장음표시 사용
2쪽
carent meae Theses, duo potissi-- m M mum effecerunt. Primum quidem sti :Philosophia mea, quae summis rebus contemplandis, cognoscendisque assueta, in Te invenit A hi ubi sisteret. A lterum humanitas Tua, quae be-
3쪽
neficentissimo obtutu, Solis in morem, non de- isit spicit infra se posita, sed attollit. Ut itaque ad
me declines oculos opto, quos amplissima Regna in suam tutelam deposcunt. Votum hoc meum habes unde contemnas, si meam tenuita--ῆ tem, habes unde commendes, si tuam spectes
Dignitatem, in qua amplificanda, Fortuna, Nam
tura, ac Virtus jam diu certarunt. Avara enim Τέχ
vero videbatur Fortuna, quod non tot Regna stomparaverit Tuae Domui, quot Regno dignos He- Sroas Natura concesserit. At longe majus decus trii est,quod Regna certatim Patronum Te quςrant quam si ea Te nascentem recepissent, ut Tibi patrocinarentur. Suas jam bene, cumulatequee et partes expleverant Natura, & Fortuna, hoc su- s
il pererat , ut Regalis Familiae Virtuti tributa Re- te si
ges, Populique deserrent; quod abunde evenis- , s
3 Va se gratulamur, dum sese Tibi jam omnia pene
totius Europae Regna protegenda obtulerunt. Unum est adhuc, quod optamus, ut quemadmodum inferior hic Orbis multiplicat Imperia
hi in Clientelam, ita Coelum in augustissimo Me- lu,t:
diceo Stemmate capita multiplicet ad Coronas. AI μ'YS Serenisis. Celsitudinis Tut Reverendisse. sit
4쪽
Atur Logica Artificialis, hoe est, habitus st dio 3 & exercitatione acquisitus regulativus per regulas certas, & infallibiles operationum n stri intellectus, & est ad alias scientias totales acquirendas solum moralithr necessaria ; Est virtus intellectualis secundom partem Analyticam, Topicam, & Sophisticam ς Est vera stientia simplicisti, & adaequath practica; Benh dividitur in D centem, R Utentem, prima est, quς dat prςcepta quasi in abstracto definiendi, syllogizetandi, &α Secunda est, quae per sua praecepta actu dirigit operationes intellectus ; Habitus autem Logicae docentis , & habitus Logicet utentis non realiter , sed per intellectum solum distinguntur. a. Suppositis variis objecti acceptionibus, & divisionibus, objectum materiale Logicae non sunt voces , neque res omneS , neque intellectus , itaut objectum attributionis si , vel voces recte dispositae, vel res recth cognitae, vel intellectus recte intelligens, sed objectum materiale sunt operationes intellectus, quatenus dirigibiles, Objectum sormale est ipsa rectitudo, & operatio redi est Objectum attributionis, & lices Objectum adaequatum Logicae sint omnes tres operationes, asserimus tamen Objectum principale Logicae Aristotesicae esse syllogismum demonstrativum. 3. Entia rationis Logica , ut esse cognitum, esse genus, &c. &universim omnes secundae intentiones Logicae non constituunturis aliter per aliquam relationem fictam , neque per aliquod ens diminutum, atque abusivum, sed sunt denominationes extrinsecq . . reales provenientes a formis realibus , scilicEt cognitionibus tali- φ
5쪽
ter, vel taliter tendentibus in objecta. Universale Logicum est unum aptum praXlicari de pluriuus, m ipsa actuali praealcatione retinet univerialitatem ; recte dividatur an quinque quasi Species , quὸς sunt Genus , Species , Differentia , Proprium , & Αccidens , haec quinque praedicabilia bene definiuntur Blitis definitionibus , Genus , ut na at rationem praedicabilis, requirit plures Species saltem possibiles, praedicatur de suis inferioribus per modum totius potestativi, & babet rationem partis actualis componentis una cum differentia Speciem. Differentia specifica consistit in dissimilitudine essentiali plurium In eodem genere contentorum ; rurius dicimus repugnare Speciem immultiplicabilem. Individuum est, quod de uno tantum praedicatur , potest abstrahi ratio ςommunis ab omnibus individuis In particulari . 4. Voces significant primario,& immediate res, secundario v xo,& mediate conceptus, Veritas formalis eth conformitas cogni-xionis cum oblecto sicuti est in se, datur solum in actibus judicativis non reperitur ergo In rebus, neque m sensibus, neque i simplici apprehensione, in quibus tantum reperitur Veritas materialis, & radicatis. Veritas tormalis non suscipit magis,& minus, licet suscipiat falsitas, adeoque una propositio, licet non pollit alia verior esse, potest tamen else salsior. Non est adaequale intrinseca actui vero. Ex duabus propositionibus contradictoriis de futuro contingenti , tam absoluto , quam conditionato altera est determinate vera , & altera determinate falsa , etiam prescindendo a Divina scientia ,& a Divino decreto. Actus semel veru non potest transue in talsum, nec e contrario. s. Discursus est progressus intellcctus ab una notitia in aliam hinc sequitur ad rationem discursus requiri pluralitatem notitiarum , ita ut una notitia ab alia inseratur. Discursus includit ese tialiter non solum conclinionem, sed etiam praemissas. byllogismus est olatio , in qua quibusdam positis aliud quid a postis necesse est contingere, eo quod haec sint. Vis syllogistica fundatur in illis principiis dictum de omni , & dictum de nullo. Positis praemissis , quibus intellectus a IIunium praestitit, necessitatur, ad 3Tensum conclusionis, tum quoad specificata onem , tum quoad exercitium. Demonstratio est syllogismus faciens scire; alia est a priori, alia a posteriori. Demonstratio a priori procedit ex veris, primis immediatis, di notioribus, causisque conclusionis. Datur scientia de novo , quae non est pura reminiscentia , & desinitur cognitioeerta, & e. idens demonstras de suo objecto proprietates per certas demonstrationes. Dividitur in practicam ,&speculativam, quq divertitas deium itur ex fine utriusque. Possunt in eodem intellectu stare simul actus verae scientis, opinionis, & fidei tum divinet, tum hu-
manae carra idem Objectum materiale. EX
6쪽
HYSICA , quae est vera Scientia speculativa habet pro
objecto attributionis corpus naturale, ut naturale a Principia intrinseca corporis naturatas sunt illa, quae neque ex alias, neque ex alterutris, sed ex h1s omnia fiunt. In fieri cor
poris naturalis sunt ina , scilicet Materia , forma, & ejus privatio; In facto esse sunt duo, nimirum Materia, & Forma , Materia prima , quae eit substantia incompleta, definitur positivd, & negative, positi vh sic: Est primum laniectum uniuscujusque, ex quo .fit aliquid cum insit, non secundum accidens, ik1i aliquid corrumpitur in hoc abibit ultimum; Negati vh desitur, quod per se ipuam neque est quid, neque quantum, neque quale, neque aliquid aliud, neque negationes horum , sed id; de quo omnia praedicantur, est ingenerabilis, & incorruptibilas, est pura potentia physica , non
metaphysica, quia includit adium emitativum 3 Habet proprioris existentiam, per quam saltem in adaequa te existit, praescindendo ab existentia sor 3 & licet materia prima non possit naturaliter eXi stere spoliata omni forma substantiali, supernaturaliter tamen potest; Appetit appetitu in nato. Dinnes formas, non quidem appetitu simultatis, sed simulta th appetitus. Hic appetitus est indisti chus a materia, & eth appetitus aequalis ad sormas inqquales . Ne cessitas materiae primae colligitur ex Conceptu quidditativo tra smutationis substantialis, dc ex universalissima inductione in caete. is mutarionibus , tum naturalibus, cum artificialibus. a Pa. Forma substantialis definiIur Communiter: Ratio ipsius qui quid erat esse rei 3 Formae materiales educuntur de potentia mainteriae; Formae spirituales sicut non substentantur 1 materia , ita nec in illius potentia continentur, nec eae illa educuntur, sed creantur
a Deo . Falsissima est, imb periculosa in fide sententia Atomistarum negantium omnex larmas substantiales excepta anima rationali & Omnia accidentia physica distincta a substantia , & motu locali
Corporum , & Constituentium omnes mutationes substantiales , &accidentales mutationes per meram momorum diversmode figuratarum combinarionem. Dantur igitur incompositis naturalibus, praeter formas accidentales smmp etiam substantiales, quae sunt verae substantiae incompletae, & partes compositi actuantes materiam, cum qua constituunt substantiam completam. Forma licet sit pars principalior compositi, tamen non est tota illina quid ditas. In codem vivente non dantur limul, praeter serrimam totalem aliae formae, vel eo Oreitatis, Vel partiales, adeoque xo, os, Cor, t c. solum materialiter, & non lar liter diffe
7쪽
runt. Privatio formae subsequentis est principium per se fieri cor-
poris naturalis. Compositum praeter materiam, & sermam includat unionem, quae nectit utrumque extremum. Haec unio est modus substantialis superadditus materis ,& Hrmat essentialiter requi-stus ad constituendum unum compositum , in quo unica tantum datur unio recepta in materia. Non distinguitur realiter compinsitum 1 suis partibus collective sumptis. 3. Natura definitur: Principium, & Causa, motus, & quietis ejus, in quo est primo, & per se,& non secundum accidens; Ars dicitur naturae imitatrix, quia applicando activa passivis producere potest plures effectus naturales: Ars Chymica directivh concurrens verum aurum efficiens repugnat moraliter, non physich; Causa est principium determinans cum virtute adesse aliquid; Alia est materialis , alia formalis, alia effciens, alia finalis. Negamus in causis efficientibus mutuam tauialitatem, & admittimus posse supernaturaliter eumdem numero effectum pendere duplici causa totali . Causa ad hoc ut agat indiget conditionibus requisitis ad agendum, scilices, ut detur approximatio, dissimilitudo,& distinctio inter agens, & passum, Negamus actionem in distans naturaliter loquendo, & id et actionem similis in simile in qualitatibus corruptivis.
θ λα 4. Amo , quae definitur: Actus hujus ab hoc non distinguitur a realiten a passione, quae definitur: Actus hujus in hoc ἔ Probabi-. lius est actionem recipi in passo. Causa finalis est illa, cujus gra
tia caetera sunt ι Virtus causae finalis est sola bonitas appraehensa a is Q vera, vel apparens ipsus finis . Sola agentia intellectualia agunt stirinalithr propter finem. Substantia producitur immediath ab accidentibus, tamquam a causa instrumentali. s. Deus immediast, & necessariti concurrit ad omnes, & singulos effectus causarum secundarum; Hic concursus Dei non est physca predeterminatio, quae multiplici ex capite repugnat, & praesertim vi ex eo, quod non hqreat Cum libero arbitrio ,& repugnet potentiae resistendi , & dissentiendi , faciatque Deum authorem peccati
s quae tamen non censoriε dicimus , sed illati vh l ad quod Deus
nullo modo prςdeterminat voluntatem creatam, etiamsi peccatum consideretur secundum en materiale , Per hoc tamen non negamus, imo asserimus Deum praedefinire actus bonos creatum; Est igitur concursus Dei in actu primo cum causis secundis exhibitio Omnipotentiae indifferentis; In actu vero secundo est ipsa actio, qua Deus , & creatura indivisibilithr agunt . 6. Motus, qui est prςcipua proprietas corporis naturalis , defini- Ο - tur: Actus entis in potentia, prout in potentia , quae definitio condidi S venit successivis,& instantaneis motibus. Dividitur motus in mo. tum generationis , alterationis, augmentati nis, & in motum localem M ατ Gen P . Qi-γχε - GM. Sin,PPlistassae M. ,ses Os Osos Oe
8쪽
Generatio est mutatio totius in totum nullo sensibili remanente, ut subjecto eodem; ejus terminus formalis est sola unio. Subjectum inhε- sonis accidentium naterialium non est totum compostum, sed materia prima, in qua recipiuntur mediante quantitate; Hinc negamus fieri resolutionem usque ad materiam primam in generatione substantiali. Alteratio corruptiva est mutatio in qualitatibus contrariis; aut
mediis manente eodem subjecto sensibili; est motus successivus, &continuus ; Intenso qualitatis alterativae fit per additionem gradus homogenei ad gradum in eadem parte subjecti. . Locus physicus est superficies prima corporis continentis immobilis , Prster locum extrinsecum datur etiam locus intrinsecus,seu ubi modaliter distinium a loco extrinseco, & corpore locato; Per hoc ubi res est formalitEr in loco, & per idem determinatur ad hoc ut sit potius in uno, quam in alio loco. Supematuraliter non implicat penetratio corporum, lichi repugnet naturalithr; potest idem
corpus de potentia Dei absoluta esse in pluribus locis non talum definitivh, sed etiam circumscriptivE , non potest tamen replicari ipsum ubi. Non potest dari creatura, quae sit, & nulli hi sit.
8. Vacuum philosophich consideratum est locus realis carens Corinpore contento, repugnat naturalites, plura experimenta, quae asseruntur 1 nonnullis ad probandum dari naturaliter vacuum non prin
iant intentum, & in specie experimentum praeclarissimi Mathematici Evangelistae Torticelli de Barometris , seu Vitreis Ustulis cum Ηydragyro non probat in segmento extante, seu parte relicta a Mercu rio destendente usque ad certam mensuram esse vacuum; adeoque egregih allucinantur illi , qui dicunt esse demonstrationem ocularem loci sine locato in praedicto segmento extante Barometri, im-mb reponimus esse demonstrationem ocularem loci cum locato. q. Rursus machina Pneumatica Roberti Boyle , neque probat fieri vacuum in Recipiente, quod est vas vitreum, negamus enim totum aerem Recipientis deducto pluries embolo, commeare in Minthlyam , attenuatur quidem aer in tali casu, totus non extrahitur; e X tali autem aeris attenuatione sequitur ut non possit deservire animalium respirationi; dum autem animal in recipiente positum respirare nequeat, mirum non est si intereat, idem dicimus de caeteris Phoenomenis , quae succedunt in praedictis experimentis non probari ex illis fieri vacuum. Natura igitur, quae maximh abhorret a vacuo, utitur tamquam instrumentis Vi elastica corporum , virtute trahente embolum in Anthlys, aeris pressione , tensione, gravitate, si vere gravitet levitate, rarefactione, & densitate corporum ad impediendum vacuum, Cum toto hoc tamen asserimus Praesertim contra Chartesium per Divinam Omnipotentiam posse
fieri vacuum, & in tali casu potest fieri motus gravium, & levium, alitis
9쪽
aliique motus, dummodo non fiat nova corporum disiunctio. Datur vera corporum rarefactio, & condensatio independenter a vacuitatibus , & introductione, vel exclusione corpusculorum. Io. Tempus est mensura, seu numerus motus secundum prius,& posterius; praeter tempus extrinsecum datur etiam intrinsecum,
scilichi duratio , quae est modus superadditus determinativus rei, ut hoc potius quam alio tempore duret, implicat creatura , quaesit, & nunquam sit . it. Admisso infinito synchathegorematico negamus omne infinitucathegorematicum creatum, negamus etiam possibilem esse creaturam persectissimam,qua perfectior sit impossibilis. Negamus etiam creaturam aliquam potuisse esse ab aeterno, vel sit permanes, vel successiva. 12. Quantitas est accidens distinctum a re qu1nta, ejus effectus formalis non est extensio localis , aut extensio partium in ordine ad se, aut ratio mensurae, sed est naturalis impenetrabilitas subjecti, cui inest, cum alio subjecto eodem accidente affecto. I 3. Continuum non componitur ex indivisbilibus sve hqc indivisibilia snt mathematica, ut voluit Zeno , sive sint formalithrindivisibilia , & virtualitdr divisibilia , sive indivisibilia divisibili-thr locata, quae alio nomine vocantur puncta instata, sive sint indivisibilia physica , quae vocantur minima physta .r . Probabilius existimamus eum Aristotele continuam componi ex partibus divisibilibus in infinitum non actu, sed potentia tantum distinctis , & hane sententiam probi alich tantom propugnamus.1 s. Mundus est simplicithr perfectus, & unus: non est animatus ; non fuit, nec potuit esse ab aeterno. Coeli, sed regiones stellarum sunt liquidae. Negamus systema Copernicanum & admittimus Thyconicum. Syderibus fixis inest lux innatet. Agunt sudera in haec inferiora non solum per lucem, sed etiam per alias influentias . Elementa, quae remanent in mixtis solum virtualiter sunt qua
tuor. scilicet Terra, Aqua, Aer, & Ignis , & constant cX mate-
ria, & forma substantiali distincta 1 primis qualitatibus. Unicuique elemento conveniunt duae ex primis qualitatibus una in summo, aha in excellenti; Sunt autem primς qualitates quatuor , omneSpositivae, & activae, nimirum Calor, Friguet, Humidi s. & Siccatas. Virtutes motrices elementorum sunt distinetae 1 substantia ipsorum elementorum, & , combinatione, & temperamento primarum qualitatum, & sunt qualitates positivae. Elementa in propriis locas non gravitant, neque levitant. P . 16. Anima bene definitur actus primus corporis organici phy-sci potentia vitam habentis. Conreptus vitae in actu secundo est perfectio simpliciter simplex, & praedicatur univoch de Deo. & creaturis. Non dantur In eodem ViventE , nec simul , nec successivE plu
10쪽
. M- MM. Κωκχω - , b γῆ-JUMJUM SUM Sc. N. Ph ii 4 dres animae, sed solum unica anima , quae est principium plurium operationum vitalium I Partes fluidae, & humores non sunt animati; partes vero, quae vivunt in actu secundo, ut organa, Caro Nervi, Pili, Ungues, M. animantur. Omnes animae praeter rationales sunt materiales , adeoque divisibiles . Potentiae animae nec inter se, nee ab anima distinguuntur realiter. i. Potentiae animae vegetati Vae sunt nutritiva, augumentativa, & generativa. Est verissima sententia de circulatione sanguinis in corpore animalis, Potentiae animae senstivae sunt sensus, tum interni , tum e terni. Dantur species impresse non solum in potentia visiva, sed etiam in aliis sensibus. Viso fit per introsusceptio- na specierum non per miramissionem radiorum. Lux est qualitas physica ν & iron sunt corpuscuJa evibrata a Sole, Stellis , vel alio corpore luminoso, ut salso imaginantur nonnulli; Prqter c lores apparentes, & transeuntes, dantur etiam colores males , &permanentes. Fit viso in Retina . Allucinantur ergo aliqui At mutae docentes nullum alium dari sensum in anim ii prpter tactum, qui prout magis, vel minus acutus diversmode nominatur nunc oculus, nunc auris. Sc. sensationes vero alius non e , quam titillationes, seu vellicationes atomorum sensibus occurremtium , qui solum ratione diversarum vellicationum , quas percipiunt diversificantur inter se. Anima rationalis est sorma informans corpus humanum, est immaterialis, indivisbilis, & immortalis; habet anima rationalis duplicem statum, alium in corpore, alium e tra corpus, utrumque tamen illi connaturalem.
ETAPHYSICA , quae est Scientia speculativa, habet pro objecto adaequato ens reale , quod ens reale b explicatur, quod si illud, cui non repugnat existere physich; perseeth praescindit a suis disserentiis, & differenti ab ente, adeoque conceptus entis respectu Dei, & creaturae, substantiae , & accidentis est uni vocus. Possibilitas actualis alterius mundi non est aliquid physich existens intrinsecum mundo possibili, & 1 Deo contradistinctum, quocumque modo Vocetur , sive ens diminutum, sive ens abusivum, neque talis possibilitas est sola denominatio extrinseca ab Omnipotentia Dei potente alium , mundum creare , sed est possibilitas intrinseca , quae consistit in hoc , quod s alter mundus existeret , non sequerentur duo contradictoria . Potest intellectus cum creatus , tum increatus facere ens rationis metaphysicum , & concipere impossibile , quod ens