Institutionum iuris canonici libri quatuor. M. Antonio Cuccho iurisconsulto authore. Nunc primum a mendis pluribus, quibus in prima impressione scatebant diligenter purgati

11쪽

sacramento paenitentiae . Sacramanto Eucharistiae. Sacra mone. vi. Gamento ordinis.

Sacramento matrimonii. viis.

Sponsalibus.

Desponsatione impuberum .

Diuortiis.

conuersione coniugatorum. χθω Gradibus cognationum. xit .

Gradibus O generibus a statis.

cognatio spirituali.

Rubricae quarti & vltimi libri.

Luibus mo-crimine agatur.

Haereticis. scismaticis.

. ...

crimentaresis quaerere et uindi Q ν muris.

crimine false. xij. Diuersis delictis.

Poenis.

communicatione,

Interdicto.

12쪽

De Iure Canonico.

A NON Itutio ecclesiastica, ninii anua CO VI. m.

tinet,quam quod in diuinis scriptu inris,& legibus inuenitur:diuinae vero leges natura consistunt: quo si ut quq cunq; diuinae voluntati, seu

canonicae scripturae contrari albantur, eadem etiam naturali 1 A

inueniantur aduersa: & quaecunq; diu ins voluntati, seu canonicae scripturae,seu diuinis legibus postponenda censentur,eisdem naturale ius prieferri opor.teat.h Hoc autem vocabulo Iuris Canonici appellatur, quod normam recte&bene vivendi praebet, vel quod distortum parauumq; corrigit. nam , Ca- non, Greca vox, LatinE, Regula, interpretatur. . Constat autem Ius Canonicum, vel ex constitutionibus in generali Christianorum Concilio statutis, quas proprio nomine Canones vocant, vel his, quae a Summ.Pont.nuc solo,nunc Patrum Cardina- .lium Concilio adhibito. vel ultro, vel etiam aliquo interpellante,

13쪽

Institutionum Iuris Can o

Interpellante factis sunt, & omnes indistincte itis.c eaede em stringit.ς Quod vero in conciliis singularum pro si itu. uinciarum, aut synodis per Episcopum vocatis tu

statuitur eius prouintiar, ciuitatisve , & dioecesimhomines duntaxat deuincit. Sunt tamen & quaedam leges priuatae, quae vetodio, vel fauore alicuius speciali , contra communes iuris normas factae sunt , quae priuilegia appel-d e.regula tantur nec ad exemplum sunt trahenda

insidis.sii. Sed & consuetudinis, id est iuris illius se quos

moribus instituitur, no vilis est authorita dram pro lege suscipitur,cum nec sacris canonibus, nec humaee e.conjue'nis legibus obuiat.ς At cum legum Pontificiarumirudinis. xi. constitutio deest, nec Illa consuetudo extat, secudistin.c D. larium leges adiri post uni.fde eonsue. Hoc cuiusuis constitutionis proprium est, ut su-f ea.L ubi turis negotiis scri pia intelligatur , non praeteritis is

De Resicriptis. Tit. II.

O L E M T etiam Romani Pontifices Epistolas nonnunq; ad lites, vel beneficia subditis dare, quae rescripta a P peliantur, quorum cum frequens admodum in iure nostro sit mentio um-α Docto. hi que ius inter partes statuant, ' non ab re fuerit hoc misi. loco pauca admonere o Haec igitur prima Iex io rescriptis sancita est, ut haec conditio, SI PREC E s veritate nitantur, illis semper inesse intelligatur. Et quodcunque rescriptum causis inhibue-b eap.ii. rit cognitionem,salsi suspicione non caret. he e. ad au Nec illi rescripto standum est, quod manifestum

diminimi. contineat inconstructione peccatum. d e.ex par Literae tamen unius defectus rescriptum non vi -

e. υHIl.de tiat, veluti, si spliarunt pro spoliarunt. O figura '

14쪽

hiber primus. 7 s

t ordo autem & structura rescripsi verborum in

terpretiationem a iure accitit.ς Finge exempli cau- e e. Mosa, Pontificem ita rescripsse: si alterutra pars legi- qum time citata vos adire,aut iudῖcio vestro parere con' tempserit, vos praesetis partis probationes admitte

ne, & quantum de iure poteritis, in causae cognitione, &decisone procedere ne disseratis: hic quippe verborum ordo praeposterus est. nam cum ex re gula probationes non nisi lite contestata admittantur, ex supradicta oratione tamen mandari videbatur, ut parte absente, atque ita nondum contestata h .

lite admitterentur: sed quia hoc iuri aduersaretur, clausula illa, A N T v M de iure poteritis, s e. causeminante florem locum est transserenda post illa ver- qnae. ba, Vos praesentis partis: ut hic sensus resultet, g rQ. e

probationes parte absente accipiendas,quatenus ex ad audietia. aure liceat. t se. nu. ι .e Rescriptum per mendacium aut veritatis occul- ri .cte. μ' talionem impetratum ad beneficia,nullius momen- perlιteris. ii ipso iure censetur: ad lites vero hac arte ob- nu. 7. tentum rescriptum exceptione opposita restilen- h e.eaetexili

Rescriptum posterius priori praesertur, de quo i ripasio mentionem habet. ii & specIale generali extra ratis.6. quoquos casus antiquius praefertur, modo segnis non niam. oca. fuerit illius impetrator in eo reddendo, ubi nullum studuisti. de certum beneficium in eo designaretur, k & dummo--tiga. do in rescriptis ad lites exceptio suerit posterio- Abb. ciri opposita , eap ivtam . Qui plura contra eundem, super eadem re, ad di- nu. q. uersos iudices rescripta retulcrit, nullam inuicem l e. si aura.

habentia mentionem, omnibus uti non erubescens, e. plerunquaomnium commodo carebit. φ ea.rieter D .

Nunc admonendi sumus ius canonicum, aut cir- -. nbisaea personas versari, aut circa res, aut circa ec lesiae pra. sacramenta, aut denique circa indicia di de quibus m c. te

omnibus est nobis sigillatim his libris explican- νει - ,

15쪽

Institutionum Iuris Cano.

diimat primum de personis, quarum causa eaetera omnia ad inuenta sunt.

De ordimbusilericorum. Tit. III.

V o sunt Christianorum genera alterum quod mancipatum diuino officio, & deditum conteinplationi , & orationi a temporalium strepitu vacare conuenit: qui appellantur clerici, id est in sortem lecti . namae e.eus ' eos potissimum Deus sibi delegit. ' AIteruinge eundum . de nus si eorum, qui laici vocantur,id est,populares. praebend.ct Superius Christianorum genus in duo genera die. eisiens. ducitur . nam aut seculares sunt clerici, aut regu Mi.q.i. lares qui & religios vocantur, quia omnium maxi-b isp. a me religioni inseruire profitentur, de his infra se-Dn xin lyti paratim tractabitur. Horum omnium clericorum nouem sunt ordines,seu gradus. nemo enim potest nisi per gradu secclesiae ad summu in lacerdotium peruenire : nam ca-e e..1. de sum appetit, quicunq; ad summa loci fastigia post-αυ- ρον .sal. positis gradibus per abrupta quaerit ascensum. ς ramo.e. OL Infimus ordo est eorum, qui primam tonsuram Leitudo. liti tulerunt,quos psalmistas vocant mam & hic iure nodi ime. c. g. stro inter ecclesiasticos ordines refertur: i quare nec talii. dis i. quisquam in eos citra excommunicationis poenama cieueon manum iniuriosam iniiciet.φτingas. ubi Quatuor deinde sunt ordines, seu gradus,qui tam .ct d.A. eis non leuibus priuilegiis fruantur, & sacri sint. d. quia tamen his comparati, de quibus mox sumus quali. dicturi, tenuiores habentur, idcirco sacrorum orae c.cleros. dinum appellatione regulariter non veniunt, sed ε bigu.xxii. minores vocantur: qui sunt Ostiarii, Lectores, Exor. .e.siquis gistae, & Acholuti, quibus omnibus tua sunt munias adju dia. sigillatim divisa. ωο xυii.q. Supra hos sunt alii quatuor ordines, quos mox diita glo. cebamus,vel sacros, vel maiores appellari: hi sunt, i subdiaconi,

16쪽

Liber primus . 7

subdiaconi, qui infimi sunt, mox Diaconi, dehinc cap.nonpo- Praesbyteri ,& supremi Episcopi. explosa est enim teH.num. . eorum sententia, qui Episcoporii extare ordinem di relu. linscretum inficias ibant.t Item quamuis Vrbani se de re iudi cundi temporibus subdiaconi sacris ordinibus non M. annumerarentur, ideoq nemo ex eo ordine ad Epi- h d.cepit. scopatum eligi posset, innocentius tamen Tertius cleros. Lepideclarauit hunc quoq; ordinem sacrum esse, & ex scopus. xx

eo ad Pontificiam dignitatem eligi quem posse.s d iis. Supremus igitur est ordo Episcoporum, qui hoc . ev sci-

nomine decorantur, quod populorum sibi credito- Dre .m.quarum mores speculari debeat.Et hi in quatuor classes Elis.ui. diuisi sunt 'idelicet simplices Episcopos, Metropo- c.cteroclitanos, Archiepiscopos,& Patriarchas. n Episco- per torum. i.

pi singulis ciuitatibus cum dioecesi praesunt. distinct. Ob c tropolitani, qui & Archiepiscopi quidoq; hun c. si quii vicupantur, singulis prouinciis praesident. prouincia scopus. c. autem dicitur, quae habet decem , aut undecim ci- si inter epi- uitates. Archiepiscopi seu Primates dieuntur, μοροι. vior. . quibus Metropolitani subiiciuntur , caeterique eius mi. prouinciar Episcopi : Eiusmodi sunt Cantuarie n. ι cap. an in Aquileien. N Bituricen. & hi patriarchae interdum liqua.depriappellantur. Patriarchae tamen Dropriae sunt, il- nitet. distis .li summi Patres, qui primum poli summum Ponti- xxi insum sceni locum obtinent . Quatuor enim sunt,videli- ma. ubi gli. cer, Constantinopolitanus, Alexandrinus, Anthio- O cap. sacharnus,& Hieroso limitanus . hic enim ordo inter M saue. Ro. eos ex Concilio generali Innocentiano hodie ser- in si Oeap. uatur, quamuis olim Aleκandrino prima sedes post sancta R.

Romanum competerct. i omnes tamen hi quatuor maria eccleseodem Episcoporum ordine continentur, quamuis in extraua

17쪽

- Inmtutionum Iuris Cano.

sc. quin Quin & ipse Rom.Pont. eodem Episcoporum or- vis. Oeap. dine censetur,scd potestatem habet caeteris latiore. σον episco pr. est enim urbis Romae, seu verius uniuersi terrarum lxυii .dι i. orbis Episcopus, quamuis vices suas sic aliis im- η Felii . in partiuit ecclesiis, ut in partem sint vocatae solliciturtib. dema dinis,non in plenitudinem potestatis. ' nam una estior. o obe. a Christo ecclesia per totum inti' una in multa me-ν . e. bra diuisa.& 4 piscopatus unus multorum EpiscopaeXι parula. rum concordi.numerositate diffusus. S. quia uero Erant etiam olim quidam, qui Core piscopi dicem . 7 deprς bantur, Episcopis quidem inferiores, praesbyteris au ben. cler. , t tem maiores,dc non soluin ei uitatibus, quemadmo-hι de aeta.et dum Episcopi, sed etiam vicis praefici poterant, sed quai.ubigi. eorum hodie abolitus est usus. PI b. iis cardina latus autem dignit s,& officium est, no qua de main Ordo,' quod vel ex eo cognoscere licet cratii Carditor. Obed. nate, Episcopi nuncupantur, alii Cardinales Prae ii.no . P .u sbyteri, /lii Diaconi. nemo autem Cardinalis effi-Dm te .Fe- ςitur,qui infra Diaconorum ordinem sic quemadmoli, c cum v. dum nec quisquam inter canonicos suffragii ius ha-nerabilis nabet, qui saltem lubdiaconus non sit. me. 3 q. dab Habent tamςn Cardinales propter eius dignita-

excep. et ea tis praerogatiuam Pontificiam Iurisdictionem in ee eo secudum clesiis sibi in titulum assignatis, aliisque ipsi titulas Iandos. in subiectis, est ipsi in Episcoporum ordine coaptati non sint. x Horum olficium,& potestas est, sumnum io. inum Pontificem eligere, eiusque lateri haerere, uti Doci ' consilium suum moniti in grauissimis quibusque rub.de cOLI. ecclesiae Roma. negotiis impertiri possint . .quod ubi Fel.col. ut omnino observent, non multis ab hinc annis in. u. ut 4 bcacrali concilio Lateran sub Leone. x .statutu est ,

18쪽

Liber Primus. s

, Minc & hi fratres a summo Pontifice appellari so. ent,modo,ubi singuli appellantur Episcopi sint: si e

,S Episcopus Canonicos fratres nuncupare solet. V υ Ab. οAltera e si clericorum diuisio, quod alii officium nit. eolu.iιιi habere dicuntur, alii dignitatem,alii personatum. .de his quae: Et dignitas quidem .est Ecclesiasticarunt rerum β. a praelat. cum iurisdictione administrand rum potestas.vnde e.i insi. ubi apiscopatus licet ordo sacer sit, tamen dignitatem glο. deus. '. et tiam habet.Et hinc Ca dinales quoque indignita TCa. in vi.

. re constitotos esse diximus. in quo numero etiam ce risentur Archidiaconus,&Archiprqsbyter, Abbas , Praepostus, Prior,& quiuis collegiatae ecclesiae prR- e ecti,Mocunque nomine vocentur,omnes dignitarem hauere dicuntur. R Personatus est prirmati- ra Ab.eae via in ecclesia omni carens iurisdictictione: veluti,si multa num. quis sedent habeat prae caeteris in choro eminentem. 21 Gel. τα- . . Officium autem est ius administrandarum retum fri. deos . .ecclesiae. sinetaurisdictione. deleg.

Alii vero sunt,qui neque officium, neq; digni ta- x Akdae xem, neque personatum habent, sed priuati clerici de multa. Fe sunt, quanauis interdum iurisdMctione aliqua non ca ιι d.rub. IO. Teant: eluti simplices ecclesis Rc ores. Y Eccle- de Sel.trac. sae autem cathedralis canonici, his, qui in dignitate de benes sunt, sere cymparari possunt. R Et hic satis si di- axisse de ordinibus cleric'rum. Nunc videamus qui co ιingat. nisaddictos ordines admittere, quiue admitti possint. Ane pi defu

' De his quipoterialem habenthrdinandi , literas cominen titias, seu dimisso

a l. de re

seri hi vi. Rnies Es igitur suprascriptos assignandi pq testas penes Episcopos est, qui tamen caueant, ne in aliena rnessem salce immitant, alienos subditos ad ordines prornquere, sibi arrogantes, licentia

19쪽

. Institutionum Iuris Cano.

licentia ab eorum Episcopis non habita, nam, si hoc admiserint,totum annum ad ordines quempiam cooptandi potestarte interdicti erunt, qua re vulgata poterunt eorum subditi etiam sine venia a vicinis viii. da Episcopis ordinibus associari. R Episcopo autem quis tribus modis subesse potes , origine, sacerdotio, & domicilio. ' . b αeu nul Carterum alii pretiati episcopis inferiores tam re- ι .ibidem I iosi,quam seculares,puta Abbates, Archipresbyteri, Archidiaconi non possunt elericis subditisue suis potestatem facere alienos Episcopos adeundi, ut ab eis ad ordines promoueantur, nisi hoc priuilegium speciale eis a Summo Pontifice concessumnusiui ibi Nee ossiciales Episcopi literas commendatitiasino dandi ius habent:nisi mandato speciali a suo Ponti infice hoc iuris habeant: vel nisi episcopus in oris agae longinquis:tunc enim eius vicarius generalis in sprd Le.eum ritualibus commendatitias literas dabit . at si inter nullus. regnum si, capitulum, vel his ad quem sede vacan- . euam eo te spiritualium deuoluta fuerit administratio, nu-iinstat .mbi ius modi literas concedent. . . Ab. Praesbyter quoq; qui Episcopalem in laicos ha- -bet iurisdictionem, & Abbas Prisbyterorum ordini ubi gli. di- associatus,&benedictionis munere donatus,pollunt Hiises. Dix. psalmista, crearς- f d. e.cum Presecti locorum non exemptorum, eorumq; lo-riuitatri. i. cii ab Episcopis promoueri possunt,quorum indice g e.cu ρ- cesi resident, quamdiu ibi morantur, quamuis inde

.undum.ea. oriundi non sint . . . i. euuod ad iras Greci a Latinis,& versa vice,ubi eorum ritus dis- Diionem. de serunt, ad ordines prouehi non possunt, ne rituum temp.οri. siant commixtiones.s Sed in concilio generali In L e. quo- nocentiano prouisum est, ut Episcopus, qui varios hiam in pla linguis,& ritibus populos regit,uiros idoneos prae--ια de Os. sciat, qui iuxta eorum ritus eis sacramenta eccle-

2ί. siastica lassiciant,& diuina ossicia celebrent.*ui

20쪽

.c Liber Primus . s

At si quis tra salpinus ab Italo Episcopo ordinu consociationem postulet, no debet eum Episcopus promouere, nisi vel a Summo Pontifice spetialem licentiam habuerit,uel Episcopi,cui ille subest, literas patentes legerit, quae causam ad hoc idoneam testentur,quare ipse noluerit,aut non potuerit ad ordines petitos admittere. Non omittendum est eum, qui a Summo pontifice ad aliquem ordinem euectus sit, non posse ad sublimiores ordines pariter ab alio, quam a Summo Pontifice promoueri licentia ipsius Summi Pontificis non impetrata. non ideo tamen ordinarii subtrahitur potestati ., Episcopus autem magis proprio vocabulo consecrari dici tur,tamets& hunc ordinem esse supra dixerimu4. de quo alias.

ut promoueri ad ordines non possunt. Titi V. '

de te . ora

bentur, quibus cognitis simul intelligemus, quae admitti soleant. Primum clericus fieri non potest seruus. - qui tamen a c. i. domatre est ingenua editus, & si patrem'habeat ser- ser. non or uum, eum seruus ipse non sit,ab ordinibus non arce- dus. tur. b b e. f. eo. Item qui sunt ex fornicatione, pr sertim a prae- itu. abiteris nati, ad saeros ordines non ascendunt, nisi ut monaci fiant,vel in congregatione canonica regulariter viventes : nullo tamen modo ad praefecturas admittuntur . ς e e idψι Nec tamen adimitur episcopo facultas indulgen praeibit. di illegitimis,ut ad minores ordines,& beneficia simplicia, α cura animaru solut peruenire possint,ad , - . B maiores