장음표시 사용
1쪽
Praesens Liber,cuius tituli is est. In M.Tullii Orationem pro lege Manilia, seu de Pompeio Imperatore cligendo Commontarii. D. Pauli Benii Eusti bini suit lectus,& probatus pro typis pro me F. Io. Ludovicum Secchiarium Coinnulis, Inquisise Vench
2쪽
sinam. Pompeia Imperasore dolendo .
acuendi vires rapia, verissim ta-enai mari potest eius deligat. eisi Hatiam in Oratisauri . maxime elacere ae dominari. Ratio. MVrapter quotiessen.-tinuerum ast in Cariam ad diacendum veηirer . civis peto quantus ad eam audiemrim era κώ3feret ovans era auditorum ores caperet quam incredibitiarimos is Meperfunderet. Verumtamensquis exme rari arand-- Tuuiaris Q amribus maxime -niam mihi probetur, illud equidem sine GDe bisatiane asymauerim, Manilianam catena omnibus -- Meeuere , o ae adiablegae a, ris, uno mersis , eloquentia palmam referre . Ut propterea magnus sic dicendi Ambar o Eloquentiae Parens in cae reris Orationibus cateros Oratorer . in hac sestsem . longa interuallo supe
- eum ita δε auditor .vrisu,nemrim opinor, meum non proset c-silium, --mme audiat Maniliana-Orationem de Me quam in hoc Furentissimo inge- amarumdoctrinarum Gymna inque adis Ariarissimo ingeniorum ac gentium τὼ sro placarem. Venerim Furentiis imosis res se venustatiscamp/s osse parissimos in Histia sestes, aperire. Moagna'mutilitate parique iucundia rate degustareticear. AEanquam Mys quaque , iis erasi is , rationibus Misere vi nobilissimam hane ora si nem nobilissimina di oribus proponam, in qua ingenium co-iant,atque Miaminia iis Ma tector. Ac primam quidem illud tuo, Marium I. - Oratione e consat--'--itutam esse,ut indepraecep Mendi re--de haurire liceatae deri ine. Eua apter e exordis pectemus aut Narrasetionem, separtes reliquar in Mamur egregie gula rumpartium racepta est documenea ex ordine obseruare licebit ac declarare. a d si Inoetionemrsese io Dione,ct Elocutione continetur oraris, Inventionis oque, Di sitionis, ct Et cmioris artificiumsigiliatim et simu/. Denique ea omnia, qua vel adrationes, A a vel , OOS E
3쪽
ad Mus,vel ad mores retinent aut rursus sientὸntiaram asti versorum
ψιanquam neque iis sinu ini Manili a viihias conmeitur. Sinuem Rom. 8a antiquitatis sparsa ess monumentis: ita ut ad Romanam hisoriam Me est omnium nobili Uyimum o incon imam clognosse amPrimum valca . t enim Populus R. quadris Lin a se aist grex rimos deceriari cum Mithri re,ac terra marique praeoa commisit ingentia; deniquenonis Urbe aliqua seu Prouincia, sed de Asia ct Europa arque ade deare ramisHI: -- .eris assi cum H ibal Carthaginiensibus, contendit cr dimicauit, dici vixpotest quantopere noUra
hac oratio cum Roma luroriaconianctast sese imuerὴ quia inrerim M.Tuth s ad res a Maioribuy mrs ris reuocat palavr a que egregia ex antiquisate δε- promit exempla,quibus sententiam confirmet suam. Ita quidem eodem tempore via
Quacum moderativiri Ideam xtuot,ac ρον--: quacum sepem ainis,me aliae ditar espraeclarae senectari armas μω eries, egreg*s 'tumae Amisitis,tamde μυ- editintani misiscopas Mis . notis flarer magas, ecum alijs contrahas, harum ope vigiliarum e Mearum commodius valeas ea el I. int trique sit a traducere. Cum uero inderaui uiri ac risi, de maincebam e
tibi de Pratoris officio in Laera dicando atque Urbs vel Proximia adminiffrania
4쪽
disseruit: disputatio/vem interim Asia Praturam item admimctrabast,transmutensas e apsan egregie. Consuli,de creatur um sextibros iverit de Repubocis , ia qribri Reipublica Principem Consilem MPituit. Cumemm munussumma vigilautia obluisset, ct caput Vsem pro Patria extrema discrimini obiecisset, Catilina coniurationem mprimens unde Pater Patrias appellarus , quiani hanc quoque Ideam Senatoribus or GAsularibusexponeret ad quam visam conformarent Et quanquam hi libri temporis niuria inperierint eneon. ditas ,praelara tamen multorum νinificatione didicimus eloqκentia fur ptinos, prudentia, octrina, sapiensia. Id quod ex Scipionis Samnio, quod unum resin mus, pertinet hoc ad sextum δειννω istelligere licet, in quo admirabile/ oria quent/abor ingenisse doctrina veluti opes inmemur. Sedo Praeo ut suis is CD V. licia, o Praxincia praefuit cum exercitu nocter Cicero: quin Parthot deuicit, aderiumphum etiam aspirauit 'uem facio assecutas est, nis Urbem osseadisset Cnmitibus discordissiactatames adbellum inclinantem. Ergo summum Ducem a queoptimum Imperatore H ut dicere caeperam effingeMaatque omnibus Mne virtutibus ornandum existimauit, quem is μή oraristare licebit sebis isιseri .
admirari, o admiraculum prope semcere. Hac igitur de causa υν ad rem redeam via tiara his omnibus de eausis hau ον
rianem via Aime delegi,qηam vobis, aclarissimi Auditores planarem cum praesertim uno vimque tempore rum ad eloquentiam ut docui9δum adsissoriam, Manilia ac publica priuataque vita commoda se utilitate1, monumetum habeo maxima. nae argu. Sed iam ad Manilianam accedo propius, cuius argumentum Iubetpaucis comis secti,ut ipsius Orationis Inscriptionem declarare prius um oeconomiam se arti cium cogno re atque adeo Disputationem uniuersam intelligenterperagrare, Incear . Ergo septimus supra rice um agebatur annus ex quo Populus R. cum Miathridate Ponti Rege periculosum gerebat bellum. Hoc per Aquilium Legatam circassium in per atque Oppium administrarum est prius. βουν sane se
discesserunx t quin Aquilius ignominiosa quoque morte Uectas HI ae truci. Hac uitur elarus υιctoria Mithridates,in Asiamprimὼm, eum in Graciam insultauit, ac magnam Graecia atque Asia partem Regno subiecit suo. uid multae ceruum se quinquaginta Romanorώm millia uno pen; die Asis tota sciam enim cum Ddinastis conspirauerat9 miserandam in modum renidauit. Igitur Populus Romanus . sciati bello adhuc compluatus esi est , Mam quoque or Cinna armis infestaretur, quibus interimit ortiter re ebae, Asiatica tamen clade se calamitate perm os,blum αιυ Mithriae rem misit. Duilior exm exercitu in graciam transmisit, AthenasΡΗ longam ab dunem ac randem Graciam uniaersam , ct, quam Paputas R. amiserar, Asia partem, recepit, magnis cladibus Mithridaro affecto. Cum vero niteretur belum plane ab aere ac Mubrid remst meaptissm,sμαροβι,ducere in Triumpbum cce tibi a Populo R. quoniam Mary ac Cinna crudelitate Romana nobilitas misere vexatatur ac trucidabatur , reuocatur M VNbem. Pacem igitur, honor eam illam quidem, minus tuta 'opportunam, conmruit eam Mithradate, ae Murena cum duabus legionibus Legara in Asia rei LIO,ad Urbem reditiae de Mithridate ιria sum agit. Murena stiristis auditis,rriumphi evidit te aestuare caepit. Itaque belli captat occasionema vaditque MDabridatem . Et qaamuis a Popolo R. probibitu σeo , ex νν tantom quae gessit. ad Urbem rediens triumphum ere consecutus. Sed eum Mithridates bellam nον
multa post renouasse/, L. Licinius Luculus a resus Mithridarem est amissus.
5쪽
legeManilia:cur de Pompeio Imperato
Iras me nectvr Luculli ex 's,past muse, victorias ibus Mithridativo. rentiam terra maνique mirifice fregit ac deburta se, dem, Ut na senaalea pontissimae, o inco Pantiae, ε Miιhridate rati νυχ cladea Mussit. vix τι nuncium resser qui eam absent/Lucullo referret. Ita quidem νωμιιhridoras in Asiam aduersus Romanos ac Romaβυμ iud raras infulsarat,timque An baracanis erat hie Populi Romani amicus ac merarus Regnum inccvasiet, β', hiniam q-que Poret,in variaris protrinxia mali aerimn D incommodo. fecisset, Romae trepidatum est. Ergo C.-niis τρώunus Dos gerimproposuit de Pompeis aduerses Mithriistem 'verarere ac maiore ratam qom qui siquam antea cum authoruare se imperio,Heligendoa uis degervasita,non a uerrini ex Senatoribus quin agia tuam ferrent erebanturenim ne Pom Ius tali ac tanta auctus potentia, Remp.blicam occuparet. Id odivrimispertimes Mar- - σα Hortexsius: reputabant enimDMparte se tam se a a pro se verebam. tur ne in eius pectore multi laterent ollae. Reyngnabam igitur, at ue eo nominesneque enim animis am omnino perire auriba, quod Pompeius maximis Rei publieis perieulis esset reseruandu nesinteri- aliquiae, in via hamanitus areidisset, Respublica velusi inermis iactare. M v en auero M. Trellius qui Cn. Pompeio mirifice fauebat , o in ρυμι de im Pompeio oreius animi moderariovem facio perspisam habebat sperabat metiara ,sormanetiam Ur Casare Mificar sur qui Pompedi adhuc era fudisses, inprimis νενο iapian 'Vtimabat unum omnium cantopertorio ac besto flarem esse, omnino bifaciendam ρα sit vo MMnil' legem Jadereri quam etia-har Oratione mirι Depersuasit: itave continuo Pompesus a Populo R. Imperator ad emus Mit/ridarem ac summi cum potestare
Atque hincanimaduertere si et mypro ge Manilia ut de Pompeio Imperato. re deligendo inseribatur. E enim e M - stius siue alter quispiam hunc pian. Manilianae praefixerit titulum, cerrumest legis nomine id quod Manilius rogaret, appellariis . ostior certum ecteriam in ea de Pompeio Imperatore detigendo veri basieri ita uthue oratis referatare uniuersa. Namor ad Populo habita se edicatur, inde est arepus , qῶdhuius erae nouas leges Vprobare vel rejcerer quin per mbosty reare etiam a rime. 6 ideo iureobseruant aliqxi Plebis itum si er MerM: Tullius eo uois legis utitur nomine. Atque hinc in ut omninoi existimem hisne orationem non in Curia aut in fori parte habitum esse , τόι vel Senatus rogeretur , vel rudieraexercerentur; pro rostris dictam unde ad Populum habuatar seriis. Aenis, ub dis hab in vero cum popuis, ac roinde re Ro-sris diceri r Roscius contris vervvri silit obstrepere severu aurem ruum c cidis, Plutarchus in rammis testatus e t. nan amis hac is 'portunius infra. Iam veνὶ quid F qais de 3 mpore arque anno i Niseitetur quo habitor hac orario Ego ver omnino crediderim a- ab VHZeondita centesimo octogesimo in υνο esse habiram. Siquidem AZinaes Glabris qui Turulti improuincias eritur erat,
consul fuerat an sexcentesimo octate ase 1 - insequentivero quo ricta est
Oratio,inmeri clam veneraQΠionis sque fragmentis Manilianam legem an 'centesimo octo simo octauo laram re an Demque Vrbanas ρνς or erat Cis ro cum ham suaderer legem praeturam vera,reste pediano,administrauis L ido,cti Volcatis Consνθίπs , quos fine Constatum hoc iteris anno gusesse exf Zii satis
Sedes areae mνlta ex Hir estgnossere liceat quae ad huius pertinent oratio-
6쪽
eimpositur si vo qn firmirea sese raraminpiacet, ad Daemsint in primis mouendι ditores ut in Sententiam traducantur. Ergosine dubio in Deliberativo veruetur genere, cum Mam narem legempo Gρηissuadenaedes ceperat M.Tumus. Et quanquamis 'ac later Pom* ιαμ- in quo vetae Ione versaeur, multis etiam lebrat Lucullam , haud tamene di ad T δοιὸν riuum genus restocanda, quanasiquidem Ludatis non propter se,sed'o icta sis,instituitare, quema-odam is proaemis extremo docerimus. Atque hac de causane nuxti quidemgeneris uenda est. Esenim non grauate concedimus passe in
eam accusit velaefendat, parrim fluadeat veld suadeat, ac tria haec praecipue it op seuerit peragenda μώEmquemodovnum aurare aureum tantum i proponereris; inρκaesens ramen, quoniam laudatis aueraus gratia, stuποιπν ωt dinia, nimirum suasionis, umrodetiberatisnjs ne e nrinetu Alidi uin vere dum erat ne, stiaudationes quae 'asionis aut defensiums cosa instituuntur, ea a mmeant genas aint m/ρων, omnes fere Ciceroms Ora unesset huiusnodi: quandriquidem daa uadet,scillimbis eias quam ouast rei, Ludationem effundFω- sedeodemquemodo aeum defendit, ut ι praestet commovius, ad laudationem desen. λι. Denique ea e causa mauis Aristoteles nus Deliberativum, quod alio. uiti Munimp omnium cum Oratoris coniungit munere Cicero etiam aliqπado fore.
is ad . as , siue accusea aut defendeas, ad laudationem confugias. Euodiamen Ec- mreram alteriuae gratia assumatur laus reperam eoninruere diseretur Mur misiere oratioris genus Denique non me latet laterdum splendidamorationis faciem unum smus referre,cum tamen alterum cla- in ea delire u id edin Marreia iani inoueri licet si aestimetur diligenter. Nam tum Caesarir laudatis,tum gratia quae Senatus ae Mareeuorum nomine Caesaria untur,sese of -rinisad Demo. Hatiuumseaus reuocetur oratio.Ettamen Cicero clam meorum is C. re, Deliadam gloriam ac nominis immortalitatem expetat, Rempublicam inprisinam obersarem restituar quod conranet suasionem se ad Deliberatiuνm pertine genus tamen in Maritiana Cish, a nil elam mmtuti m orιὸ ut Pompcio addo etiam Criori Pompeio enim uisa a seu rigere r. uod tamen non rohiberet quam rusOratio in deliberatione ver retur tota. I Haerei si quis recolat ca es mque paratro distribria M.Tullis,qui in libro primo de Inuentimve, Genera caus Tum ιδ vij sunt quinque;honestum,adimirabile,humile, anceps obscursi: Amenim diuisio petitur non ram exsine separtibus velpotius excausarum τι ' natu vinde intimὸ distinguontur es variamumquam exsperie quadam atq- V - . imp ue Atmoplaniώs evoce9ex qualitate quae extrinsecus illis accedere soler: qua ' no-ne at qui sese m quoque proferunt genus, nimirum ιu ei quasi vero humili non commoGeontineatur se exprimatur. πιο san t vis ex quinquepaνrita hac ne i troueresens aestimetur oratis, non sinὲ.bscurum aut humiles eiusgenus,malto minis turpesdhonestum censendam'.nam hoc is primis rei
de qWa deliberanda estgrauitavrrctriisque suadet hae profitetur,se M.Tultis r. qui clamat Romani Imperis dignitatem agi aestatem; hoc splendida orationis im i ρου fert sarier,in qua Maniliana legi mrra tribuitur honestas ae dignitas. Et eadem de causa admirabile diri potest; non quo eregrinum ct inaurito coli 'eat
7쪽
evorare secundum, in quo quςrebatur gurant huius Oratie . Hspanetreum enim Demonstrativo laudationem cr uituperationem; Iudicialia cusationem se defensione: Delmeratis uasionem se dissuasionem,tribuamus baud cubie Manilianς Oratιanis, quam in Deliberativo exere versara o endimus,flam es ero Mam ω dis fio, Id quod ex ea etiam ιntelligere licet, qubdin ea suade-νur Unum Pomprauari,abumpreterea neminem, Imperatorem esse deligendum. Neque ν'o haec eo consilio affrmauerιm quis amnino existimemgeneribus seu oratio. ni assinsutis uno eodumque sempore Laas but Ucemodi partes contineri,ac propterea Manilianam una eodEmque tempore seasionem habere ac dissuasionem: Nam - eor quidem it rem aliquam in hoc genere seuaderi, is tacite saltem aut potestate suadeaιέν altera am e can/raris.Atio ramenspectasse istos iudicauerim qui gene- i tribus iugulis binas constitvreuo/partes: nimirum Deliberativa vel certe Delibe
reastaequus Aasue dissuadeat,in Deliberativo versari. Id quod in Iudiciati quoquese emonstrativo cernisurinam arcusatio G defensio non ideo Iudiciassigeneri tribuuntur quod qualibet huiusce generi/ Oratio is accusationem ae defensionem habeat,sed quia dum unus accusat,alindefendit, peraeque accusastis ac definissa adiudiciale reuocatur. Atque i m ne longum faciam de laudatione ac vitupeis Desne, rationedicendum es. Finis uerberit utiliras. MAristoteli credimus Deman Arativo generi bosos ac iuvisuri spectanda es: Iudiciali iactula, iniustitialieoberari urilitas ctistrimentum.isa quidem qui laudat,honestate,qui uisuperat,t vitudinem, spectat, qui uero a Uat inlumitam, qui defendio iustitiam se AEquitatem rimum quisuadet utititatem, qui dissuadet detrimenta. E/qunish γectas in Detiberasiuo gener pernenda non ell, quin, si cum utibiare eoaiactast, plurimum c/ηfert ad suasionem,aegre tamen aut nunquEquicqu Madeas quod careat u/iluau,strasenim υπ0opuia qui honestatis aculeos uix flentis,atque utilia te uel maxime ducitur. Tam i si istad e/iam curabit bonus Orator,ut quavis uri Atatem proponat populo duxissuadeat aliquid haud tamen praes erat eum utilatari Iovias tr duere qua honestari. Cerae M.Tustius et si ex uectigalibus se,ubacis nia alisqse detrimentis ducit argumenta quibus Auditores adbestum suscipiendπαι ad cat,interim iamensignificat populum R. seisie semper appe/entem gloriae: progori. se dignitate grau lima besta seuscepisse: proindeque nune non sine dedeeore ra x ptas a Mithridate laturias dissimularepo ia ut utramqu/ ese honestatis drutilisatis uelut ara eputi R.animis admoueae is eos ad stuFuscipiendu incedat...i . De quarto vitem,έoceu de tempore,nihil est quod dubi=emus.duenam Eloquem ias Dociores Iudiciati poteritum tempus auribuunt, Demonstrati.opraesens, f-νurum Doliberativo, satis constat Maniata-de re futura disiceptare, ac propterea futura tempus oectare. Denique dubiιari aidem inum iure prς terita iudiciali,
presens Demonstrativo,tribuatur. Cuenim mortui Iaudentur,quidni DemonUransopVteri u concedatureaut eur in accusationepotius se defensione, quάin laudarione or virvera tene,res ante cyς ,πHeontra in laudatione se nisuperatione res prcsentes, pectenturZ in Deliber aluo cert dusitatio Oxitur nulla. Tametsi creHiderim Iudiciatisrs τινι tu tribui,quod reuerasseranq; resperacis uocentνr in tu . dicium, Ocrale
8쪽
sarricidio verbigratia vers. γυρ δε erit,aec abitu acile. qua no effquod insiciemur virνnquet' s in utraq;gener ρectar posse populari tame moreor modo: namphsice ιeπαν existit nullum aut assumipercommode: tam enim qui accusat,quamqui laudat re/-nteacta eust e n memori utaras etia interdum informat coniectura. His in Deliberatiso quo e genere,cui e controuersi mrarum tribuitur lepus,licet quoquomodo is praesens assismere es praeteritu Praestra quia aegre υnquam comovi sententiam dicas o con ucapias de resetura nisi r=fentes diligenter explores. Itaqι Mithridatisfacta,vires cst id genus alia Ciceroni specI adaeranι ut prudens consibu daret. Praeterisu quia res antracta sun Hur rum imagines est ex la.Eι hac de causa istoteles in primo libro Rhetoricora iubet vi qui ιn ritiberatiso uersatur genere antiquitatis monumeta exploret diligenter. Arauid depostremopsane auditorum animi huc Aluc impellendi prout ceciderit commodius 2 ideo non una interdum sed varias assectiones excitarepr M. Sertamen inritiserativo spes maxime est excitanda uadeamus: reformidatio ac tiamor si dissuadeamus.In Iudicialisaaitia se clemetιa uitiasaccusemus, Clemen ε ita si deuendamus.in demonstratiso autem,quanta nihile I deoberandum aui disceptandum orie de Oratoris facultate se eloquentia iudiciam aliquod si ura emoluptatem in primis excitare se admirationes vituperemus indignatio ε pira vixerim stomachationem. Ita quidem Maniliana versatur in genere deliberarixo habet suasionem proponis i utilitate: etsi non spernit honestate, unumsutura spectat rempus;deniq; movet adopem,quemadmoda in progressu constabit luculeur. Nunc hispositis se candriiutis ad Maniliana Exordium aggrediamur qaad shui modi.
Vaηqua mihisemperfreques conspectus vester multo iucundissimus,hic aut locus ad agendum amplissimus,addisendum ornatissmus,est visui
Euιrirem tamen horaiatu laudis, quisemper optimo cuiq; maximὶρ tuit:non mea me voluntas,sed mea vita rones ab ineunte aetate suscepta, prohibuerunt. nε cum antea per aetatem nondum huius authoritaten gui contingere auderς,Eatuerem; nihil huc,nisiperfectam ingenio, taberatum industria, afo ferri oportere:o ne meum tempus amicorum temporibus t semistendu puta-ur. ita neq;hic locus vacuus unquouis ab ijs,qui vestram causam defenderent: O meus labor inpriuatorum riculis cacte inte 'riversaιus,exvestro iudicio fructum est amplissimum consecutus. na cum propter dilatione comitiorum terprςtor primus centurνs cunctis renunciatu um Deise intellexi uirites, sequid de me iudieareris, quid alijs praesiri retis.Nuccum o authoritatis in me ram sit quantum uos honoribxs mandandum esse uolusis, o ad agendum cutiatis tantum, quantum homini uigilantiexserensi usu prope quotidiaxa.dicen.li exercitatio potuit asserem certe se si quid et dicendo constjHρρ m,
9쪽
onendam ei quoq;reistuc msuo iudicio tribuendti esse cen . . rani. Atq; illud in primis mihi Dudum iure esse video; quodin hac instita mihi
ex hoe loco ratione dicendi, causa talis obiasa est , in qua oratio nemini de Me ρο- is Euodum in enim de Cn. Pompe singulari exinuque virtute huius autem orationi ijcitius est exitu, m mam principium inuenire.itaque isthi non laeto copia, quam modus in dicendo quarendus est,
Expectet facile quispiam ut principio Manillanam in sitas partes distribuam. Ego
vero partitionem affhram nullam , nisi qRR buto tioni cla m caeteris est comunis ac propterea illam in Exordium. Namtionem, Consirmationem, Resutationem, xpilogum distribuerim. Id quod co accidat utilius,quod hine licebit pro singulis huiusmodi partibus praecepta in medium afferre ex Aristotele&M.Tullio: tum eadem praecepta ac documenta ex omine in didesti Manili tite partibus agnoscere. Na quod M. Tullius deinde tripartito videturmationem distribuere, ac prilis de genere belli, tum de eiusdem bςlli magnitudine ad extremum de Imperatore deligendo dicedum
proponere, id vero non tam ad orationem pertinet uniuersam quam ad Confirma . ionςm,quemadmodiam constabit suo loco. Sed ia ad Exordium redeo: quod fine tu. her, Auditores,crasso filo prius leu pingui Minerua pςrtexere, tum sibi illius paulo de explicatius. Vt enim pjctores quod fingere moliuntur, adumbrant prius, tum vero eoloribus illustrant, ita mihi adumbrandum erit prius Manilianum Exordium, tum si is veluti coloribus ac luminibus illustrandum. Ergo praesens Exordium est bipar titum: prius enim docet cur factum sit ut ipse qui nunquam antea ornatissimum locum illum, hoc est Rostra attigerat, sed in foro de Iudiciis, uno verbo in priuatis causis versari consueuerat,nunc repent.. quas mutato consilio, publicam causam attingat, di e Rostris ad Populit m verba faciat. Tum velo sensim indicat sibi eam causam oblatam in qua de Cn. Pompeii virtute dicendum est. Dum vero docet cur factum sit ut abstinui metabor natissimo loco illo. hoc est a Rosi risi, id sulceptae vitae rationibus acceptu m refert a quia scilicet cum antea nec per aetatem ausus esseI eum locum attingere; nec parem loco illi eloquentiam ac dicendi facultatem posset afferre; onane suum temptis amicorum temporibus & causis transsimittendum putasset. Sed cur attingere audet hoc tempore λ quia sibi accessister, pinpuli tamen Romani beneficio ι non parum authoritatis; Aedilis enim antea, tunc Praetor renune latus suerar alliquid etia ex assiduo dicendi studio collegisset eloquentiae ac facultatis. Atque hinc arrepta occasione suum consilium exponit de grato ani- mo & memori voluntate in oblata sibi causa Populo R.ostendenda. Haec est summa Exordijut crassis illam filo pertexam. Nunc paulo siubtilliis,&accur ratius explanietur,ut de admirabili illius artificio co- stet;&gemiana Exordij praecepta colligantur. Illud igitur statuatur prilis Exordium esse Orationem in quaead reliquam dictionem Auditorum animi praepar iam r. Id
quod tribus esticjas,nimi riam si beneuolentiana satientionem, si docilitatem conciliesc ut sicilicet amice .attente intelligenter audiaris. Ac beneuolentia quidem ducitur maxime a tiostris aut Auditorum studiis,ostici js, meritis,uirtutibus: dum tamen T. Ostr. citra iactantiani, Auditorum citra adulationem commemorentur. AcbenciIG- lentiae quae ex aliena persona ducitur,es regium sese nobis offert exemplum in ea oratione qtiam habuit M.Tullius ad poni asces pro domo sua, ubi sic orditur: Cum multam L. diuinitus Pontumes amatoaibusnoliris inuenta atqueinstitutasunt: tum nihil praeclarius qua γοd Ori: ue vos eosdem est religionibus morum immortalism in Summae Reis Messe volueriau, Mam uissimio clarissimi erues inti publicam ben/gerendo Fontifices religioneu inuer interpretando, Rempublieam construarent. H Cc M. Tullius ut Pontificum authoritatem ac dignitatem commendaret atque adeo sibi benetiolentiam conciliaret. At vero beneuolentiae qua . x propria ducit persona, splendidum extat exemplum in ea oratione quam habuit Pro C. Rabirio perdia ellionis recidum scorditur. Etsi Quirites non est meae consuetudinis ivia Io.tis dicendi rationem reddere qua de ea et quemque defendam propterea quod exm omuibus ciuibus Or. ia. is eorum periculus per satir iustam mihi causam necessititinis esse duxit tumen tu hae defensione capitis,famae,firtunarumque omnium C. altari' pro nendi ratiσvidetur esse officii mei: propterea
quod qua luistissima mihi causa ad hise defendendura esse MD en, eadem votis ad absolvendhm debet
10쪽
mideri. me cum a citia vetustas, tum digniras hominis,lum 1atio humammtis,tum meae vitae perpetraco uetudo ad C. Adia itum defendendum est adhortata. tum vero ut id Mutinis ξfaterem. Ialιιs Reipublicae,consulare oscium, consulam vimque isse milumia vobi cum cum salute Reipubluae commendatus, coegit. His veluti m cita iraei itis a propria perlona ad bcncuolentiam comparat a milicis Auditorum. Id quod egregie facit etiam in praesentia: Iam qui , nam vi abali ei a persiona exigat beneii Olentiam, appellat populi R. conspectum uictin paratur bedissimum, locum in quo ille conueniret sue cum eo ageretur, amplissimum ocorna e letrit , tillimum; ut nimirum grauitatem ac dignitatem populi R. Osteiadat. Et huc etia pertinet quod appellat Q rites, eorum a Romulo ri quem inter Deos numerabant, ortum indica i)S: huc quod eum locum appellat aditum laudis et huc quod ait eundem A se sis. locum optinio cuique semper spatuisse hinc enim commendat Populum R. quod alim. viros optimos complecteretur, huc quod locum illum viris optimis & eloquentiae ornatis proprium esse fatetur thuc inprimis quod ipsius Populi R. crga te merita ac beneficia commemorat: huc quod indicat se a Populo R. sic ornatum este ut reliquis ιν Ciuilitis significarit atque praescripserit,casthintegriique in foro versandum esse. His inqti am ab Auditorum perlbna beneia olentiam sibi conciliat M.Tullius. Quam eo '' dem tempore a propria quoque l)ersiona mirifice aucupatur: idque dum pudorem il-' Iesmam. mode illam, Scerga populum R. venerationem, declarat, cum non esset auia sus eum locum attingere ante maturam aetatem, vel prius quam aliqti id loquentiae
ex alii dua dicendi exercita tione collegisset,vel niti postquam sibi aut horitas accessis set ac dignitas qua deinde Populi R. beneficio adeptus erat . huc etiam pertinet quod suam ii se vigilantiam &studium amicis tuendis, exercitationem in rebus forentibus,nie morem animum erga populum R.ostendit: atque optimam de illo benemerendi voluntatem : qirae omnia sunt ad beneuolentiam conciliandam aptissima. Haec inquam: ex propria pei s maM.Tullius ut beneuolentiam item sibi comparet. Ita ut hoc
exordium beneuolentiae incitamentis sparsum sit totum. Iam xero attentionem conciliamus cum res nouas,praeclaras,admirabiles, vel et ili in Hiies,necessarias,optata ,dicendas proponimus quaeque in primis cum ipsiorum Au Μοve undeditor u m salute ac dignitate coniunctae sint. Huius rei exemplum, ne vagemur lon- V Gurgitis; esse potest Exordium deqtio paulo ante dicebam ad Pontifices : cum enim beneuolentiam captaret. continia o attentionem ut pareret, pergebat. Quodsi nullo tempo- TY hiare magna caiga in Sacerdotum TVuli R. iudicio ac testate versata est baec professitὸ tanta efit, ut exiis. omnis vipublica dignitar,omnium Cusium salus, vita libertas, ara foci Dis penates,boua fortunae,
domicilia. νestrae sapientiae fidei potestatiqueeomm sacreditάqueese videantur. Sic M. Tullius . . , qui non multo aliter hoc in Ioco, in quo causam Populi R. sibi oblatam indicar, Manilii legem significans: in qua sane id quod Auditoribus satis compertiam esse potera0 agebantur certissima populi Romani vectigalia, multorum & Ciuilina Romanorum &amicoriam, salus,libertas dignitas, maiestas. Quanquam inde etiam attentos reddit Auditores,quod ai irmat fore ut in ea cau se exultare possit oratior cum de Cn. Pompei j virtutibiis esset dicendum: erat enim Pompeius populo R. charissimus
Denique dociles redduntur Auditores, si ab initio significemus quid sit id de quo D. LM;
est dicendum, it quale sit catusae genus quae viS dc natura. iuuat etiam proponere,ac si tui S qua opus sit,distribuere breuiter tamen atque perspicue) ea quae nobis dicenda sunt. de- ratione panique tum demum dociles efficimus Auditores,cum eorum ocintelligentiam iuita- Q. inus &memoriam: quod dilucida fit ac breui rerum dicendarum propositione.sic in
Oratione pro R. uetitio . Animaduerti Iudices, omnem Acissatoris orationem in duas ditissam esse potes: quarum altera mihi niti O magnopere confidere vidcbatur, inuidia iam inueter ex M. ι
ta iudicii Iuniarii: altera tantummodo consurtu is causa timidὸ O disdenter attingere rationem ho. De scii criminum qua de re lege eu baec quassio constituta. Itaque mihi certum est hane eandem di- Rributionem inuidiae .cs criminum. sic in defensione seruare, ut omnes intelligant, nihil me necβλ2I terfuere υoluisse reticendo,me obscurare dicendo. Sic in Cir .ntiana M. Tullius. Hic vero do, ciles reddit Auditores perpaucis, cum enim de Pompeii virtute dicendum esse amr- 11-ilia mater, aiis intelligebant Manilianam legem in qua Imperator aduersiis Mithridatem na. proponebatur, et e Iliadendam. & idcirco cum non necesse haberet ObIatae causae naturam pluribus declara re,inde attentionem potius confirmauit, Pompeii virtutes de
quibus sibi esset dicendum, singulares di: eximias esse commemorano. Tametsi quo