장음표시 사용
3쪽
5쪽
33 okbus nautis ommunis, quandoque etiam
in terris, tunc praesertim cum conditiones, quae illum producunt, satis mcaces sunt et simul
eoncurrunt, estis orbutus, quem definimus ma-tationem peculiarem tum solidorum, tum fluidorum ab assimilatione imperfecta productam quae quidem mutatio indicatur a debilitate totius coriaporis, sensu Iaxitudinis post somnum aucto, moistus segnitie, genuum rigiditate dyspnoea, animo dejecto gingivarum laxitate, fungositate et sanguinolentia, dentium vacillatione, maeest liuidis, cute squallida aut sicea urina profunde rubra aut brunea, in putredinem cito ruente, proclivitate inhaemorrhagias tam externas quam internas, et ulceribus laxis ungosis. Hoc igitur elegi argumentum, totisque viribus id explanare ego constitui legibus academicis magis coactus, quam illectus Vestra in Primis mihi saveat, sapientissimi I rosessores, vestraque inde, Auditores Praestantissimi, humanitas, ut alacri tranquilloque animo incipiam.
In statuenda seorbuti origine illustris Rossi in.
quit: Incertum est, tumores lienis ab Hippocrate descriptos,stomacate et secto icto Plinii ad scor.
6쪽
hutum reserendos esse. Ipse Potius putat scorbutum prima vice comparuisse, eum D. Ludovicus Galliae rex AEgyptum cum suo exercitu tenebat. De scriptionibus tamen, quas Hippocrati debemus, maguorum lienis tu motum attentius perpensis, statui sane potest, Hippocrati quoque corbutum notam suisse. Ipse enim inquit is Venter inllatur, turget, dolores a regione lienali acuti sunt; eolor faciei pallidus, nigrescens, gingivae male olent, dentibus abscedunt, ulcera in Cruribus comparent, faeces non secedunt mongruunt quoque quae docile agens dicit: Gingivae male olent, a dentibus abscedunt, e naribus sanguis fluit, ulcera nigri eo loris ad crura etc. uad scorbutum quoque pertinere videntur, quae Plinius in Hist nat. lib. I5, cap. 3 scribit:. Caesaris exercitus ad Rhenum deductus, fontium venenatorum injuriis, Prehensus est morbis daobus novis stoma ac et sce- Iotytheu. Ex quo deducendum est, veteres eo hutum certe novisse, sed ipsos parum bene eum descripsisse, eo quod rarius eorum observationio currebat.
Seorbutus multifariam admittit divisionem Diavisere illam in terrestrem et maritimum haec divisio nullius est momenti nam in utroque eadem occurrunt symptomata, eaedem agunt causae, eadem sanant remedia Decursus tamen combuti terrestris lentior est, praecipuo si sporadice occurrit, requenter limites tantum dispositionis sic dictae scorbutieae transgreditur, aut singies is solummodo symptomatibus localibus ma isestatur.
7쪽
Alii distinxerunt seorhutum contagiosum et non contagiosum hereditarium et Guisitum. Experientia tamen docuit seorbutum omni indole contagiosa carere, nec unquam hereditate propagatum fuisse. Etsi enim in urbium obsidionibus aut in astris saevire videatur, tamen iis Parcit qui bono utuntur vietu plebs enim et milites ob id morbo excruciantur, quia Iota inhabitant frigida
et humida, et in annonae caritate Pane Crasso, et vitioso potu vescuntuT Ejusdem valoris sunt divisiones in alidum et figidum in aetatim alea linum, ei -austerum et
Essentialis et magnae utilitatis praeticae est di visio et Frank. Dividit hic scorbutum a S
Cundam causas ahi seorbutum ex debilitata Indiareeta narum. Exemplum praebet corbutus post Protractum mercurialium usum, post abusum spirituosorum ortus, b in corbutum ex debilitate dia recta uatum. a. Secundum dominium, quod exercet a in endemicum, qualis in regionibus horealibus, paludosis invenitur; h in Nidem um, qua- Iis circa annum x So observatus est in America septemtrionali, Parisiis, in Brahantia, apud Baiatavos et c. Dici sporadleum, qui singulos adgreditur. 5. Secundum decursum a in Aronicum, qui plerumque observatur; b in acutam, qui rius occurrit. Nec minoris momenti est divisio in corbatum febrilem et seminem. Aetiolagia Sicuti unusquisque morbus ex com
8쪽
cursu causarum tum PraedisPonentium, tum occasionalium producitur ita et scorbutus causas Pracdisponentes atque occasionales agnoscit. Praedisponunt autem aetas Provecta ; insantes illa se orbuti varietas divexat, quae sub nomine cancri aquatici agnoscitur constitutio corporis tenera, debilis, laxa, spongiosa, corpus achecticum caco hymicum, temperamentum Phlegmaticum, melancholicum, animi imbecillitas tarditas, tristitia, animi athemata deprimentia quam populis septemtrionis regiones altiores inhabitantibus, incultis, tardis, dura sorte pressis magis insensus, Belgas tandem obesos, et atrabiliares Britannos libentius divexat disponunt tandem mo hi varii caeheetiei, exhaurientes, uti hydroPS, icterus, chlorosis, tabes haemorrhagiae etc. Ο-mnes tandem potentiae, quae sub nomine Potentiarum excitantium adducentur eviori gradu et mitius agentes, ita ut eadem causa primo ad scor-butum disponere, serius ipsum provocare possit. Quae scorbulam provocant ausae, in navibus concurrunt sub itinere maritimo longiori quare et seorbutus ibidem frequentissimus et majoris vehementiae observatur Causae eae sunt sequentes: 1. Principem locum tenet uitiata aeris atmosphaerici constitutio, si quidem
a Aer flaidus. Hic prioribus temporibus apIurimis me diei pro sola vel saltem praecipua
habebatur causa etsi negare non iceat aerem
frigidum multum ad corbuli generationem Ora serre, quod demonstrat frequentia morbi apud
9쪽
populos septemtrionales regiones incolentes, uti sunt: Groenlaridii, Norvegae, Meci Britanni, Ru si, Belgae etc. nec tamen sola aut Potissima diei
meretur causa, cum illa praesente non semper oliatur Scorbutus, absente autem graviter saepe
saeviat.b Ger flumidus Hoc aeris vitium insignem ce te ad scorbutum provocandum confert symbolam. Ubicumque enim cor huius aut epidemieus, autendemicus observatus suerit, aer humidus semper inter ausas excitantes repertus est. occurrit autem ad littora maris, in regionibus depressis, paludosis humidis, uhi vapores aquae semper et Continuo aeri atmosphaerico communicantur, uti in Anglia, Batavia, Egypto, dum Nilus littora transgreditur observatur tandem eo tempore, ubi regaentes laviae nebulae, inundationes occurrunt observatus tamen os scor- huius etiam siccissimo tempore quare in aere humido non unica et sola quaerenda causa. c Aer latione peccans quod sit, si heterogeneis at et vaporibus impraegnatus sit, ubi aeris xygenii ratio relativa imminui debet. Pertinet huc aer navalis carceralis, inclusus, non renovatus, ae in castris et urbibus obsessis, innofoeomiis in cubilibus, ubi multi simul degunt, dormiuntque homines, ubi varii processus se ementationis et Oxydationis peraguntur, ubi grassante quadam Epidemia lethali multa putrescunt cada vera humo non tecta. Ex quibus elucet, quaruscoibutus infestet nautas, captivos, integram sae
10쪽
pe militum cohortem, infima classis homines, opifices quosdam et .dhaer maritimus Crediderunt multi aeri mam timo aliquid proprii inesse experimenta tamen ehemica edocuerunt aerem maritimum a terrestri nequaquam differre.
s. Quantitas et qualitas ictus otasque ritiatae. a Penuria rictus gravis certe scorbuli causa est;
illis enim temporibus semper sui epidemicus, quibus ames grassabatur; sic anno 176 Neapoli
multos invasit homines farinam destructam ad euhos condendos ex necessitata adhibentes; requentissimus sui anno 1771 et 177α, ubi leguminibus maxima ex parte, radicibus herbarum, corticihus arborum ad gravem sedandam samem, vesci cogebantur.
h cibi parum nutrientes aut di euiter assimi landi, uti sunt duriores, exsucci, latui, aeriores; eam digestu difficilis caprina, arietina porcina, caro Piscium, avium maritimarum alimenta pinguia sale marino eondita, sumo vel geIu indurata adiposa, oleum, caseus sarcimina, vegetabilia
varia dura, tenaeia lentes Eea mala, sic dicta polenta, inde parata Italis familiaris c Vielus et polus eorrupti Carnes semi Putrescentes e saltem in putredinem pronae, pinguia rancida, panis non rite fermentatus, aut male coctus, sarinacea ex vitiato frumento parata, aut herbis venenatis immixto, ut lolio temulento, secat cornuto et similibus Aqua corrupta, impura, ex locis ineIusis, soIi imperviis depromta ;