장음표시 사용
1쪽
Onta viguit, nune aetaspallida canis neu malim tales iteravit ποῦ querelis , A J ri talis, nuris sollicitata dis, Foti Arsolitum natis ficta cibum.
Quabus invaluit prime calor anse iuuetuae, Amplius haud dulcis deli lans carmime Nisae, Nune te extincto frigdus igne iacet. Neembi quae quondamarata odalitia. Gramina ceu promunt pulchri mira Pudia veris, Ergo anteo u encs bortor mea tempora uita Daresvirent, uarias parturitannus opes. Post ubi uernus bonor defloruit omini illo ςmnia perturbat tempore, tri tis taenis. Nuper Vore uose floruit indola, nostra Aetas, ne senium cernit adesse uint. Non rugas mutura, non an πῖ, per bisecvras. Quas inhisollicito res bene esta tulit. Non meus ipse ui sed iussi aliena secutus, nes meo haud licuit ui Niure diu. Qtim potius uarium vi spectare tenorem ' tufit, Ur in certo non tulit Aula laco. Vt cito decedit tempus Vernale euectiuSicilico accessit noxia triste malam.
Falleris, si exoptas multa superesse senecta. Q e tot praebet Ier dolere,q πι
Ne veniat uobis, baculo dum nixu senectus, cura, retexendi tempora, sera nimis. Ine meam anteactam dum verso pectore vitam Anxius,inuenio quam mea scripta nihil.
msse mei frsin quondam uixisse probabunt. Nce uitam ignavia praeteri se mora. tera quidluerint, quando omnia terra dehistat,
Omnia praetereunt praeter mare Deum. Diuitiae nullae, da ratiositoris,honores, Forma genus, res, omnia mortis erum.
Sola humortalis uirtus,probriss superstat, Et bona quae in i sola parantur ope.
2쪽
Dominosvoclementigiso Doctor Iustinus Goblerus Garinus,L-ristonis , Salutem dicit plurimam.
Rex & Ca sar Maximiliane, Domine cles
mentissime,ante annos plus minus tredecim
ordinationem Iudicri Camerae, a Diuo Iin peratore Carolo Quinto,patruo tuo, & se renissimo Romanorum ac Bohemiae Rege Domino Ferdinaiado primo, Diuis fratri' bus Augustis, patre tuo,caeterisq; sacri Im
perh Electoribus, Principibus. dc Statibus
communibus,in Comitiis Augustanis Anno saluatoris Christi isus. Germanice publicatam .pro mei ingenii modulo,& exiguitate prorosus πα me ερον, ut Iureconsultorum Uerbo utar, in Latinum sermo nem conuerti, eo me hercle animo atque proposito, ut si quid Rei, publicae uniuersae, tantiq. Imperialis Iudicii honori ae utilitati cottis erret,nostra qualiscunque uersio haec aliquando forsan euuIgaretur: tamen ab eo usque tempore saepe optaui, atque etiam expectaui, ut eruditus aliquis ae prudens Iuris Iustitiaes cultor, seu Assessor seu Doctor eiusdem tribunalis ipsam Ordinationem uel CGstitutionem Germanicam, Latinam redderet.Factum est deinde, cum in sequenatibus annis et Comitiis in eadem ordinatione mutarentur quaedam,raesertim Anno is s. Augustae Vindelicorum,praesidente&guis renante iam dicto Diuo perdinando, tunc Romanorum Rege, nunc Imperatore nostro clementissimo, patri tuo: rursus differrem editionem, atque sic multorum impedimentorum,diuersarum g opi. nionum saepenumero contrariarum causa, cum hic taliter suaderet. alius aliter sentiret, interruptus est ac remoratus noster conatus &labor. Quidam enim,quibus eam ἐπιλ- nostram seu uidendam dedi, aserunt,cum id laboris oneri sin aliis uiris doctissio mis&clarissimis Doctoribus D. Bruno & Vischio, qui illam ean, dem ordinationem uulgariter seu Teutonico sermone ex mandato et precio conscripserant,etiam Latine,pro eodem precio seu honor xio uidelicet mille & ducentorum aureorum, redὸerent: uelut amishobus illis iam antea a communibus Imperiss Statibus iniunctum si isset. Quamobrem decreueram apud me, hanc PVMutar seu uersi nem domi continere, uel etiam prorsus abolere: Interea uero temporis nescio quo casu,quaue occasione,nostra illa uersio innotuerit ali s
3쪽
deoque ipsi etiam Bruno & Vischio: cui equidem Vischio poscenti
tanquam Iudici j illius Administratori quanquam ex prima sci tura de Plane per meipsum impremeditate 5c crasso quodam modo necdum quidem descriptam non enim tunc describendi dabatur ocium 9 ex arce Dii lemberga Spiram tran misi ubi tanto eam tem pore apud se Visellius retinu si donec ipse insata concessistet. Trania miserat uero ante obi um suum Visellius Codicem luoni Schcster typographo Moguntino, qui cum & ipse illo fere tempore uita deis fungeretur, ignorabam aliquandiu quo codex deuenisset, Sc ubi loteret: dum Doctor Caspar Cuno Moguntinus,Camerae Iudici j As
sessor dignissimus, S uetus noster amicus, librum mihi restitui cur ret qui se hoc si nificabat literis suis amantissimis,& dominis Doctoribus Assessoribus & Vischio ipsi, interpretationem nostram na-tiatam operam, maiorem in modum probari, me V sic ad editionem pergebat adhortari. Ac deinde alii multi suerunt boni R do isti Diri amici, qui ad editionem maturandam me impulerunt, into qbos praeter caeteros honoris causa referendos hic mihi esse arbitror,cumprimis clarissimos uiros Iurisconsultos, Dominos Doctorcs Casp rum Nidepontanum Maiestatis tuae Regiae illo tempore conliliarioum,quondam Treueri discipulia & commilitonem nostrum charissismum: item Doctorem Chas parum Cunoncm Moguntinum supra memoratum, Imperatorii Iudici j Camerae v NMH υτ ρει τῶ
συγκαθίδρων nunc, & ceu ueteranum, optime de me meritum: ilcm
Doctorem Ioannem Elchardum Francosuriensem huius ciuitatis reii publicae Advocatum laudatissimum, uetercni mihi& singularem amicum, Doctorem Bartholomaeum Bla rerum Constantieno sem Iurisconsultum fautorem integerrimum, Doctorem Tilemannis Dichiel bachium Moguntinum Consiliarium 8c Ad uocatum, adeo
ipsum quoq; Doctorem Cui radum Vischium Archiepiscopi Mo-guntinensis& Principis Electoris cons liarium,& Ordinationis huius ipsius renouatae commentatorem,& Iudicii Camere Administratorem &c. Cum igitur interpretationem 5c operam nostram o nes illi adeo non improbarent, ut etiam ad editionem me suis literis sua g uoce inuitarent Sc hortareia tur non debui d ociis hominibus iuus amicis imi norigerus esse sed dare locum petitioni eorum, ac uoluntati cum eλ praesertim spectare uideretur ad publicam summi mari init in Germania, patria nostra charissima, Imperatorii tribunalis Iaudem,utilitatem, decus. & celebrationem. Quanci' autem de uero sone quidem nostra& editione hac, in diuersum multa iit sunt dis uersa quocphominum ingenia. 8c uelle suum cuiq; est, nec uoto uiuis tur uno non argumenta solum,sed & impedimenta commemorare, adserret posscin, ut qui παρεο/as ac uelut i sis; et omnino in eχει iocet, sponte
4쪽
sponte mea hunc interpretandi publicandi laborem sub initio utiLgate Ordinationis nescio quam feliciter,certe bono iustitiae promos Dendae zelo ac pio ut iam dixi in Rempublicam Germanicam avi mo studio g aggressus suerim nullo clicet inuitatus praemio,seu hos
rario aliquo,priuato uel publico: tamen cum eo usque perrex rim,ut tantis uiris tamq. laudatis claudari enim a Ia Jao s, inquit ille, ea demum uera laus est i5c commentatio nostra non displiceret,quin & ad editionem me adhortarentur, nolui tandem repugnare illis odiosius, sed committere uela uentis uolui,haud quidquam albud praeter utilitatem publicam si qua modo in eo Iabore est utilitas publica,& tanti tribunalis celebratio aliqua spectans. Addidi equidem Sc ea quae postea in Comitus alteris Augustanis,
praesertim Anno Domini is s. nonnihil immutata sunt, & accese ierunt una cum aliis quibusdam Recessitum 5c Visitationum ut uo. cant) decIarationibus ad eiusdem tribunalis Camerae ordinationem 5 Constitutionem pertinentibus. Et illa,quae, ut dixi, post uula tam ordinationem ipsam desiderari, ac aliquo modo illam interpres rari uidebantur, desiderabanturcp, uesut πλήρωμα, uel supplementum quoddam compendio sum iuxta ac utile Lectori adiecimus. Ne sieplaromate hoc omis ,constitutio haec Augustalis amputata sorse ae minus persecta censeretur: quin uoIumen illud meliori cum intelle ctu pariter & uberiore fructu in manus quisque sumere Ze euoluere posset. Nonnulla quos,quae potissimum uidebantur ad rem sacer ex nobilissimoru 5c clarissimorum huius aeui Iurisconsultoru D in
Ioannis Oidendo ri scriptis, & Ioachimi Mynsingeri Decisionum
obseruationibus,quo efficeretur opus ipsum aliquantulum auctius& illustrius adieci. Nec dubito, cum ob alias causas, tum potissimum his qui Germanicam dictionem non ita exacte norunt, & Latinam mediocriter callent. huic ipsi Romani Imperii dicasterio primari summo et maximo, Iurisdictionis ergo subiecti sunt eos utuntur,no stram uersionem Sc operam impensam aliquatenus profuturam esse. Aequiores etiam alios exteros ipsi C5stitutioni fore arbitror, si et a toritate tanti tribunalis 6c integritat peregrini homines cospexerint Sc es is ut de nostris interea silea, quib. & haec e5uersio editio g, uelarem existimo nonnihil profuerit hae descriptione quasi in tabella
quadam depictaexhibeaturcospicienda. Quid enim toto terraru orisbe uenerabilius ignius atl praestantius hoc ipso Iustitiae theatro seu soro Germaniae,in quo tot erudit pist,sancti ac celebres uiri quotidie conueniunt, de maximis Sc grauissimis quibus rebus, causis, Sc ne sociis, ad prouehendam iustitiam, ad conseruandam Reipublieae se Imperia pacem & tranquillitatem deliberari res Sc statuentes Quos
sinceros, quos Ephoros , quos Dryadas, quae denique Rostra, a tae
5쪽
quae, ut nunc uocant, partamenta, dabis mihi, bula tribunali uel po. iora uel paria r quidue magis neces artum hodie, aut praestantius
inueniri pertest: necessarium dico, praesertim in hoc turbulento,exuLcerato,maligno,ac peruerso tempore s Vbi profecto sori non iam tum Romani ueteris, sed Germani, imo & Romani Iudiuialis celebriatas & maies. F a na ex parte intuetur atq; elucet. Et quidem illisus Romani so. 1 . altas ac maiestas iamdudum concidit, atque ita concidit, ut iam ut eius uestigium extet: huius autem nostri Gera
mani gloria, adhue Deo propitio manet. Sed non eius tantae rei praueonium agere nunc institui, quod ab aliis multo fiet selicius atque opportunius: saltem de nostrae conuersionis & editionis consilio paucula ad Caesaream Maiestatem tuam, Maximiliane Rex & Cae. iar clementissime, iam praesari uisum erat, ne quis eam interpretanodi prouinciam temere prorsus a me susceptam sorte putaret, etiamsi mihi tacultatem ingenii tantam non esse, satis sciebam, ut Latino sero mone decenter & apse,prog sua dignitate uniuersa donarem. Verati enim,fateor,ut potui simpliciter non omnino totam lactam squod
dicitur ad unguem, sed si qua saltem Latinis auribus perciperetur,
contentus eo: idq; melius sorte etiamsi praestare potuissem, tamen licere mihi nequaquam existimaui procul a verbis communibus de usitatis discedere, multo minus a sensu ipso uel sententia longius e patiari. Magis enim,ut opinor, probanda est seu religio seu superstitio interpretis, si fieri nequeat,quin in alteram partem peccetur. quam licentia, quae raro caret erroribu s. Itaque simpliciter, ut dixi.&quam proxime potui uerbum de uerbo, uel contra Flacci praeceptum,Latine pro mea mediocritate reddere conatus sum. Cums magna quondam Romanae linguae mutatio facta sit, praesertim ab ea tempestate, qua bellum inter Romanos & Carthaginenses coeperat, quod Punicum dicebatur, & postea, ea linguae Latinae mutatio sere in hodiernum diem ita gras lata sitae perdurauerit, ut etiam qui antiquitatis peritissimi,ut scribit Polybius, essent, pleraque non nisi difficulter intelli erent, adeoque horum temporum mores ath sint, quam priscorum iaculorum in foro & in Iudiciis: discessum quoq; esse se multum a uetere illa dicendi libertate & elegantia,merito fateamur. Atque etiam linguae suus cuiusque, ut nationis, peculiaris est Geni us, diuersi mores, diuersa studia uel instituta inimitabilia nonnunebalijs, ac saepe etiam contraria. Iam & altera uersionis N editionis nostrae causa est, quod interpretationem publicorum seu criminali.
um Iudiciorum Constitutionis, & Legis, Respiciendum, tractatio εnem, quam abhinc vigesimo anno, Imperatoriar & Regiae Maiesta. tibus Diuo Carolo Quinto, & tardinando primo, Augustissimis fratribus, parenti & patruo tuo nuncupaueram,in Imperio Ger
6쪽
maniae ae sibi receptam toleratams huc usque suisse,nee a doctis ubris penitus improbatam uiderem. in hac autem sanctione atque Orν dinatione tribunalis Camerae conuertenda eo respexi potissimum, ut non modo statim, ac uelut primo intuitu a mediocriter LatinE do. ctis intelligeretur interpretatio nostra, sed etiam ut textui uulgari Per omnia,quantum potuerim, apposite responderet quanquam amplitudinem illam 8c grauitatem Germanicae diction:s,phrases 7 ora
torias. hae mea tenuitate atque infantia me nulla ex parte consecutu
rumiciebam. Sed quid multa. ' De Imperiali Camerae Iudiciolio, die in genere quidem non inepte mihi dici poste uidentur ea, quae Ci- c ictRo.cero uir tantus & eloquentissimus quondam in Verrinis actionibus,, scripsit. Vos inquito iudices putare debetis esse quiddam internos
,, commune atque coniunctum. Multa sunt imposita huic ordini mus,,nera multi labores, multa pericula non solum Legum ae Iudicio ,,rum. sed etiam rumorum ac temporum. Sic est hic ordo quasi pro ,, positus atque editus in altum, ut ab omnibus uentis inuidiae circume
flari posse uideatur. In hae tam misera & indigna conditione uitae, ,, ne hoc quidem retinebimus Iudices, ut Magistratibus nostris in obo tinendo lare nostro ne contemptissimi ac despectissimi esse uidea ,,mur. Autoritas enim loci inquit idem alibi. poscit, ut nihil hue nisi persectum ingenium,elaboratum industria adferri oporteat &c. Haec hactenus Cicero. Tuae uero Maiestati inuictissime Rex dc . Caesar Maximiliane, hanc operam meam qualemcun*, uelut priorum ad maiores & parentes tuos, appendicem quandam consecro, ostero , praesertim cum non ignorem, illam hoc maligno & eorrupto tempore, quo sub omni lapide, ut dicitur, Scorpius dormit, tanta tua autoritate, defensione, Sc ceu tutelari numine cumprimis indigere : me igitur simul &has pagellas meas qualescunque Latinas, incommunem Reipubl. Germaniae charissimae patriae, utiliis talem scriptas, Augustissimae Caesareae Maiestati tuae humili mὸ of sero atque dedico. i. Magna enim spes me habet fouetq; ut nonsos tum quantum potentiae,uerum etiam prudentiae atq: clementiae praeconio M laude antecellis, si modo summos Monarchas, non dico, propinquos tuos Sigismundum Cesarem,Matthiam Coruinum panis inoniae Reaem, ae deinde Maximilianum primum Augustum, sed α Diuos Carolum Quintum, & Fcrdinandum primum, Augustos
imperatores Caesares, patruum & parentem tuum, in patrocinio pieta s, literarum studi'. iustitiae N 'pacis publicae conseruandae praestando, omnes uiceris, in tui tuorum omnium ae Germaniae patriae decus,&gloriam sempiternam. Vale, uiuecp perpetuo sestis atque incolumis. Et uotum studiums tuum, ut Deus Optimus Maximus rite colatur.& Christi regnum,sublatis impedimentis sto.
7쪽
EPISTOLA DEDICATORIA.reat, pax publica salutaris conseruetur, elargiatur ille idem Deus Optimus Maximus pater coelestis Amen. Datum Francofurti ad Moenum, ubi in Romanorum Regem &Caesarem nuper inaugura . tus es, futurus Imperator. Quod tibi faustum, felix,& fortunatum existat, Amen. Anno Domini saluatoris nostri is 64.
8쪽
nil eri numerispana rotia Iuti. . . ..ci Pimc tamen in med os i artio candidus usus. i ctior interpres dum meliora ribit . . Carolus Augustam Caesar quassanrit ad urbem, a d . .
Iustitiae leges, iste libellus habet. Et quae Iri illum Ferdnando fratres ta e L . . . Iu i iurandi formula certa magis. umde decus egesprocerum crebriore Senatu, i ferto eat rin restituisse foro. in '.'. Non bello vici Iesus s. non sanctio vis Firma iussererit,iunt ubi preta iacent. N. tua I T riae decora, er Iuapraemia n wro Tempore iudicibus constabilita forent. Nam quid Mes amplae,quid magnis triumphi Profertita uerit non ubi Iuris bonos eQui tantis adios superat uirtutisus omnes, Alatorii, Atiae lauae uehendus erit. Cinus iam nutu cuius quoque numine dextro,
Ο Mea isto iure theatra nitent. Quodsi Iura silent uirtus simul interit omnis,
Et remanet nullo tempore pacis honor. optandum e rigui pu*b exerceret artae Marte procul liceat munera militum Quam tunc rite u breviser decurrerensis, ordine ci in tibi se cognitus iste liber. . . I uicit enim ueterum numerosa uolumina praxcis. Matorum aestans utilitate sua.
Argoope qui uis ero rue issa legenda putabis, Seu mnus Cy forsan splendidiora petis: - H e I Iu ne dubita ex eri tibi ivisio sequendis,
Parua etiam magnum urima pondus habent. Cuidi datum eri ingua legere ut iamρ α urnas. Sive *Met Latia, Teutonictae uolet. Prima viris precio cura eri mandata disertis, Sponte rudi sumpta eri a tera cura mihi. Qitie d siderio si non responserit omni, Inicet,ex animo me uoluisse tumem /
9쪽
Plaec noua do, Prsan post haec maiora dabin Si vacat, er dextro numine tempus eris. I LN uado cm scriptantus sermone LaQui labor hoc nostro nomine noster erit. Nec capita Augustas praebent modo cernere leges, reae o- monstrant Hasequenda Deae. Iustitiam semper qui dilexere,probantur, Nec merium hoc maius munere mundus habet. Quare age iustitiam, pietatem, rei innem
10쪽
ORDINATIONI s IvDI cII c AMERARI
I elatio dedicatoria ad Maximilianum Caesarem, una cum carmine,& eT- gie autoris interpretis a frontispicio. Summaria ad sinaula capita seu articulos ordinationis super tribus parti bus eiusdem. Ordinatio ipsa Iudicii Camerae de anno Domini si S. Latin eum apostillis in marginein breui ter anno talis DD. Oidendorp. & Mynsingeri obseruationibus, de aliis quae indicis loco esse possunt. Constitutio Imperatoria Sc communium Statuum Imperra de pace publio ea tenenda, publicata Anno Domini FqS de nouo in Latinam lin- uam ex uernacula Germanica translata cum annotatiunculis quabunam interpretis. V. Perloche interpretis in eandem de pace constitutionem. VL Punctum de camerae Iudicio ex Recessii proximi imperialis Comitii Augustam Anno 1S 1. uulgari in Latinum conuersus&e. VII. Traus actio Patauientis per Romanorum Reetem Ferdiuandum ac auon in Germaniae statu; facta Antiolis i. N ῆς quoi VIII Articulus ex Decreto seu Reeessu Romanorum Regis & communium sta tuum in Comitiis Aligustaliis,Anno domini ι, Ss. Alteratio dc mutatio in quibusdam punctis & articulis eiusdem ordinationis in dictis Comit ijs Augustanis is F. Decretum seu Reces Ius habitat aeta in Visitationis Iudicri Camerae 2piraeis. Man, Anno 1S 6. Decretum seu Recessus, per Regiam Maiestatem,Electores &Status Impe/
ri Anno 3 ST. Punctu H num ex Recessu Augustii norum Comitiorum Anno P. XIlI. Ordinatio diui Maximiliani primi Rom. Imp. semper Augusti. de ossicio Notariatus inritio 3 F a. XIIII. De militum uagantium grassatura compescenda oratio. XU. Pinax seu tabula de ossicio boni Principis. XVI. Aurea ulla Imperatoris Caroli Quarii. XVII. Epilogus interpretis.