장음표시 사용
1쪽
2쪽
N in V MAeTus iterum est innus inde ab ' illo tempore, quo nascendi conditio societati latinae obtigit felicissima. Viget, floret, societas latina, et tot periculis, non modo litteris, scientiisque omni bus, sed uniuersae Germaniae interiturum itantibus, defuncta, inconcussa stat, maioribusque splendoris incrementia aucta, fulget. Noni ignotatis, HV D IaTORES, quam turbida, quam incerta, quana functa paucis ab hinc mensibus fuerint omnia. Advolahant ad noS Musae, o arinorum strepis sedibus suis pulsae, ut in hoc bonae memtis domicilium, velut in portum, se reciperent: quas quories intuebamur , totius Periculi imminentis, longiusque dima A a nantis,
3쪽
nantis, tristissima argumenta oculis cernebamus. De eo quidem certi eramus, nostras terras, non aeque ac alias bello
esse deuastanos, nam illud singulari principis nostri septemtia iam erat mutum : turbae autem ac calamitates, quibus hellum adiacentes quoque regiones obruere solet, an expς' riundae nobis sint, de eo maximo inee: a. Quodsi itaque, recurrente isto die, quo nata primum ac dedicata est soci ras latina, pietatis quoddam munus esse duxit, sollemnes statastis fessas celebrare, D que gratias, . quantas m imas animus capit, agere, quod norem atque incolumitatem ipsi concesserit: quanto magis, hodierna luce, hoc lanili ossicio, conuenit, qua terras nostras, licet omnia bello arctere videruntur, a belli calamitate intactas, academiam nostram ii rentissimam, societatem denique latinam, sub ipsius umbra tutam, ac secura quiete perfruentem, Conspicimus. Tantus est sumini Numinis erga litteras bonasque aries fauor, tamque prouida in rebus disponendis, ac coordinandis cura, Vt, quum Caeteroquin, Vt aqua ignem exstinguit, sic Martis saevitia Musas perditum it; hoc tempore, insolita et ina dita prope ratione inter media arma incolumes manserint. Non autem reconditae sunt caussae, quare Deus singulari curae sibi habeat honestas artes, sed et omnium aetatum exemplis compertum, et hominum sapientissimorum iud, ciis comprobatum est, humanam et diumam sapientiam tam arcto jnter se vinculo contineri, Ut aut nunquam, vel ram, una sine altera floruerit. Nam etsi quidem diuiniores litto erae sibi ipsae sufficiunt, ac propria tua luce radiant; tamen quum obsita ac circumsepta tenebris sit mens nostra, ad has aispellendas adminiculis quibusdam opus est, praesidiisque Ceriis, ne dispulsae tenebrae mox reuertantUr. At quorum ministeris uterentur diuiniores litterao p Vt erroris et impietatis praesidia a salsa sapientia, artibusque vitiatis petum tur ; ita aries bonae verae sapientiae, veritatisque diuinitus traditae, adminicula sunt. His illustrari, his ex sacris litteris
erui, his aliis tradi vult. Quod, ut dilucidius cognoscatis,
4쪽
AvDITOREς, percurrite mecum, si vacat, temporum superiorum memoriam, et quibus praesidiis profligata sint errorum monstra, quibus veritas, diuinitus data, contaminata erat, apud animum cogitate. Non potest non vollis admirabilis illa , ut omnium saeculorum, Omniumque gentium praedicationc dignissima, rerum sacrarum in melius conuersio in oculos incirerere, quam vir, ut credibile est, diuinitus excitatus, LVTHERUS, non modo primus tentavit; sed p Rea incredibili suecessu feliciter absoluit. Quibus enim rebus a tot improbissimorum hominum mendaciis, Daudibus, atque commentis, non animis, sed dominatui in animos, pro facientibus , repurgata est religio p quibus rebus oppugnata est romani praesulis immanis potentia, durissimumque i gum, quod ceruicibus nostris imposuerat, excussum p Numarmorum vi superatus est romanus praesul p num belli fori nae cedere coactus cst ρ minime. Opibusne res eo deducta est, an auro argentove animi corrupti sunt, atque Montifice abalienati p nequaquam. Erat enim LuTHERus, ab his Omnibus imparatissimus, monachus, homo inops atque estens. Quid igitur in illo reperiebatur, quo' tam admiranda enectae sunt Erat homo litteris, honestisque artibus, probe imbutus, maximarum rerum scientia praeditus, linguarum cognitione, quarum ante eum omnes fere erant ignarissimi, imstrudius. Litterarum itaque ope usus est Luz RERus p ' ita est omnino. Vindicarunt denique litterae iniuriam, a pontifice sibi illatam, qui metuens ab iis potentiae suae, in exilium illas egerat. '' Harum auxilio, ut sol exoriens nebulas disiicit, Ut ventus aream purgat, ita errorum monstra dissipata sunt, et deturpata misere veritas diuina, repurgata,
eonses hie Viri nismisis atque summe venerabilis FRID. ANDR.
HALLE AUERI, societatis Latinae Directoris exeelIentiss Disnuari Ber, quas inscripsit: Eec a Lmber a palitioris liruraturae pano M MLvTHERus politioris litteraturae aes auri vid. si placet fratris amantissimi cIla Is T. I EN a C. EcΚΗARDra
5쪽
pristinoque nitori restituta est. Intelligitis, opinor, AVDIT κε s, s litterii, bonisque artibus tribuimus, quod natiuam suam integritatem receperint diuiniores doctrinae ; nullam harum partem ab hac laude iure posse excludi, sed potius unam alteri subsidio venisse, et coniunctas id essecisse, quod singulae, aut separatim praestare haud potuerunt. Tametsi vero haec, ut certe sunt, verissima iudicanda sunt: illud ta amen negari liaud poterit, vel maiora esse commoda, quam una prae altera attulerit, vel luculentius saltim animaduerti posse, quantum haec vel illa emendandis sacris profuerit. Quemamodum vero inter disciplinas illas, quae ad humanitatem pertinent, princeps facile locus adsimilandus est eloquentiae : ita huic quoque praecipua huius laudis pars iure merito deserenda est. Quum itaque monente isto die, qui
paucis abhinc mensibus post duo haecula recurris,i quo LV-τHERus, vir immortalitate dignissimus, mortali vitae conaditione cam immortalitate commutata, piorum acternam sedem et locum consequutus est, a cietate latina iniunctum mihi sit, ut memoriam diuuiarum GTii Elli virtutum recolam Iet cum nostra in illum pietate satis congruere, nec a nostris destinationibus abhorrere existimavi, si summam, qua LumTHERus polluit, dicendi vim, praecipuum repurgandae r ligionis adminiculum fuisse demonstrauero, Nam quum tantis illum, tamque singularibus szupra caeteros mortales virtutibus floruisse inxer omnes constet, quarum praeestam Liam, non dicam, exaequare dicendo, i d adsequa cogita do dissicile atque arduum est, nolui pictores imitari, qui, quum ingentem aliquam multitudinem hominum exprime
re volunt, nonnullorum Vultus tantum atque: Dra, multin rum summa modo capita standunt, totum reliquum CO
pus abscondunt; 1ed potius ex innumerabili Copia eorum, quae de illo dici possint, viscum potissimum detumesct δωque illud animo proponere, in id intueri, in eo mentem animumque defigere, Consultum putaui. Etsi vero, quia hanc, q0am modo dixi, Viam ingrediar, miruin quantum,' .
6쪽
quod mihi impositum est, Onus alleuatur; tamen, qutinet nusquam, nisi in LVI FIERI , aut huius sirnilis ore, par tantis laudibus facundia reperiri possit, facile mihi euenturitin i telligo, ut oratio mea longe multumque infra rei dignitatem iaceat. Connitar igirur, quantum potero, ri eo imp stas mihi partes expleuiste videar, si summi huius viri lauades, quae ob dicendi vim ipsi debentur, breui expositione inmemoriam VOBIS reuocabo, eaque, in quibuS defecero, entio herebrandi studio compensabo. - Nolite putare, AvDITOR Es, si summam in L vj ngsto eloquentiam fuisse dicam, me aut paruum, aut exile qui dam de illo praedicare, aut 9uod ad ipsius laudes parum aut saltim non multum intersit. Maius profecto quiddam est, quam forte aliquis cristimat, aliquo inter oratores loco a numeto habeta Quid enim est, cur in reliquis artibus atque taentiis, reconditis maxime atque abditis, ex omni aetatum memoria, innumerabiles prope exstiterint, qui non una aliqua in re separatim ciaborarint, sed omnia, quaecumque possent, scientiae cogitatione comPrehenderint: oratorum autem tanta semper fuerit paucitas, ut boni perditi nulli, ludi autem singusis aetatibus tolerabiles inueniantur FNihil profecto aliud hic in caussa esse potest, nisi incredibialis rei magnitudo ac disticultas. Constat enim ipse TvLLII iudicio, hoc est, Eitas viri, qui perpetuo omnium consensu, eloquentiae laude ita numeratur primus, vet ab eo nemoenumeretur secundus, constat, inquam, eloquentia ex iis rerubus uniuersis, in quibus singulis elaborare permagnum est Quid vero illud est, in quo praecipua oratoris laus posita est et sine quo magnifico hoc nomine indignus plane iudicamdus Elul, quod dicendo tenere hominum coctus possisi haerites allicere, voluntates impellere, quo velit, unde amtem velit, deducere. Haee, fi quis mana verborum volubialitate se consequi posse contenderet, aut oratione, nullo librata sententiarum pondere, ille merito unicuique deberethidibriuati Pernoscat aliquis omnα animorum motus, quos
7쪽
hominum generi natura attribuit, non ignoret omnem amtiquitatum exemplorumque vim, multis vigiliis, multo labore ac studio, haud vulgarem sapientiam ac prudentiam sibi comparatam habeat, denique ab ipsa quodammodo natura ita faetiis ac formatus fit, Vt omnia verbis apte compositis et ad delectationem adcommodatis eloqui calleat; tum demum oratoris nomen sibi arrogare, atque cum laude tueri illud poterit. Ο splendidissimum, omnique laude Cumae tissimum nomeni Cui ipsa eorum penuria, qui sustinere illaqpossunt, singularem dignitatem conciliat. Qui te cum laude gerit, eum omni destrina, omnibusque artibus politissimum esse, dubitare nequit, qui te, ut par est, tuetur, eum natura, in talibus ingeniis producendis parca, ipsa instruxisi atque ad tam arduum munus destinauit. At tanto nomine, . qui non modo Vnanimi eorum consensu, quibus, posthabi- . tis praeiudicatis opinionibus, iudicium serre licuit, sed ipsa inuidia fatente, dignior iudicandus sit, cx longa aetatum
memoria, praeter 'LvTHERUM, deprehendo neminem.
Haec, ut vere a me dicta esse intelligatis, AvDITO REs, quum ex pluribus collectim quiddam sit cloquontia, hoc loco per partes ire mihi liceat, atque nihil harum defuisse, nullam in m T HE R O requiri, demonstrare. Iisne igitur donis, quod primo loco ob oculos nobis ponamus, AvDITOR Es, iisne donis, a fautrice natura instruetius erat, sine quibus, summo li- pet adhibito labore ac diligentia, in orandi facultate ne ad mediocritalcm quidem peruenire aliquis potin Θ Sunt haec alia animi, alia corporis. Iis utitur tum ad inueniendas, tum ad coordinandas res; his Vero ad eas ita eloquendas, nonimis nolentibus etiam influant, ac motus quosdam ess-ciant, ad id, quod volumus, obtinendum, adcommodatos. Quodsi vero acerrimi atque infensissimi ipsius hostes, non denegatas ei a natura esse praeclaras animi, corporisque do tes, Iasii sunt, qui caeteroquin obtrectandi ac conuiciandi libidine abrepti, ita insanierunt, Vt apud ipsos adsectas eno miter mentiendo fidem perdiderint: dubitari prosecto non potLM is
8쪽
potest, nostrum, iis non medioeribus, sed suminis omnin raeditum fuisse. Audiamus igitur Floremundum Raemuimum ' LUTI ERUM, inquit, multis, tam corporis ouam Miami dotibus praeditum fuisse, negari non potest. Videtis hic,
AUDITORES, testimonium, quod ipsa veritas, homini malevolentiae pleno, extorsit. Prodidit enim satis Inalevolci tiam, sed simul insaniam, quum, ut monstrosae Iunctii et Cardani fabulae de natali Lu Turni die faueret, qui, en lepidas nugas i eius a religione socessionem praesegirct, in alium, quam quidem contigit, diem, natiuitatem eius audacissime reiecit. '' Ita quoque Paullus Langius, ' ' homo Cucullatus, nostrum ob magnitudinem ingenii, ae dexteritatem, toto iu be clarum fuse testatur. Non distentit Pallassicinus, ' qui ita de eo loquitur. Fuit GTHERVS acuto vividoque ingenio, propensus a Zudia litto arum. Tandem ipse quoque Mai humius, '' at hoc quis Luae ii Esto inimicior p nostrum, au- gemo Liuido, re subtili, natura facundum fuisse fatetur. Excculuit igitur GTHERus iis animi corporisque dotibus, ex ipsa sententia aduersariorum, ex quibus, quum magnos a natura impetus sumat eloquentia, non potuit non, singulare quid emorescere, si exquisita rerum cognitio his accesserit. Quid doctrinae luppellex, artiumque 1cientia, ut, quae dicenda erant, notis quibusdam distinguere ac illumireare posset, qua lis in eo, ct quam admirabilis fuit p Quae enim in diuinae, quac humanae sapientiae pars, quam, si non penitus haut rit, plane intactam reliquerit Θ Quot in scientiis ita eminuit, ut in unam harum per totam vitam omni studio incubuisse, videatur Z Num igitur plutosophiam, omnium bonarum V artium
.i . δε origine et Progressia haeresiam Lib. I. Cap. V. verum tale nomen est Ludovico Richeomio. cons. Is AACI MALLEOLI Soranio de genitura Lu Tngati At
9쪽
artium procreatricem, eloquentiaeque in primis salutarem attigit 3 Non solum attigit, 1ed solide eam perceptam tenuit, neque eam modo perceptam habuit, sed etiam a Getis lino- .lasticorum ineptiis purgauit. Haec eum docuit; quae Pro tanda suscepit, acute circumscripta conclusione conficere, in huius ossicinis didicit, audientium intimos sensus perer Etare, et quasi gubernaculo quodam linguae, arbitratu suo impellere. Quanta praeterea diligentia, quantoque studio
praestantissimorum auctorum monimenta peruolutauit, et quantum hinc praeclaristimatum rerum verborumque adpae
ratum consequutus est y Quid de insigni eius in historia poritia loquar 3 quam tum 1acram, tum profanam, tum vel rem, tum nouam ira excoluerat, ut in succum et sanguinem conuerteret, hoc est, rerum exempla ac imagines, morumque regulas atque praecepta inde desumeret. Quid igituri mirum, si quacunque de re dicere ingressi is esset, optimis et adcommodatissimis exemplis, ad confirmandum id, quod volebat, nunquam non abundaret 8 Quid mirum, si ii utatae quadam dicendi facultate, de obscuris dilucide, de confusis ac perturbatis, ordinatim, ac disposito, de dubiis enucleate dissereret, quum mirificae indoli tam admirabilem rerum ricopiam adiunxerit 3 Etsi igitur ex iis, quae hiatenus prolata a nobis int, summam in Luet ii Esto fuisse dicendi vim acrcopiam, manifestum satis atque planum esse cxistimo: non tamen abs re futurum opinor, si illud testimoniis quibusdam Confirmabo. Commemoratu dignum est Philippi Melanchthonis de eo iudicium, perspicacissimi sane harum rerum aestimatoris, quando eloquentiae, inquit, ipsius perpetva monimenta exstant, quae par fuit haud dulio iis, in quibus oratoria summa fuisse exi latur. ' At forte ami- eitiae hic plus tribuendum est, quam veritati. Prodeant igitur ipsius inimicis Inni. Pallassicinus '' de epistola quadam Luru Eni iudicat, cunctis eam artibus scriptam eo, quae δε- . cet
10쪽
rat bominem vera eloquentia. ' Et quid maius aut lucule tris Varillasii '' testimonio esse potest, quo inuiciis procul dubio LvTHER v M ornat, quando perfectissisa, inquit, in eo. erat eloquentia, ratiouis humanae ro re detexerat, voveratque . aditus, per quos peΠetrari posset. Nulli auditorum affectus, . tam varii, aut tuaequales erant, quos non indagaret, et sta e
aut excitare posset, prout opus esse putabat. Et quot his alia. quae huc pertinent, addere possem, ii plura in re consella, . ad fidem faciendam requirerentur. Sed dicat sonassis. quispiam, his testimoniis fidem haberem, nisi alia multo plura
exstarent, quae non dicam eloquentiam, sed omnem prope . diuinarum, humanarumque rerum peritiam dubiam GTH . . Ro reddunt. Quam innumera his paucis obuerti possimi,. quae LVTHERUM hominem summae ruditatis, atque inscitiaec ruisse porhibent. Non ignoro ingentem multitudinem mole Canum, lunam allatrantium, concurrisse, ut quidquid possent, . quacumque ratione possent, de summi huius viri laudibus, . detraherent, quoS autem nulla. re magis, quam silentio ac con- . temtu confutandos esse, arbitror. Sciunt omnes, quotquotc rerum tum gestarum non plane incuriosi aut ignari 1unt, non veritatis studium, sed inuidiam eos armasse, aut seruilem re-
. liquis papicolis adulandi libidinem illos feroces feciste. Nola, luculentius intelligi potest, quo loco eiusmodi iudicia ii ies henda sint, quam si unum eumdemque, qui summis illum: laudibus extulit, mox summo contemtu de illo loqui audi- mus. Quid est, Pallassicine, quod loco quodam, ' in tot G- THERI Operibus, ve Unam quidem periodum iuueniri, impu- denter dicas, quae incultum ac aggrese quiddam non prae