De vita Pauli quarti pont. max. collectanea historica opera et studio Antonij Caraccioli clerici regularis conquisita digesta atque edita. Item Caietani Thienaei, Bonifacii a Colle, Pauli Consiliarij, qui unâ cum Paulo 4. ... vitae, ab eodem auctore

131쪽

ΡΑ vhi IIII. Id quid ego amplius conor a culpa praefractae acerbitatis Paulum nostrum eximere λ ipse idem disertissimus Auctor, qui haec in illum scripscrat, decennio post, tunc scilicet cu Pium Quinctu senebri oratione laudaret, visus est, prorses m lasse sententiam. Iis enim laudibus Pij Quincti

seueritatem extulit, ut easdem in Paulum Quartum optime conuenire, si liuor tantum cessct,

diffleri iam possit nemo. Tublice,mlait,quor, quantaque beneficia sin hanc Urbem, rein totam Christisnam Rempubsicam contulit Z Reuocauit meterem Ecclesiaseicam dissiplinam, quae ita nam ob sinuerat, vix, metus imaginem inveterum' tu agnosceremus. Judiciorum semeritatem, quam iam improbissimus qui aut eludere, aut perrumpere solebar,renouauito acrioribus remedi segere, hocsiculum iudicarer,propositas etiam acerbioribus

supplicist, hominum libidinem audaciam re uiti

In quo,siquisunt, qui eum,ut nimis euerum, acri-gidum culpare audeant,'ut mollis aegroti de med camentorum amaritis conquerantur, facere id non

possent,quin eadem opera re sua nequitia oeleuitate fateantur. Namsiaduersus extraneos tantam μritatem adhibuit inse aut missu remissus ais

132쪽

io VIT A indulgensfuit,tumsane hos reprehensores audiamus.

si aut m s Domi oris, se inμos,uin alienos,

sus similem praebuit, neque quemquam usique eo ca'rum habuit, ut ad eius peccata connivendum δε-xerit, fateamur id quodreses, siveritatem istam ab eximio quodam Iustitiastudio profecibam his temporisus necessariam,ac salutare uis . Haec ille luculenter de Pio Quinto, quae, Ut iadixi,ad Paulum Quartum integre transferas certe licet. O m nium eni na,quae egregie ille in chq Duerat,strenuus executor hic fuit .Verum,cum eadem ambo seuere gesserint,multo tamenPio fuit

pdiosior Paulus. Tanti est praetuisse dc fregissS glaciem primum,Tanti inquam est, sed apud homines,qui affectus suos in cosilium potius quam rem ipsam adhibent; non autem apud synceros Iudices, d veri amantes Viros. Ab hiscnim vel ob id Pauli virtus magis magisq; amabitur, quis primo enituit, quia primus claustra dissicultatis perfregis, quia aditum inscquentibus Romanis

' .. Pontificibus ipse aperuit. Hinc est,quod apud y 'ς hos syncere sapjentes, Paulus audit. e rimisaer

formator Romani cieri. f Trimus suosculopudipura deprecator, g Dimus Mypsobri Gemisomno

133쪽

Judici in 'beauctor. Sed resumamus iam histo- vi a piis. riae filum. Igitur praeclara ea quae superius narrata simi, dum ageret Paulus, totusque esset inred, mendo tempore,quod adeo turbide & calamit

se effuxerat,ecce sidus illud eximium, quod O ciduo orbi veluti quidam Hesperus illucescebat, quinquagesimo nono seperioris saeculia

no,cum moerore bonorum omnium extinctum

est. Obseruauit Panuinius, mortiseram Paulum aegritudine ex Henrici II. Francorii Regis morte, quam copiose deplorauerat contraxisse,Regni ibilius vicem se efflictim dolere dictitantem,obHinreses,turba';&clades, quae post piissimi & fomtissimi Regis excessum illi obuenturas praesagi baLEgo huic alias adiungo morbi causas ; dolorem scilicetacerbissimum,quem percepit ob An- gliam in hinesim relapsam,atq; ob acerba sunera tot Regu atq; summoru Procerum, uom pleric Christiana Remp. promouere valide potuissenti Contigit. . mirum dictu intra unius anni spatiu, Carolu V.Caesarc,Henricum II.FranCiae Regem, Christiernu & Christianum Daniae, Heleonora Francici: Regina,Mariam UngariaABonam P oloniae, Mariam altera Angliet; Periolu ite Venetoru

134쪽

Ducem,& Ferrari Hercule Tres quoque eximiae virtutis Cardinales, Polum P aetu, & Grop-pe n um ; Lippomanum denique, primum Veronae, mox Bergomi Laudatimmum Epistopum,& Paulo longe carissimum, ultimum vitae diem una clausisse,ut no immerito Fredericus Staphylus post auditum etiam Pauli IIII obitum, ad doplorandam adeo ingentem Christiani Orbis v ' stitudinem, illud Isaiae Prophetae pauerit.' Ecce Dominator Dominus exercituumauferet rusalem, Fabia validum fortem, omnem rpanis es omne robur aquae , fortem virum te murem, Iudicem re Propheta risium: senem incipem super quinquaginta , re honorabilem vultu,'Consiliarium. &c. Et vero sapientis,mo Vati, sanctissimus pontifex Gregorius apte succinuit i inquiens, m rem ut hi quiprodessepotemnissinisubtrahatur.

Dial.

135쪽

qui in eius cubiculum conuenientilina irabili eloquentia, quaerat praeditus, orati emhabuit Iapraefatus: Via uniuerse carnis in edimur,diutiuae mus, tuamste repotu simus. em abrispe-tist,primum, visirem tori enatu cogendo fusor, qua ut cy ratio postulare videretur, Halati sincommoda valetudini tribueretur: deinde vitam

sentiretur in optimo Pontifice deligendo. Tostremo Minquisitionis offlatu, quodvim,sancti mum appellabar, σνου nisi Ulamabare solica

Misauctoritatem, sis commendauit; multi p terea verbis diligenter excusando,ue topras a'nimopatresd fit. CumPansolomeus Cumam stanus Cardinalis,vir bonus spis Iacobo Sabelgo maenabassante atri moneeum selarem dicere intercaetermadmodum agia ferendum esset tantapietatis Pontificem, evoti mum tepore Christiana eripi, quo cunctis Midi spacatis in E clesiarestitutione eius opera maxime necessaria via

batur, stillico eade lingua pana, stitavitasva

cursuminstituisse,r pondit,ut quoties ex hac mortali vim ei abeundum essu, DEIvocationempropense e cundo animosissiciperes; proinde alacriter admodumsehiscemigrare rum quὸdhancDeivolun-

136쪽

ia Da Vir Amum epe picerer, tumquod eum Catholica dei de prema Deo Opt. a Gam delectum relinquerer in sinu rilisuis paniarum Regem in cuius pietate oe minute I p. Chrisianam asscin m proculdubio recreari s restituipossenon ita te oribundumeri suprema ver fuere, latus

in his , qua dicti suntmihiis Domum Dominii

mus. Hactenus exfanuinio. cui lios pauca haec quae ille omisit adit imus. Primum est, Paraliam. magnamimi demistione verborumque ambitu,

publicὰ Dei misericordiam implora G, ut in t boriose mortis agone satiscenti si iccurreret, vij Ecclesiam Catholicam magis magisque amplificaret. Altera dixisse adstanti Scnatui: Sonoe te animo fratres. Totensin Deus ex lapidi si is sum scitare filium in aha. Quo dicto praesagiisse visis est.Pium VP.Max.Is quippe fide,Religione,atq; animi magnitudine vera ruit, & eximia Abrahae soboles,& Christianoru piissimus Pater. Postr md retulere id mihi grauissimi testes) Cardinaliabus e cubiculo, Palatioq; digresiis remasisse illic ad sepulturam usq; inter alios, quatuor hosce intimos Pauli clientes Jeremiam nostrum Salodie sem,Pontifici adeo carum,ut euin sibi acubiculo intia

137쪽

rit, precesque sacras statistioris cum illo alii uta nonnullis, in secretiori Sacelip persoluere comsueuerit: Guillelmu Sirletum, quem ipse Prot

notariu secerat, interque Purpuratos adscriber meditabatur; Leonem Carpanium Somascaenu, Virum honorum contemptu & eximia charitate spectatissimulata; & Iacobum Herculanum Vaticanae aedis ut vulgus appellat Altarista, atq; canonicum. homines rerum spiritualium usu&. solida pietate praestantes: ut taceam Alphonsum

Carasam Neapolitanu & Bernardinii Scholium Tinnensem,Cardinales;qui moribudo Pontifici ad ultimum usque spiritum adstitere. Expirauit, igitur sanctisiimus Pater xv. Kat Septeb. teria VI. horaxxi. Videlicet c litus datsi illi fuit, ut Christo Domino sexta itide seria,&vigesimaprima, hoc est,tertia post meridiem , hora, prosalute humani

1uae anno LXXXIII. mense I. diebus xxv. Pontificatus vero iv.silpra mensem ii.& diem xxiv.

Porro opella haec ebc aliorum narrationibus Gde cotexta finem iamspectare deberet: dc merito scriptione defungeremur, eo vita defuncto, quei, felicissime comoriretur, aetatis

138쪽

no . DE VITA . scribimus. Atunum restat praeterea exponereo quinam fuerit bonorum sensus nam improboruperuersa iudicia nihili facio de tanti viri nobis Orepti vita atq; gestis. Porro etsi equidem multos huc adducere possem eius a funere laudatores, talegi tamen hos paucos idelicet illescam, Firmanum,nauium Ligorium Carasam, illum Hispanum,hos Italos, in ipsis etiam post Pauli obitum exortis turbis stantum veritas potest sanctissimi Pontificis laudatores. Primum igitur esto Gomzzi . etsi Isscstartestimonium. mmcipse m7uit,anno CD. LIX. obiit summiu PontifexTau IV. Ortus enis, utpote qui lxxx I v. annum attigerat, Porro Uiusit eummo seo tempore quo cautius quam initio Praesulatinincessi π. Pom cum uos propinquos aliosique homines,qui sincaute siderara uaquedomo ab

tui uidomuirepurganaia,puniendis publicis 'di fleribui incumbis c. ocircasmoniacos, mulierosis, eae eiusmodi hominura uiem coercuit: in i s vero eos maxime, qui eposteram Venerem emercuissem Bas hori 'mplureό viro femina ue

139쪽

imi irassi voluit. Taedagia tributa multa, quaeipsi, is propinqui perpera uadenti tu indixerat, postmodum yonte abrogauit. Totus denis fit im ormari Orbe,abolendis vitise, praui qua imrepserantconsuetudinibus.Jam vero 'a,qua decrepitus egregie insiluit, multis ante annis, facere carpisset,profecto se ipsi eptaad finem perducere potuisset, spracessimi mi Pontificis tuti de tanto πλνο credi fiat munia absoluisset. V autem Udeeos raripotueriti facit vita eius inculpate ad ob tuno peracta. Verumtamen illudomnino in quisque fatebitur, neminem eo consantiore unquam extitisse

intuenda asserenda Eccusiastica libertate. Idvero aliprospere tigit, quo orumpropinquorum, qui

apiast nimium potuerant,artes atque ingenia mature cognoueri seque ist renueextricauerit. Felicis usam virum que non ante racorripuit,quam

se hortatore atque auctore,videritinita biis foedere intersummos Christianos Trincipes concor mae Rempublicam Chriatianam undiue antea diuex tam, alis belli tumultibus)pacatissimam: scilicet, issic denique ranquiliato orbe, Religionis tu pro moueri,s Oecumenicum concilium, quodiampri-im carptu uerat,poetasolui.

140쪽

nonnullis,quae de Paulo narrat,errasse, no miror. Excusat eum loci longinquitas,si rerum,quae Va- ani parietesclauderent, non filii calictissimus.

Itaq; quod alibiicripsit initio Pontificatus,Paulu sumptuosissimacelebrasse couiuia, nihil pristinae moderationis retinuisse, & id genus alia i quae culabe tanti Praesulis posteris legendatrasinint, non magis vera sunt,quis id quod ipsemet ait, illum Benedictini ordinis extitissα Ista equidem nihil

est quod consulem,adeo ex se sunt decidua. Eti suim vivunt Octavianus Crescentius, Romanus eques, ornatissimus; Vinccntius Bragadinus V netu'Tiberi Crispus,sitq; integerrimi Testes, Pauli IV.familiares,qui ingenue testantur, quaesciborumpamus ille Pontifex, quam praecipuus adstriistimoris Auctor extiterit. Extendebat quisdem interdulongiuscule suaprandia Paulus pr dia inquamn ardenim aut nunquam cςnabat sed bonam partemeris temporis in habendo serini culos ad astates de rebus i iis,vel cum Sideto illo magno de sacce scriptura: sanctorumq; Patrui socis disiciendo, lebat insumere.Ipse aute e mota ferculis licet multis onusta, unum sibi tantunia