Philosophiae naturalis theoria redacta ad unicam legem virium in natura existentium. Auctore P. Rogerio Josepho Boscovich Societatis Jesu publico matheseos professore in Collegio romano anno 1758

4쪽

ΡHILOSOPHIAE

ΝATURALIS

REDACTA

AD UNICAM LEGEM VIRIUM

SOCIETATIS IESU

ANNO M. DCC. LVIII. PRosTAT VIENNAE AUSTRI E,

5쪽

liiim

6쪽

CELSISSIMO,

REVERENDISSIMO

S. R. I. PRINCIPI

DEI, ET APOSTOLICAE SEDIS GRATIA

METROPOLEOS VIENNENSIS

CANONICO CAPITULARI

CATHEDRALIUM ECCLES ARUΜ TRIDENTINAE, ET BRIXIENSIs,

AD SS. AEGIDIUM. xx L CONARDURE COMITIBUS

ACTUALI CONSILIARIO INTIMO,

ROGERIUS IOSEPHUS BOSCOUICH SOC. IESU

FELICITATEM. L. .

veniam, PRINCEPS CELSISSIME, FDrie

inter assiduas sacri regiminis curas importunus interpellator advenio, E libellum TIBI offero mole tenuem, nec arcana Religionis maesteria, quam

in isto tanto eon iturus fastigio administras, sed Naturalis Philosophiae prine ia continentem. Novi ego quidem , quam totus in eo sis, ut, quam geris, personam sustineas, ac vi lantissimi sacrorum anti itis partes agas. Videt utique ImperisIis

a a haec

7쪽

bie sula, videt universa Regalis Urbs, E ingenti admiratione defixa obclupescit, qua diligentia, quo labore tanti Sacerdotii munus obire pergas. Vetus nimirum illud celeberrimum age, quod agis, quod ab ipsa TIBI juventute, cum primum, ut TE Romae dantem operam studiis cognoscerem, mihi sors obtigit, altissime jam insederat animo, id in omni reliquo amplissimorum munerum TIBI commiliorum eursu b.est firmissime, atque id ipsum inprimis adjectum tam nivitis

dotibus, quas a Natura uberrime congestas habes, V virtutibus, quas tute diuturna ΤΙΒΙ exercitatione, atque assiduo labore comparain, sanctissime observatum inter tam varias forenses, fulicas, Sacerdotales occupationes, i os TIBI tam celeres dignitatum gradurquodammodo veluti coacervavit, omin m una tam populorum, quam Principum admirationem excitavit ubique, conciliavit amorem; unde illud es factum, ut ab aliis alia ΤΕ, sublimiora semper, atque honorificentiora munera quodammodo velut avulsum, atque ab Tactum rapuerint. Dum Romae in celeberrimo illo, quod suditorum

Rotae appellant, collegio toti Christiario orbi jur diceres, accesserat Hetrusea Imperialis Legatio apud Romanum Pontificem exercenda; cum repente Mechliniens archi-Episcopo in amplisima illa administranda Relegia adjutor datus, E desinatus Successor, possessione prasan- tufimi muneris vixdum capta, ad Hispanicum Regem ab sugusissima Romanorum Imperatrice ad gravissima tractanda negotia Legatus es' missus, in quibus cum summa utriusque sulae approbatione versutum per annos quinque ditissima Vaciensis Ecclesia adepta es; atque ibi dum pose tantos sularum strepitus ea, qua tartianum sntistitem decet, S animi moderatione, E demisssione quadam, atqugin omne hominum genus charitate, singulari eura, ac diligentia Religionem admini)ὶras, sacrorum exerces curam; non ea tantum urbs, atque ditio, sed universum Bungariae Regnum, quanquam ex-

8쪽

terum hominem, non ut civem suum tantummodo, sed ut Parentem amantissimum habuit, quem actue ereptum sibi dolet, V angitur; dum scilicet minore, quam unius anni intervallo ab Ipsa sugusti a Im peratrice ad RegaIem bane Urbem, tot Imperatorum sedem, ac su- striaeae Dominationis caput, dignum tantis dotibus explicandis theatrum, evocatum videt, atque in bae Cel dima Achi-Disonii Sede, aeeedente Romani Pontificis ductoritate collocatum; in qua TV quidem personam itidem, quam agis, diligentissime susinens, totus es ingravissimis Sacerdotii TUI expediendis negotiis, in iis omnibus, quae ad

sacra pertinent, curandis vel per ΤΕ ipsum usque adeo, ut sepe, raro admodum per haec niara tempora exemplo, V publice operatum, ac ipsa etiam Sacrament* administrantem videamus in temptu, UTUA inius voce populas e superiore Deo docentem audiamus, atque ad omne virtutum genus insammantem. . Novi ego quidem haec omnia; novi hane indolem, bane animi constitutionem; nec sum tamen inde ab erritus, ne inter gravissimassas TUAs Sacerdotales curas Philosophieas hasce meditationes meas TIBII erem, ac tantulae libellum molis homini ad tantum culmen evecto porrigerem, ac TUo vellem Nomine insignitum. Quod enim ad primum pertinet caput, non Theologicas tantum, sed Pbilosophicas

etiam perquistiones Christiano stitistite ego quidem dignissimas esse censeo, S universam Naturae contemplationem omnino arbitror cum Sacerdotii sanctitate penitus consentire. Mirum enim, quam belle ab ipsa confideratione Naturae ad caelestum rerum contemplationem disponitur animus, es ad ipsum Divinum tantae molis conditorem assum

git, infinitam ejus Potentiam, Sapientiam, Providentiam admiratus, quae erumpunt undique, V ubique se produnt. Est autem.illud, quod adsupremi sacrorum s foderatoris curam pertinet providere, ne in prima ingenuae juventutis insitutione,

9쪽

quae semper a naturalibus sudiis exordium ducit , prava teneris mentibus irrepant, ac perniciosa principia, quae sensim Religionem eorrumpant, V vero etiam evertant penitus, ac eruant a fundamentis; quod

quidem jam dudum trist quodam Europae fato pallim evenire cernimus, gliscente in dies malo, ut fucatis quibusdam, profecto pereleiHULmis, imbuti principiis juvenes, tum demum sibi sapere videantur, cumis omnem animo religionem, DEUM ipsum sapientissimum Muηdi Fabricatorem, atque Moderatorem sibi mente excusserint. Oramobrem qui ueluti ad tribunal tanti Sacerdotum Principis Universae ridi eae Deisiam, V novam potissimum Προriam si at, rem is quidem praestet aequissimam, nec alienum quidpiam ab ejus munere Sileerdotali offerat, sed cum eodem apprime consentidiu. Me vero exigua libelli moles deterrere me debuit, ne cum eo ad tantum Principem accederem. Es ille quidem satis tenuis libellus, at non tenuem quoque rem continet. argumentum pertractat sutili. me admodum V nobile, in quo illustrando omnem ego quidem indu- Iriam colloeavi, ubi si quid praestitero , si minus infeliciter me gessero, nemo sane me impudentiae arguat, quasi vilem aliquam, os tanto indignam fastigio rem osseram. Habetur in eo novum quoddam Universae Naturalis Philosoptiae genus a receptis buc usque, ustatisque plurimum discrepans, quanquam etiam ex iis, quae maxime omnium per biee tempora celebrantur, casu quodam praecipua quinque mirum sane in modum compacta, atque inter se veluti coagmentata conjunguntur ibidem, uti sunt simplicia atque inextensa Leiunitianorum elementa, eum X toni viribus inducentibus in aliis distantiis accessum mutuum, in aliis maetuum recessum, quas vulgo attriniones repulsones appellant : casu, inquam; neque enim ego conciliandi siladio hine-inde decerpsi quaedam ad arbitrium selecta, lude utcunque inter se componerem , atque compaginarem; sed omni prajudicio seposito, a principitis

10쪽

piis exorsus inconcussis, V vero etiam receptis commistiter, legitima ratiocinatione usus,qcontinuo conclusionum nexu deveni ad legem virium in Natura existentium unicam, simplicem, eontinuam, quae mibi constitutionem elementorum' materiae,qMeebanicae leger, V geqnerales materiae ipsus proprietates, praecipua corporum discrimina sua applicatione ita exhibuit, ut eadem in iis omnibus ubique se prodat uniformis agendi ratio, non ex arbitrariis idipothesbur, E fictitiis eοmmentationibus, sed ex sola continua ratiocinatione deducta. ζω- modi autem est omnis, ut eas ubique vel definiat, vel adumbret eombinationes elementorum, quae ad diversa praestanda phaenomena sunt adhibendae , ad quas combinationes Conditoris I remi consilium, immensa Mentis Divinae virinbique requiritur, quae infinitos casus per- Dieiat, ad rem aptusimos seligat, ae in Naturam inducat. Id mihi qisdem argumentum es operis, in quo Theoriam meam expono, comprobo, vindico; tum ad Mechanicam primum, deinde ad Ρbsicam applico, V uberrimos usus expono, ubi brevi quidem libello , sed admodum diuturnas anmorum jam tredecim meditationes complector meas, eo plerumque tantummodo rem deducens, ubi demum cum communibus Philosophorum consentio placitis; U ubi ea, quae habemus jam pro compertis, ex meis etiam deductionibus sponte suunt, quod usque adeo voluminis molem contraxit. Dederam ego

quidem dispersa Dissertatiunculis variis Theoriae meae quaedam velut Deeimina, quae inde S in Italia Professores publieos nonnullos adsipulatores es nacta, V jam ad exteras quoque gentes pervasit; sed ea nunc primum tota in unum compacta, V vero etiam plusquam dupla aucta, prodit in publicum, quem laborem pol emo hoc mense, molestioribus

negotiis, quae me Viennam adduxerant, curis omnibus exolutus

suscepi, dum in Italiam rediturus opportunum itineri tempus inter assiduas nives opperior, sed omnem in eodem adornando, S ad com