Oratio academica de principio vitali hominis : quam habuit in Ludoviceo medico monspeliensi pro solemni studiorum instauratione

1쪽

Censeo vero , quod de Νatura Hominis ) manifestum quidpiam cognoscere non aliunde possibile fuerit quam ex Arte Medica : quod quidem facile erit pe- . Ditus nosse , si quis ipsam Artem Medicam universam Probe compleXus fuerit. Hippocrates , Libro de Prisca Medicina.

2쪽

FRAECELSO AC FRAEFOTENTI

GABRIELI- MARIAE DE TALEYRAND PERIGORD,

C ITI DE PERIGORD, PRINCIPL DE CHALAIS, Regiorum ordinum Equiti Torquato , Hispaniarum Magnati primae Classis , Gubernatori Picardiae , occitaniae Praefecto Primario, cet.

LLUSTRISSIME COMES ,

CUM hie Sermo Academicus sit quadam prolui lascriptorum , quod de Re Medica sum editurus ; illum Ttio nomini inscribi mihi dulce ct decorum est. Laborum meorum primitias Tibi consecrare jubet gratus

3쪽

animus , quod me Tuum Medicum in hac Urbe d legeris ultro suadente Viro optimo D Celeberrimo D. Pol isto inter Ues-Perieres. Tuum vero faνOrem Proecia Pue ob eam causam ct demereri aveo , O magni laudi mihi ducam ; quoΘ Naturae dotibus eximiis absolvas Fortunae pona in Te cumulata. Tui ingenii lumine discussae sunt illae prouudiciorum nubes quibus caligant visus νulgarium Magnatum. Tui splendoris Deriem G uges proetenso velo nobilis simplicitatis. Haud tilium Ggnoscis Tuae potentiae usum vere sublimem , ac dum creat fortunatos quorum nil indiga esse Didetur Tui ipsius felicitas. Ex intimo sensu Tuarum νirtutum quas propius spectare datum ol, cum infra me habeam causas iambi tionis quod ducerent ad deforme obsequium , glorior me prosteri ingenua D summa νeneratione ,

COMES GENEROSISSIME,

Mons pelii die 12. Decembris Anni 1772.

Tibi devotissimum , Τuumque humillimum clientem ac servum BARTHEL.

4쪽

CIENTIAE MEDICAE initium & magna pars est cognoscere quo principio Vita hominis regatur. Ex hujus principii natura prave intellecta videntur fluxisse multiformes opinionum species quae ab omni aevo theoriam medicam conturbarunt. Vulgatissimus semper fuit illorum error qui causas vitae revocarunt ad leges motuum statutas in illis corporibus quae nulla vi nisi necessaria gaudere supponuntur. Huc pertinent varia doctrinis heterogeneis fundata systemata Pneumaticorum , Galeni, Chemistarum , dc Mechanicorum. Motus vitales ab influxu mentis humanae administrari arbitratus est Statilius ausus obsistere contra vocem consciam ipsius Mentis quae negat suo nutu motus

cordis posse gubernari. Sed idem Animae medicatricis

5쪽

agnovit errores ; quos fatendum esset serme perpetuos existere ; si Natura Humana dicenda foret errare quo- tiescumque declinat a regimine perfectissimo motuum vitalium. oeconomiam omnem corporis humani tribuit Hel- montius affectibus cujusdam naturae ab anima discretae, quam Archetin 1 nuncupavit. Eruditione medica destitutus, Sc saepius sub delirans, circa hujus Principii Vitalis indolem, sedem, & operationes permulta protulit vanis. sima. Meliora sane tradidisset Boerhaavius, cum in sen- tentiam Hel montii deflectebat jam senior agens de morbis nervorum) si partes Mechanicorum etiam tum xelinquere potuisset. Iam vero prae reliquis invalescere videtur illa species theoriae quam sectantur Medici dicti Solidisio. Illi

peculiarem corporis Vivi Naturam agnoscunt; sed hujus Naturae functiones accommodant aut ad Mechanicorum conceptus , aut ad figmenta Methodicorum. Nonnulli quoque addunt mechanicas divinationes de causis antagonis mi organorum corporis vivi ; quem ex paucissimis omnino experimentis .in exiles formaS contrahere nia

tuntur.

Nostrum est , sepositis commentis quae sibi asciverunt

6쪽

Medici omnium disciplinarum , ad ductum phaenomenorum directe investigare leges iuxta, quas Principium

Vitale Hominis constantius operatur. De hujus Principii essentia inquirendum esse videretur. Verum eandem prorsus abditam latere fatendum est , rejecto placito auctorum qui mediam posuere inter animam & corpus. Nempe inter entia quae sese mutuo excludunt quomodo potest dari ens medium quod non sit ens rationis ZProfecto istud Principium menti nostrae occurrere non potest sub ulla, aut imagine corporis , aut idea spiritus. Etenim affectus queis subjicitur, si conferantur ad curas providas animae rectricis , vel ad mechanicos inertium corporum impulsus ; nihil communis habere deprehenduntur. Ex quodam vitio ingenii humani effectum esse videtur , ut a prima aetate Philosophiae, praetervisis singularibus naturae animantum Sc vegetabilium, imo & naturae luminis proprietatibus 3 fere universim decretum sit sub alterutro genere aut materiei aut spirituum comprehendi quaecumque vigent in Rerum Universitate. Hanc tamen necesse est fateamur ultra Mentis nostrae evaga tiones pandi immensam & inaccessam.

7쪽

optima methodus philosophandi sive utiliter ingenia

exercendi ea est ; ut rerum essentiis omissis, phaenome

Itaque Principii Vitalis facultates observando com pertAS , quamViS Occultae maneant, haud secus ac si ex ipsius natura fluere perspicerentur, admittemuS Veluti elementa incognita quae calculum alaalyticum, praestant magis expeditum. Sic brevissima via ducemur ad indagandum quo discrimine circumstantiarum immutetur quodvis phaenomenum Vitae humanae ; de quousque phaenomenis diversis , neque alienigenis, extet analogum. Scilicet quaecumque mortales agitant de rerum causi Ssola varietatum analogiarum inventione circumscri

buntur.

Igitur dimissa omni quaestione de causis Principii Vitalis ; ipsius vires ut investigandae nobis. Videantur , hac oratione eXponemus. Hornis praelectionibus de Natura Humana medice spectata destinamus quaerenda circa hujusdem Principii Vitalis functiones in oeconomia sanitatis ; motuum successiones affectatas in summis morborum generibus ; demum habitus seu formas speciales quibus hominum naturae inprimis differunt. Vires Principii Vitalis vel agitant corporis animalis fibraS

8쪽

fibras mobiles ic humores ; vel praestant sentiendi facul

tatem.

Motus solidi vivi duplici progressu peragitur, vel celeri Sc sensibus usurpando, Vel tardiori quam ut cerni possit. Priorem speciem motus velocioris exhibent musculi :aliusque fabricae organa quaedam , iris, papillae nerVezelinguae & cutiS, cet. Subitas agitationes prae reliquis organis concipiunt musculi. Ipsorum fibrae motus oscillatorios, quibus demum contrahuntur, aliquando forsan & dilatantur, re- cipiunt ab immediata actione Principii Vitalis.. Fibrae muscularis contractae crescit robur physicum mole culis vi viva arctius appressis; & idem roboris incrementum inhaeret muscillis assidue exercitis. Ea ratione concipitur ; quapropter musculi in cadaVere rumpantur ab appenso pondere quod vivi attollebant; & undenam surgant Vires summae quarum dispendia Borellius ostendit fieri in contrahendis musculis. Hujus magni viri rationes emendatae simul veri speciem acquirunt Scprodigiose extenduntur; si spectemus robora ingluviei in aVibus granivoris , crotaphitarum in feris, musculorum variorum in maniacis; cet.

9쪽

Alteram motus speciem , qui tonicus nuncupatur , sese vant musculi non contracti ; necnon membranae Vasorum & viscerum; & ipsa cutis cujus motus obscurissimus aliquando in subitaneum Sc arbitrarium fuit commutatus. Etsi motuum tonicorum qui sensus fugiunt mensuraesumi nequeant ; apparet inaequaliter dividi musculis antagonistis articulorum qui in somno remissiori positum facillimum obtinent. α)Cum vires tonicae in organis vivis sibi perpetuo adversentur ; ab iis generari non potest motio in sensus incurrens, nisi alicubi rupto aequilibrio exoriantur motus. tonici incrementa spasmodica. Vi tonica musculus non trahitur, nisi quo instanti secatur aut paralysi feritur ipsius antagonista. Haud dissimili ratione delitescunt virestonicae venarum, nisi aliqua ex iis vulneretur. b)Vires tonicae Venarum Sc magnae parti S arteriarum , quae nihil habent musculosi, videntur sanguini imprimere illam aequabilem celeritatem quam experimenta

a) Inge rectius deducitur quamobrein musculos extensores potius labefactet quae colicae pictonum accedit incompleta artuum paralysis.

θ) Imo secta vena potest sanguinem non fundere, solidis omnibus ad summula crispatis, priusquam ea lagata fuerit Baglivi).

10쪽

comprobant vigere ferme in omnibus vasis sanguiferis. Etenim huic effectui prorsus impares sunt iis vasis tri-hutae vires elateris, derivationis, aliaeve mechanicae . a In vasis glandularum aliorumque Viscerum quae lympham, lac, sperina, dc reliquos humores secretos Vehunt , vis tonica dispalescit: ita tamen ut vicinorum musculorum pressione passim adjuvetur. Porro is motus illorum vasorum abire potes: in vere perist alticum: quod in ductu chole docho peculiariter deprehensum fuit.

Motus tonicos membranarum Helmontius aliique os . tenderunt solummodo ex symptomatis variis morborum

spasmodicorum. Nos vero complementum hujus demonstrationis proponere posse nobis videmur ad ea symptomata conferendo labes repertas apud homines illis mor- his sublatos. Nonnulla in exemplum seligemus: Omittemus incertiora ; uti quod cerebri tenor densetur ut plurimum post affectus maniacos aut convulsivos. Mesenterii membranas ab invicem divulsas & fatum

a) Dum morte deletur tonica fibrarum renitentia ; oculi faccescunt, tumores pure distenti concidunt, cet. Hallarus offendit aliquaudo doco pulmonis sinistri absumpti vasa majora quasi resecta , patulo fine hiantia ; ut sanguinis eHuxum quid moraretur aegerrime iuveniret. Numquid in hoc aegro spirante oras vasorum vitonica constanter arctatas suisse oportuit l