Rationes contra Telonij Marini exactionem noviter affectatam. Anno 1637

2쪽

LΡRyrilegium culmenta Anni 1233. ab omni

nitus telonei exactione absolvit Terram, , Ordina Crucigerorum olim subjectam : cujus Privilegii usus in universa Prussia communiter receptus, adrer injuriam rugistrorum ordinis in exigenda Dacia, dicta, mercibus mari invectis evectisque imposita, inique turbatus, cum alijs gravaminibos, excutiendi irrannici jugi & mutandi regiminis causam prae hae 2. Deinde Status Prussire, postquam sui juris esse coeperant, Voluntaria ac *ontanea deditione Anno a sq. D. CAsi ΜlRo Resi subjecti, Regnoque Po- Ioniae incorporati. Omnia sua jura ac libertates salvas sibi fore pacti sunt: atque ut in mutatione Principum commutatam etiam & sublatam deprehenderent oppressionem, Daciam istam, Mitin uolt & alia omnia telonea, in Aquis & Terra, in I erris Prus iae quomodolibet constituta, expressis Privilegij verbis tolli, a

rogari & deponi curarunt, nullo unqram tempor sex qVacunque causa aut occasione, instituenda aut imponenda: salvis tantum teloneis antiquis in Regno P lomae, de mercibus mercatorum Prussiae, extra Regni

fines provehendis. Et de hac immunitate peeuliari testqVoqVG, juxta praedictum Privilegium Terris Prussiae concessum, , Civitati Gedanensi Anno 16s7. eau

tum est.

3. Eadem libertas posterioribus pactis de privi legiis reperim & firmata est: nempe in Pace perperUAeum Magistro Ordinis Asio I 466. quae utrinqVo natu telonea, locio dc persbnas, de novia imponi permitin Λ a ut,

3쪽

tit, tam in Terris quam in Aquis r in Privilegio Regio

Ano 167 6. quo Jus Culmen se ad reliquas Prussiae Ier.

ras extenditur, ab omnibus oneribus ac Dacijs inconsuetis Exemtas: & rursus in Pace perpetua Anno Isas.

cum Duce Prussiae inita, quae telonea in Terris Prussiat, contra antiquam consuetudinem & privilesia, ab utraq; parte institui prohibetis. q. Iransactio D. Regis STEpΗANI, pro Se &Suc-ressoribus suis Regibus Poloniae coronatis, cum Civitate Gedanensi inita, de auctione Portoris, ibidem antiqvitustistari, psautibi dicti, qua coeptum a D. SIGIsMUNDO

AUGUSTO,& per multos annos tractatum negotium,cer

tis conditionibus ad finem perduxit, in publico Regni Conventu Ano Is8s. approbata, & in consessu Comitiali Internuncijs Gedanentibus loIennissime sub sigillo Maiestatis edita, manifeste disponit: quod imaaec auctio se tuo consensit introducta, privilegijs & libertatibus antis quis nil derogare vel praejudicare, portorium id moreiciis

stitutoq; pristino exigi, aestimatio mercium penes Senatum Civitatis permanere, supra eandem auctionem po torium, vel ex Regia vel ex Civitatis parte, nulla ratione amplius augeri, in loco consueto intra Civitatem& nota alibi conjunctim percipi, & generaliter omnis percipi. endi portorj j ratio nunquam inposterum mutari vel inis novari debeat. Quam quidem Transactionem a D. SI-Gs SMUNDO III. Anno Is 38. peculiari Diplomate renovatam, S R. M. Dominus noster clementissimus, Ano 16 et 3. lenester confirmare dignata,&sub juramento suo Regio, ita felici coronatione corporaliter praesticos

conservare Pollicita est, s. Pactis

4쪽

s. Pactis Induesarum publicis Anno i . statutuni

est, ua vectigalia in eum reducantur statum, &in illud jus, in quo erant ante hoc bellum ; artic:s. commerciaq; pristina interutrumq; Regnum restituantur,& ici veteri mercitio conserventur, redeantq; omnia in eum statum, in quo ante hoc bellum fuerunt,ab omnibus novitatibus Vindicata; ari: I . tum ut pro majori securitate, &ne quicquam hisce pactis contrarium a quopiam commi

latur, ordines R egni & Magni Ducatus Li moniae de i m pedienda ac praevenienda quacunq; hostilitate fide jubeam; ari: ao. deniq; ut Dux in Prussa, Dux Curiandiae ex Statibus Prussae Regalis Civi tates Maj ores caveant, se non permissiuros hostile quicquam ex Portub'siuis Reginς Regnoq; Sueciae,subjectisq; ditionibus ac Provinciis illatum iri, directἡ vel indirecte. ari: a1.4 Quod speciali cautionis Inmumento, urgentibus illustrissimis Dominis Commissariis uti usq; Partis, juxta exhibitam formulam,Civitas Gedanensis praestitit,& nihil contra tenorem

pactorum se facturam promisit. Unde contraventione aliqua admisia,& in speciem hostilitatis accepta, ex ri vo teloneo novae molestiae, nova pcricula, quietem &tranquillitatem publicam turbare possent: possessione vero&administratione consueta Portus Gedanensis Civitati ademta vel impedita, & classe navali vectigalis cauta, contra morem in Iegitimis vectigalibus usitatum, ad portum collocata, cautionis injunctae&praestitae effectus inanis plane & nullus foret. 6. Ab alijs Regibus & Rebuspublicis finitimis ac transmarinis gravissima odia, simultates 5c damna exinde proventura esse apparet: quibus conditiones compinsiti belli Prutenici in suo robore conservandi, & commin

5쪽

nem commerciorum libertatem, long etva consuetussi ne quaesitam,&post bellicas exactioncs hisce in locis vix recuperatam, constanter asserendi, proprioq; commodo invigilandi, &subditorum indemnitati mature consulendi studium non defuturum est: accedentibus forte suspicionibus, quae iisdem ad Rationem Status attentiS,ac motibus moribusq; taculi hujus dissidentibus, facile o eurrere potantis. Quantum hinc difficultatis & incommodi in Terras Prussae, ac consequenter Rempublicam universam, sublato Pacis ac induciarum fructu, redun-'

dare queat,praeteritarum calamitatum recordatio,& bellorum in vicinia adhuc durantium miseria satis superil.

mone

P. Cum nulli vel Provinciae vel Palati natui vel Ter ritorio, invitis ejus incolis, onus aliquod imponi possit: ideo summam & caput quodammodo libertatis communis attingere, & contra omnes juris rationes fieri videtur uti quondam D. SIGlsMUNDUS III. gloriosi,simae meminriae rescripsit si Status & Ordines 1 errarum Prussiae novi vectigalis exactione graventur, in quod nunquam com senserimi; de quo in Conventu antecomitiali deliber tio nulla praecessit; cui DD. Nunci j Palatina tuum Prusesar in ipsis Comi rijs contradixerunt, & tandem plurium

dissensu interveniente rem integram ad Suos retulerunt

quod per Jura Terrarum Prussiae admitti non posse, Sta tus & Ordines ex Conventu postcomitiali unanimiter declararunt: in quorum praejudicium, cum propriae salutis jactura, Civitas Gedanensis festinatae executioni se submittere non potuit; sed humili mis Supplicationix suae literis clementiam S. Reg. subjectissime imploraVI L. 1. Sine

6쪽

sine eonsensu serenissimi Electoris, in Prussa Ducis,j uxta pacta seu dalia & receptam in Portubus Prusissae aequalitatis conietudinem, in communi hac caus1 nihil statui ; neq; is citra omnium ordinum Provinci lium Ducalis Prus siς liberam voluntatem ex Legum pr*icripto impetrari; vel ob novissimet cautionis fidem, Re gno sueciae data, Induciarum tempore ad novi juris corvstitutionem sperari potest. Quare D. SIGisHUNDus III. eum de auctione Portoriorum consultationes suscipae das aliquando putaret,& sine consensu eorum omnium, qui Portus aliquos habent, nihil certi determinari postis agnosceret, ad eam rem rite perficiendam, post coepturi cum Serenissimo Hectore Milustrissimis Curiandri Ducibus tractatum,Civitatis Gedaciensis a sensum & semen. tiam solenni Legatione benigne requisivit : qua cognita,& dissensus rationib' clementissime attentis, nequicquainnovandum censuitas. Magnum Reipublicae detrimentum, magnum pruvatarum facultatum dispendium in novo vectigali comstituendo vertitur: quod nuperi belli exactio Spiringi na satis comprobavit. Turbatis enim & depravatis rei

mercatoriae rationibus, commerciorum frequentia, quae incrementum affert Regnis & vires auger, paulatim deῆ. cier, & mercatores exteri, libertates suas sectari & nova onera defugere consueti, portus Prustiae non minus sponte sua aversiabuntur, quam authoritate Superiorum adacti necessario declinabunt; Gedanenses vero alijq; Prutent, ob novitatem rei inopinatae & noxiae, in peregrinis regionibus citra culpam suam exosi, commercia lolita apud exteros deserere cogentur: adeoq; cessante negotiationis

7쪽

eri majoris derivato, proventus ineolarum Regni & Magni Ducatus Lithuamae maxima sui parte minuentur, &sera poenitentia ductis damni remedium sine nota aliqua vix suppetet. Quod eo magis verendum, quo acerbius fumosissimi Publicani ex questu publico largum quaestum facere satagendis: quos eodem plane modo nunc, uti in Praefectura telonei Suecici, licentiam immodicam sibi sumere, & duplo triplove gravius vectigal exigere conatos este, cujus solutio quinquies aut sexies iterata sum,mam mercium nonnullarum capitalem aequare&zonsumere queat, nautarum & mercatorum iudicia arguisun Io. Denique, ut plures rationes consulto omittantur, postquam Ario proxime elapso I 636. S. R. M. M Dombnus noster clementissimus vectigal aliquod maritimum ad biennium saltem exigendum destinasset; neq; tamen temporaneae exactionis praejudicium inter belli reliquias

luris indubitati & Boni publici obstruantia tolerare ponet: supradictis rationibu ca Civitate Gedanensi allegatis Benignissime acquievit, ejusq; desiderijs voluntatem suam accommodando, tanta pecuniae summa gratitudinis Ioco .ccepta,quantam in terris Prustiae nunquam una Vice erogatam esse constat,exactione nova supersedendum,

S Reversalibus literis jura & privilegia, liberta tesq; αPacta portorij deinceps etiam conservanda α' confirmanda duxi .

Responsio

8쪽

Responsio

ad rationes

adversarias.

novissime latam, de rationibus ineundis, ad comparandos reditus marteimos; in ea consensum unanimem desiderari,adeoq; animam legis deficere frustra dis smulant: quod ipsa Co .cutionis verba palam prae siet ferunt, & expressam conditionem continent, ne privit sijs & libertatibus, tam Equestris ordinis quam Civit eum, derogatum censeatur. Tum quoq; contra priorem Constitutionem Anni 1633. quae in Conclusione Comistiorum proponi vetat, quicquid antea a Nuncijs Terrarum communiter receptum non sit; non modo millo eonsensu, sed & frequenti contradictione praevia, quaestionem istam prolixis aliquot horarum disputationibus in fine Conventus Regni agitatam; & contra privilegi j Prusenici dispositionem , quod omnes causas notabiles, Terras PTussiae concernentes, cum commuis Consiliariorum, Spiri malium & Saecularium, Nobilium & Civit tum Majorum consilio terminari, tractari & dimniri jubet; nec non contra Pacta portorii, quae in maritima expeditione Civitatis Gedanensis, quia prae coeteris illa ameitur, aeqVam rationem haberi volunt; manifesto Terrarum Prussiae dissensu non attento, novitatem facti inopi. nato subsecu tam in , omnibu4 constasia. B R. Supre-

9쪽

2. supremum maris dominium, quod exemplo aliorum Principum proventus vectigalium conjunctos habere dicitur,indubiam & tot taculorum usu firmatam immunitatem tollere, & jus legitime quaesitum invitis

postelloribus auferre non potest: nee summae potestatis sublimitas obstat, quo minus pacta conventa & consuetus privilegiorum usus in vigore maneant: verum uti imperium in Terras& Civitates quaslibet certas libertatum praerogativas non excludit; ita salvo Superioritatis respectu, administrationem Portuum&juris maritimi exercitium, secundum privilegii tenorem, in plena ac pacifica possessione & usi, uti hactenus fuit, deinceps etiam absque aliquo praejudicio vel impedimento relinqui de conservari fas est. 3. Si quis ab eo temporta, quo Sceptro PoIono Prussia paruit, prςter antiquum portorium, marini telonei exactionem unquam in usu fuisse, aut D. Si GlSMUNDUM AUGUSTUM possessionem vectigalis nautici sibi vendi calle existimor, multum sis ne fallitur. Nam laudatiss- mi istius Regis aetate extra Prussiam quidem Civibus Ge-danensibus, in Regno Poloniae mercaturam exercenti. hus, contra inorem veterem & privilegiorum praescriptum, noVa telonea privato ausu primo imposita fuere; de quibus sispius conquesti, & Responsis, Mandatis, D creto atque Edictis Universidibus Regium patrocinium experti sunt: naves etiam speculatoriae ad prohibendam Narvicam navigationem, ne Mosco hosti vires adderen tur, Arino Is66. mari immissae, amicis pariter ac inimicis infestae, & damna ingentia Civitati Gedanensi in Regno Dani causatae, novarum turbarum occasiones prae

buere: squale praedonum & speculatorum genus D. Rex

10쪽

srapAANias in Privilegio suo plane abominatus est, su-oq;&successorum nomine sustulit: J at de Vectigalibus

novis intra Ρrussam nihil autoritate Regia statutum est. Quin imo cum per Commissertos, instinctu adverseriorum in Civitates Prussiae destinatos, status earundem Ο- diis malevolorum & arbitraria privilegiorum interpretatione admodum turbatus esset; et sit deportorij soliti auctione, in usus Regios certis conditionibus concedenda,per plures annos cum ordinibus Civitatis Gedanensistractatio intercessimet, ea ramen usque ad D. STEPHANI tempora nondum definita, nedum exactio portionis Resiae ad effectum deducta est: quod ipsa portor ij Pacta luculenter testantur. Quae autem alias vel in praejudicium usitati juris, contradicentibus &protestantibus ordinibus universis, in praefata Civitate attentata &constituta;

vel in Comiti js Regni Anno Is o. Delatorum importunitate facta, inq; Civitatis contumeliam & damnum ab Internunc ijs ejusdem, ex quorum numero primus, d gnitatis&existimationis jacturam passus, probrosam ju sto moerore vitam clausit) sive vana spe seductis,siva m tu adactis& privati periculi minis territis, gesta dictaq; dc extra Instructionis metas acta sunt; qVae cum teloneo nihil commune habent, sed delectationis ergo ad conciliandam invidiam nunc passim circumferuntur obdetactum mandati nunquam eo loco habita vel eum effectu sortita fuerunt,acsi publico nomine culpam aliquam reatus agnosci vel poenas merito sustineri oportuisset: nec vi istarum actionum &Constitutionum Commissoria lium quicquam de statu Civitatis immutatum est; sed Omnes ejus ordines c Cives realiter & effectualiteAlob