Relationes de libris physico medicis partim antiquis partim raris auctore Friderico Boernero ... Fasciculus 1

51쪽

GvIL. KEsΥNERo omissus, nec ab ALBERTO HALLERO in opere Boe haauiano, Methodo nempe studii med iemaculata et aucta, memoratus fuerit, nullum mihi dubium est, quin rarioribus Iibris accenseri mereatur. Non solum vero ad rariores, sed etiam ad eiusmodi libros pertinet, qui nouum et singulare argumentum pertractant. Quamobrem, ut locus ipsi in hisce speculiinibus primarius concedatur, hecesse est. Et haec quoque causa suit, cur RHo Dius illius exemplar manuscriptum e scriniis suis produxerit, et ut typis mandaretur, curauerit. Opuscinium namque, quamuiS mole paruuln, pomdere tamen maximum id esse, in praefatium Cula pronuntiat. Facta eius est impressio primum Patavii MDCLIα per SEBASΤΙΑ

NVM ELPIDIvM, cui exei plar suum e Dania transmisit RHODIvs. Non multum qui4em abfuisset, quin ista intercepta fuerit, vum sub ipso eius opere extremo . dio

52쪽

dio fata saa clauserit RHODIvS, prout ex dedicatione typographi ad Io. POMPILI v M

SCoaevM, Medicinae in Lyceo Patauino Professoreris, Videre licet. Attamen, ne FRIZIMELICAE deperiret memoria , nec RHODII tanta non explicaretur intentio incoeptum persectum est. Haud ingratum quibusdam sore censeo, si et potiora, quae in minori hocce opu- ulo. continentur momenta ipsis indicem, et deindSquaedam de auctoris vita, mune-- ribus atque scriptis adiiciam; cum sortassis . pauci sint, qui harum rerum habeant notitiam.

Quod igitur ipsum primo opusculum

attinet, omnia, quae in isto proseruntur, xiv capitibus inclusa esse, hisque et deditationem typographi Patauini, et R Η o D I r

praefatiunculam, et seriem capitum prae- mitti, sciendum est. Ipsius autem tractationis initium facit breue auctoris prooemium,

53쪽

tempore balnea metallica artificiali par uerit, et loco naturalium usurpaverit quale nunc artificium nonnullis amicis db

clare vellet, quo iuuenes se. Μedici i posterum sibi ipsis illa conficere possent.

Quemadmodum vero FRIZIMELICA

aquis metallicis naturalibus eximias in m dendo vires tribuit; dum plurimis indie

tionibus simul adimplendis inseruiunt: ita idem de balneis metallicis artificialibus ad-

serere, haecque pro illorum suxedaneis

habere non dubitat, insimulque ideo potiΩ

simum valde mecessaria ea esse existimat, quod naturales thermae in plerisque locis deficiant, et Medici aliis plerumque rem diis earum loco tunc uti coacti sint. . .

Cap. I. p. s. de aquis melassicis is genere et de ge ratisve ipsarum edisserit in RIZIME GLICA. Odore maxime , sapore et tactu ab

aliis aquis illas distingui, , et ab ipsa terra, metalla continente sub quibus quaevis χς silia cum antiquis intelli 0 suas qualitates

54쪽

et subtiliores partes, stellarum et solis in

sioni cinerum in terrae visceribus causam, cur incalescant aquae et seruentes fiant, ad-

scribenS. CVII. l. m. de speciebus quarum metallue

earum , π signis, qMibus siugula species cognoscatur , ipsi sermo est. In simplices illas

distinguit, quae unico tantum metallo im

praegnatae sunt; et in' compositas, ex db Hersis metallorum generibus commixtaS,

. ' - - . . , ' . .

ita tamen, ut semper unum metallum cete-

ris dominetur: quamuis prioribus perpetuo

quoque sulphuris quidpiam inhaereat. Ad

priorem classem refert serreas Calderianas Veronenses; in aquis vero Aponitanis, ut

et mortis aegrotorum et sanctae Helena

balneis sulphur, in balneis sancti Petri alumen , et in luto sancti Bartholomaei asphabium, principatum obtinere adserit. De aureis argenteisque aquis' profitetur, quod ob nimiam acrimoniam nullius in medicina

. .. .

si s usus

55쪽

usus sint , imo et raro visantur. Reliquarum Vero metallicarum aquarum materiam,

odore, sapore, loco, per quem dilabuntur, et subsidentia, cognoscendam esse censet. 'His praelibatis ad ipsam rem propius deuenit, et Cap. III. μιρ. inquirit, numquid

possibile sit artificio, Naturalibus aquis metasi, cis si ius parare Quamuis hanc rem in

dubium: non vocet, fateri tamen cogitur, artis opus naturae opere semper quodammodo impersectius esse, . cum aquae arti fi-

ciales nunquam pro potu, sicuti naturales, sed pro . balneis tantum et stillicidiis usur-

pari queant. IV. p. r . demonstrat, quod tutius interdum aquae metablicae a te paratae admin, strentur, quam a natu a confectae; cuius demonstrationis cardo in eo vertitur, quod illae facilius commodiusque parari in aere Puriori, quam qui in thermarum cubiculis communitur osse solet, adhiberi; et semper

pro morbi tollendi necessitate construi pos-i

simi. . . Cop.

56쪽

cap. V. p. ao. docet, quo pacto bae aquae

metallisae is genere parari debeant. Tria in

hoc opere potissimum aduertenda esse monet: nimirum aquam, quae purissima atque tenuissima sit, metalla, quae optima sint; et vim ignis, quae tanta sit, ut aqua, cui metalla immisceantur, serueat, quo hic fundi, et virtus et partes eorum subtiles in

ipsorum aquam recipi possint. Quod si vero metalla cum herbis permiscere quis velit, illi suadet, ut has prius illis decoquat, et decocto deinde sua metalla immisceat.

Cop. VI. p. aa. Ostendit, quomodo nunclrL. mum aquae sulphurae una cum berbis conficiem

dae sint ' Herbas cum sulphure coquendas,

naturae morbi semper conuenientes esse, adfirmat, illasque calefacere et leuiter eX-

siccare autumat; hinc in frigidioribus aeque

ac humidioribus malis, et his, qui ex r

solutione fiunt, aut eam coniunctam haber,

maxime illas praedicat. Si vehemenS aqua

esse debet, sulphur in quadragesima aut

57쪽

quinquagesima parte ipsi admiscet; vi vero mitissima, septuagesimam eius non nisi pa

Cap. m. p. as. docet, quo pacto aluminois Decfalsae, et ultrosae aquae paraudae sint. De aluminosis adserit, quod siccent et roborent: quare in ulceribus, hydrope, n,

mio fluxu mensium, et fluore albo illas commendat, dummodo corpus antea e 'quisite purgatum suerit. Hydropicos , et

qui humida scabie, aliisque morbis humidis laborant, salsis aquis immergit. Nitrossis

in relaxatis membris roborandis utitur.

. Cop. VIII. p. v. de quis loquitur, quae

calcem et cinerem aliment; hasque non nisi. cum aliis mitioribus commixtas, ad exsito candum, roborandum, resoluendum et calefaciendum, proponit. - - .

p. m. p.3t. de bituminosis, et bis, quae ex pice et aspbalto fiunt, agit. Ex hisce comporibus , ope cerae, lutum parat, hocque

ad contraria membra adhibeti

58쪽

me, ae reae, argenteae et aliae istius modi ge-

neris aquae in usum trabantur. Diuersus est

hic modus a priori, siquidem non decoctione, sed extinctione tantum in aqua metal-Iorum dictorum ignitorum perfici debet.

Cap. XI. p. 36. balnea ex pluribus metallis

eomposita considerat, et ordinem, quo decoquenda ista metasia sint, exponit.' Cop. XII. p. 3δ. disquirit, num in usu ba neo rum artificialium ea, sicuti in uaturalibus,

fruanda sint, et demonstrat, I quod baI-

nea artificiata mitiora sint artificissibus;

et quod omni tempore iis uti liceat ; D quod

tanta purgatio, ac in his, non praecedere

debeat, quod quispiam diutius in illis commorari possit ; s) quod etiam stillicidia

diutius, per I k. horam nimirum, usurpari

queant; et 6 quod debilitatis eiusmodi

aquis activitas reddi Possit. Cop. XIII. p. yr. edisserit, quoto tempore

aquae artificialei seruari queant. Diutius

. . ,

59쪽

quidem has, quam naturales durare, attamen magis irtasse putrescere posse, existi .

Cap. XIV. p. a. fumosa balnea conficienda docet, et duplicem modum, hanc rem peragendi , proponit, nimirum ut vel vapor humidus ab ipsa aqua ad membrum derivetur, vel siccus Vapor ex silicibus ignitis et

in aquam immersis excitetur. Diuersam utrique naturam et qualitatem tribuit, ac posteriorem pro acriori, quam priorem habet. Haec sunt potiora, quae in opusculo hocce Continentur, momenta. Vt Vero promisso satisfaciam, quaedam adhuc de ipso auctore, multis sorsitan ignoto, mihi dicenda sunt. De vita atque muneribus eiiisdem nonnulla habent GEORG. ABR.MERCRLINus in Linden. renou. p. 2δε. CHR GVIL. KEsTNE Rus im medie. Sel. Lexie. p. 3Iδ. et Cel. CHRIST. THEOPH. Io E-

P. II.

60쪽

uersitas quaedam obseruatur, ita, . ut a quibusdam loco litterae et, modo c, modo si

cinam theoreticam ibidem docuit. I v o v sΙΙΙ. Pontifex Romanus illum deinde Ro-

mam, valetudiniS tuendae gratia, ad se vocauit; sed regressus est in academiam patriam, mortuo IVLIO MDLv, ubi ipse tandem

MDLIX. vitam cum morte mutauit. Quoasolam aquam potauerit; dolQrem colicum saepe passus sit ; et aliquando hoc grauita me afflictus, ano calculum, oui gallinacei

magnitudine, excreuerit, apud HIERON.C API v ACCI v M inuenio, , Med. Prassi Lib. III. Cap. XIII. p. r. ALEXANDER MAS-

S A R I V s eum , praeceptorem habuit, quem

nunquam satis laudandum dicit. Extollum

tur quoque eius laudes a Ludov. . ARRI, VABENo in Sylvis ocreato, qui I AC. SYLVII