Jo. Baptistæ Nævii Vicentini clericorum regularium presbyteri De optima philosophandi ratione oratio habita in Collegio Imperiali Nobilium RR. PP. Theatinorum ..

2쪽

FERDINANDO

MARIAE THOMASIO

Lampadusae Principi, Palmae Duci , &c. Hispaniarum Magnati.

Theatinorum ordinem in- ω π 9 gressui sum , atque ea,

Q pa*cis ante Manis e litis Dinuitus Sanctissime gesserat , quaeque copiosissime de rebus altissimis, ornatissime scripserat , ex intervallo commemorari audivi , ipsumque, non tam clarissimo Genere , optimis chrisianae pietatis exemplis ornatissimo

3쪽

natus fuerit , ut optimum , ac sanctissimum ebmendari Pstatim omni observantiae osscio erga

Nobilissim, THOMASIORUM Fam vi

tia obstringi me sensi , ut χρι boc uno m-bem banc, imo Siciliam universam beatiss-mam praedicarem, quod non hominibus modo pietate praestantibus , sed famιlιιi etiam , queis fanctitas , ut ita dicam , patrimonium eqset omnium uberrimum , jure gloriari possi. Quocirca ubi Nobilissimorum Adolescentium in Pbilos bis instituendorum caussa in Siciliam trajeci, summopere gazisus fum, quum multis de catissis , tum vero ob eam maxime ,

quο. CARDINALEM THOMASIUM bdie

natum ,'complures annos versatum e se co

gitabam ; isu si quidem evenit , ut acrius attentius de summis tiris locorum admonitu , cogitemus , quam si quando eorum ipsorum, aut facta audiamus, aut scripta legamus. Itaque nibit praeterea jam mihi optandum superat, nisi ut bujusnodi animi mei sensum, atque eam voluptatem , quam inde ce-

eram , Siculis omnibus, Tibique praesertim , PRINCEPS amplissime , manifesarem ue quo feret , ut Ur sidem , que de Cive optimo , ornati mo , in Tu ipse, quae de Patruo praeclarissimo apud exteras gentes honorifice ,

4쪽

. '' graviter .praedicant r. etiam Mque eviam g si ii a I υτ p aestaris . non ono iuvina modo, sed etiam cum celebrit4ra , .au clarissimorum nimirum Virorum primarii in bacrula Urbe ordinis frequentia , occasionem praebuit nuper a me b/bita oratio , Dei optima philosophandi ratione , quandυquidem

nullam aliam meliorem, aut mVis aptam Viarum summum laudandi opportunitatem nania cisci poteram, quam , 'Mum iis de rebus ver

ba acerem , in quibur THOMASIUS quan

topere eXcelluerit, qNam acutui MU subtiliter fenferit ,. quam v e accurateque scripserit

legerit, non novit. . Verum sy os pro meo in . Siculos scio . acstudio satis esse lidebatur, pro observantia tumen erga Te - ., suaque

exile benigne , in comitre sis arcemurus . Vehementer scilicet amas nos , atque nostra, a apud

5쪽

Angularem, quum pietatis, tum Gctrinae lamdem, qua . CAROLUS Patruus tuus major, ese IOSEPHUS magnus Patruus. Curic νmmR ularium contregationem illustrarunt, quibui , quam proximio sis , n in modo fanguinis conjιιnctione, merum etiam pietate , morum bonestate , libenter exponerem , se per Te, mihi liceret , eujus tanta est animi mod

ratio ι' us mel domesticas ipsas praeclarissimo- Majorum laudes dixerim

vix , ac nonflis cum ingenua quadam et ere-πcundiae , pudorisque significatione , audire possis . kuamobrem ne Tibi molestus videar , id tantum significabo, quod de qui , bonique faciat,

velim , nimirum ea praesertim de causa ora--tiunculam bane in tuo nomine apparere moluisse me, ut psbac compertηm babeas, bonestio res Artes , atque adeo severiores Disciplinas ,

6쪽

UAE ad bene , beateque

vivendum subsidia veteres sapientes excogitarunt, N. N. ea quatuori praeceptis fuerunt comprehensa, ni mirum , Tempori parere ,

nimis c ; quibus ut in secundis retius mo. o. derationem , in adversis sertitudinem , a que constantiam, in supremum Numen pietatem, cupiditatum coercitionem . Vir tutum denique omitium ornamenta iidem complexi sunt. . ita quo potissimum duce Rhaec omnia, sibi comparanda hominiussit utendum , Philosophia nimirum, haud

sture significarunt. Et quidem , s tales vos natura genia et M inquit Tullius tabi , . ους eam i amissaret. ει ρrespicere , r : - Μdem se optima daeo ἡ ω - etitaeonferre possemor, haud erat Iam, quod quisquamrscionem , aut doctrinam requirerest is Ium quia i xxigua d taxat uirtutumdem,na animia nostiis inseruin, ne ea prauis ma- Iibus, ct nimia errorum, quibus; obsummam opinionum perversitatem obnoxii sumus, multitudine obruerentur, disciplinavitqua prosecto fuit invenienda , quae illae tueretur , foveretque , ut paullatim adolescentia nos ad vitae honestum finem, ad quem

7쪽

quem propen natura formavit , perducerent . Ex qucr sane intelligere possu- 'mus quanti Philosophiae studium optimo cuique faciendum sit; si enim ex cujusque disciplinae materia, ratione , ac fine ejus disgnitas , atque utilitas est a stimanda, ξλ.

profecto; facultas ceteris omnibus, & studiis, di artibus antecedit, quae aptam ratio

ne bene utendi viam pandit, quae supremi Numinis notitiam nostris mentibus ingerit, quantaque ei gratia debeatur , ostendit, quae denique ad justitiam colendam, ad

tuendas amicitias, & reliquas caritates animum ita comparat, ut naturae dux , Vita

que magistra jure optimo dici possit. Itaque mirandum non est , s .il , qui Philoso- . iam quovis tempore coluerunt , adeo quum aequitatis , tum officii, ac pudoris, di moderationis amore , quae nos virtutes Dei immortalis efficiunt quam simillimos, capti sunt, ut non semel efferatae, barbararque

'nationes, non modo omni immanitate deposita, humanitatem, morumque disciplinam nosse , & colere coeperint, Uerum etiam praestantissimis, ct ingenio , α animi magnitudin vitis brevi Boruerint. At quocisum incPhilosophia laudibus exornanda squae jam cuique notissimae sitnt, tandiu lini morari Z Neque enim is ego sum , qui pro rei dignitate,atque amplitudine omnia ejus

: exploratum est, ut pluribus persequi vello,

8쪽

inane omnino esse videatur I satius est igitur quoniam Philosophiae studia, quae

nunc primum in hoc scientiarum , atque optimarum Iartium Domicilio inchoam tur , moderandi provincia mihi deman data est, de universa huic disciplinae operam praestandi ratione disserere; id enim consilii capiendum mihi censul, quum

non alia de caussa constet vos huc comvenisse, nisi ut, quae sit optima philo phandi ratio nobili, atque ingenuo Adolescenti conveniens, quamque viam ipse insistere, quave uti methodo , statuerim , cognosceretis. Saepe attente mecum reputanti quid si, cur in tanta Philosophorum copia adeo pauci fuerint,qui veritatem recte inquirere noverint, paucissimi, qui eandem invenire potuerint, occurrit tum nimia, qua veteres semper in scholis polIuerunt, auctoritas, tum obfirmata illa per tot saecula, perstans, di increbrestens opinio , certos huic scientiae fines a veteribus constitutos esse , ut aliquam iisdem accessionem fieri posIe nobis o mnino seret desperandum . Hinc scilicet factum est, ut quamplures acutissimi , atque acerrimi ingenii viri, qui ad Philosophiae si

dium quovis tempore se contulerunt , non quid de unaquaque re ratio suaderet, sed quid ab eo, quem initio sectari decreverant , statutum fuerit , investis

9쪽

sis es , nod modo Ninion , qua salta esse poterant, temere ratas habuςrint,: sed etiam metam humanis viribus desinitam se attigisse crediderint, si illos fuerint assequuti . . Ex hac antecepta animo insermatione quantum detrimenti cepe.rit Philosephia', liqud satis dixerim; etenim quum cζterae artes , R scientiae magis in dies expolirentur, no Uisque auge

rentur incrementis; atque adeo recentiores aliae, quae Ueteres latuerunt, pallimin lucem udirent, . Philosi,sthiae; iolum

adeo male consultum scit, ut ne si IIlo rum quidem viginti spatio quicqua Pr seceriti, di H quod travius est sterilior quotidie i, atque implicatior apparuerit. Neque enim id temporis vitio cun Ela evertentis, & deserinantis vertendum crediderim ; quandoquidem , ut Optime monet Vir quidam clarissimus ,,ac de Philosephia optime meritu ., tantusa abest, ut artibus , & stientiis impus al/quid asserat detrimenti, ut etiam eas de μὶ heat maxime promovere. O Qui in ruis, Iacob s 8'' inquit, mouis per omnium Iaeculor mi P . . f ιran eandem artem ,s esentiam ex-Pbistam . colentibuI , praecedentium inventis at

quid de sua quisque in Viria adjiciat,

- fesertio ma nam sibi suciat se essionem, i i ta in diei persciatur necessu es. Id quod

. -isnatim distiplinarum , atque optimarum

10쪽

artium omnium i inductione consematii Caussa itaq; retardati Philosbphiae progressus atra esse nequit, quam nimia an liquorum veneratio , a quorum semitis recedere sine piaculo nullus polle existimabatur. Quocirca qui in Veritatis investigatione alienum sequuntur judicium , cum iis mihi conserendi videntur. qui quum Ris ipsi oculis incedere possint, sponte sitia sese lucis ustira orbant, atque aliorum oculis ad progrediendum uti malunt: siquidem id est menti judicium , quod oeulus corpori; quemas modum igitur si quis oculos clauderet, aut sibi effoderet', ut ab alio duceretur, non solum rei a nihil viderest, i sed si, bilis , 2 cachinnkitai qsiam demens ex ciperet u r, ita qu i , ahd icato mentis v su , . iurat , ut vulgo dici it et , in verba Quum sape alicujus Auctoris , quiquuinque ille sit, re, id est veri- ejusque judicio omnino 1Est shbjicit , - xom qu re- nihil revera intelligere, aut judicate con ' omnibus

sendus est, proindeque Iure, di merito de' sapietiam si iaridendus. hi adimunt, Huic perniciosae anticipationi occa- qui sine ullosionem praebuit, aut ego filiori male tu licto in V ε-

debantur, petulantia , qui quum ob in- ab a iis pecu-genii tenuitatem nihil de suo depro--more dumere Posient , toti erant in aliorum ΞΠnxur Voluminibus evolvendis ; ex quibus quae ri; t spat sim , ct sine ullo ordine decerpserant, Inmt.cap. LB a me-