장음표시 사용
11쪽
mel ex marmore confectae inditum 'uam. Haec pulchre & vere Theodor . . rio retuS. Quibus addo illud Augustini. Bonorum ingeniorum insignisse i n doles, in verbis verum amare , non verba. cui denim obest clauis lignea, sis test aperire quod olumus, quando nihilquaerimus, nisi patere quo claustum est . Et S. Cypriani Epist. 1. Cum de Domino Deo vox est, vocis pura sinceritas, non eloquentia miribus nititur ad dei argumenta, b d rebus. Nonnunquam etiam, omissis Catholicorum testimonijs, quae quisque .videre poterit apud Catholicos Authores, quos in margine cito, solis Protestantium confessionibus utor, tum breuitatis gratia, tum maioris etiam fidei ineundae apud Protestantes, unde suorum hominum scripta, si Latina non fuerint, plerunque ad Verbum transfero. Ne miretur autem Catholicus Lector, si nimius quandoque ei videar in accumulandis testimoni js: Id enim facio, vi s incredulis haereticis persuadere nequeam, i , hia, his, saltem ora corumFultitudine testium obstruam. Videbit autem hic 'e.. E. Catholicus Lector, & ni fallor mirabitur Catholicam religionem, in una gente, eaque fere totius Europae minima, tot tamque mirabiles
xii pis cruditionis, pietatis, ac virtutis fructus protulisse. Protei tanticus au-
' tem fateri cogetur , Catholicam fidem insigni eruditione, mirabili san ei itate, Millustribus miraculis per tot saecula confirmatam, suamquc damnatam extitisse, nisi & doctissimis, & sanctissimis, diligentissimis, atque omni exceptione maioribus testibus, imo & suorum bominum confessionibus fidem abrogare velit. Quod esset omnem fidem humanam e mundo Linu M., P QMdum more vivere, ac cum
natura ipsa hominum, ac Deo ipsopugnare. Dcus quippe est, qui hinminum incntibus propensionem naturalem ad credendum testibus --.i,. fide dignis, omnique cxceptione maioribus impressit, imo iussit duo-
bus, vel tribus huiuscemodi testibus fidem adhibere. Quicquid autem vel nunc scribo, vel unquam scripsi, aut in posterum scripturus sum, Catholicae Ecclesiae iudicio humillime M libentissime subi cio.
Alia Graia MI leuia, vel ficilia cognitu benignus Lectordi bitur per Hasem notare . cornig re.
12쪽
DE CATHOLICIS AUT HORIBUS, QUORUM
praecipue testunoni js Collector nititur, inhs quae refert de Catholica Religione , Sanctitate , Eruditione , & Miraculis Gentis
Anglorum. E quisquam Protestantium , ignarus quantae authoritatis, etiam apud suos) sunt ij Catholici Authores, ex quibus hi flores collecti sunt, visum est operae pretium apponere Elogia suorum hominum de praecipuis eorumdem : Catholicorum Authorum Elogia de ijsdem, omitto, partim, ne nimis prolixus sim , partim etiam, quia nemo Catholicorum de ijs dubitat; partim denique, quia pleraque eorum suis locis reseram. Ex his autem Pr testantium Elogijs, Catholicus Lector facile videbit, quanti aestimandi sunt hi Catholici Scriptores , qui tantopere a suis ipsis inimicis laudantur.
mo cumjuncto Myfro Augustino vixerit. De eo ira tam lenus insua tav.p. III. albas
aio. Dignus sane est,caias memoria in aeternitate vigeat, non sollim semctita. Damsi mintis, sed etiam doctrinae nomine; Primus enim crat ex Anglorum gente, qui latine scripsit , primusque, qui componendi Carminis latine rationem Anglos docuit. Baleus, Cent. I. Scriptorum Britan. e. D. Adeo litteris diuinis & humanis incumbebat, ut omnes sui temporis theologos superauerit: erat quidem tam carmine, quam prosa, latii E & graece doctissimus, ingenio & sermone nitidus, ad Christum sceliciter migrauit Anno Incarnationis, o9. Eadem habent Ara . . Godum in Eucopu Sarist nensibusi n. r. Doctallimus eualit, ut multa Impletat, tam C aece quam Latine. ut inter summos sui temporis Theologos numeretur. 1 - me si M. in suo m) sterio Indicis p.so. Aldelmus,celebris ob sanctitatem suam & erudi. GM M. F
tionem. Evi ii tur Authorem, eiusdem cum Santcto Aurolixo nylis,saeculi, exi orum Iiolautitim confessione, . Doctissimum dc sanisti minum , Adeoque de actu. In e Saam Mi istini, side di nifumum, omnique excepti e maiorem. Catholicorum 1l gia de S.Aldelmo videri possunt infra, La. c. r. sies.s. At inus, vixit intra ducentosa Sancto rustino annos. De re ita scribit Camd nisi in sua Britannia, ρ as alias, s s. Alcvinus Eboracensis, Caroli Magni Praeceptor, A, roo.
parisiensis Academiae primus Institutor, atque unicunt huius vibist Eboraci decus. Bateus, cent. a.c.17. Alcvinus, Bedae primiim, Egberti Archiepiscopi postea obsequentissimus discipulus, Theologorum suae aetatis, imo omnium A plorum ab initio post Bedam de Aldelmum, longe eruditissimus credebatur, 'i'
Graece, Latine, de Hebraice peritus. Mat eburgensis, Cent. δ. e ro. col. 777. Alcui
nus, Latinae, Graecaede Hebraicae linguae sibi comparauit notitiam,Rhetoricam, Physicani, Mathemata, Astronomiam didicit, literas sacras diligenter docum fructu legit. Post Bedam de Aldelmum omnium Anglorum longe doctissimusi fuit. Et col. 7 . Eius Magisterio Franci antiquis Romanis facti sunt aequales. Et 'si'
13쪽
ces. sa. Non tantum scientia, sed etiam morum honestate insignis suit, mira culis praeclarum fuisse, Schedelius dicit. Pantaleo bbrν viris illvestribus Germaniae Alcumus, vir longe doctissinnis. Ubbo Em Hl. . rerum Frisiorum: Alcvinus, Eboraci literas magna admiratione, atque hominum fama docuit, quo tum magistro, atque in literis praesecto, magnis ex Anglia euocato praemiis, publice& priuatim, Carolus utebatur. Sel lenus, i. a. Malectorum, L. a. At inus, vir inter eruditos fili saeculi extra aleas positus. Et arae. Alcvinus vir illius saeculi infa-cris Scripturis longe eruditissimus: Caroli Magni Institutor,&literarii in apud
Gallos restitutor. Tntanus . a. Antiquitarum Ox .sec. O. Tocat, Alcumum, diuinis. simum hominem, Et jec. ao . doctissimum. Eloia Catholicorum de Aliuino egi possisse
Agerius, Disiopus Schirnumtensii, es t alis volunt) Meneu sis, misit sub Assi edo Mutuo, cutis, tam fideliter fripsit; de eo ita Timnm, de antur l. oxon. I b. I. p. a. Asserius, fidelissimus antiquitatis D sec. ras. Scriptor sidet imin. Etsi s. r'. Tantae fidei, atque antiquitatis scriptor, ut nemini unquam suspectus esse, dignoscatur. seci ou. S . Cuius fidei, ego tantum tribuo, quantum aut horiantiquis sino, grauissimo, optimoque omnium. Edidit eius opera, primus Pari rus, Superintendens Cantu. r. no, IFIF. ac mylea Cam senus, Isios. ut ibe refert in
Epijsua dedicatoria ad euillum. Plura de imo legi possunt apud Goduinum in Episcopis,
Beda , vixit eodemseculo, quo S. Augustinus noster, natus M. 67s. avt f r. cum MIUS Anus mortum sit Anno Fo . De eo ita Camilenus, iisse; Britan. p. ra. Beda inter omnes scriptores veritatis amicus. p. aes. Bedae aut horitas, omnibus omnium coniecturis praeponderat, P. 1ofabo, siro. Beda noster, Angliae splendor singularis, pietate& eruditione, venerabilis cognomen adeptus, meditandis Scripturis sui inquit ipse) operam dedit, plurimaque volumina, inter decumanos barbariae fluctias, doctissime conscripsit. Et in Residuu, p. assi. Quem facilius admirari positimus, quam fatis laudare, Baleus Cret. a. c. r. Ob exactam utriusque linguae, Latinae &Graecae peritiam, magno Gregorio a multis praeclarior habebatur: nihil fere lectione dignum in omni reperitur vetustate, quod suis locis non legitur in Beda: si Hieronvini; Augustini, aut Chrysostomi temporibus claruisset, non dubito, quin potuisset de paritate cum ipsis contendere; opuscula multa edidit,omni doctrinarum genere referta ; senio consectus, tandem inter discipulorum manus obiit, faelicis linium sortitus exitum. Ac Cent. 1o.c.17. Beda testis OptimuS. MV. burgensis, Cor . e. 1ο. CA . Cum ingenio talici & memoria vivaci praeditus esisset, & grauiter studuit, linguarum, artium, Philosophiae & Theologiae, dies ii diesque operam dar t, euasit vir docti simus. Foxiis, in Actis suis, a. ri . Beda vir dignae&inemorauius memoriae, ac celebris doctrinae, uniuersa Ecclesia Latina illius temporis, palmam ei dedit in scientia &uitelligentia Scripturae. Corem iachisaicis, Anno ap. Beda ob doctrinam & pietatem celebris erat per uniuersuin orbem. Melanabo, orat. de lud s c tendis, tο.s. Basilex, ait, Bedam, Graecede Latine haud vulgariter peritum, in Philosbphicis, Mathematicis, sacris, sic pertitum, ut cum vetus lis conferri possit. Whiti erus ad demonistrationem a. Sa deri: b da multis virtutibus, de singulari doctrina excellebat .Parem, L. .de Euchar.c . Boda, Monachus &Doctor clarissimus. Hums m i. . On. c. a. Beda profunde d Etua. Spedus insua Britan. Li. c. a. Beda Monachus, cuius operosa industria, lumenque eruditionis in illorum temporum tenebris, admirationem mouet, uti volumina, qtiae conscripsit, satis testantur. Et insua Historia, . .e.p. Beda vir doctissimus. Vide inal s.c. 3. Par rem,m Archiepistus Cantuar. n. p. Cui Bedae ob id sane plurimum debet posteritas, 'ubis plura scitu dignissima, literarum monumentis tradiderit, quorum memoria, si is non retulinet, obliuionis nube tego retur. Tmnus, in antiquit. Οxon. l. r.siciuae. Beda, omnium fidelissimus. Sed . i m Centum Stobeis, Polido si &c. praeserendum censeo. Et sic .is. Beda&mir diis deueriacensis, Authores grauissimi. Vibo semius, in Assertioue de rebus Frisiae: Beda fidelissimus author, & saeculo illi proximus. G uin, in a chiepiseopu caservar. Anglice, n.s. Huc usque suam historiam deducit Beda antiquissimam, quam
14쪽
Anglia habet, fide dignam. Atque haec historia Bedae. atque hic seda, tantopere a Pr
resantibus laudatus, Obsidem,sicientiam, o pietatem, isse est, cutim toti mo, in eis quae de S. Aurastino Cantuar. em que fide ac Religione fauilitate, ae miraculu, dictari sumus; praecipve nit: ρ. Carboticorum Elogia de Beda τι deripossunt,l bis a. citi. se . s. Mampton: de Uen in notis ad Edmerum p. 1υ. Diligenti stimus rerum no- strarum, maxime autem legum vetustiorum, indagator Editus est hoc Anno ioca. Londini ab ipsis Protesantibus. Baronis , meo ita,M taculi parrepseritomi priori p.ri .Doctissismis Baronius. si
Ei p. i. . Vir in litteris eminentisimus. praeclare de historia Ecclesiastica meri- a. - istus.Camdenus in Notan. p. at Historicus Ecclesiae praestantissimus. o. Maximus P --υμ ille historicus Baronius. Dp., s. Eruditissimus baronius. Casu uiu, exercit. I 6 n. - i. . Baronium, scio filisse virum grauem & doctiam. Et in F Gula dedicatoria. Baronius, vir eius cruditionis, tantae diligentiis, itaque necelsariis plerisque sub- sidiis instructus, ut mirum videri non debeat, tantam ipsi suas in eo genere luctis brationes, apud omnes nationes, nominis celebritatem peperisse; vir sui saeculi
primarius, cuius πύλαπι ἀγαισίου, πιλυμαθειαν, atque industriam, neque mirari
neque praedicare satis possiimus. Et in Prole Omenu : Multa sane prius ignota, o primus prompsit in lucem. Quod ad diligentiam attinet, ea in Baronio tanta fuit, ut vix desiderari maior queat. I grauius, Misit Tiras Sanctorum Anglie, vir sub Henrico sexto s De eo ita scribit Balem cent.s.c.i. Ioannes Capgrauius, Augustinianorii doctissimus; ab ipsa pueritia libris perinde, ac sitis scopulis concha, adhaerens, ita literis profecit, ut post cras adeptum Oxoni j doctoratum, Prouincialis suae familiae gubernator cisceretur. Philosophus enim & Theologus, illa aetate praecipuus erat, ingenio etiam atque eloquio summo clarus: Scripturas diuinas, unice amabat; illum prae aliis multis. elegit eius temporis Princeps Humstedus Glocestriae Dux ; Illusitissimi Henrici Regis frater, ut sibi interdum esset a conscientiae colloquisis. Porro, nullus fuit exAugusti manis Scriptoribus,quos nostra produxit Britannia, cum illo unquam per omnia conserendus; sunt haec plane illustria eius doctrinae testimonia, inter alia multa, quae pulcherrimis voluminibus ipse orbi reliquit. Somnerus, is de rrione Cantuariae pax. Ido. Ioannes Catarauius, magnum ornamentum huius loci ac u f .isii Ordinis celebris religiosus , ac magnus scriptor. Speum b. r. O. 13. Ualde ver-
satus in Antiquitatibus. Catholicorum Elatia de Cui grauis, Ῥιderi possunt, libro f. c. s.fici. s. in Histo de Scriptoribus Angliae, n. ae s. Eabedus Icripsit a tam S. EdMardi Regu,stalia multa: Claruit sub Hennico Secundo, Auno, ο 6. De eo ita salem, Cent. a. ca. yy. Ealredus Rivallensis, Cistertiensium
Monachorum in Rimalle, Eboracensis Diocelis, Abbas, genere, doctrina, Scin culpatae vitae moribus ut Capetrauius habet praeclarus emicuit ; solitariae
vitae ardore totus in fiammatus, talis ac tantus euasit, ut socios suae professionis omnes, omnibus vitae ornamentis superaret. Accessit ad haec, literarum cogni- tio,quae tanto illi, ad omne genus doruinae incitamento filii, ut nullum scientiae genus intactum reliquerit. Vir erat idem, atque alter Bernardus, ingenio mitis, actione pias , & consilio modestis lunus, sandiorum tandem ascriptus numero, iri omni scribendi genere D. Bernardo simillimus hic fisit. Et ibid. c. 0..Hcatur. . . Vir doctissimus. Ma debuetenses, Cent.ra .c. Io.Ealredus, omni genere doctrinae,&νῶ 'Minculpatae vitae praeclarus. A Spes no ιn Concitas AEnsiae, p. rap. -catur: Scriptor grauissimus. De Eabedo Udeptural . . c. s. ea. a. b. Lelandus apud Selden in m-sat. ante hsaricos Anglos a Deo editos, ait quod nullum scientiae genus intainim reli quit i Abbas solo virtutis nomine factus, egregia erit ditionis monumenta reli cinit: Claruit post obitum Miraculis, de in sanctorum numerum relatus. Septes chrum eius vidi in Ecclesia Rieuallensis Caenobij, auro, & argento exornatum
Videndus es Pissius, n. aa . Scriptorum Anglicorum. Edmerus, Monachus, indiuidum Comes S. a Uel , cmus vitam itemque historia ui tem- , poru, conscripsit, ab ingress- Normannorum, ad Annum iras. Eius instoriamedi At SA -nus, oblingularem ut inquit opcris praestantiam: praestantia eius cernitur, tum in reipsa, tum in eximio authoris narrandi iudicio, pari fide, & non con-
15쪽
temnendo sermonis nitore, iudicio autem omnia huiu smodi, & locata & com posita sunt , ut serE nihil, quod in historico merito velles, hic desideretur, fide autem non impari conscripsisse, eum inde existimo ita bona eum fide animoque veritatis ainantissimo scripsisse otiendimus, Et vocat cum, Author em d itissimum, & luce dignissimum. De Edmero vide plura infra, t. . CV. s. με. s. Se den inpraefat. citata, p. s. Adeo fidelis ac grauis mihi scriptor est Edmerus, videreipsa, quomodocumque intelligi debeat, dubitare nequeam.
Etheluse dinscripsit hisoriam de Regibus ausiae, quae edita 6 ὸ Samiri cum Maliam buriensi, Hunim ovo, σ Mouedeno. σ IN UO. De eo, ita Camde si .a Britan.ρ. o. Et heluuerdas, Adulfi Regis abnepos fuisse videtur, floruitque circa annumini Digi, salutis yso. Et p. eo. Scriptor post Bedam antiquissimus. Savillus in Epyles di eatoria ad Em abetham Retnam, inquit. Adiecimus, qui Maiores tuos propinquo assinitatis gradu contigit, nobili litatis, non minus quam antiquitatis causa, E, heluuerdum. De eo ita Lelandus apud Iulium, Cent. a. c. sae. Ethel interdus, illidi sus fuit reconditae antiquitatis, de tam iam in eius promouit cognitione, ut tandem historiam de rebus Saxonicis in Britannia nostra gestis, ante Normanorum Imperium,in lucem emiserit; lpe peram ait Balem, eum claruisse,aηπι ι o. Gui Δ lio Rege. Spediu, s.c. .n. 16. Etheluuerdus, diligens Scrutator Antiquita Misis. . tis, vir venerandus, & sanguinis regii. H Florentius mauonius, Monachus Ecclesilae Cathedralis Nigorniensis, Lyso iam μὰm
. . . ., ab initio modi,'De ad Annum Domini ιι tae. deduxit: ιη qui, tam cum opere fuit . o. με. Editus cyb Loassim isya. De eo irascribit salem M. a.c. sit. Florentius Brauonius, limmo utraque disciplina humana & diuina, oppipare praeditus, maximum sibi ex editis opusculis, doctrinae comparabat nomemingenium planE habuit, ad quodcumque volebat, apertum & conspicuum, memoriam splendidam ac fixucem. M. Ex frequenti & crebra chronicorum lectione, Chronographus euasit sua aetate a magnus, Gildam, Bedam, & Adonem, Marianum, Sigebertum, & similes see r tus: hunc sequuntur, atque laudant, Gualteriis Couentrensis, Ranulis, Higia denus, de Ioannes Rossus. Cavienus in F ysola dedicatoria ante Arserium a se editum, ait, o d in illo, suis locis interserantur latinE conuersi annales quos sua lingua conscriptos, maiores nostri AnglO Saxones solos habuere. Godmuta chirpi oputant r. n. st. vocat Florentium, Maliseesburie sim, Cesmis serieom. His demiri Dium V Hunt inreonum, diligentissimos scriptores . Florentius est, πιν' Is . ita prosit P.
Nos, Deo auspice, ab eius Bede vitae saetici exitu, prout Anglicorum Chronicorum reperimus textum, fideliumque virorum credibili relatu , vel 'tiae nos ipsi indubitato audiuimus, vel quaedam, quae oculis 2speximus . amodo fideliter notata fidelium succcssorum relinquenda, dignum duximus memoriae. Vide Pu-
eum l. de Scriptoribus M liae π.rδI. Geruasitio Cantuarie is ς meo ita Batein, Cret. s. r. 4 . Studuit supra quam tu,
ruam credibile est , antiquarum rerum cognitioni. Quo nomine ingentem tironographorum numerum collegit, recipue eorum, qui res Britannicas dc Saxonicas accurate tractabant ; unde & ipse tandem in arenam descendens, perieulum ingenij secit editis voluminibus plane egregiis. Claruit An. imo. Editus edis hoc anno 1 sa. a Bes Londini. helmin, Malmesburiemsiti Bibliothecarim, siris sit de Regibus G Frisioris Miliae; vixitFb Henri primo, Stephano. Gr Henrico a. De eo ita tam lemo, i a Di da dedic trema citata.Gulielmus Malmesburiensis, ex nostris proximus ad historiam, basbaro illo sarculo accessit. Huncisa cum Nunti tono, Ig-edre, M. πυ- , Cr Ingu se edidit rauitas,ae dedicauit Elex abet hae Ret ne,e iue vocat, vetustissimos rerum ii
iliarum Authores, & fidos rerum gestarum interpretes. Inter quos, cum & na rationis fide & iudicij maturitate, principem locum teneat, Gulielmus Malminburiensis, homo, ut erant tempora, literath doebas, qui septingentorum, phas minus annorum, res, tanta fide, ac diligentia pertexuit, ut e nostris proph solus his orici munus expleuisse videatur. Camdeum rη a Britan. p.rss. Malmesburia, inter alios magna cruditione viros, ploduxit Gulielmum, qui hinc Malmes
nensis dichis, cuias eluditae indulli , E latastica et politica Angliae historia plurimum
16쪽
plurimum debet. Et p. 4ss. al. st . eum vocat: Optimum Historicum. Huis, diis o i is L se. 1.. Malmesburiensis ; Scriptor optimae nilei & authoritatis inter doctos. -- , Tniam Antiq. O n. I. a. st . a a. Insignis historiographus, Et l. .s . Malmes ari.'buriensis,&Ranulphus, grauissimi aut liores. 1 I. u. M. iso. Summa fide de rebus Glas coniensis Coenobii scripsisse, ipse i mi fatetur. Balam l.uae. s. Guliel, mus Malmesburiensis. Sommerset, proprio cognomine dictus, vir erat suos ae culo in omni senoee bonaram literarum plane eruditissimus, & in eruendis Amtiquitatibus, ingenio, industria, & diligentia singularis, Anglicae nostrae nati nis studiosissimus illustrator, a primo Anglosaxonum aduentii in Britanniam, per Pontificum & Regum seriem historias, ad sua tempora elegantes ac pulcherrimas edidit: Gulielmus insignis scriptor, inter lucubrationes certe magni 't. Ea sieas, ad Robertum Glocestriae Ducem de Regibus Anglorum. Et t. Io. c. s. Scriptor clarisiimus. Sic etiam Ma debur ensis, Cent. tax.ro. Vsserim in Epistola dedicatoria duarum Antiq. Britanniae.Nostrorum historicorum, post Bedam, praecipuus, mois,M.
Gulielmus Malmesburiensis. Destitsi ita scilit l. Remum. Ego veram legem secutus historiae, nihil unquini posui, nisi quod a fidelibus relatoribus, vel scriptor,bus addidici. Et l.r. s.Quid alii historiographi temere sint profesti, ipsi viderint: mihi fama vilius constat, nec quicquam nisi absoluta fide pronuntiem. Ac lib. a. Noue, p. 1ss. Semper horrori habui aliquid ad posteros transmittendum stilo
committere, quod nescirem solida veritate subsistere. icleplura de eo, I. .c. .s P. s. or in Pit sera, de Scriptoribus Angliae n. IOI. Horiem, chidiaconm IIuntingtomen iis , scripsit olla lis os historia m Gemse Ilo um; eo ue retit pra diximus Hratricus Saudius, qui eum remue lenum, voca tauthores imprimis bonos ac diligentes, verissimos superiorum temporum indices. ACam leno insua Mitan. p.so1 alias, a 46. dicitiis Priscae fidei author. APa, resin pris a M. chie se. Camuar. n. 23. Vetustissimus, integerrimus, &doctissimus antiquitatis ivii, , scriptor. A Godamo ibidem, scriptor certe probatus. Acilis, in libro de antiquitate mulcantabirigiae; fiammus historicus. AFImlo, in distriptione Monae; Egregius historicus. Balem, Cent. a c. aea. ait. H nricus Huntingtoniensis, historicus egregius, , Po- ώ,
lidomi probatus author, a Ioanne Lelando antiquario, pronuntiatur scripsit in reuera Henricus eleganter&docte. Claruit Anno, ii 8. in quo post magnos Iabores, finem iustoriis imposilit sub Anglorum Rege Stephano. Saden in praefat.
ante hi juricos Molos a Maeditus; Probatissmae fidei historicus. Vide Mura deo, ι- mbat o, .c. . Sin. s. Nec nin Pit seo, l. descript bas AEn te,n. io Iura iis, Abbas Crisiandensis sit de reb vae abbatiae, mixti Auno , is s. s A G- helim primo, editus est ab Homo Saultro, ruitsatur eum, a plurimis antiquitatum nostrarum sitientibus, magnos credesideratum. A Turmo I. r. riuuit. Oxon. Se l. I TA res. dicitur: historicus probati sumus.Et tyr. Vir pius & doctus Sel lenus in Niatu ad Edmerum, p. ryr. ait; recentiores voco, dum ingui Q Abbati Croulandensi eos
compono, qui in hac re, testium non tam facile Princeps, meritb dicendus est, si quam solus forsan, cui par sit, ut credamus. C mdo, in suu Vindiuiis , p. s. o. - - a cat D ulfum, Gemoris em , Thomam de Ia mare, Rob: Motensem, Apingamum: optimς sdei historicos, b quorum iniuir patrocinio desit sco. Et queri u quod quidam aduersarim eius, illorum fidem indignissime conculcat. De eo vide Lb.
e. r. Set F. s. c.s.se . s. pit stam ti Diraptoribus Aufie n. r 6. Marianus norm , scrip sit Chromta celeberrima , si r, rοy6. De eo ita scribit sileus, is t. r . e. s. Marianus scotus, homo in literis tim diuinis,quam humanis eru- a. ioso.
dirus habebatur, a si is monachis; historiographus insignis , computator Cele , si is . berrimus; ae theologus grauis, quae nomina in hodiernum usque dimi, script - in A.
res omnes illi adhuc attribuunt. Camde in iis sua Brmama ,p. sar. alias, ass. Ma .rianus, antiquae fidei historicus. M aD s,c nrro. . q. s. c. s. ait: Marianum, bonum imprimis authorem esse, omnes fatentur. Anchaninm, l. . ScottM. Mari naι --nus Scotus, fama illustris homo. Spedus A. r. c. 26. Eruditus historicus. Morro , .u. tomo, r. Molo Uux , I. t. c. p. Numerat Marianum S. bertum, inter eos iiij ο - Iri,
eos, de quibus inquit: hos authores, Protestantes studiose peruoluunt, ex his I em eliciunt, horum sussi agium sibi vendicant.
17쪽
m prioque de editu Horum, ac 'ixus Rege Done, circa annum , t: . De eo ita Ba-An oo. leus, Cent. s. c. M. Canonicus Regularis, ac doctor theologus fuit: is humanis i o Xta ac diuini studijs tantopere adhaerebat, ut nullam fere horam recte colloca tam putaret, nisi in doctorum librorum lectione, a Polidoro Virgilio, veridicus author pronuntiatur. Erat vir sua aetate, rerum temporibus rccentioribus gestarum, non ignarus, sed multo in Scripturarum interpretatione sui ex eius fa-
se cile apparet libris licior. ACamdeno in sua Britan. p. censetur: Scriptor doctus & diligens. Godum in Episios Asaphensibus s. Nubrigensis Historiam sui temporis conscripsit ivt illa se bant tempora) elegantem sine. AE Barronio, a
Maer. dicitur: Scriptor nobilis. Et a Ga no in adriano . Optimus Scriptor histori rum illius aetatis. De eo Dde Pusivm de Scriptoribus au bae, ae . , . Obbernm, Monachus Cantuar. Scripsit Titas altituor Sancitorum 'liae, vixitque sub , .. . Gubcim primo Ne P letu , cent. a. c. s . inbernus Cantuar. Ecclesiae
'r' Praecentor, Laniranco A rchiepiscopo, a colloquio familiari, & intimis animae secretis semper crat in musicis ille modulationibus & organis habebatur omniusui temporis primus. Qualis fuerit in omni latine scribendi genere, imo quam a. storidus & facundus, Gulielmus Malmesburius hoc uno testimonio demonstat: se Osbernus Cantuar. inquit, qui Danstant vitam Romana elegantia composuit,
nulli nostro tempore stilo secundus est, mulica omnium sine controuersia, maxi- , mus. Vide plura de eo , libro in. c. . Sed . s. ra sui. Matheus Paru ,seu Parisius, Monachus Azbanensis Iripsit hisorias stii noras ; rith sub Henrico tertiis, cuius erat bibloricus. De eo ita M. At Baleus, Cent. Liberalibus literis ab infantia eruditus, studiis continue vacabat, ac vir octos impensissime coluit: Et clan prudens vidisset, historiam, rem esse cordatis hominibus neccisariam , auspicatus a conquestu i ut vocant Gulielmi Normannorum Ducis, per octo Regum tempora, acta nostrae gentis, usque ad Annum 3s. Hen itertii Angi orum Regis, Annum scilicet Domini rasi. maxima cum dili-- gentia iuxta ac fide perscripsit; cui & postea multarum rerum scientia auctas continuationes, nouem fere annorum, & appendices additamentorum titulo, annexuit. Ob cximias corporis & animi dotes, multis erat acceptus, Regi Henrico praecipud, qui iussit, ut sui temporis gesta conscriberet, quod de secit. Obutasea , . Anno in I9. Et centur. s. c. a . cat eum, bonae fidei historiographum. Maσdebis mensis, Cent. 13. c. IO. Parisius, imprimis vir cruditus filii, qui & singulari fide &dexteritate, historiam Anglorum conscripsit. Casubonias, episola ad Frontonem Duceum. Paris, omnium citimae aetatis historicorum Anglorum , nisi cuiquam placeat Malmesburiensem excipere, eruditissimus, & acerrimus alioquin Ro- . , - manae sedis defensor. I xu in iishu , p. asy. vocat eius historiam, authenticam. eis, mi erus, inpraefatione ante Walsiiuramum ait, vera illa & fidelis Mathei Parisi histo Fi . . rja. Calvisius in Maatibus no, ros . Hoc anno incipit historicus Parisiensis, qui historiam horum temporum usque ad annum , tiro. fideliter conscripsit. Π-D 'μ' Dis suae historiae praefatione: Parisius, prudentissimus, sdelis, & docitus historicus.
ν, δε-- G ierborum acerbitatem in omne hominum Nnus, taxatur a plurimis I unde I arsis,
, . '. : qM in eum edidit , t 'sua duos risi ita si, ibim scio quod & in t 'raefatione monui)-μ p. Matheum nostrum, acerrimum equidem, & sceleratisimum misse omnium ho
minum censorem. De me tamen seu Teracitate eius, mix a quoquam dubitatur. Vnde
Si pletonos in sologetico, pro S. Thoma Cantuariensi , ait: Mathei Paris Chroniconfidelissimum. Remerus in suo Apostolatu, ' iis. Diligentissimus rerum nostrarum Scriptor. Et Maheus insuis Tropheis, rabula t. o. iis. Matheus Paris, Author fidelissimus. Ita hi dial Catholici γiri censent de byloria Mathei Paru s Plurium Catholiscorum de eo iudiicia refert Var insua nupera editione Parisi . Vide Pitsium, de pr. n. . 367. Marpes feldum , c. Is Cas. Plerumque autem cito Editionem Parisii Londo sim anno I II.
Roberius Montensis Jcripsit AEditiones ad Granicis si isti, ab Anno, GIs. De eo, ρ ita Camianua re seu Vindici s , p. 21. Robertus Montensis, historicus, fide dignis. a. iiii. simus. Et p. IO. Optimae fidei historicus. De Gese iram bit, ηο, ιυ sigebortus
18쪽
descriptor praecedentium moritur: cui nos ista, quae sequuntur, fideli narra. tione Lubiecimus. HRadulphus de Diceto: Vclut alter inquit saleus, Cent. s. e. 62. Iosephus aut Philo, tuae gentis vetera monumenta atque ioclita facta perpetuare studens multa retroactis caeculis incognita, produxit in lucem. Claruit, Anno talo. AEit
Chronographus insignis, cxillustri Houe senorum familia natus , annales suos cis I a insigni volumine ibi inchoabat, ubi Beda historiae suae finem imposuit , quos etiam deduxit vi iue ad quartum Anmun imperi j Ioannis Regis. A Tu ο l. o.
s'. 3 7. Bonus historicus. Et a Saul in it supra retuli Author imprimis bonus &diligens, verisimusque superiorum temporum index. Bellarminus, in libra de fortis τὸ issimis proribus , vocat eum: Insignem historicum. Et Barcimus, Mno, tr s. Scriptorem accuratissimum. Mariues, Anno, GO . c. a. Authorem grauem, vere inter primos illius a ut authores, connumerandum. Velman in Praefat. adlicitorem ante Historicos glos a Deo editos , ocat eum: Scriptorem per quam diligentem. Et Lelandus apud nit;
thuum: Omne studium situm ad historiam scribendam contulit, in quo negotiosi diligentiam , si antiquitatis cognitionem, si sanctam fidem spectes,non modo par si is quotquot saeculis rudibus quidem illis praecesserant, scriptores, verum stipstim superauit. Quod si adiunxisset Fidei, quae prima pars historiae est, plusculum elegantiae Romana, facile palmarium obtinuisset. dederant eum, .e Acriptoribus
si labi, Grealdus, Cambrensis, scripsit Itinerarium Cam rix , descriptionem Hiber- ,
nia ,edilua e se a Camaeno, anno , t s. Tisit Henricosecundo, Richardoprimo, Ioanne G. HM. Regibus. Maleo, cent. a. c. so. I catur: Chronographas celeberrimus. Goduisus iuDscopis Meneuensibus, η. o. ex eodem Baleo, Cor.3. Pcr totam Europam literas quaesiuit, & post ingentes in ca re labores, Lutetiam perueniens,artium Scholas pu- λ'. M. blice illic in Anglorum Collegio rexit. Per triennium quoque auditor Theol gorum effectus, totam sere scripturam exposuit; omnium bonarum literariam L. D -- gloria celebris effectus, tandem in Episcopum Meneuensem electus est i libros si , --- edidit, plus quam octoginta, ab eodem Baleo recentitos. Prura de eo, l. . c. I.
. Sen. s. mi e Pu eum de Scriptoribus Angliae, n. app.
hJerus: de quo ita nita re. In Salideri libris illud imprimis volumen celebra- G. tur, quod de visibili Monarchia consi ripsit. Nam & arsumcntum illustre tracitat, & multiplicem lectionem ac varietatem affert, & accuratione tanta utraque el - ' ' ' boratur, quanta a quoquam praestari potuit,ut nunc Sanderus non tanti mi a n a. ostris hominibus legatur, sed in summis etiam authoribus&Patronis Pontifici j ihabeatur.Haec illeium ego aliqν Droferrem Cardinali seri mo, quot qualesque Ca-- .ictas ih licae dei pugiles hac tempe, late clerus Anglicanus, licet exul inops, protubset, ac nomisassem AEanum Mardinum, Stapletonum, Rex inaltam , quam primum no vavi Sanderum , et Uri Cardinatu in haec verba Italic , O uel liuomo sapeua ostii cosa: me est: ol ille vir sciebat omnia.da laus magna es , profesta a tam laud to iro.Hunc maledicus Suthunus lib. a. de Eccles p. sas, ossa. ait in si iis Hiberniae quo millius est nuntius fio loticus a Gregoris is. )fame, rabie, ridiculis confiumptum per Se 3. quem tamen Florentius Mac Arit,DInula Hibernius sancte milii Hylamauit in aedi amiis sex LE Uuo consueto morbi tenere ob se. Huic quadam tempore, dum criberet contra hoeses huius temporti, apparuit Satan dicens: Sandere , quia agis. Cui ille intrepidὸ respon-d t. Ago ut destruam regnum tuum. simeon Dunei mensis, vir inquit Baleus, Cent. a. c. ρν. crat silo seculo, in multis s'm, .n, scientiis eleganter instructus. Ex varia ac recondita rerum & temporum cogni- ηι ηM M.tione, sinῆularis euasit chronographus . claruit, Anno lio . Tipti edi ius edit bre
Gulielmus Thornus, in doctis studios care sileus, Cor. 6. c. o. multum temporis, t- idque sceliciter collocauit. Et ibis. ex Lelaudo j tanta usus est diligentia tu illu- - --
19쪽
τε mo. strandis sui caenobi j rebus, quo vix clarius, aut antiquius ullum habeat Britanian . - nia monumentum. Clami , Anno IS8O. Tipis editui es hoc Anno 1 so. E disi u
m . quarto, didio primo, ad Henricum quintum , Jub quo Vixit: Editus esia Par era, ηο 0 4. - oe ροψὶ ea a Camiano, anno Ibos. De eo ua salius, Cent. 7. c. ae . Homo iii historijs
--. ' colligendis, I clando tcste, studiosus atque diligens erat, diras historias, unam breuiorem, alteram longiorem posteritati tradidit; Auctuarium eius incipit ab Anno i 3 r.&snijt in Anno 1 qi7. habetque verissimas historias, & a nullo alio
scriptas. Claruit i o. fill, Henrico sexto ; Spedus libro nono hi Pisis c. ii. Walsin-ν --is gamus seriptor fide dignus. Et libro p. c. 1 . magnum lumcn illorum temporum. o,riviis . ca cnus t supra retuli ) eum mΠnerat inter optimae fidei historicos. Plura de eo pi lsius de scriptoribus anglix, n. I. i s. Matheus Nesimon.jterieti is Monachus incripsit hctoriam ab initio mundi, τ que ad n lu - timum AEnnum Eduardi, dicti primis Editus es Londini Anno 11 s. a Par ero Superint -- isor. dente Cantuariensit, citu in Praef.itione ad Lectorem ita loquitur: Anglus cum sis, & An-
florum gesta scire desideres, Mathei Paris,&Mathei Nemonasteriensis scri- ptis, prae caeteris incumbe. De eo ita salius; tant. F. c. st. Matheus Wostmonasterius, a collectis chronicorum storibus, etiam stori legi cognomen est sortitus. Scriptor aetate sua non inclcgans, egregiam in ea sunctione nauabat operam : vir ipse erat suo saeculo in omni genere bonarum literarum plane cruditus, & in his, quae ad historiam pertinent,potiisimum in recta annorum supputatione eximius. Ad aptissimam igitur Annorum ac temporum lineam, a Christi natiuitate, usque ad annum eius i3o7. & ab eo, usque ad Annum i 377. cximio labore, Annales perduxit, & huic tam praeclaro ac frugifero operi suo, idoneum titulum applicauit. Mous, in annalibus , p. Irso.scribit, quod Par rus Superi utendens Cantuar. curavit Parisitum 6lmonasteriensem , o Calyn amum imprimi. De eoni de Pit eum, de io,ptoribus An tiae , n. o s. Nicolaus Hai pejeldus , scripsit Ecclesiasticam histori. Iliae , eleganter g itemque Volos contra c enturiatores, qui editi sunt sub nomine Alam Cos'. Is citatur a Tia ηο in sentiqu. Oxon. libro primo ,s l. 3. Doctissimus vir. Se 3. IS. historiae princeps. Sin. 1. . Author grauissimuS. Iemque Sin. I s.
Audis Christiane Lector qualibus & quantis laudibus , ob e ditionem, dili
gentiam, i dictum , ac fidem, Protestantes prosequuntur Catholicos testes a me producendos pro Romano Catholica religione, eruditione. sanistitate, ac miraculis Catholicae gentis Anglorum. Quod est plane reipsa fateri, eos esse testes u.',ia locupletissimos, fide dignissimos, Omnique exccptione maiores in ijs rebus Actide quibus testantur. Non habere autem fidem testibus omni exccptione ma- ' ia, ioribus, est agere contra rationem, inhumanum, ac bellicinum. i 'rimo , quia recta ratio iubet fidem praestare iis de quorum testimoniis nulla est ratio dubitandi: Secundo, quia sicut recta ratio, data nobis est a Deo, ut per eam certissimus de ijs quae scienda sunt: ita etiam recta, seu omni exceptione maior aut horitas, ab eodem Deo instituta est, ut per cam certi simus de eis, quae per nos ipsos scire non possumus, alioquin enim innumera nobis necessario cos noscenda, perpetuo iam laterent ; imo nec publica iudicia, nec ipse conuictus unianus subsisterent, nisi testibus omni exceptione maioribus fides praestaretur: unde iure optimo aiebat S. Augustinus, Authoritate decipi, miserum 6Z: Sed miserius non moueri. Nam decipi, siue ratione, siue authoritate, humanum est, non moueri autem, belluinum. Nec male Caluinus ; Tot ac tam authenticu te, bus fidem desto re non dis identiae ejs,fedprauae ac serisae oblinationi .Ea Eliensis ad Apologiam Bellarmini , c. I 6. Tor, tam probatae s et authores insimulare , quasi con iuxerint ipsit rem, durius id quidem 6ὶ. Tertio, quia ipsi Protestantes fidem adhibent Liuio, Salustio, & similibus Paganis historicis, nec disti tentur esse cotra rationem agere,
eis fidem denegare: quanto magis fidem derogare historicis Christianis, eisque ipserum iudicio, eruditissimis, diligentissimis, ac veracissimis Q arto, quia ipsi Protestantes fidem habent his ipsis Catholicis authoribus, in iis quae ipso
20쪽
rum religioni non aduersantur. Credere autem Historicis in ijs quae volunt, & in iis quae nolunt, non credere, non cst Historicis, sed sibi-ipsis credere, ut de Seti-pturis secisse Manicheos , aiebat S. Augustinus. Neque est quod obiiciant Pro.
testantes, se scripturae aut horitate prohiberi, ne credant dictis testibus vlla in re, quae ipsorum fidei aduersatur: tum quia ipsa S. Scriptura, non minus clare ac directe aduersatur Protestantium doctrinae, quam testimonium cui suis Catholici aut horis, ut in duoentis quinquaginta dogmatibus controuersis osten sum a ' nobis est, ante annos plus nauius triginta, cuti libro nono Protestantium hactenus respondit, licet ipsorum plurimum intersit: tum etiani quia, ain nullo dogmatc controuersio, Scriptura , vel videtur ita clare pro Prot stantibus facere, ut si issiciat ad captivandum intellectum in eorum sententi alii, vel ita, ut in di in m nenire non posset : prout in re simili locutus est S. Au- s sis,'i, a sustinus. Et si autem testimonium Dei clarum atque cu idens, omnibus omnium nominiarn testimoniis praeserendunt sit, verum tam n id non est de sensu obscu-b, i riro vel dubio verbi Dci. A ccedit, quod praecipua Protestantium firmamenta, non sunt vlla directa Scripturae dicta, clara vel obscura,sed duntaxat ipsorunimet c sequentiae, eaeque ex altera saltem praeniissa humana fallaci ac falsa, deductae: ob huiusmodi autem consequentias a seipsis factas, fident derogare testibus, sua confessione, omni exceptione maioribus, mera obstinatio atque impudentia est. Atque vel hoc unum suis ceret ad Protestantium consequentias, omnemque eorum doctrinam refellendum, quod ad cana tuendam, cogantur testibus sis si rum consessioneὶ omni exceptione maioribus, in rebus stisti, fidem abrogare. Q , bd ut dixi est contra rectam rationem agere, ac fidem humanam e mundo tollere. Dei autem doctrina, nec cum recta ratione, nec clim fide humana pugnat, ciuia idem ipse sit author carum omnium, qui cum scipsio pugnare non potest i Protestantiam autem doctrina, cum utraque pugnat apertisti me. Aut ist-tur fides humana, aut Protestantica, abneganda est, quia hae fides simul consistere non possunt. Non autem humana, nisi hominem exuere, ac in belluam conuerti voluerimus. Atque hoc modo, probo Catholicam fident, insignem
eruditionem , cxcellentem pictatem, ac diuina miracula, ex testimonio Catholicorum Authos uni, qui sunt ex consessione Protestantium, testes omni excertione maiores. Eademque confirmabo ex doctoriani Protestantium consessione quos alij Protestantes summopere laudant ac mirantur, ut iam reseram.
Photestis,itium Elogia de Protestanticis Scriptoribus, quorum praecipue confesto
nibus, Collector confirmat ea, q a refert de Catholica Religione, Sanctitate, eruditione ac miraculis Gentis Anglorum. Qua refero , mi inde confliones eorum apud Protestantes, maiorem fuem inueniant. Vt autem ait Caesarius, Hom. is. Si verae sunt laudes, praeconia sunt , si falsae, conuitia. An au
tem Gera zel falsae laudessint, Catholicus D ior facile iudicabit BAIeus, scripsit Centurias de illustribus Scriptoribus Angliae & scotiae, &alia
permulta contra Catholicam religionem. In vijs.fa aut e Centurium t . prosit
tu , ouod habeat, Antiquitatum penetralia, incognitas orbi historias, quas in
Anilia reconditas eruerat. Et in Epistola ante Centuriam is. au; qiιὸ i ad lectioneni historiarum, Chronicorum, omnisque prope antiquitatis, se alacriter contulit. Hi kedus ad Rationem tertiam Campiant,p. 32 . ita de eoscribit: Noster Baleus, anti a narius, suo tempore Onanis laboris longe patienti stimus. Goguulnus de Conuersione Mitanniae c. a. Balcus, antiquitatum Britannicarum diligentistimus perscruta tor. Sel denus In Praefatione ante Edmerum a se editiim; ita de eo j ibit leus sub initio
rerum sacrarunt apud nos superiori saeculo, instaurationiς, Antistes in Hibernia Ossoriensis, claruit,& scriptorum Anglicanorum vitas, praeuia Ioannis Lelandi