장음표시 사용
691쪽
tandam partem suam soluere in siue nondum Gluta est pecunia, ncc dies venit e prospiciendum est per cautio- onem, ut de indemnitate caueat, per quem factum si rit, ne omnis pecunia solueretur: aut vi caueat,se et,qui insolidum soluit, partem praestaturum, siue iam so uit. Vnus Universam pecuniam, quam defunctus promisit, ne poena committeretur e familiae orciscundae iudicio a cohaeredibus partes recipere poterit. Idem obseruatur in pignoribus luendis . nam nisi uniuersum , quod debetur, offeratur: iure pignus creditor Vendere potest. EG qμα non posμπι pro parte expediri euiunt in iudicώ diuisario ecus in iis,qua postunt expediri pro parte. Bal. Si unus ex cohqredibus noxali iudicio scruum haer ditarium defenderit, & litis aestimationem obtulerit hcum hoc ex Dediret: id pro parte hoc iudicio conseque tui, est,& si unus legatorum nomine cauerit, ne inp'ssessionem mitteretur.Et omnino quae pro parte expediri non pollunt,si unus cogente necessitate fecerit: Ω- miliae prcilcundae iudicio locus est.
Nota quod is rebuspropriis incommunibuου quis es minus a 'G- qmam alienis. Bal. Non tantoni dolum, sed etiam culpam in re haereditaria praestare debet cohaeres : quoniam cum cohaerede non contrahimus, sed incidimus in eum. Non tamen dialigetiam praestare debet, qualem diligos paterfamilias, equoniana hic propter suam partem cautam habuit gere di R ideo ninociorum gestorum ei actio non competit. intra igitur diligentiam praestare debet, qualem in siris rebus. Eadem sent,si duobus res legata sit nam & hos c6- iunxit ad societatem non consensus, sed res. Si incesto homine legato, & postea desuncto legatario aliquis ex haeredibus legatarij non consentiendo impedierit legatum : is qui impedit, hoe iudicio caeteris, quanti intersit eorum, damnabitur. Idem est , si e contrario unus ςx haeredibus, a quibus generaliter homo legatus est quem ipsi elegerint: noluerit consentire, ut praestetur' quem solui omnibus expediebat: & ideo conuenti a te patario iudicio,pluris it nati fuerint. Item culpae no- mim
692쪽
mine tenetur, qui cem ante alios ipse adisses haereditate, seruitutes praediis haereditariis debitas passus est non tedo amitti. Si filius,cam patrem defenderet,condemnatus soluerit, vel vivo eo, vel post mortem: poterit aequius dici,habere petitionem a cohaerede infamiliae erciscundae iudicio. Iudex familiae crcis udae nihil debet in diuisum relinquere. Item curare debet, ut de cui ctione caueatur his,quibus adiudicat. si pecunia,quqe ni relicta non est,per praeceptionem relicta sit: virum vniuersa a cohaeredibus praestanda st,an pro parte hqr ditaria,nuemadmodum si pecunia in haereditate relicta esset dubitatur. Et magis dicendum est: ut id praestadum sit,quod praestaretur,li pecunia esset inuenta. xxv t. CAIus lib. V I I. ad edictum prouinciati. O Fficio autem iudicis couenit,tubere haereditariam rem venire unam pluresve, & pecuniam ex precio redaetam ei numerari,cui legata sit.
Sementia non potest pro parte valete: popa te non rarere . instantia r amsententia censentur esse indiuidua Bal . x X v II. P Α V L V s tib. xx r. ad edicFum.
IN hoc iudicio condemnationes & absolutiones in omnium personas faciendae sunt. Et ideo si in alicuius persona omissa sit damnatio in caeterorum quoque persona,quod iacit,iudex non valebit:quia non votest uno iudicio res iudicata in partem valere,ira parte non valere. x xvi II. CAIVS lib. V I i. adedi Asna prouisiciale.
REm pignori eruditori data si p praeceptione legaue
rit testatorioSicio iudicis continetur,ut ex comuni pecunia luatur: eamq; ferat is,cui co modo fuerat legata. 'pignorata defui icti leuit in dioiserio per modum adiudica tiois: O ille em hac ius pignoris a dicivis,cehaeredi in pane debiti conde natur 116 eidem de indemnitate cauetui' sicut nee priori os ferenti in J pc Decaria : O per illam adiudicationem consequiturim excipiendi agendi contra debitorem : O spolior, quam si a baeriae emisset quia totum quod pro licitatione praestitit, petit usquatenus excessisset modum in licitando. Baldus. x x I x. P A V L V s lib. x x i r r. ad edictum.
Si pignori res data desuncto sit, dicendum est,infamiliae erciscudae iudicium venire. sed is,cui adiudica
693쪽
bitur,in familiae erciscundae iudicio pro parte cohaer di erit damnadus: nec cauere debet cohaeredi indomnem Deum fore aduersus cum, rui pignori dedit. quia pro eo Grit e si hypothecaria vel Serviana actione petita litis aestimatio oblata sit: ut & is, qui obtulerit,aduersus dominum vindicantem exceptione tuendus sit. Contra quoque si is haeres , cui pignus adiudicatum est, velit totum reddi: licet debitor nolit audiendus est. Non ide dici potest, s alteram partem creditor emerit. adiudicatio enim necessaria est,emptiovolutaria: nisi si obiiciatur creditori,quδd animose licitus sit. sed hui' rei ratio habetatur, quia quod creditor egit,pro eo habendum est, ac si debitor per procuratorem egisset: vi & eius,quod propter necessitatem vel vltra impendit, sit actio creditori. AFundus m quo est Deus religios,venit in diuisione octa religis
FVndus mihi comunis est , & pupillae cnaeredi. in eo sundo reliquis coditae sunt,quibus religio ab utrisq;
partibus debebatur. nam paretes quoque eiusdem puellae ibi sepulti sunt. sed tutores distrahere fundum volunt. gonon consentio: sed portionem meam possidere nita chm uniuersitatem emere non possim , & velim pro meo arbitrio exsequi ius religionis quaero, an recte arbitrum communi diuidundo iudicio aci hunc fundum partien- , dum petam: an etiam is arbiter, qui familiae erciscundae datur,iisdem partibus fungi possit, ut hac possessionem, exceptis caeteris corporibus haereditariis,pro iure cuiq; nobis partiaturi Herennius Modestinus respondit, nihil proponi , cur fantiliae erciscundae iudicio aditus arbiter officium suum etiam in eius fundi,de quo agitur,diuisione interponere non possit: sed religiosa loca in iudiciuna non deduci,eorumque ius singulis ii redibus in solidum
competere. X x X I. P 6 ν I N I A N V s. lib. V I I.
SI seruus pignori obligatus luatur ab uno cx haeredidibus: quamuis postea decedat,officiu tamen arbitri durat. sufficit enim comunionis caussa, quae praecessit,quaeque hodie duraret,si res non intercidisset. .
694쪽
qua nonsunt diuisa in vita, enium diuidenda post morim, T XXII. IDEM Iib. I i. Reston um
et pater in illios non diuisit,post datas a'iones vi
ce diuisionis ad singulos pro haereditaria portione
inpertinent: si modo caetera,quae non diuisit,in v-num generaliter non contulit,vel res datas no sequutur. Qifod ini ex Moedibuis obuenit ex diuisione:sis obliginum, pro omnibus es tuendum Garto . X X T I II. I D E M lib. V II. Restonsorum.
SI paterfamilias singulis haeredibus fundos legando,
diuisionis arbitrio fungi voluit:non aliter parte suam cohaeres praestare cogetur, quam si vice mutua partem aB nexu pignoris liberam consequatur. M Miso tem ae diuisionis,non facit petitionem. r.
SEruos inter cohaeredes tepore diuisionis aestimatos, non emendi, sed diuidendi animo preciis adscriptos videri placuit. quare suspensa conditione mortuos, tam haeredi,quam fidei commissario deperisse. Inter patrem um ex causa dotis consistit donatisaar.
x x x V. t D E M lib. XII. Restonsorum. ,
Pomponius Philadelphus dotis caussa praedia filiae,
quam habebat in potestate, tradidit: & redit' eorum genero solui mandauit.an ea praecipua filia retinere ponC sit,cum omnes filios haeredes instituisset,quaerebatur.iustain caussam retinendae possessionis habcre filiam: ciuoniam pater prqdia,de quibus quaeratur, dotis esse voluit, de matrimonium post morte quoque patris stetit:respondi, filiam etenim quae naturaliter agros tenuit specie do ii s,cuius capax fuit,defendi. Haec exceptis, tibi non competit ius agedi, non potest oppρnipssententiam 'ec reddit iudicium retro nullum: solstκm auilinitate sciuentia,non repetitur ut indebitu Baisolus. x X X V I. P A V L V a lib. I I. Q aestionum.
CVm putarem te cohaeredem meu esse, idque Verum non esset: egi tecum familiae erciscundae iudicio,&d iudice inuicem adiudicationes de condemnationes fa- sunt quetroiret Veritate cosnita,Vtrum condimo in
695쪽
nlacm competat,an vind icatio:& an aliud in eo, qui haeres est,aliud in eo,qui haeres no est,dicendum sit Respodi.qui ex asse haeres crat,si cem putarct se Titium cohaeredia, haberessusceperit cum eo familiae erciscudae iudicium,& conflemnationibus factis soluerit pocunia: quoniam ex caussa iudicati soluit,repetere non potest. Sod tu videris eo moueri: quod non est iudicium familiae erciis scundae,nisi inter coli redes acceptum. Sed quamuis non sit iudicium: tamen ad impediendam repetitionem sufficit,quod quis se putat codemnatum. Qudd si neurer corum haeres fuit, sed quasi haeredes essent,acceperunt familiae erciscudae iudicium: de repetitione idem in utrisque dicendum est , quod diximus sit pr. in altorii tro. Plane sisne iudice diuiserint res: condictionem earum reru quae ei cesserunt,quem cohaeredem putauit: et,qui fuit hqrcs, competere dici potest. Non enim trafactum inter cos intelligitur,ctim ille cohaeredem esse putauerit.
Ut familiae erciscundae iudicio agit,non confitetur aduersarii im sibi esse cohaeredem. Ninores posuiu inter se diuider er aedia quo ad cultura nor ditio: Met non quo ad 'oprietatem Osfuit aequalitas seruat debet esse diuisiofrma. Balaus.
LVeius S Titia fratres& emancipati a patre, & adulti
curatores acceperunt. hi comunes pecunias ex redilibus redactas singulis subministrauerit t. postea patrimonium diuiserunt. post diuisionem Titia soror Lucio fiatri suo coepit questionem mouere,quasi amplius accepisset, quam ipsa acceperat. cdm Lucius frater eius nori amplius sua portione, imo minus quam dimidia consecutus st: quaero, an Titiae competat aduersus fratroni actio tyaulus respondit: secundum ea, uae proponuntur,si Lucius non amplius ex reditu praediorum communium accepit, quam pro haereditaria portione ei competeret: nullam sorori eius aduersus eum competere actionem. Ide ii respondit, cdm ex decretis alimentis a praetore amplius fratrem accepisse diceretur,quam sororem: non tamen vi
696쪽
EX parte haeres institutus caussim de totis bonis,qua omnes haeredes patiebantur,suscepit & obtinuit.cohaeres partem suam ab eo petebat , nec partem sumptuum factorum in litem praestare volebat. quaesitum est,an doli exceptio' noceret Respondi: si idcirco amplius erogatum esset, quod ipsius quoque caussa desenta esset: habendam rationem sumptuum. Sed dd si omiserit doli ex- optione:agere posse de recipienda portione sumptuum.
Puer qui contemplatione dotis relinquit minorem partem filio quamsti videtur eam liberare a dotis collatione. Bald vel sic Quoad cyllationem testatus videtur decedes e, qui in codicistis de omni-bm bonis dissonis. Bariolus.
Intestato moriens codicillis praedia sua omnia, de patrimonium inter liburos diuisit: ita ut longe amplius filio,quana filiae relinqueret. quaestum est , an soror fratri dotem conserre deberet Respondi.secundsi ea,quae pro poneretur si nihil indiuisum reliquisset rectius dici ex voluntate deiuncti collationem dotis cessare. Sticho libertatem dedit, qui erat annorum quindecim, C ἰ γε
tis suae, quoad viueret, cibariorum nomine denarios denos: vestiari j, denarios vicenos quinos praestari se velle significauit. quaesitu est,an utile esset cibarioru & vestiariorum legatu,cium Stichus ante libertatis lepus decess riti& an si non est utile,haeres,qui praestiterat,a cohaerede repetere possit,apud quem morabatur Respondi .noi quidem debita fuisse: sed si id, quod datum est in alimenta,consumptum sit repeti non posse.
Debita cotracta per inum exfratribuι communem haereditatemrsidotibus non veniunt da communisoluendo.Bariolus.
Filius reipublicae debita, quae post mortem patris contraxit,fratri suo pro parte haereditaria reputare non potest,si non in omnibus socij sint: licet haereditatem paternam communem habet, & pater pro altero filio in patria magistratum nactus decessit.
Perempto principali Iam testatcris, perimitur .iccessorium.
697쪽
Duos filios scripsit haeredes ,& certos homines cuique eorum praelegauit, in quibus ni Stephanum cu opeculio .is vivo testatore manumissus,decessit. deinde pa Vter. quaesitum est, an id quod in peculio habuit Steph:
nus prius,quam manumitteretur, ad utrosque filios pertineat: an vero ad eum solum, cui cum peculio praeleg tus fuerat Respondi. secundum ea, quae proponerentur ad utrosque pertinere. Pater inter filios diuisit bona &eam diuisionem testamento confirmauit:& cauit,ut aes alienum,quod unusquisque eorum habet,sive habebit,solus sustineret. postea unus ex filiis cu pecuniam mutuaret,interuenit pater:eiusque consensu praedia, quae filio adfiignauerat,pignori data sunt, post mortem patris eadepraedia idem filius possedit, usuras soluit.quaero, an fa- in miliae erciscundae iudicio, si praedia pignori data distra- 'hat creditor,aliquid ei a cohaerede praestandum sit 8 RG spondi. secundum ea,quae proponerentur,nihil esse praestandum. Lx L. c A I v s bib. I ISideicommissorum.
SI ex asse haeres institutus,rogatus sit mihi partem aliquam restituere veluti dimidiam utile familiae erci-seundae iudicium recte inter nos agetur. Caussa -llitatu pririnet ad iudi ce appellationis: qui potest
tenti pro parte confirmare: pro parte nulla pronunci N. Bar.
aedam mulier a iudice appellauerat,quod diceret
eum in diuidenda haereditate inter se & cohaerede F non tantum res,sed etiam libertos diuisisse,&alimenta, quae dari testator certis libertis iussisset. nullo enim iure id eum fecisse. Ex diuerso respondebatur, co- sensisse eos ei diuisioni, & multis annis alimenta secundum diuisionem praestitisse Placuit standum esse alimentorum praestationi: sed illud adiecit.nullam esse libertorum diuisionem. Debitum ab uno ex haeredibuspotest aligari Bal. XLII. POMPONIVs lib. v I .ad Sabinum
S I ita legatum fuerit uni ex haeredibus, Q M I-
698쪽
gant. Nam & si quod alius deberet,percipere unus iussus fuerit: officio iudicis actiones ei praestari debebunt, proportione cohaeredis.
Licet madirpari Merediis dissenti mus solus ad diuisione pro
ARbitrium familiae erciscudat vel unus petere potest. nam prouocare ad iudicem vel unum haeredem posse,palam est.igitur & praesentibus caeteris, & inuitis poterit vel unus arbitrum poscere. In iudicio commimi diuidundo requiruntur magis exacta probationes dominii, vel quasi, quam in iudicio familia reciscunda. Idus. XLIIi I. PAVLVs Id.V I I .ad Sabinum.
INtur cohaeredes etiam communi diuidundo iudicio agi potest,ut eae res dumtaxat, quae eorum communes sunt,& caussae ex his rebus pendetes,in iudicium veniat: de caeteris vero integre sit familiae erciscundae iudiciu . Si familiae erciscundae vel communi diuidundo actust:adiudicationes praetor luctu exceptiones aut actiones dando. Si conaeredes absente uno cohaerederem vendiderunt,& in ea re dolo malo fecerunt, quo plus ad eos perueniret: vel familiar erciscundae iudicio praest bunt ei, qui abfuit,vel haereditatis petitione. Fructus, quos ante aditam haereditate ex fundo haereditario haeres cepit: non aliter familiae erciscundae iudicio praest re eum Iulianus ait,quem si cum sciret haereditari u sundum esse,ceperit. Qui familiae erciscundae,& communi diuidundo , & finium regundorum agunt , ct actores sunt,& rei: ideo iurare debent non calumniae caussa litem intendere, non calumniae caussa inficias ire. Quod ex facto suo unus ex cohaeredibus ex stipulatione haereditaria praestat, i cohaerede non repetet: veluti si L s a,
ditio stipulationis haereditariae exstiterit: habebunt familiae
699쪽
miliae erciscundae iudicium cum eo,propter quem c-mita est stipulatio. Si quis stipulatus fuerit , T se o
BI T v I v M, & Titius pluribus haeredibus relictis decesserit : cum solum teneri , qui non habuit ratum:& eum solum cx haeredibus stipulatoris acturum, a quosuerat petitum. Vsufructu uxori lcgato, donec ei dos soluatur:per arbitrum familiae erciscundae tam id, quod cohaeredis nomine ex dote solutum sit,recuperari: quam ut coli res soluat,effici posse Cassius ait,& verum cit. Si duo cohaeredes damnati sint statuam ponere Sc altero cessante alter eam fecerit et non esse iniquum Iulianus ait,familiae erciscundet iudicium dari,ut pars impendiorum boni viri arbitratu praestetur. EX LV. POMPONI s lib. XI ii .ad Sabinum. SI quid contendis ex haereditate ni illi tecum commune esse , quod ego ex alia caussa meum proprium csse dico, id in ita iliae erciscundae iudicium non Venit.. Dolus,quem seruus haeredis admisit, in iudicium sa- miliae erciscandae non venit: nisi domini culpa in hoc crat , qui non idoneum seruum rei communi adpli
Actio de dote datur contra haeredes sceri raripientis sicet maritus non si haeres,et subuenitur,ut apud eum sidos esciuisi
SI maritus sub conditione a patre institutus sit, interim de uxoris dolo actio pendet. Plani si post morte soceri diuortium factu sit: quavis pendente conditione institutionis dicendum est praeceptioni locum esse: quia mortuo patre quaedam filios sequuntur,etiatam ante quai fiant haeredcs: ut matrimonium, ut liberi, ut tutesae. igitur & dotem praecipere debet,qui onus matrimoni j post moricin patris sustinuit, & ita Scaeuolae quoque nostro visum est. Insicces immutarem ex nexesitate transit instantia iudieii.
IX L V I r. P o M P N i v s lib. x x t .ad Sabius N iudicio familiae erciscundae , vel communi diu id μ
700쪽
do,si dum res in arbitrio est,de iure praedii controuersis sit: placet omnes eos, inter quos arbiter sumptus fuit, & ere, & opus nouum nunciare pro sua quenque parte posse.& clim adii, licationes ab arbitro fiunt: si viii adiudicetur totus fundus , caueri oportere . ut quae ex his actionibus recepta suerint, reddantur: aut quae in eas impensae factae fuerunt, praestentur. & si citin res in iudicio esset,co nomine actum non fuerit: eum consequi integra actionem,cui totus fundus, aut pro quacuque parte adiudicatus erit. Item quae res moueri pos runt, & in ea iudicia veniunt,si interea subreptae sint: furti eos agere, quorum periculo hae res fuerunt, posse.
SI familiae erciscundae , vel communi diuidundo , vel
finium regundorum actum sit, & unus ex litigatoribus decesserit pluribus haeredibus relictis : non potest in partes iudicium scindi, sed aut omnes haeredes accipem
id debent,aut dare unum procuratorem, in quem omnia nomine iudicium agatur. Qui vendit ex nece1Mare, non tenetur de dupla promittere: eautio quae non debet intoponi, interposita committetur . um quod quis facit ante aditam has editatem, in diremis erciscunda iudi cium non venit. Item pro sepeliendo defuncto ante aditum hared . ratem iussu iudicis res hae editaria vendi possunt. Ear. x LIT. VLPIANus lib. I IDisputationum.
i haeres erat ex parte institutus i testatore, iussus
a praetore distrahere seruum,cui erat tostamento dxta libertas: ideo distraxit,duplamq; promist, ex ea cautione conuentus praestitit. Si aesitum est,an familiae erciscundae iudicio consequatur , quod eX dupla: stipulatione abest Primo videamus .an hic debuerit de dupla cauere. & mihi videtur non debuisse . hi enim demum ad duplae cautionem compelluntur,qui sua sponte disti abunt: caeterlim si officio distrahenteis fungitntur,no debet adstringit no magis,sis quis ad exsequenda sententiam a praetore datus Mistrahat.nam & hic in ea condiatione est ne cogatur implere id, quod coguntur bi , qui