Ad Carolum Max. imperatorem. Et Hispaniarum regem. fratris Ambrosij Lath. Ord. Pred. Apologia pro veritate Catholice & apostolice fidei ac doctrine. Aduersus impia ac valde pestifera Martini Lutheri dogmata

1쪽

Ex Bibliotheca majori Coll. Rom. Societ. Iesu

5쪽

AD CAROLUM

INDEX, OPERIS.

CIn P imo Libro Cotinentur undecim Doli Martini. Quibus potissimumultitudo imperita decipi potest. CIn Secudo Reeitatur ad uerbum Liber eius plenus Blasphemiis id stulti tiis circa Papae potestite N pene ad uerbum consulatur. CIn Tertio Colutanturoia quae opponuntur cotra Decreta probatia PH matu Romanae Ecesesiae: seu Summi Pont. N pariter ad uerbu reserunceius Blasphemis: Hinc agit de claue inae Papae N ptate circa idulgetias. CIn Quarto Colandutur q peruersissime & pnitiosissime tradidit circa s, cramentu poenitentiae dc statu Purgatorii:5 uerba sua Ppria apponunt. CIn Ouinto.Qui inscribie Speculu uniuersς eius doctrins. Colligunt hercses le errores absoni: quos tam contra ueritatem v cotra seipsum alio qn effudit Ipse Lector numeret si sit oesu. Sed loge melius ut probet.

6쪽

HIERONYMVS BENIVE NIVS ANTONIO

Negulantio Fanensi.V.Iuris consulto. S. π Eetitanti mihi Antoni Suaesis Validissimas illas tuas conclusoes at quibus quasi aeneis tormentis inextricabilem cui sic dixerim Martis urutheri L ibu inthum expugnare contendis. Ecce aliud Fratris Ambrosii Catharini olim Lancellotti Politi Senensis Iuriscon. undequat doctili.& a te nunq satis laudati:opus offertur. In quo ille: ut est magno & excelle. ti insenio ac doctrina Vir:quetu graui admodum uulnere coi oderas:c medio penitus tollere conas. Quod si scelicissime perficit. Equidem fateor culstitia tum moerore horum operum alioqui tu iussit lectio:anmci re

lite; haberetquou armis quae sunt Scam fidei. Lorica tultitiae spei Galeatta ipsius charitatis anceps dc usi ad diuisionem animae N spiritus penetrabalis Gladius ipsa se tueri lc quod est mirabile in oculis nostris morte pari ter ae uitam/suit hostibus inserre possit. Reliquum est igitur ut quem uos pro Cli isti nomine N honore magnis uulneribus aricistis is fusis ad Ueu precibusμc hisdem repetito uulnere armisISanctae Romanς Ecclesiae incolumis rcpresentari mercatur. Vale.

7쪽

MAXIMO IMPER. ET CATHOL. REGI CARO LO

Humilis Paup Frater Ambrosius GL Prpi. Foelicitate sempiterna. Bsecro te Foelici s. Rec& GloriosTImpator per IESUM CHRISTVM Ueae Deu ac Dei filiu Vnicum tam ni m.

Audi patienterlimo et clemeter paupere loqui desderante in aurib' tuis. Obsecro nihil obstet authoris humilitas atq; pauptas/quin sermo ipse gram inuiniat cora te. si alioq fidolis&sincerus reperias. & si in eo Dei veritas facile possit agnosci. Vetit

tem. n.meditatus est iste pauperinsi adulationem.m quaerat non agitanon muratrem sua:sed tua Potius optime Rex. Tuam. n. tibi statuitanicocu

los pace ac saluter dum ea suggerit/q ad amplissimu tuu regnur cu Dei grata beneuoletia coseruadu:augenduin spectent. Et q maxime ad sempiterna in regno alterollogcq; dc incoparabiliter beatiore uita coparandaladiutent. An qso uintasiminus est uetitastila presserit ex ore paupetis An idcirco minus audiedalqa no emanat ex gutturc digniore An qa simps potius nuditeri . platafil ullis secata coloribus aut artibus exculta/siue ornametis instructa n5 attendi debeat 5c custodiri Cu ola ueritas undecum pserat a spusco sit:ut ait Ambrosius An pterea coseruatio auctiso regni& solii tubobea cam est negligendaIaa ab obscuro hola no in temere sed fideliter ac diligenterladmoneat An denis cotenenda ob hoc ipsum aeteres beatem uirginius φ q ad illa adipiscedam attinetIab hole ignobilis ait humilis serruns

comemorens Absit a Rege lato ut opinet tam stulta.que ueritate dil iustitiam potissimu diligere oporteat: Absit ab Augusto tam nobili ad que Dpue eiusmodi cura ptin trutita pruderia 8c sapia maiores supare cotendat sicut et fortunam N imperii amplitudine longe latcq; illos antecessit. A bsit denti ab coiq qto est maior in terris tanto id curare debeat sollicitiustat cautius puidere ne minor aut minim' fiat in coelis. No haec dico sume Rex quo infausti atqi inlaelicia ominari uelim tanto culmini:pro quo Dco mco

sese illo quotidiana uota suppliciter reddo.Nec quasi qeu a tanta maiestate hactenus patratu tentatumue nouerim/qd non laude dignu de gloria merito cesere possim. Sed qa ab holum malitia. A lepos coditione dc insccliditate A Christianae fidei tepore:imo cheu heu pene iteritu.lA linguosoue seductorul N nouoae haeresum suscitatos improba maligna praestare hypocrisit medaciis N conscicuis in facie pietatis cautheriatis nihil est iam ponitus qd no metua. Quare Sapietiss. Rex Clemetiss. Impator. Porrige ob/secro p uiscera misericordiae I ESU CHRISTI. B uolas aures tuas sera moni ueritatis. De qua si dubitare forsan retra Suspice oculis in coetu oc pete iudiciu dc consiliu a Deo pre luminum:oi i lucis ac prudeliae fc sapiae P/pagatore. Et ipse .pculdubio dabit tibi. Noli mundi sapietes cosulere dc quipripue in oculis suis sibi sapiat:qq magniloqui/8c linguae facultate admodui staretvideant. Noli adulatores blados: molicis palpatores audire: nem tade illosiquos ambitio ad inane gloria:uel coturbatio aloe idignatio ad sum YGaut uindicta: uel libido serues ad mudi uoluptates ita detorsit I ut statue rine oculos declinare in terra.Scd uoca uiros quos Dei ueri seruosldiu simcte custodita religio vita innocetia morul spectata integritasino apud

a ii

8쪽

inerem uulgus:sed apud Probos honestit exempli hoIes latius c5probauerit & comedauerit. Atq; eos demu ci no ignari fuerint sepiae N sese Dei.Interroga illos N facile renuciabui tibi q um hoc sit quod in simplicitate Ted min institia uehemeti cordis mo0 zelus diuini uerbiloc maioφ pati ut meos

obedientia tantae cclsitudini renunciare ait exponere me coegit. Audi igi/tur quae loquor/quae condenter testificol in ala in meam. Martinus quida Lutherus nomine nouoru dogmatum sator peruersust&audax nimis aloe percinax Ppagatorispiritali .pculdubio lepra laborans licida iam & manifesta seducere cui fama est costans Intumas oucs Chtilli/N potum pestiferae doctring noxiu miseris ac moribundis illis assidue propinare reclamante .phibetet tota ecclesia mpie nimis ac detestabiliter non cessat.Nota haec sunt quae loquor: Patentia inscripturis Sanctis Distinita apud patres Potifice': praeclaros in sacris N inuioladis Synodis Robora.

ta summovi NScoue Poti ficu plurimis atq; in temerandis oraculis. Et eoru quou uitae claritas id cospicua sinitastis ni ueneratione orbe univcrso celebras: Explorata coptaq; Sctiss. doctoM uetes ac recetio aptissimis dis lucidissimis at sentetiis roibulQ ab cis est cacissimis cofirmata: Et nup a b

ta debitare detestatioe explosa dc ab ecelesiallica uera doctrina mento sepata atq; exterminata. Nota ine loquor Glix Auguste. Et postremo ausim di. cere. satis supin ali ripicue pntab' coinctariis nris en scata: un absonas echorredas eius uiri ipietates de suis Ppriis uerbis colligere cuil placile lic hit. Quare Carole optime Max.&Poteriss Rex. Si uera sui ut certe suoqnarro:Si patina sanis N non turbatis oculis.Si his hic pfiduslmorbidus ac uenenosus cotra dnm S cotra Xpm dni laboras ibi degit ibi uiuit ibi i dies, magis ac magis inualescit N malu pficit ubi tu authotinate ac piate uigcs. Si ergo malu est in rcgno tuo:Si inde auferre uirtute vcrbi tui:unmo ituitu

tuot illud colastim potes.Si Rex sapies Salomo/de Rege sapiete sic loqtur Rex q sedet in solio Iudicii dissipat oe malu intuitu suo. Et paulo st.Uil spati pios Rex sapi ita icuruat sup eos fornice.Sicut ide ait mulctato postilenteisapietior erit puulus. Si multiq hac n' exerui Ialutifera iustitia ce sumi Impatores /incideriit in ira Dei:& in exitu cora hoibus re cora Deo p/culdubio Infodi celo i plenii miseria. Si p cotrari ulu no segniter ἔν morbis morbosis i Christianς religioni ad is aulibus extii padis hoibus sed fidcliterati sedulo laborarunt suma sibi in terris Sin coelo laude ati gloria copanaucrunt:ut tu salla de historiis uocaui monuinctis ueluti sapiens Rex

opinor bunde perdidicisti. Quid ent quaeso quod te ab hac iustitia N ueritare: aut saltem diliacti ucritatis inqsitioe ut recte tibi consulit iste paup)possit merito abstraheretuet ratillii aucrtere aut amoucre Ego certe de lato

Rege loge mihi meliora pinitio. Apud que ia sapuacuit iudico plura adde/re. ut re christi psuadea esse sua q a Christolata lix in luce pditus' u cc pitiquata admirari urin laeculu nos itis pol.Sed iam bene ualem Chi isto recin rei nu uiue Rex temper talix atq; Auguste Carole semetissime: certo cer

lius scies neminem bene ualere polia qui in Diio IESU CHRISTO novaleat: per quem solu Reges regnant& Potentes loquuntur iustitiam. Cui Gloria AP testas in aeternum Amen.

9쪽

FRATRIS AMBROSII CATHARINI ORD.

Praed. in Apologiam Catholicae ueritatis. Aducrsus prauoF dcipios Dogniatu suscitatore Martinu LuthcF. Prςfacio. diu inlaustus insalix rumor:ex ore multorum assidue

meos aures uerberasset:excitatu in Germaia temerario ausure diabolicol suasu holem:qui nonulla in medium .pponere disputare atq; in publicuraeditis et comentariis aduersus sa/cros. o. Ecclesiae platerclusq; Saetiss. Caput/ec setosa mulotis vibus uniuerso orbe recepta/rbatamq; doctrina:ptinaciter asserere n5 uereat. Adductus sum tandery rei indignitate atq; insoletia: de hois ta perauersi ingenio atre studiis tyauto sollicitius inqrcre. Et d tutius semp cen/sus no adeo facile priuatis quoi ucul testimons On his psertim ditanibus q ad fide ptineat/q, n5 sine graui piculo fiat: ut ait A ug. ut firmiter adhaerere aut p oia assentiri. Quippe cu no paucis iapridc excplis edoct' eem:no modica cape plerosi holui uoluptate cu supra q se res uetitas heat:& id qd

alter ab altero accepitiin hmoi nouitatib':addut at d/aut apponut de suo. Paravi igit mihi/ad hanc re punctia qpia huius hois dudu uulgata opuscula:& uix ea pcur icu lepra hinc inde alipsam lucenteliac manifesta placile agnosces:no solu uera coprobaui ola q de isto intutatis filio:imo magis plaintillaturmulto anica accepa.sed N ptcrea longe jura:atq; admodu pestiletiora depheditui facile inqdepprio chirographo. pbauerim descriptis suist no solu illu diuinae atq; huanae sciae:sed ipsius et hvanitatis penitus experte esse.Nihil Dialecticae artis: nihil phiae nosse:Diuina atq; huana iura .p arbitrio puerterelati inuoluere:oia comiscerercofundere: nihil distincturnihil enucleatulati possie.Scripturas ad ea q sibi ipsi cofinxit mostrosa sensat itaiscelicitere ita uioleter attrahere: ut plerui no aliis magis/q qbus ipse initie

loci,expugnari ualeat. Et Ad mirabilius est/q i ego ipcquidi: qcoprehedi: q detexi:q denis coptu habui atq; adeo habeo: uix in possum creὸere

no facile estimare ualeas: utruum magis q cotra alios'pusnet: adeo nuq sibi costas est:adeo senip puersus&cotetiosus. Et ut ipleret in eo qd' scriptuest. No est in orceo' veritas.Tata atq; adeo patetia passim iactat medaciartatas assidue struit caluntas:ut uel hoc sola maximi loco miraculi mihi sue/rit: qi putauerit pollo illa ab oculis holum abscodere. Illud uero loge incrodibilius/qtu sibi placeat: l magnifice & gloriose sese efferat atq; cxtollaticu teroF despectu Sc columesia:& ibi maxie ina. tunc magis est opus ubi maxie X decipit ic decipis. Na que putamus huc esse in oculis suis harudis

de iacto agitata aut homuculti no mitterem manu ad sortia cu ille sitIq no aduersus unu aut altes inire pugna.& doctos N inoM:ncc unu aut alicru aut ci plura eoF errataircprehendere ali cludere.Scd ocs pariter quos abhinc multos anos xplana sibi religio delegit ac statuitp magfis utalibet sestate M authoritatis fulgetes uniuersaino; simul coae doctrina: multis notb' carpe cotenere dc irridere n5 uercas. Et qti cu facere Romanos Pot. decreta ac sanctiomltitulis et schitatis pratiu/arbitramur Malo suis ipse uerbis p

10쪽

Modestia

Mutini. Notale.

PRAEFATIO.

d em miseras paleas uocat. Et qa it ipse fateo hacten' nimis modeste erat locutustio seipsum corriges addidit. Impiissima dc cotra Euagelii ueritatereoruo auctores et si non ulli R Seti 5c martyres fuerint In crasse diuo nota nimis haereticos uersutiali nnotarios uertes: Adulatores: Temerariose Canes:Belluast Porcos: Ambitioses: Impios: uocat: N aliis .pphanioribus

sicut uidebim' titulis inhonorat. Taceo qtis psertim in Thoma furiis Nin Bonaver. N alios qfiuis nois uiros agitet et quos no Sinceros: no Euagclicost n5 stianos: no Paulinos theologos. Sed Dialecticos: Peripatetico se Pictagoricost Temerarios: Scholasticos. i.illusores. Sic. n. ipse cxponit Thomistras Thomastros ipropriistas. Sua. n. haec sui q fingit ad illud eduuocabula N indignis qbusda aliis uocib': de theologica ossicina sua excuso

sisIcognotare nerubescit. Scilicet/Rethoria cordat'air uniuerso orbi faceste manifestu non poterat: se uere haereticu essetnisi et in Thomae doctrinaelmo in illa pespue:cotra eiu simodi bestias singli nobis data diuinitus: aptistu caluniis/tubiasphemiis inueheret . Neq; conrode aliter poterat uir circuspeetus indieare: sup oes q uiuat se illusore esse: nisi finges et nota ut illud rei facile declararetfuniuersam latina lingua ad illudendu satis ei no fuisse. Quare cogitati mihi uisu ta stulto hol rii dei inopemia ducere sat oportune notu sapientis cosiliu sese offeres aiaduerti. Norndeas stulto tu,ta stultitia sua ne ei siἴs efficiatis. ndeas stulto iuxta stultitia sua ne sibi lapies esse uideat . Ex quo cape facile licuit: id mihi insiois gen'tau phiberi:quo fieret ut no min 'ipse r ridens accusari stultitiae note ac merito rephendi possem: Si forsan no zelo domus Dei: p iusti ualueritatelfidet salutet alarum ex .plasi si5e laboras: sed poli'inanis glori /fauori i litia nitaura traseu te pellectustinuice puocas: in uice maledices: ppetuis atq; inefficacib' cotetiZib'deseruirem. Quaq. n. uere no sit ille dignus: in queluel oculi cuius me du studia et liacu coucriane. presertim i taliu holum ingenia dura atq; supta: net ulli cedetia r5nilnei cuiusq obedietia disciplinae/digni' eludunt ac durius coringunt si cotenas' cl si relistas. Didici in maloia exeptis no cffeppea relinqueaos infirmiores.qui quovis psale uetolic qbuscus causis ipiae doctriae

fauetib in stulta delirameta I ali/6c facili' a ueritate seduci possent. Cu igitur uniuersa hui' pestiferi hois doctrina sicut Notum ii reticost de labiis iniqs 8c lingua dolosa pcedes n nisi dolos N iniqtate cotineat: tuc domu in manifesto ponet iniqtas cu dolos primu qb'tegis N qb' decipe conat rude uulg'ipaulo diligeti'secerna ait osteda. Quid igit deflaut qd apponat mihi ad lingua dolosam nisi sagittae potetis acutae cu carbonib' desolatoriis hoc est/ueritas Dei in scripturis inis de lato' exempla ut ait A uo. in ch ritate no fieta. Aut magis sicut se accinxit dileet'Dco iuuenisi Goliatth. nn limpidissimi lapiaes de torrete sumpti N pastorali Pera educedi: idest

aura in protervos Dei uerba: N sensus claritate sulgentia: de torrente. s.scripturarum: de la pera pastorali. i. scrinio sanctς semp/N ueri dice ecclesiae ed cenda. ut Philisteus pessimus/primo primi lapidis ictu in fronte pcussus occidat ut meritus super terra. Procedat igit nunc iam uir iste spurius 8c incira cucisus. Qui uociferat ' doceat me utat: dc pseratq habet meliora singu/los ad certame inuitat scut gigas Goliati Gladio fidens. i. lingua maledis