Cartulaire de l'église Notre-Dame de Paris

71쪽

aliquorum de predictis manumissis decedentis vel decede Cium, cujus vel quorum bona ad capitulum Parisiense devenissent seu devenire debuissent , si hujusmodi facta non esset manumissio, decanus et Capitulum Parisienso habebunt libere et quiete horia hujus escas ure vel manus mortue taliter decedentis vel deceden Cium, uosi non suissent manumissi; hoc adjecto, quod, propter hujusmodi escasuram vel manumortuam, Dichil diminuetur de dictu summa Deo aliquid deducetur, Deo etiam decanus et Capitulum tenebuntur aliquid solvere de hiis que sic decedons vel decedentes debebunt quocumque modo Seu quaCum Ueracione; inino alie persone manumisse superstites doti ita hujusmodi sic decedentis vel decedet cium solvere tenebuntur et capitulum Parisiense super hoc liberare. Preterea, de predicta peCCunie sum ima Sic reddenda, et de omnibus et singulis supradictis tenendis et inviolabiliter obser- Vandis, Se obligavei unt persone predicte et on praverutit se in solidum et omnes heredes suos, qui pro tempore suerint, et quoslibet alios suCCessores suos est eos qui causam habebunt ab ipsis, et etiam quascumque possessiones ipsorum dicti territorii sive justicie et districtus ecclesie ΡariSieta sis, prostito juramento ab eiSdem, tactis sacrosanctis Evangeliis, necnon et fide prestita Corporali. Promiserunt etiam et se obligaverunt, prestito Corporali juramento, quod ea omnia et singula supradicta ut, aliis predictis, pro quibus se obligaverunt, facient et procurabunt inviolabiliter observari, non os tanto prescriptione longissimi temporis seu aliquo privilogio indulto vel indulgendo a quoCumque. In Cujias rei testimonium, memoriam et munimen, et ut predicta robur obtineant perpetuo firmitatis, presentis Scripture, ad pelicionem dictorum hominum, sigilla nostra presentibus litteris duximus appotienda. Datum anno Domini ΜCC' Sexagesimo nono, mense januario '.

Eisdem conditionibus, eodemque, ut vide- Symon, Hugo et Guiliermim, dicti Maiaves, filii tur mense et anno, manumissi sunt Henricus dictae Αalesiae, et Iohanna, sejusdem Aalesiae filia; Giroudi, major Succiaci, Helloysis, ejus uxor, 3' Egidius Helloyni, filius defuncti Johannis Ηodeardis, Robertus, Reginudus et Guill elmus, Helloyni, de Vitriaco. ipsorum ii heri ; 2' Αalesia dicta la Ala uvese,

72쪽

. Joli annos Maul in et Iohanna, HuS UXor, Petrus Charti OiS et Maria, ejuS uxor capitulo Parisiensi vendunt, pro triginta libris ParisienSibus, sibi a magistro Milone de Corbolio, canonico Parisiensi, solutis, Sexaginta Solidos PariSienses annui augmentati census, do duobus arpentis et tribus quartoriis vineae oldo arpentis undecim ei dimidio terrae arabilis percipiendos, atque in celebratione cujusdam missae, a dicto Milone institutae, assistentibus canonicis distri

Datum anno Domini MCC' septuagesimo, die jovis ante Bi aD-

XLIII.

Uuod homines de Vitriaco non tenentur ad talliam persolvendam, nisi sint homines

Universis presentes litteras inspe tu is, officialis cui te Parisiensis, salutem in Domino. Notiam facimus quod, in nostra presenCin ConStiluti,

Gai nerus I hieri iei, Petrus Anclieri, Maria relicta Henrici de Valle Capre, Petrus dictus Bonum Tempus, Petronilla filia Philippi Heloini, avo Brito, Guilleliariis de Barra, Herberius Marcelli, Johannes Choisi junior, Petrus Basiti, Johannes dictus Hormant, Odo de Villa Judea, Hemicus Bataille, Robertus Lumberti, Johannes Pallari, Guillelmus Lamberti, Petrus Baldoyni, Gii ardus Ansredi. Petrus Τοutain, Aalesia de Barra, Johannes Anselli, Reginaldus Elemosinarii, Johannes Elemosinarii, Goi ovesa relicta Guillelmi Anselli juvenis, Philippus Luisete, Agnes la Hermiore, Petrus de Burgo Regine, Aalesia cli ta la Bou hiere, Poti iis Laurencii, Vincentius dictus Imperator, Johannes de Galandia, Symon Hardi, Gai nerus te Routier, Herbertus ADClieri, Symon Ancheri, Martitius dictus Comes, Guillelmus Foucheri, Johannes Foucheri, Mariala Godύe, Martinus Basin, Petrus Ploti, Johannes Renardi, Laurencia Normanna, Gregorius carpentarius, Steplianus Luisete, Richardus Fouchori, Matheus de Galandia, Radulphus sutor, Aalesia relicta Philippi de Cadomo, Symon Normannus, Guerinus diolus I haphente, Guillelmus dictus Imperator, Petrus de Barra, Nicholaus dictus Cham pion , Martinus Guiberti, Johannes Anglicus et Johannes Guerint, hospites capituli Parisiensis, apud Uuriacum, in terra ipsius capituli, extra aliam terram ipsius capituli que est ad opus horarum ipsius ecclesie,

73쪽

Commorantes, RSSeruerunt quod, cum id in capitulum peteret talliam ab ipsis hospitibus qui lamen Don sunt homines sui de Corpore, Ut

dicebant, quam talliam idem capitulum dicebat sibi deberi ab ipsi

hospitibus, racione domorum et hostisiarum quas habent in prosata terra ipsius capituli, extra aliam terram ecclesie Parisiensis, que est ad OPUS horarum, ut predictum est; tandem idem Capitulum, utilitate sua et hospitum predictorum considerata, ipsos hospites et eorum SUCCOSSores, qMantum ad dictas domos et hosti fias, ab omni tallia, quam idem Capitulum posset petere ab eisdem hospitibus et eorum heredibus aC SICCessoribus eorumdem; qui tavit et omnino dimisit, et absolvit in perpetuum ab omni tallia possessores dictarum domorum et hosti- Siarum, exceptis hostistis hominum ipsius capituli de corpore et hostisiis

Gai nori de Parnis, Philippi de Challiaco, Johannis Comini, Guillelmi Commi, si atrum, et Anselli, filii quondam destincte Johanne, filio quondam

destincti Ogeri lathonii, in dicta terra ipsius capituli, extra aliam terramque est ad opus horarum, exi tentibUS exceptiS, pro Centiam et octo libris Parisiensibus eidem capitulo sol ulis et traditis in pecCunia munerata, ut dicebant, salva tamen et retenta eidem capitulo tallia pro domino rege, quandoCumque eam fieri conligerit, per ipsum capitulum levanda et accipienda a dictis hospitibus et heredibus sive successoribus eorumdem, usque ad Summam sex librarum Parisieti Sium et non Ultra, quo- cienscumque eam fieri vel levari contigerit; salvis ociaria et retenti

eidem capitulo aliis redditibus et juribus eorum in eisdem hospitibus

et hostisiis et aliis honis eorum; hoc eciam Salvo et retento eidem capitulo , quod, Si predicti hospites Vel eorum heredeS aut possessores dictarum hostisiarum se transferrent aut morarentur in aliis villis seu territoriis in quibus capitulum liabet talliam, tenebuntur nichilominus solvere talliam, sicuti alii villarum seu territoriorum in quibus morarentur. Quas sex libras Parisienses ol non ultra, pro lallia domini regis, quandocumque eam fieri et te ari contigerit, promiserunt dicti hospites, fide data in manu nostra, se soluturos et redditurOS, Protit SVPerius dictum est; et, quantum ad Omnia et singula premissa tenenda et inviolabiliter observanda, se Qt heredes suos et poSSessores dictaviam domorum et hostisiarum aC ipsas domos et hostisias Obligarunt, et nunc obligatos reliquerunt. In cujus rei testimonium, Sigillum curte Pari-

74쪽

20 jan. I 268. Aug. 1255.

Siensis, ad Peticionem dictarum perSOnarum, presentibus litteris duxi

uitis apponendum. Datum anno Domini MCC' septuagesimo secundo, mense januario.

Michael, major de Laiaco, a capitulo Parisiensi tria et viginti arpenta terrae arabilis, in territoriis Laiaci et Burgi Reginae sita, ad frmam recipit; promittitque se septem solidos PariSi enSeS pro quolibet arpento annuatim, ad Opus horarum

.... Datum anno Domini MCC' LX' septimo, die sabbati ante festum beati Vincentii. XLV. Manumissio Stephani. filii Stephani I 3berge, hominis capituli de corpore. Omnibus presentes litteras inspecturis, officialis curie Parisiensis, salutem in Domino. Notum facimus quod, in nostra presencia Constitutus, Stephanus, filius Stephani dicti Τyberge et Lalesie ejus uxoris,

recognovit et Consessus fuit se esse hominem de corpore et de manu mortua deonni et Capituli ecclesie Beate Marte Parisiensis, ac dictos parentes ipsius similiter. Asseruit eoiam et consessus suit se esse manumissum et datum libertali a dictis de ano et capitulo, in modum qui sequitur : Videlicet, quod eisdem deCurio et capitulo honorem et debitum reveren iam exhibebit et ea que solent liberti patronis suis dehoro ;et quod clericus erit et in clero morabitur, et, quod si contingeret eun- dona Stephanum ad nuptiaS impoSterum con Olctre Vel tonsuram clericuloni dimittere, quod ad Statum Pristinum revertetur et erit homo de corpore dictorum decani et Capituli, ut ante manumissionem huiusmodi erat, predicta manumiSSione non ObStante. Voluit insuper et concessit idem Stephanus, Spontanea Voluntate et eli Certa sciencia, quod nullas possit letiere Seu petere Vel emere poSSessiones aliquas, jure proximitatis parentum Vel ConSanguineorum suorum, dummodo fuerint condicionis et de manu mortua ecCleSie Supradicte, per emptionem Deo eciam per quemcumque alium Utulum sive modum, nisi de licencia obtenta a Capitulo memorato. Et promisit idem Stephanus, fido in manu Nostra Prestita Corporali, necnon et prestito juramento, tactis sacrosanctis Evangeliis Coram nobis, quod Contra premissa per se vel

75쪽

Per alium non veniet; immo ea omnia et singula, Si Cut SuperiUS Sunt expressu, tenebit et hirmiter observabit. Promisit eoiam idem Stephanias, sub fide et sacramento prestitis ab eodem, qMod aliquem hominem dicti capituli, vel alium existentem de jurisdictione ipsorum, non vocabit Deo trahet in jus, per se vel per alium, Coram aliquo judice, nisi prius petita licencia a capitulo et obtenta, vel nisi dictum Capitulum existeret negligens in justicia exhibenda, et quod alicui actiones suas non Cedet contra homines de corpore dicti capituli seu ecclesie, vel contra alios de jurisdicti otio ipsorum. In quorum omnium tOStimonium et munimen, ad pelicionem ipsius Stephani, sigillum Parisiensis curio duximus apponendum. Datum anno Domini MCC' quinquagesimo

De tribus modiis bladi quos dod runt oxsecutores Petri Iuvenis, ad opuS horarum, Jan. l259. de v modiis quos habebat apud Layaeum.

Universis presentes litteras inspecturis, ostii Cialis Clarie Parisiensis, salutem in Domino. Notum saCimus quod, in nostra presenCin Constituti venerabilos viri Hamericus cancellaritas et Henricus succentor ParisienSiS, DOCnon et magister Helyas de Caturco, canonicus Parisiensis, et dominus Guerinus, presbyter beneficiatus in ecclesia Parisiensi, exeCD-tores domiti Petri dicti Juvenis, quondam canoniCi PariSien SiS, Voluerunt et CONCESSerunt, tanquam executores, quod, de quinque modiis bladi quos dictus dominus Petrus acquisierat, ut dicitur, apud Laiaciam, tres ex nunc imposterum habeat eoClesia Parisiensis et percipiat imperpetuum, ad augmentum distribucionis horarum ; alios vero duos modios habeat eadsem ecclesia ad eundem usum et percipiat imperpetiatam, post

de sessum Giroudi, clerici quondam domini Petri predicti, cui predictus dominus Petrus prefatos duos modios, ad vitam ipsius Giroudi, dicitur

legavisse. Pro ista vero ConcessioDo ab eisdem executoribus eid mecclesie Parisiensi, sicut supradiolum Est, facta, voluerunt ipsi executores et orditiaverunt quod ecolesia Parisiensis talia subeat onera, videlicet :quod quicumque preerit administrationi horarum solvat annuatim, de redditibus horarum consi atrie do Miraculo in ecclesia Parisiensi, infesto Purificationis beato Virginis, soxaginta solidos PariSienSes, ad Opus

76쪽

distrihutionum inter Consi utres dicte consi atrie et clericos matutinale, dicte ecclesie loco et tempore saciendarum ; item, et quod ecclesia Parisiensis, quolibet anno, proxima die que ad hoc opportuna erit post predictum sestum Purificationis, pro anima ipsius Petri, missam debeata Virgine sollempniter saciat celebrari, in qua canonicis et m ori altari servientibus, qui pie licte misse interfuerint, cuilibet duo solidi Parisienses distribuantur, et ad hanc distributionem solvendam teneatur quicumque administrationi horarum preerit de redditibus

horarum ipsarum. Hoc autem omDia et singula supradiola voluerurat, Concesserunt et a QCeptaVerunt tam executores supradicti quam Capitulum Parisiense. ΙD Cujus rei testimonium, presentibus litteris sigillum Curie Parisiensis et executorum supradictorum duximuS apponendum. Dathim aD o Domini MCC' quinquagesimo octavo, menSe januario.

st 2 ,. De uno modio frumenti quod debetur apud Civiliacum, ad panem quadrageSimalem. Ego BerneritS, ecclesie Beate Marte decanus, ejusdemque ecclesie tolUS ConveratuS, Omnibus notum fieri , olumus, quoniam Unum mRI Sum

terre, quem Tebaldus Ovidius, ecclesie nostre archidiaconus, in vita sua, apud Civilliacum, villam nostram, in prestituram a nobiS tenet, eundem Si quidem mansum Cuidam Lepoli suo, Gii ardo nomine, suisque heredibus, post ejuSdem Τebaldi decessum, perpetuo possidendum conCedimus, tali videlicet condicione, ut idem Girardus vel ejus heredes pro eo manso unum modium si umenti tantummodo, absque alio redditu, ad panem quadrageSimalem a NobIS Statutum, eCCleSie noStre, Singulis annis, post Dominali Tebaldi decessum, ut dictum est, perSolvant. Domum quoque, viridario Sicuti muro circundata est, ad quem cenSum predictus Tolbaldus a nobis tenet, videlicet ad censum trium solidorum, ad eundem censum, post jamdicti J ebaldi decessum, supradicto Girardo perpetuo habendam concesimus. Hoc autem, De oblivione possit deleri aut a posteris permutari, Larta presente et sigilli nostri impressione firmari precepimus. S. Berneri deCani. S. Ade precentoris. S. Stephani archidiaconi. S. Τobaldi archidiaconi. S. Τebaldi archidiaconi. . . . Actum publice Parisius, in capitulo Beate Marte, Stephano episcopo anno secundo. Algrinus Cancellarius scripsit.

77쪽

Do vineis de Layaeo,

Ego II., decantis PariSienSis, totumque capitulum, notum sacimus presentibus et suturis, quod canonici qui prebendas suas habent Laiaci hominibus sejusdem ville et heredibus suis, imperpetuum habendas,

dederunt et concesserunt ad vendendum et impignorandum vinea suas ejusdem ville, sub hoc quidem tenore, quod de singulis vi earumarpeianis annuatim reddent canonicis ipsis duodecim denarios censuales et tros modios albi vini de meliori vinearum, ad mensuram et modium ejusdem ville, secundum tempus quo instrumentum istud datum est,

cum decima et pressoragio de Parte que ad predictos homines pertinet ;Deo licebit eis plantaro vites in vineis illis prioris originis, sed ejusdem

vel eciam melioris. Et, si Casu contigerit quod ille Vinee, coClione vel grandine demolite, fructum non faciant, non minuS tamen tenebuntur predicti homines ad solucionem trium modiorum albi vini ad ostima-cionem melioris ejusdem ville. Obligaverunt eciam predicti homines eisdom dominis, in Contraplegium, quecumque habent Sub eis, ut incumbant illis, si predicta sorte non potuerint, prout Scriptum eSt, reddere vel negaverint. Quod, ut robur obtineat in suturum, nos concessionem illam ratam habentes, presenti Cartula secimus annotari et sigilli nostri munimine roborari. S. H. Clementis decant. S. Roberti preceratoris. S. Mauritii archidiaconi. S. Haymerici archidiaconi. S. Odotiis archidiaconi. S. Gaionis presbyteri et SuCCentoris .... Actum Parisius, in capitulo nostro, anno incarnati Verbi MCC' primo. Datum popinanum magistri Petri, Parisiensis cancellarii xLE .

Vincensius de Barra et Maria, ejuS uxor, a capitulo Parisiensi, pro viginti sex solidis annui augmentali ceu SuS, ad firmam accipiunt arpentum unum et dimidium terrae, apud YVriacum, in censiva regis Sitae ; ea condicione, ut dictam terram in vineam redigunt.

Datum anno Domini MCC' quinquagesimo Sexto, mense octobri.

78쪽

Mart. s 258 Confessio Petri Iuvenis, quod vinee quas habebat apud Vitri non pertinebant

ad domum Suum.

Universis presentes litteras inspecturis, Petrus dictus Juvenis, Canonicus Parisiensis, salutem in Domino. Notum facimus quod vinee quas habemus apud Viteriacum et quas tenemus a capitulo Parisiensi non Pertinent ad domos nostras , sed debent post nostrum obitum sine contradictione revorti libere, pacifice et quiete ad Capitulum memoratum. In Cujus rei testimonium, sigillum Dostrum duximus litteris preSentibus apponendum. Actum ei datum anno Domini ΜCCL' septimo, mense mRI Cio. LI. Uct. 1214. CompoSitio inter Philippum Matricularium et presbyterum de iuri.

Marcelli decant, omnibus presentes litteras inspeCturiS, Salutem. No erit vestra discretio, quod, Cum litigium esset inter Philippum Matricularium, canonicum Parisiensem, ex un3 P3rte, et Matheum, PreSbyterum de Viriaco, ex alia, super mestiva mustare dicti Philippi, si te apud X vriaciam, Compromiserunt in DOS, fide interposita; et nos, cognita Veritate, tam Per consessioneS partium quam etiam per testes, receptis eciam a presbitero litteris Parisiensis episcopi et capituli Sancti Marcolli de rato, per distimitivam sentenciam diximus mestivam hospitum dicte maSure quitatam suisse a dicto presbytero predicto Philippo, quamdiu Philippus vixeret, et presbiterum de cetero non POSSe reClamare. Quod ut ratum habeatur, preSentem paginam sigillis nostris dignum duximus roborandam. Actum anno Domini

Iohannes I, dictus Teutonicus.' Hugo ClemenS.. Michael Ι.

79쪽

Cilo de Laiaco si Agnes , HuS UXor, a capitulo PariSienSI, pro Octo Sextariis et pisena mina bladi, medietate frumenti et medietate siliginis, augmentaticenSuS, annuatim solvendiS, ad firmam accipiunt duodecim arpenta terrae arabilis, inter pontem de Laiaeo et Burgum Reginae, in via de Celis, sita..... Datum anno Domini millesimo ducentesimo quinquagesimo

, ubertus do Barra et Λuburgis, ejus uxor, Nicholao, PariSienSiSecclesiae cantori, Vendunt, pretio quindecim librarum Parisiensium, arpenta duo et dimidium terrae, apud Lataeum Sita, Videlicet, Septem quarteria in loco campus de Hemoni nuncupato, et tria quarteria in loco dicto Counari Actum anno Domini MCC' tricesimo secundo, die veneris aiate RamOS PalmRI Um. LIV. Galterus POOtet, miles, et Iohanna, duS uXOr, capitulo PariSionSi, ad Opus horarum ecclesiae Beatae Mariae, Vendunt, pro Sexaginta libri S Parisiensibus, jam solutis, Octo arpenta terrae arabilis ad redditum quartarum et arpentum unum et dimidium vineae apud Laiacum Sita. Datum anno Domini millesimo ducentesimo quadragesimo nono, mense decembri.LV.Do surno de Y 1 in O.

Universis presentes litteras inspecturis, officialis curio Guillelmi sei Gar eri, at Cliidiaconorum ecclesie ΡariSiensis, salutem in Domino. Notum facimus quod, in Capitulo Parisien Si, nobis presentibus, anno Domini millesimo ducentesimo septuagesimo quarto, die mercurii ante nativitatem beate Marte virginis, Galteriis Vincen ii de 4 vriaco asseruit quod venerabiles viri decanus et capitulum Parisiense moverant Causam Contra ipSum, Super hoc quod ipse coxerat ad quemdam furnum des novo edifficatum apud YVriacum, ipsis decano et Capitulo asserentibus quod ad alium surnum in villa de 4 vriaco quam ad furnum ipsorum decani et capituli, situm apud V riacum, ipse vel alius DODPoterat Coquere seCundum Consuetudinem Francie, cum in dicia villa

Aug. 1250. 25 mari. I 233. Dec. 12495 sept. 1274.

80쪽

solus si ritus dictorum decani et capituli fuisset a tempore a Pio non extat memoria. Et juravit idem Galteriis, lactis sacrosanctis Evangeliis, in capitulo Parisiensi, quod de Cetero ad alium sui num quam ad surnum dictorum decaDi et capituli in villa de Yvriaco non coquet, asse-Dens et constetis quod non potest ire ad alium sui num in eadem villade Υvriaco. In cujus rei testimonium, sigilla dictarum curiarum presentibus litteris duximus apponenda. Sub eadem sorma jura erunt

Symon Palmeritis, Clemens Garini, Johannes l'Envolsie, Nicholaus Garini, Guillei mus Favari, Haudax, Renait de Y riaco, per litteras officialis archidiaconi Guillei mi.

LVI. i. Quod Nicholaus Cocheret obligavit ecclesie Parisiensi, pro xxx libris Parisiensibus. quicquid hahobat in decima de Colleri g.

Petrus, Dei gracia Parisiensis episcopus, omnibus presentes litteras inspecturis, Salutem in Domino. Notum sit omnibus quod, cum Nicholatis Cocheret et Maria, uxor ejus, Conseiaciente Renaldo, filio suo, coram nobis pignori obligassent magistro Alcholao de Carnoto, canonico Parisiensi, Domine Parisiensis ecclesie, pro triginta libris Parisiensibus,

quicquid habebant in decima de Colleri apud Viceor, tam in blado

quam in vino, absolutum et liberum ab omni servicio, de marcio in marcium, ad requiSicionem partis que Peteret redimendum; postmodum predictus magister eidem N. Cocheret mutuo dedit octo libras Parisienses super eandem decimam, et ita pro triginta et octo libris Parisiensibus ei est obligata. Promiserunt autem prefatus Ν. Cocheret

oi R. filius ejus, si de data, Se hoc pignus fideliter defensuros. Maria vero, uxor ipsiuS 1., infirmitate detenta, idem promisit et de garantia fidem dedit, sicut nobis fideliter retulit Doster decanus de Lonjumel, quem specialiter misimus, ut perciperet fidem Hii S. Symon vero do Villa Moisson, de cujus seodo decima movet, hoc concessit et laudavit, set de garantia fidem dedit. Guido autem de Balist, miles, Buchardus Cocheret miles, Petrus de Villers, Petrus Barguenel, Baldoinus Cocheret plegii sunt, singuli in solidum et per fidem et de garantia serenda, et quod, ad requisicionem jam dicti magistri Ν., de marcio in marcium, predicta decima redimetiar. Et, De hoc per lapsum temporis in dubium