant, mediis non immorabor, contentus me suggessiste, adtaque coiic dere , alia praeter media supputere, quibus Aer possit ad insignem Expansionem reduci. Nuin vero ullum eodem seperaturum sit eam, quam aliu per Machinam illam obtinuimus, Tempus docebit. Interea contenti erimus Experimentis illis uti, quae ipsa jam alis nobis suppedit
Ad reliqua igitur durae Clausisti verba persentes , cum de expans Aeris. Elate et
10쪽
intere loquens attributo Durabitu utor, proclive erit, causam ejus ex mox dicendis colligere. Observaveram nempe, non sine admiratione quadam in iis , qui tum Naturam Aeris vestigarunt, eos ne quidem, quod Ego sciam, tentas Iedetegere , Vtrum Aet, vel in extremis, vel. intermediis , ad quos eum reducere nobis datum, gradibus, constantein durabilemque Elasticitatem ret,ueat Primo enim, Necdum a quoquam decisum, An aliqua communis nostri Aeris portio, ut vitro Hermetice sigmato, aliove vale probὸ obturato, exactὸ conclusa, illum Elasticitatis gradum, quoi pollebat quando includebatur, constanter & uniformiter, ad modicum saltem tempus, ictinere sit potis ' Atque annon pressionem suam quandoque variet; uti videmus, Aerem Atmosphaei iacum quanquam id expeculiaribus caulis fiat, Baroscoporum adminiculo v
non constat, Vtrum Aer inclusus, si retinet Elasticitatem Vniso mem ad tempus modicum, ejusdem sit futurus tenax ad tempus valde diutur-numi Quinimo, Annon tandem consecuturus sit Elatere in non modis debilem, sed sorte nullum omnino sensibilem ' Vti videre est in gladiorum laminis compluribusque aliis Corporibus Elasticis, quae diuo diutius inflexa flexuram illam retinent, pristinamque semet restituendi vim ut vocant vinit-
Tertio ,. Nil quicquam hactenus statuere Philosophi de cyra tibi Elastici ratis; Annon scilicet Databilitas &Vniformitas, vel Variatio virium ejus, a Differenti illo gradu depredeat, quo Pollubat, quando primitus includeba
Multb minus, quarto, conati sitimus manifestum reddere, Vtrum Elater in eius α portionis Aeris aliquando debilitari, quandoque verb intendi possit ab e terni Acris Atmosphaerici, quoad gravitatem , Mutationibus, in Noviluniis &Pleniluitiis' Qitibus complura alia Accidentia cxterna possem adjicere, quae vix dum suspicionem movci P. Subjungere his alia nonnulla Dubia & inaesita possem, ab instituto nostro forte non abludentia, nisi revertendum esset, unde sum digrcissus. Dico itaque, cum animadverterem , scrutatores Natu ae Aeris hactenus de. sectile fcujus culpae&ipse nimis diu reus sui J etiam in ipso exquircndi conatu, Vtrum scilicet Aet sive in exircinis sive intermediis Rarctactionis gradibus, qub reduci a nobis pollet, per insignius temporis spatium El.isticitatem suam , vel quosdam testem determinatos ejus gradus retineat; an verb fixis ordina tisque decrementis ipsam amittat E re judicabam, experimenta quaedam iri ca hoc argumentum peragere : At non pollum de propositi mei succei Iu gloriari, cum vel mutationes loci, vel morbus aliive casus infausti, vel haec illave accidentia ingrata, obsuerint, qud minus perlicerem , quod iustitu Laius atque ea parte etiam in rem verteram. Veruntamen ut nonnulla Tibi