Francisci Sancti Brocensis ... De arte dicendi liber unus denuò auctus & emendatus. Cui accessit In artem poeticam Horatij per eundem autorem breuis elucidatio

111쪽

fuit Horatius, cum iuncturam appellat callidum enim,cim de homine dicatur,noue triabuit iuncture. Noue item ex uerbis tritis dixit AEncis Virgilius. Et pontem indi atris Araxes. Hic nullam nomen nouim est: cum i ura At noua erAEne. τ pulcherrimaAdem. Fcrrumque armare lienen Liui Dee Horatius licere nouis rebus nolia no1M 4 ri ' mina iuuenire. MXornelius Cethegus Afinibalis . . temporibus consul fuit. G. Cornelius Cethegus annis octo post creatus consilii er in Ili1 aniam missus. X. V. millia Histanorum uno praelio cecidit. Hi igitur cethcgi ut coniectari par est)non togati more Romanorm obambulabant sed ueste militari quae cinctus dicitur, dum Gnare Hordutias nouum morem novo uocabulo nominauit:appellauit, cuiautos. Sed prudeter inquit hac utamur licentiaci emper cim aliqua praefatione is ' . peretur.qualis est ut itή dica:utfc loquar: liceat In orati se nominare;ic. Nam Cr grandiloqui ut ita d-camfuerunt Et nouasidias. Etiam aliquido in αqui nulla cogente nec itate uerba poteris ellii gere,non tamen pro libito, sed ex Graecis fontis fus derivatuiti Rhetorica, Dialectica. Philoso pNa, triclinum . dica pro lite. acta pro littore. AEnsis Virgilius.At procul in sola sccretaeTroadesu tr. Hinc

112쪽

ium pro coco discrit , ductus Homeri uersiculo Iailii Ion reara retavit secabant anἰ alia. Qu- re inqisit Martialis. Si tibi ni ilus cocus AE mliane voearur: Dicetur quare non Taratalla mihi Ergo parce detorquenda sunt nomina Cr cum iudicio. Ac tandem linguam Latinam ditare cur non licebit, vel nuda cogente nece tute,etias a Graecis nihil mutueriss Nam cicero primus dixit fauorem, et urbanum. Terentius, ob1equium. PIgutus Cr Ennius multa finxere nomina. Horatin addidit pro exemplo Inuideor. Vltimum denis praeceptum circa uerba collocanda est,ut posimus aliquandoncrusta Cr obsoleta uocabula renouare. ut prosa

piant,progenere,olli pro illi uat,prosit. indμ-gredi pro ingredi Haec omnia pulchra similitudine, CT argumentis a minori ductis confirmaui finis plurimum ualere contendit. QS ARTUM PRAECEPTVM singula quaeq; locum teneant fomlita decenter. γ

m Oscius apudcicerone caputesse artis decere, Orator.

I Olcbat dicere:quod talpen una id esse: quod

113쪽

D E A R T Ela orati tradi arte non posset. Et clacro ipse: Est inquit eloquet 1icut reliquam reru undament apter tia. Vimini in uita,sic in oratione nihil est dij cilis quam quid deceat uidere. Prepon appellat hocGraeci,nos dicamus sane dicortini de quo prae clare, Cr musta praecipiutur,et res eis cognitione dignijsima. Huius ignoratione non modo in uita, sed sepi lime cr in poematis,er in oratione pec catur. Est autem quid deceat oratori uidendum, non inflentent s solum,sed etiam in uerbis: Non penim omnis fortuna,non omnis honos,non omnis authorita non omnis aetas,nec uerb locul,aut tera pus,aut auditor omnis eodem aut uerborum genere tractandus es uulsententiarum.Floc autem in .re,de qua agitur,po itum est:Cr in personis exeorum qui dicunt,er eorum qui audiunt. Haec Cice

ro. Nunc nostrum potiam audiamus omnia haec fusius tradentem. Agit enim primo de decoro uer.

borium,id est,pedum fue carminum. deinde de rE ipsa:hoc est Tragoedia Cr comoedia . Postea de

. . personis,σ eorum aetatibus. Resgestae regum. Non omnia inquit, eodem ' carminis genere fiunt celebranda:indecoru enim

fuerit oricis carminibus belltim Troiani exa j το. Quare res gestae regum G horrida bella heroico

114쪽

P o E T I C A. Wheroico carmine celebrari debent:quod satis Florimeri po*s ostendit. Elegiaco carmine primiam querelae tantum scribebantwr; unde Ellum dicitatura flebile. Postea tumeres tetas est complexu,

Crumores. Huius carminis inuentor incertus est: quatiuis Terentianus Maurus callinoum dicat

Iahibido carmine scripta sunt imprecationes: inventor fuit Archilocus. Id enim fentit Horatius quum dixit proprio. scribantur hoc pede Tratagoediae Ercomoediae:quia maxime aptus est ulternis sermonibus, id est,interrogationibtu errestofonibus ut inquit Arist. Et Cicis Ora perfecto. In pocti magnum inquit partem ex Iambis nostra costat

oratio. Natus est etiam rebus agendis, id est,redactandis. Unde in actus diuiditur Comoedia. oririco uersu referuntur Dium encomia, Crobia pica certamina ii quibus Pindarus pugiles celen bra er regesia us vincentcs:referatur σamoriris iuuenam,CT libera conuiuia. 'Descriptas seruare.Indignatur Horatius, Crin illos inuehitur qui se putant poetas, s uersi

elaudere didicerint:quasi eodem carminescribaritur comoedia,quo Tragoedia. An non ita est nonne isdem iambis isdem trimetris, eadem denique lege metimur carmen comoedia Cr Tragoediae Η Vω

115쪽

DE ARTE

verum essed in decoro maxima est Afimitia: i nam sinarius comicus non feri differt a sermone populari Cr communi Senarius Tragicus fguris er tropis,historijs abulis, milibus est refcro .

t s. Exempla ponit Horatius:Verstas inquit exponi tragicis res comica non uult. Lvcnde hoc carmen exametri ,quam longe absit a maiest te carminis,nihil habet poss praeter pcdes: coqinicis denis uerbista' popularibus, minutis s compositum.Praeterea lino versu absoluit re comicam. Attende duo sequentia, quam Tragica, quam tropis ex figuris ornat Andignatur item c. Quanuis aliquando contingat, ut decorum lita postulet u comoedia attollatur,Tragoedia de lprimatur. Attcnde quibus uerbis id dicat Horii litus,er quomodo duobus uersbus cilis paulu oris natioribus de comoedia loquatur: Cr tragoediam luno uesculo assoluat. subdit nihilominu utrius que partis exemplum:Na quomodocomoedia vocem tollat, declaravit exemplo irati chremetis: quo uero pacto Tragoedia se gerat submisius ex emplo Telephi er Pelei,qui cum essent a patris terra exules,CI pauperes,in Tragoedia inducebatur humili sermone utentes, er ampla magni cab uerba projcicnt .Labycientes. Nuct aliter indua

116쪽

PO E T I c A. 38 'inducerentur,riderent auditores,aut dormitarct, supinum poetae negligentiam notantes,sedec personarum non animaduerterit. QVINTVilvs PRAECEPTVM.

De motu animor .

on satis est pulchra esse erc.1Ioc praec*luidi pcndet a siuperiore: adhuc enim de decoro persorearum seruado agit: sed quia insuper tria videnda sunt poetarui docea moueat,e27 delectet: agit nuc de praecipua illa parte, quae posita est iu

motu animori . Nam caetcrae parres hanc comitantur docere enim; lue probare necesitatis est, delectarefluauitatis flectere uictoris. Qisi igitur In orati permovendi praecepta tradit, reliquarum tradit. Hoc uere est quod tradi arte non posse diccbat Roscius. Nihilominus tamen utili imas admonis tiones Horatij audiamus. Prima est: Si uis alios ad laetitiam, dolorem iram,inscricordiam,CT ad alios huiusinioes affectus pertrahcre: teipsi prius ijs in moue. Hoc praeceptum non minus ad pocii tam ipsi ,qui scribit: quam ad actores siue bis striones pertinet. Vnde legimus Amopum ita Ium celebrem histrionem, o m Itreum ageret, .H a ita

117쪽

D E A R TE ita ira excanduisse,ut sceptro percussim milustruinterfecerit. Hoc sibi praeceptum fuso tribuit

Quintili inui diximns cum de epilogo egimM. Secundu admonitio. Intuendae sunt personae dignitates,ut seruus,dominM:aetares,ut senex, iuucnis: sexu ut matron nutrix oscia,ut mercator,arator:nationes,ut Colchus,Mγrius patriae,ut Theobanus,Argiuus. Si uero quaeras quomodo in his te debeas gerere quidue faciendum, postquam haec consideraueris:ipse tibi demonstrat Horatius,qui

non solum quid faciendi : sed quomodo id fat

ostendit. Consider inquam epitheta quae in praeucipiendo apposuit, Cr regulam habebis breuem quidem ilianista magni momenti.Senex ,jnquit, depingendus est maturus iuuenis feruidus,matrouna potens sedula nutrix. CN. Tertia praeclaraer a paucis intellecta admonitio . Autscribis resiliotas Cr ab alijs celebratus, aut nosam Cr inutissam arripis scribendi materiam. Si notum rem

scribis,famam sequere: non enim licebit tibi af ma discedere,nec Pol phemum,aut Achillem, aliter quam ab Homero depinguntur, fas erit tibi depingere:nec Medeam nisi ferocem er inuicta: cfu autem noua scribis,sibi conuentcntia furige: hoc est, scructur ad imis res illa qualis ab incePto

118쪽

POETICA. Uincepto procelyrit,Crsibi consteti Denique in reobus iatu notu standum est alieno decoro:in nostris uero standum est naturae σphilosophia rationiabusad quomodo posis assequi statim aperiet nucex ipsa re quaestionem natam, prius dissoluit: in

qua quaeri solet:Μaior ne laus.fama nobis acα crescat ex publica materia,quam ex nostra e nuper inuciata. Onaestionem breuiter absoluit, inoquiens: Quemadmodum difficilius est publicamniateriam proprie dicere quia omnlsis ex aequo est proposita ,Cr plures habent iudices)ita potior laus er maior sequitur poetanis res comunes βαbi facit proprias,quam primus indicta profera

ret. Et rectius. melius cum maiore laude ex

historia Homcrica compones Tragoediam,quam ct nouam tuteipse excogitasses. Publica materies. Crc. Nunc exequitur primcepta quae fcruanda sunt illi,qui publica materia conatur licere suam. Primam ne moretur in periodis uilibus,periodu uocat orbe:deinde ne sit p*dus interpres,cuiuου osciu est uerbu uerbo redde recialiqua etii praetermittantur,quae ct cantare coneris,aut turbabunt ordine,aut bi pugnabunt:denis te arctatu Cr implicatu cernent qui noucruthi toriam:nec incipies inflatus ut scriptor illec H 3 clicus:

119쪽

cscus Fortunam Priami cantabo. . Na quisse sincipit,maiora promittit,quodsi postea non priui .sZat,ridebitur. Lx hoc loco,quidam in*tij ime reprehendat Irucanu,Bella per Emathios:Silin uali ,Ordior arma,quibus:Stat tu, Magnanimum AEacide formidatamq; Tonati Progenie. Quasi uero vetet Floratin a magnis principijs exordiar i tota opus cosonet principio. Sed illos taxat ''qui magna pollicetur,er nihil ostendunt. Id quod appositi limo declarauit exempla Parturiunt mo ites nascetur ridiculus muT.in quo versu adhuc notabis,prima partem grauibus compositam uerbis in anu quid enunciare: fecunda ita paulatim deis crucere,ut in unam dictionemonoollaba desinat, epitheto ctu apposito ex gracilibus lite i. Cru. lIIaec omnia praecepta quomodo struarit Home

demo brat, qui bellu Troianu cr Vt is historia b

a multis deca tuta Crin ore omni poseia,propriae ua effecerit,ut scriptor belli Troiani dicatur, qvisu plures beat Troiani exutcrint scriptorcs. Tu quid ego Cr populus. C . Secunda paricinaggreditur, cam ex nobis aliquid gignimus , In

hac parte,inquit, thon standum est famae , scd ex imorali philosophia eruenda praecepta: quae tibi omnia collena proponit Horatius plenius ac inco

120쪽

DICEN DL colius C Uppo er crantore. Maxime fui operis, at secori feruabis i aetates cuiusque personae loquentis considerabis. Haec omnia plana sunt, μαlum adnotabo insenu aetate,male intelligi a Laumrentio Valla uersiculum illa ,Laudator tempori si. 3.ca. ris acti se puero.non enim ordinandum est: laudator se pucrosed acti temporis se puero.

SEATUM PRAEc EPTV II. . . De rerum decororuel de comoediai er Tragoedia,Cr ipsa, rum partibus.

Νει hoc praece si aliud est a quarto,diximus

enim decorum uersuri circa personas et res:

sed perspicuitatis gratia separamus ,1 Alal quia

Horatius ad Tragoedias is comoedias totube c3 uertit. Aut agitur ergo res in scenis, aut acta rem fertur.Ηaec distinctio huc stectat, ut quae optima credideris in actiome, minime narrentur eIesauciascd etantur palam: na quae uidemus, ualidius mentem excitant,quam quae audimus. Quaedam amen etiam ct fini admirabilia ,potius narranda sim, quam in theatris peragenda.circa hoc decorum reprehensu fuit Euripiata ut ait Aristot In poet.. , H quoi