장음표시 사용
281쪽
DE BELLO GETICO.Huius libri titulus variat, in antiquis codicibus, unus habet : De Bello Pollentiaco, alter de victoria Stilichonis contra Alarichum, quod magis placet, verum breuitati locum dedimus; quamuis constet id potissimum. agere poetam ut Stilicho in caelum laudibus cfferatur.
N O ST resides annos, non adeo in occulto posita sunt Mi Claudiani studia, ut ignoremus quandiu fuerit immunis a poetica prurigine. si hoc verbo in tam praeclara re utendum ait. Scripserat igitur Anno 398. Consulatum VII. Honorij de Gildonem. Anno 399. Eutropium. Anno Aoo. Stilichonem.At duobus annis sequetibus feriatus, est in hunc usque annum qui Aos. numeratur. Theodosio iuniore Augu. de Rumorodio
ΤΥTHIA D O M VS. Id est templum Apollinis quo A
non procul a domo imperatoris, legimus enim Ausustum in ea parte Palatinae domus Teinplum Apollini dedicasse, quam fulmine ictam desiderari ab eo dixerant aruspices. Ibi recitabant poetae, vide Prop. dc Horatium. - EFFIGIE Hunc honorem Statuae meruit Claudianus praesertim poematio de Gildone, cuius Basis marmorea eruta stante saeculum in foro Traiani, eam Pomponius Laetus aeui sui Quintilianus possedit, atque inhonore habuit. Inscriptio
talis eit: Cl. Claudiano. V. C. inter, caeteras.ingentes. artes prς. glorioliis. poetarum.licet. ad. memoriam. tempiternan . carmisna. ab. eodem. scripta. sussiciant. attamen. testimonii. gratia. ob iudici j. sui. fidem. D. D. N. N. Arcadius. &. Honorius. felicissimia c. doctis limi.Imperatores. Senatu. petente. statuam.in foro. Diui .Traiani .erigi. collocaIique.iust erunt. Adhqc distichon grae-
282쪽
eum valde elegans, ubi prosem , quod est smul siue una ineptulus quidam ausus erat Iim obtrudere contra fide in lapidis antiqui. I d vero tale est: Oι ει Βουγιλίοιο νοον-μουσαν Ol ρο Κλαυόῖανον Pωμη am Βρι Πλευς ε ἡσαν. quod nos post Ianum Parrh. ita libere latinum secimus: Curi ni Virgil, cui musa obuenit Homeri Roma uouetstatuam Caesar uterque. dedit. Hoc verb imagins indice nullum puto extare honorificentius, neque ipse Maro quidquam tale adeptus est. Quod si quis miretur hominem AEgyptium de Latio quasi triumphum egiste sciatTerentium natione Atrum bello optum victori gentium populo vel spectante Roma, palmam eripuilla. AHENAM. Ita vet. codex, alij Amoena uno c5 sensu,quod ne retinea facit ipsa rei veritas, Aliena signa dixit Lucretius, Ahena Horatius, id est Statuas ex aere, talis etiam erecta est insigni Clauidiani aemulo Sid. Apollinari,ut ipse testatur nil vatu prodest adiectu laudibus istud Vlpia quod rutilat portie' aere meo,& pri' Annio Paulino Iun. Procos. Asiae ob merita nobilitatis & eloqui j petitu Populi R. testimonio senatus ac iudicio Augg. sed enim auro pertusa. Sub auro item decreta est Fl. Eugenio. Auro Victor historicus aenea statua honoratus est Marcel. teste. Huc etiam pertinet statua Prox resii viri magni instar colossi de qua Sardianus. υαλιο ἀ-Pωμιῖοι eo νε ηχstν GH-
INTACTI. Bella similitudo Nauis cum Imperi j gubernatione Horatius eleganti Allegoria usus est re minime dispari, cum ait : O Nauis reserent in r rete noui Fluctus A R Go. Haec archetypus nauium traditur a plerisque , huius autem fragmenta temporibus Domitiani vita sunt Romae auctore Martiali, qui ita concludit: Sanctior est tota parua tabella rate.
RU M. Apud Virgilium Pallas equum durateum vel designat vel eisingit, hic vero in fabricando nauigio de ludat, unde Tritonis pinus & Palladia puppis dicitur Nasoni, apud Val. Flaccum Pallas: Argum Volui puppim iubet. Orpheus velo Iunonem opificij auctorem facit , ac monitricem,
283쪽
ctus, voluit in dubium uocare, cum ea sit in omnibus libris &a Seruio aliisque ut supra diximus, probari facud queat, habes
φιαλἀ γ. De quibus etiam loquitur Ammianus.' AN SF IC E Roma, ita vetus cod. clarὸ ac dilucide, cum antea secundus ab eo versus praecederet oscitantia librarij, id sane viro insigniveram elicuit olim coniecturam , quae hic vi, vides belle confirmatur.' V LC E R A.Eximia comparatio&digna homine Alexandriae nato , ubi siquis studuisset, ei pro magno experimento in medicina fuit, vide Am. Marcellinum . hic vero: Parcendoque secat, placet impensius , sic Ausonius: Dum parcente manu molle olus excolitur.
VALIDA V gentem. Apud Iul Imp. in Caess gloriatur
Vlpius Traianus quod Geticas nationes omni hi bellicosissimas, de corporis viribus praeualidas quibus Zamoletis quem ut Deucolunt animam ab interitu immunem promisit) fuderit paulo minus quam quinquennio. ERGASTULA. Serui non iure militant, neque infimi Et lebe Romana seu proletarii, nisi tumultu subito. Ennius Proetarius publici tu, scutisque,ser6que Ornatur. Legimus etiam Capite censos sub Mario, sed contra morem, cingulum meruisse. Nutarchus: ἡλιν : ἄταφον Uur ειλον Vm γρα φων. Ratio vero cur soli Cives admitti debeant a Iul. Paulo reddi tur. Quod nimirum, Res familiaris obsidis & pignoris vice apud Remp. erat. at reiiciebantur Tracta de ergastulis nomina. GII OE S I. eos sane Mysos dixerim libentius ex antiquis prς-corum poetis & Ouidio apud quem: Prosuit de Myso Pelyas hasta duci. Sed quia video id vet. exemplaria, & monumenta prae se ferre, subliceo. Legimus in Zotimo prouinciam illam O. pe Stilichonis minus detrimenti accepisse. TER PECIES. Ergo triginta anni sunt cu Alarichus orbem romanum inuasit , id confirmat Prudentius au ctor elegans illic terdenis gens exitiabilis annis. η T HERNU OΤΥ L E. Hunc Alarichi ingressum describit Eunapius unde haec :-ε Θ πους Βαρζούους λων infῆλῆεν , cli σωρ ιπτ κροτου ιόχου τρήρον. Quare dixit, poeta primo conamine, quis
284쪽
vero has Graeciae angustias prodidit exercitui Getico 3 an so3 taria quaedam natio pullata velle a caeteris distincta 3 Graeculus hic profecto maligne notat eos quos alibi , lota ρω πους , , . ειδες vocat, reliqua vide si lubet. Constat autem Thermop1larum iugo mediam Graeciam dirimi, ut Italiam Apennino.' PT MERSU M. Idem Pyrenei monte* seu Pyrene quae Steph . Πυρήνη Silius ut Nympham ab Herculeaniari tradidit, undeTibullus ad Messalam qui hanc opinor domitam inter p par fercula Romanis ostendit: Tu, bella Pyrene,Testis aut Tua bella Pyrene, sed enim Princeps litteratorum docuit legendum Tarbella. Dionysius : IΠυρην ον ορος, δώματα Κελτων.
Quidam sane alios montes eiusdem nominis Germaniae vicinos
faciunt, e quibus Rheni origo & appellatio deduci videatur, vide Graecum Ep. de Caes Germanico. S A T D O O S. Ita vet. liber. alij Sardonios imperite , nam Graece Steph. recte Virgilius imo ego Sardois veniam tibi amarior herbis. Quidius dixitSardoa regna pro Sardinia. CARBASUS. Numa, auctore Floro , instituit ut ad similitudinem caele ilium siderum Custos Imperij flamma vigilaret atque huc forte respicit Propertius: vel cui commissos cum v stareposceret ignes Exhibuit vivos carbasus alba focos. Sed libros Sibyllinos squilintei erant hic intelligi docuit. Del. atque ex hoc loco discimus Stilichonem nondum illa vana sustulime, de quibus Rutilius queritur' Ante Sibyllinae fata cremauit opis.' S O 'A S. Ita ope. codex, cum in aliis. Ausonias, αHorrisonas mi illis vere, haec sane vel bene oculatis abstrusa via deantur, nisi Plutarchus antiquitatis Romanae studiosior lucem adferat, tradit vero in vita P. AEnaylii cum is aduersus Macedonas bellaret Lunam defecto lumine euanuisse , quam Romani tinnitu aeris reuocare , aut reuelare conati sint, certum est vero nubes etiam hodie compa natum quae in urbibus, sonorae dissipari, ac tormentis muralibus, vide V. Paterculum , quinimo Statius lib. vi. Era crepant frustra quae timet, at Thessala victrix Ridet anhelantes audito carmine bigas. Liuius aris cre-
. pitum silenti nocte in defectu lunae cieri docet.' O RE sub Aug. Sic habet, v. cod. at Plantini editio Orbe &alius liber Ora. minus recte, nam alibi dixit: G cnerique sub ore, M sub luce tui contingeret oris.
285쪽
G EM INLI S tyrannis. Maximum & Eugenium in dicat, legimus vero Alarichum ab Oriente cum Theodosio venisse ma gna manu Gothorum stipatum , unde ipsi Alpium iter inno
' ο D A N o. Hie Stilicho incitat suos male cunctantes, atque a fuga, in Galliam , deterrer, legimus vcro Honorium Alaricho , agros Sc prouincias petenti Galliam concessisse. --uendum est sane bono duci ne dubitantem aut formidantem exercitum ad pugnam producat, quanais Caesiui verbere conuer. sae cessantes luscitet hastae.
NIC CO NIV X. Demonstrat insignis ille dux nee suos
periculo subit alii, de Romam pro solo natali &parente adgnoscit, quare sub eius Statua argento perfusa haec fuit inscriptio: Fl. Stilichoni illustrissimo viro , bis consuli ordinario , Mag. varius ne militiae Comiti domesticorum de Stabuli sacri , atque ab ineunte state per gradus clarissimae militiae ad columen resi adfinitatis euecto, locio bellorum omni u & victoriarum, amni etiam D.Theodosi j Aug. Itemque socero D. N. Honor 1 Aug.
V GV V RIS. De horum restauratione exstat praeclara inscriptio quam referimus Paneg, VI. Honorij ubi multa huc pertinentia.
LE CT V robur. Ergo non subitarii milites , aut delacta. bello agmina, sed legiones olim probatae, a Stilichone desiderantur quare ipse paucis comitatus Rheticas Alpes transit, unde quasi curriculo statim reuertit, Romam ipsam de Honorii Imp. ab hostibus quasi ob sellum redemturus.' 4AVGUSTU ε . Pudet me quorundam huius histoliae scriptorum qui pietatis nomen ambientes,nihil minus praestite. re, Aiunt enim Stilichonem vel inuito Honorio pugnam iniisse, quam Getae si placet superis: sola instantis Palchae reuerentia
tubterfugerint, vi facile fuerit tunc non repugnantes vincere, addunt etiam quod mirere Stilichonem, Getis animo iam reuelatis ac virtute quasi rediuina, debellatum ellia, quod sane indignabatur Culacius aicbatque auctorum ingeniata conditionem esse inprimis explorandam , neque enim facile credideris Go
tho homini de luis scribenti, aut Cassio doro si scias qui fuerit, aut alii cuius nomen taceo ; in his rebus praecipuae, quanto me
286쪽
lius Prudentius noster : Dux agminis imperiique Christipi
tens nobis iuuenis fuit, & Comes eius atque Parens Stilicho, Deus unus Cluilius utrique' Rem gestam profecto viderat, inque atque Claudianus, neque mendacium coram dicere ausi
PROTI N US. Hic locus mirὸ excitat lectorem, neque puto meliores versus extare uspiam,est enim hic poeta Nili sui cantaractis uberior.
RHEND. In hanc rem D. Ambrosius tradit Rlienum impori; romani aduersum feras gentes murum esse. CONSCIA. Hic prosicto notantur aemuli Stilichonis,qui de eo multa sinistra ubique sparserant eos tamen viri reducis praesentia tacitos, & quasi exanimes reddidit
E RV M. Vide Curtium de Dario cui nihil minusquam multitudo militum defuit. at eximia Panegyris ad constatium: Magnus Alexander cum piaeter Macedonas suos cunctae Graeciae & uniuerso Illyrico innumerabilem delectum posset indicere, nunquam maiores quadraginta millium copias duxit: inhabile regenti ratus quidquid excederet. SIC AMARIS. Hic milites limitanei designantur. de quo. tum disciplina de sortitudine multa in Panegyricis. praesertim eorum qui ad Constantiniim: Obliti deliciarum circi,& nobiliulauacrorum Rheno Danubioque praetenduntur. Conquisitore sane agit Stilicho & quasTribunum per agros more maiorum. V AVIA quondam. Haec omnia in laudem Ge maniae hactenus fere indomitae, quod Stilichoni, virtutis admiratione , se placidam exhibuerit; id quoque ipsi honori est:
necesse enim tuit eam virtutibus abundare quae alienas amaue
GU IN O U M. Haec fabula satis recondita explicatur ab Higyno, sed enim vir subtilis eam tangit plenius in Notis, via de Ouidium in re simili de piscibus Glauci, lib. I 2. Gramine c tacto caepit mea praeda moueri. supra de Hippolyto egit Claud. quem Virg. ait: Paeonis reuocatum herbis & amore Dianae. A UIS. Polyidus augur a Minoe cum Glauco filio, qui ante in mellis dolium lapsus animam effflauerat, vivus sepulchrodestinatur, cui maesto, cum duo serpentes apparerent alterum occidit, alter vero occiso herba salutari vitam teddidit, cuius ope homo i
287쪽
ope homo anxius Glaucum ab Orco reducem fecit. Minit. lib. i. Anguis hinc nata per herbas fata refert vitamque. vide Dei. cui haec ante cognita. DE LECTUS. ita v. Coae alij Dilectus malunt, causa mihi obscura.Veget Vires regni & Romani nominis fundamentum in prima defectorum examinatione consistunt. non igitur debilitatos, murcbs, seruos, aut libertinos eligit & conscribit.sed veros milites. C.Th. Ad militiam nemo ad spiret nisi quem liberum Inquisitio cauta deprehenderit. M E SS OR At viri fortissimi& milites strenui, auctore Vegetio, ex agricolis etiam, minus enim timet mortem qui minus delitiaram nouit neque abs re Seneca miratur uxorem secum deliberata morte venas aperientem: Ego te vitς delinimenta docui, tu mortis decus mauis. Quinimo idem Veg. Ex agris praecipue supplendum robur militiscenset. sed alia ratione. IUVENTVS. Iuventutis nomen , iuuando pulchre deducit Veg. idem auctor dicit:.Incipientem Pubertatem antiquis ad delectum vocatam,unde & Silius: Pubescit miles castris, saleaque teruntur Nondum signatae tenera lanugine malae. sed hoc nisi urgente necessitate. aut tyrocini j causa hic vero Iuuen ius virilibus annis propior est Ar T RE M V LO S. ita vet. cod. alius: Interemulos. quod mihi suspectum erat priusquam recordarer Aus. versiculum ex Epigr. Intremulam baculo non subeunte manum. sane, Et tremulos, nil sapit.
GRAV IOR natu. Aliud est quod refert Christ. Historia
ubi: Vir quidaria venerabilis eum monuit ne talia auderet. cui Alarichus: Non ego volens Romam peto sed quidam quotia die ad me: Perge & Romam destrue. N ANC urbem. At postea Romam c pit Alariebus, vasta. uitque miserE, teste Hieronymo . hic verb zoximus ledendus erit. qui inter caetera tradit Getam dicentibus Romanis se innua meros esse & paratos ad pugnam , respondisse: Spissius foenum facilius secari. cuinque aurum, argentum,& omnia mancipia posceret, legatis qua rentibus: Quid nobis relinquesὶ Animas, inquit. IL LT RICI. antea, zosimo teste nuntiatum est Romae Alarichum relicta Epiro expeditionem parare & legatos destit
288쪽
pendiis exigendis ad Stilichonem venire. quibus ruditis Sillicho adiit Honorium squi Rauennae tenebatur odio roma Rae vrbis) deliberaturus cum eo cui vel comitibus bellum placuit. P cem vero Stilicho praeserendam cile pronuntiauit, quia revera Alarichum sciebat Honor ij picii bus adhaesisse cui serii uit Illyriam contra orieo tales. At Lampadius: Non est ista pax inquit, sed pactio seruitutis. Et vero euentuc docuit Paci potius consulendum fulisse. Sed omnia Stilichonis consilia aliorsum rapiebant inuidi.
V R B E I f. AEnigma de ambiguitas latet sub hoc nomine quod est fluuii proprium, qui in Liguria. O B SESSI. Alloquitur fortὸ legiones antea rebelles, & qui
Maximo tyranno milita uetant. eas vero Theodosius, Obsessas cum suo duce Aquileiae ad Timavum,deditione subita recepit. nisi malis Honorij mentionem heri, obsessi ab Alaricho ut alibi notamus. vide L. Pacatum de legione illa Maximi,cui pepe cit Theod. de quam blande tra alam iussit esse romanam. TECi S EN. sic optime in v. cod. cum in aliis.Tegeam inepte Tegeam que minus suauiter. Tegean imperitό. ac demiror Gis. cui Helena Hecuba. & alia ultimam producunt. O uidius: Helenam ego crimine soluo. ALA N S gentis prcclatus. mira structura de quς Helle nisinon sapiat. mendosam crederem ni optimo cod. niteretur; vir doctus libenter legisset: Dux clarus. victor tamen dixit. Benignos principum. Homero, PAc 'εάων, de Virgilio : sanocta dearum, alter codex habuit Praelatus, quod minime absurduntinam Lucanus vi. Cum duce prςlato terras atque aequora lustrat. Fuit vero ille duc Alanae gentis bello ferox , & qui Saulus opinor fuerit nominatus ε, unde quidam paupertini historici Hebraeum perhibent. Lat. Pacatus de Barbaris eiusmodi: Oresdigna memoratu: Ibat sub vexillis Romanis hostis aliquando Romanus. Gothus, Hunnus, Alanus respondebat ad nomen, alternabat excubias. BREUES artus. Hoc saepe contingit. At Pyrrhus delectori suo : Grandes elige, ego fortes reddam, iis enim ut Statius bel le sentit: Luxuriant artus,estusaque sanguine laxo Membra n tant, cum vero de Ty deo agit: Exiguus grauis olla tam en,nodisque lacerti Dissiciles:nunqua in hunc animum natura minori corpore, nec tantas ausa eii includere vires quod de iurisico nil. huius aeui principe dici queat.
289쪽
INC IS A. Ita v. cod. alias: Recis a quod satis solenne est. Sic Ouidio Recidimus prima prodixina. sed alius. statim nascitur scrupulus, precedit enim syllaba natura breuis ibat in illa sede carminis ni nil est periculi. ut infinita exempla docent. Iuvenal caput ascendere iussit. Prop. Torquis ab incisa decidit unca
GLORIA foedati oris, eleganter idque mihi renouat memoriam cuiusdam ducis strenuissimi , nequid praeterea dicam, alia vero est ratio nautarum in Batauia sui quasi ludendo, sed plus poti, tibi inuicem ora gladiolis dissecant. IVD IC E ferro, aliquando sane eo veniendum est, & quasi Martis alea subeunda ut veritas pateat. At cauendum,auctore Tacito,ne aliquod vulnus per nimiam fiduciam accipiatur, nam& modica damna famam victoriae partae lacerant.Sed neque ha.
stam abiicit Stilicho, neque proelii unius euenta pavescit. D I LUIT. Hinc satis coni j cio Stilichonem suspectum fuisse magnae parti Italiae, seu potius aulicis qui Honorio insusurra bant nescio quid de nouis rebus , quas moliri putabatur, quod falsum esse hic Alanus morte obita probare voluit. FEDI TV u robur praecipuum fuit in militia Romana, quod hic aduertere est. Stilicho autem nequis ulterius fugeret ex equo, opinor , descendit ac suam probauit in rebus dubiis constantiam. Infirmi enim est animi, teste Egesippo , lapsu aliquo summae rei dissidere, cum exiguis momentis inclinentur
23 EsCEN D I. V S. Hoc verbum satis tumidum , sed mirξ essicax quo usus videtur haud omnino dispari significatu
Seneca ad Martiam: Seianus pati em tuum Satrio congiarium dedit, ob unum aut alterum liberius dictum: Seianum in ceruices nostras non imponi, sed defcendere.
Og s S V M T O VII E. Haec videantur alicui subobscura
sed ita vet. liber quod& manu sua firmauit Cui acius. Assumto igne id est Gemmis quae vestibus assutae, aliter in excusis nempe Assumtas. I gnis autem hic pro gemmea supellectile accipi debet ex aliis locis huius poetae, ut notavi. U A L E NTI S. Ita v. codex , alias Valentes exuuias quods verum est preciosas expono. Sed enim constatValentem Imp. in tugutio vitulatum, eiusque Gazam ab Alaricho direptam, v-
290쪽
bi inter caetera poterant esse vestes regiae gemmeo sple dote quali ignitae. suleturantes, sic in Pane g. v I Honorii : Phaeton glauci sincendit amictus , & Statius : digitos incendere gemmis, vel accen i ere.
LIIII A CV L A belli. Alibi dicet Miracula castris edita.
Ni illum sanὸ puto apud alios auctores reperiri clarius aut nobilius exemplum postliminii. hic vero cognatum bellum diris, ve Lucanus cognatas acies ; quia ab utraque parte Romani elant barbaris mixti. At qui in acie Getica, non erant sui iuris.
POL LEVT I A. Vrbs Liguriae quaePtolemaeo dicitur Π o-Prudentius ad hunc locum facit, corpora famosis olim ditata rapinis in cumulos congesta iacent, mirabere seris Posteritas tactis inhumata cadauera latὸ qua Pollentinos texerui hostibus agros. IISDEM procubuit. hic versus male aberat in uno manuscri& omnibus excusis, quem suo loco reposuimus,ex alio vet. co. dice. Sed hoc ante nos indicauerat Del. vir optimus, idemque eruditissimus.
TENDERE. Sic habuit vet. codex cum in aliis Temnere ex loco forte Virgilii: Discite iustitiam moniti & non temnere diuos. At vero Tendere hic plus est quam temnere. Signat enim petere & quasi adgredi, quod voluit Alatichus, unde supra senex ille dili uasor ad ipsum: Hanc urbem insano nullus qui ma te petiuit laetatus violasse redit: nihil vero sublimius hoc opere in Claudiano facile reperias.