Pomponii Laeti Libellvs de Romanorvm magistratibvs ; Eivsdem De sacerdotiis Ro. ; Eivsdem De diversis legibvs Ro

11쪽

Dr ROM. MAGIsTRATIBULti,qui rem militarem comitarentur, Valerius Potius, NAemilius Mamercus.Duos deinde addidit,qui res urbanas curarent.Μox cu stipendiariae prouinciae fierent,dus plicatus numerus: post uero Syllae legem creati xx.

DE TRIBUNO PLEBIS.

ANno decimoseptimo post sugam Tarquiniorum,

Aulo Virginio Μotano,&T. Vetusio Geminio consi plebes nexu grauata,& sspenumero decepta seditionem secit,& tandem Sicinio duce in sacrum monstem secessit,qui distat ab urbe tribus mil. pactrans Anies nem:Piso auctor est in Aventino secessione plebis facta esse,&cum illic plebes arma non simpsisset : mons sacer Mons eripulatus est, unde nomen monti impositum fuit . Hinc Uosthu.Cominio:& SP. Cassio nouis cossi decernetibus decem legati eliguntur ad plebem, quorum primus fuit Menenius Agrippa,qui oratione sua plebe patribus con 'Hmiliapo. ciliauit, mense Septebri petiuit plebes ex sito corpore magistratum creari. Tribunitia potestas haec fuit, creati trishubus fuere tribuni anch,L.Brutus,C. Sicinius,C. Licis nius,P.Licinius.C,Ιusilius Ringanus. Quida duos scripsere,C.Licinia,N L. Albinu,haec fuit reipu. pestis,hinc ciuile nefas ortum habuit,& quemadmodum propter ditione essie coepit seditiosus magistratus,semper fuit consulare ius imminutum,consulibus tribuni no parent, cucaeteri magistratus pareant. Sacrosanctos enim uoluit su Tribuni aer os tribunos uulgus,hi sedebant primi ad limen,& acta se . natus modo probabant,modo scindebat. Dies uero quo tribuni electi fuere,fuit quarto Idus Decembris, di in los ubi castra posuerunt, erecta ara Iovi soluenti metum. Tribuni dicti sunt, ut Pomponius ait, quod tunc intres Tribuni inde. partes populus diuisus erat,aut a tribuum suffragio,quae

ut Dionysius ait) tunc quatuor fuere. Legimus in histo

12쪽

VALERII PROBI LIBELLV riis Diodori,Tribunos quatuor creatos C. Sicinium tametorum Μ.Duilium SP. Attilium, Appio Claudio NT. Curtio consi ec post,anno uicesimoquuato tres tribus ni costilari potestate creati,Μ. Genutio Agrippa, oc Curtio Chilone consi tribuni fuere M. Sempronius L. tutius Longus T.Quintius,& post annos sex totidem trishuni creati stib eadem potestate, Manius Emilianus,Μamercus Clutius,L. Quintius. post quatuor annos cliuor creati,M.MinitIS,QLSOtiUS,Seruilius praetextatus, vnelius cosi Sequeti anno 13LΜ.Fabius,Μ.Fluuius, Lucius Seruilius,&sequenti anno L. Furius SP. Pinarius, di post armos septem,quatuor,C. Furius, Ir Quintius, Μ.posthumius 8 Cornelius.Hos omnes tribunos comsulari potestate fuisse constat.

DE TRIBUNIs MILITUM.ANno sere septuagesimo post actos reges,sequeti anno,postΦ Tribunitia potestas consillari iure cessit

oratione Canullei, tres e patriti js creati tribuni misIitares,consentiente plebe,omnem consiliarem auctoritate habuere. Et ij suere,L. Furius,L. Cloelius Corinthius, A. Sempronius Atratinus.Sequeti anno,quatuor,Piucretius,C. Servilius,Menenius Agrip.SP. Veturius . tertio anno,quatuor, A. Sepronius,m. Papirius,Q. Fabis

quinto an. iiii. L.Tube. C. Cornet ius, C. Valeri oeso.M. Tribuni militu. Fabius . hii creabant ex patribus di ex plebe. sexto an. ius imperii Romani ad consules rediit,qui fuere,Μ. Cornes

Ilus,L.Furius . Osticium autem tribunor militum, ut Marcellus de re m ii itari sci ibit: erat in castris milites continere,' ad exercitationem producere, uigilias circuire, rei frumetariae praeesse,querclas comilitonum audire, Valetudinarios inspicere,quoniam is qui tali officio praecit,

13쪽

DE ROM. M AGI STRATI BV s. 8c dare di obseruare castrina omnia debet. Paedianus ait, Tribunorum militarium duo genera: primum eoru,qui

Rufinci dicuntur, di in exercitu creari solent.Nij sunt commati,qui comitiis designantur.

DE AEDILIBUS.

P Lebes ubi e sacro monte ad urbem redit, a patribus

impetrauit,ut liceret sibi alios magistratus creare, utribunorum ministri essent, qui di aedes sacras Sc priuataS procurarent,dc qui annonae praeessent. Creavit igi tur aediles quatuor,duos qui ab solio eburno curules ducti sunt,regrjs utebatur insignibus,oc ornati purpura,c ram secrificiorum 8c ludoru habebant . Scio oc a quibiis dam talptum esse aediles duos ex patrii's creatoS curileS eo tempore, quo primus ex plebe coit fac ius est. Sed credibilius est,ut iidem intelligatur ediles. Μeminit Dionysius libro sexto,ec alios duos creauit plebes prspositos annom Suos aliqui putat a diuo Iulio constitutos di nominatos Uereales. Aedilium curulium potestas adeo creMit,ut ad eos summa rerum oc maiestas consularis imp iij uenerit.

DE CENSORIB Ps.

CVm census auctus esset, di constites no sitfficerent, duo creati fuere, ad quoue censione,id est arbitrium censeret populus,& ob id censeres appellati, di prismi fuerunt C. Papyrius,&Sepronius,Μ. Geganio Μυcerino,&.T.Quintio Capitolino consae creabant autem quinto quo anno,quod tempus lustrum appellabatur. Haedianus Asconius ait, censores quinto quoque anno creari solebant. Hic prorsus ciues sic notabantur, ut qui senator esset,ehceretur senatu,qui eqties RO. equum publicum perderet,qui plebeius,in centum tabulas reserreres

comitialia Aediles curules

Cerealis.

censores. stram.

14쪽

PΟΜ. LAETI LIBELLVAsiae:Sed ad hoc non esset civis tantummodo, ut pro eapite sito tributi nomine aera prsberet Iidem completo quinquenio lustrabat, di taurilia lacrificia de sue,oue, thauro . faciebat. Cium Romanoru primus censius factus est sub Atramphtμμψ' Semio Tullo Ixxxiiij.militum.&Dcc. Sec Oscensus ' V '' tertio anno post fugamTarquiniorum,C. Valerio publi. cola,&T.Lucretio consΓΙnuenta puberum RomanoruCς 1μ μ . ccc.xxx.milia.Tertius cestis anno xij.T.Largio FlaVio, Q. Cloelio Sycelo consis Ide T. Largius dictator censum renoUauit Inuenta puberum Romanorum C. L. milia, di Dcc. Ann.xix.id est.η .post tribunitiam habitus a consulibus census quartus,inuenta citrium Ro. c.lxi. miliaec Dcc. Anno xxxvi. Seruio Seruilio,& A. Verginio cossi ilibus habitus census,inuenta ciuiu puberu plura Φ centum di decem milia,ec caeterorum trecenta di xxx.milia. Anno.xxxviii. A.Μalio &L.Furio consshabitus cesus sextus, di ciuium I o. incertus numerus, supra annu hc. ciuium numero,ut diximus, creati censores fuere.

DE DECEMVIRIS.

Amo ab urbe condita ccciix.Decem uiri pro consulibus creati simi,& tertio anno depositi libidine Appi j Claudij,qui Virginia stuprauit,Decem uiri linfuerunt, Appius Claudius Regilianus,T. Genutius,P. Sextius SP.Venturius.C.Iulius. A.Manilius. C. Sulpitius.P. Curiatius.T.RomuIus. SP. Posthumius Caluisnus,hii ex Athenis leges tulerunt in .X. tabulis. Datum est eis ius summum,a quibus prouocatio non erat, di das

tum etia uti Ieges corrigerent di interpretarentur,sequensti anno duas tabicias addiderunt, di inde appellats leges

L.xij.tabulam xxj .tabularum,quidam uolunt non ebui nis,sed aeneis tabulis impressas Ieges pro rostris positas . Quaru serenduxum auctorem fiuile decemviris Hermodorum Ephesiu

15쪽

DE ROM. M AGISTRATIBVs. exulantem in Italia,scribunt,ut Pomponius reserti Diosnysius pro Curiatio oratium dicit,sequenti anno decem iuri rutius creati, Appius Claudius. Q. Fabius Vibol nus.Μ.Cornelius Μaluginensis.Μ.Seruilius.L.Minutius.T. Atronius Μerenda Manilius Roboleus. 4Apilesius Cesio Dralius SP. Oppius Cor. apud Diodorum sunt C.Serg. 8 P.Manius.Tertio anno idem praefuere,

nem senatu,nel plebe suffragia date,dc ideo ut magistrastum obtinuerunti DE PROCONS VLI B VLPostumio Albo,N S. sco consschello infeliciter coua equos gesto, proconsita creatus est T. Quintius, di is primus in eo magistratus fuit, eum sex lictores praecedebant, etera omnia habebat uti consisses, ec inde statutum est,ut qui consisses uno anno fuissent, sequenti co μωμproconsules essent,deinde procostiles ad prouincias mitatebantur,ec singuli singillos Iegatos habebant, qui administrationi praestarent auxiliv. Proconsill potestatem eo Legati Procos ercet in ea prouincia tantu, quae ei tradita est uel decreta, nisi uocaretur in iurisdictionem uoluntariam. Apud proconsulem, ut Μartianus ait, seruorum manumiuio tieri poterat,& adoptio.Apud proconsulis legatu nemo munumittere potest. Sub Caesaribus distinctae prouinciae. Nam consulares sub senatu Po. Q. . erant, procon lares sub Imperatoribus. DE PR AETORIB V S ΕΤ DECEMVIRIs ET curatoribus uiarum,dc triumuiris, di quinσqueviris, di centumuiris.

Eo tempore quo pertinacia tribunorum plebiS,qVae Romae sine comulibus quini annis praefuere,L. Se

16쪽

POM. LAETI LIBELLUS,stius ex plebe constit creatus esset,patres praeturam,noua magistratum, SP. Furio Camillo,M. filio dederunt, hic Praetor urbaα primus praetor urbanus fuit, a praeessendo praetor nomis s. natus est. Praetoris insignia, sella curulis, trabea, lictores sex,& caetera consulum insignia. Pomponius in haec uerha ait., min consules avocaretur bellis finitimis, ne esset qui in ciuitate ius reddere posset, factu est ut praetor quo crearet, qui urbanus appellatus est, eo quod in urshe ius redderet. Post aliquot deinde annos non siifficiens te eo praetore,quod multa turba etia peregrinorum in cis litatem ueniret, reatus est 5 alius prstor,qui peregrinus Praetor peregri est appellatus,ab eo quod pleruin inter peregrinos ius dis s. cebat.Deinde cu esset nec larius magistratus, qui hastae praeesset,decemviri litibus iudicassis constituti si int. Eos Quatuorviri dem tempore constituti sunt quatuorviri,qui curam Uia Tresviri mone rum haberent.Et tresviri monetales,aeris,argeti, auri flutates. tores, di tresviri capitales,qui carceris custodia haberent, Tresviri capi ut si animaduerti oporteret, intemetii eoru fieret. Et quia tales. magistratibus uespertinis temporibus in publicu esse insQμin saeu iri conueniens erat,quinqueviri constituti sunt cis Tiberim

re ultra Tiberim,qui possent O magistratibus fungi.D

inde praetores creati sunt numero Captarum prouinciaruqui partim urbanis rebus, partim prouincialibus praeesssent.Deinde Cornelius Sylla quaeritones publicas constatuit ueluti cle falso, de patricidio, de sicariis, di praetores quatuor adiecit. Ab honore qui preturs habebatur ius hoIus honoram. norarium appellatum,quae praetorum edicta erant,honoratus dictus.

DE PROCURATORE CAESARIS.

P Rocuratori Caesaris omnis res familiaris commissa erat,etia quicquid is egisset ratum erat apud Cssiare, - di Penta hunc magna erat auctoritas.

17쪽

P P/pyxiiii pi imus apud Roma. regias leges in unia contulit Ad hoc Appius Claudius Regilianus decemvir, ius maximum cosilium in duodecim tahulis conisibendis fluit,post hunc eiusdem familiae Apypius Claudius Ceiunantis,qui uiam Appiam strauit, di Apphin' aquam Claudiam induxit,& de Pyrrho in urbem no reci Cuss i piendo sententiam tulit, actiones scripsit, di primum de C tμη 'μsustirpationibus,qui liber no extat Idem Ralteram inues m '

hos maxime scientiae Synaphronius, cognomento Cata. μζrisim ς Deinde Q Scipio Nasica optimus a senatu iudicatus,cUipublice domus in sacra uia data est, quo facilius consuli posset. Deinde Q utius, qui ad Carthagineses missiis est leganis,c messent duae te1Ieraepositae,una pacis, altes P φra belli,arbitrio sibi dato utrum uellet, referret: Romam p ς ε σutrant sustulit,& ait Carthaginem petere debere, utrum mallent accipere . Post hos sitit Tiberius Corucanus,qua primus profiteri coepit,cuius tamen scriptum nullum extat Deinde Sex.Elius di frater eius,P.Elius, ambo cosita Ies,Ennius S .Elium Catu appellat.Deinde Cato porstiae familiae princeps Tuscillo genitus,euius libri extant Postea P.Μutius,&L.Brutus,& P.Manilius his ciuile Ius ile.

si indauerunt. Ex his Mutius collaris fuit, libros reliquit.Brutus praetorius vij . Manilius consularis N potisfex maximus tris. Ab his piacti simi P. Rutulius Rufiis cosul Romae di Asiae pconLN P. Verginius, Sc Q.Tubero ille stoicus Palae auditor 8c coit, &SexNom. CmPO: peti patruus.Eode tae Cel ius Antipater,s plus eloquetiel scietiae iuris operam dedit, Θc L. Crassiis Mutianus P. muti frater,quem Cicituris cosultoni disertissimu dicit. Post hos Q Mutius P.filius pol Max. ius civile redegit in libros xviii.Mulsi auditores fuerut coplures,praecipUe

18쪽

POMP. LAETI LIBELLUS,

auctoritatis Aquilius Gallus, Lucilius Barias,& Sext.

Papyrius.Dehinc Servius Scipitius,qui in causis orans dis post Μ.Tullium primum obtinuit locum,repraehensus a Q. Μutio,quod ius non intelligeret,iuri operam dedit stib Lucilio Balbo dc Aquilio Gallo. Servius cum in

legatione perisset,po.Ro.statua ei pro rostris ex it, quae hodie extat in foro Augusti.Reliquit clxxx. libros de iure ciuili, Serust disciplina manaverut Alphenus Varus,

C.Flauius,A.Ofilius Titius Celsiis Aufidius Gura Ausidius, Μamuis Flauius priscus,G. Atteus, Antistius Labeo primus. P. Celitis. Libri digesti filerunt in Aulidio Μamus a.Ex his Alphontis consul fuit N Ofilius Eq. ordinis,qui edictum praetoris diligenter primus coposuit. Aedictum prae Fuit eodem tempo Trebatius Cori maximi auditor, ruris. A.Gasellius, Q. Μutius Vollusi auditor Quaestorius. consulatum enim renuit orirente Augusto. Ex his Treσhatius,perito Casel Ilus eloquentior,Ofilius utro doctior.Deinde Elius Tubero,qui postquam accusauit Q.Ligarium,nec obtinuit apud C. aestarem, a causis agendis

ad ius ciu1le transiit.Cicero Ligarium defendit oratione satis pulcherrima.Post hunc Atteius Capito, qui consul fuit Ofilij imitator,annum sic diuisit,ut Romae seae mensibus cum studiosis esset,oc totidem in cecessu in constri hendis libris, ideo reliquit uolumina H. Labeo ingenii qualitate dc fiducia doctrinae,qui etiam pime caeteris Optaram philosophis dederat,plurima innovare instituit. AUteio Capitdi Μassurius Sabinus successit, Labeoni Ner ua,qui fuit Caesari familiarissimus. Μassurius Sabinus eques .publiceprimus scripsit.Hoc heneficiu a Tibes fio Caesare dare coepit.Nam ante tempora Augusti pubσIus resspondenα lice resipondendi ius a principe non dabatur.Sed qui fidudi publice. ciam suorum studiorum habebant considentibus respondebant,neq; responsa uti signata dabant. Sed plerunt iudicibus

19쪽

DE ROM. MAGIs Τ RATIBUL1udicibus ipsi scribebant, aut testabantur qui illos conssulebant.Pr1mus diuus Augustus,ut maior iuris auctos ratas haberetur,constituit, ut ex auctoritate eius responsderent,di ex illo tempore peti hoc pro beneficio civpit,&Ideo optimus princeps Hadrianus,cum ab eo uiri praetorii peterent,ut sibi liceret resipodere, respondit eis, hoc nopeti,sed praestari s blere.Et ideo si quis fiduciam sibi habes rei,delectari se populo,ad respondendum se praestaret hitur Sabino concessiim est a Tiberio Caesare,ut populo responderet. i ctim amplae facultates no essent,a tuis ausaitoribus substetatus est. Sabino successit Cassius Longinus,natus ex filia Tuberonis,quae fuit neptis Servii Sul pitii, Is di consili fuit cum Cratino sab Tiberio,a quo pro tex auctoritatem ciuitate pulsiis fuit,& ab Impei Vespalano reuocatus die obiit.Neruae successit Proculus, fuit 8c eo tepore dc Nerua alius,& alius Loginus eques Ro. 8c praetorius.Sed Proculi auctoritas maior fuit. Nam Sc qui successere,partim Proculani,partim Cassiani appela Promuntitati sunt,qus origo a Capitone di Labeone coeperat. Case C p 'sio Celius Sabinus successit,qui plurimum sub Vespasiano potuit.Proculo successit Pegasiis,qui si ibVespasiano praesectus urbis fuit,talio Sabino Priscus Iabolentis, Pegaso Celsus,Celso patri Celsus filius,&Priscus Neratius qui utrim cosules Herunt:Iaboleno Prisco Eburnius Valens,di Tuscianus,item 5c Sabinus Iubianus.

POMPONII LAETI DE SACERDOΤIIA ET PRIMO DE PRIMA RELIGIONE

APUD LATINOS.FAunus antiquissimus omnium regum in Latio fuit.

Aboriginibus imperauit,ho nes more ferarum uis num. uentes in mitiorem uitam redegit, lucos sacrauit,lo; Aborigisci.

20쪽

POMP. LAETI LIBELLVs,

cis N urb1hus nomina dedit,aedificia erexit,templa aedificavit,quae ideo a Fauno fana dicatur,quod pontifices fasN crando illic fantur.Faunus in Latio cultum deorum inσstituisse sertur Qtiidam scribui ante Faunum Imperasset. με, Ianum Sc cultum deorum demonstrasse. Fauni soror Fas tua uaticinatri ab ea uates Fatuarii dicuntur,haec tradis V t tur mulierii castissima, ideo eam Romani bonam deam ηροψ δε - appellauere,cuius templum est in saxo Auentini motis, Unde ingressus uirorum prohibetur, oc ei staminae tantusnctificant,

DE LUPERCIS.

Lupercalia. T VpercaIta sacrificia ad expiados Manes fiebant, grsocea. I ce Lycea dicta a Pane Lyceo numine Arcadico,que

Pan. Romani voca ni lanum, di idem putatur esse FausIunius. no Lyceo sacrificat in spelunca quae sub Palatino monte Februarius. est . Mensiis quo haec sacra fiunt,Februarius a februando, id est purgando dicitur,& dies Lupercaliorum februata. Euanderi Euander ex Arcadia hoc solenne in Latium tulit, di instiFebruata dies. tuisse fertur,ut nudi iuuenes Lyceum Pana uenerantes, Pan Lycaeus per lusum atque lasciuiam currerent,hoc primum ludri

cum, id est Lupercal Romulus accepit, dictum uidetur LupercaI a Lyceo, quia lycos est,inde Lupercal. Scribui aliqui a lupa nutrice Romuli ac Remi. Nam ab eo loco solenne iris Luere. cipit,ubi Iupa lac Uagienti praebuit,aut a capris,ut sit lues re,id est purgare per capras. caprae in eo secrificio mactantur,aut quod Pan lupos arceat.Tradis&alia causa,quas renudi Luperci,aut quod Faunus per uestes ab Hercule

delusiis fuerit, di meminit Ouidius. Aut qae caeso Amustio Rom. 8 Remus foedati uultus in sanguine, nudatis gladiis,Z testibus silccincti, ab Alba usi ad ficum Rus minalem cucurrerunt. Vnde seruatur in Lupercalibus,