Elementa chemiae universae et medicae ... : Ex lingua germanica in latinam versa

151쪽

Ab aeidis nitrico & muriatico fertur etiam hic sal partim resolvi, uti etiam asullate lixivae & sodae.

XVII. DE BORAC'.

S. 259-Boraae est sal neuter , constans Acido doracis, sive Sale sedativo, per sodam supersaturato. Nativus, sed partibus terrestribus aliisque inquinatus , ex India orientali &China in Europam transportatur sub nomine Tincal. In India creditur ex lacubus artificialibus aquarum mineralium Per evaporationem ad radios solares obtineri: origo tincalis chinensis vel obscurior est. Tum etiam in Americanis fodinis Riquintipensibus circa Esca-pam sat copiose repertus fuit. Acidum boracis quoque in lacubus CerclitajΟ & Castet. Diiovo in Hetruria fuit detectum.

152쪽

ropa, imprimis in Hollandia, ab adhaerenti. hus inquinamentis purgatur, soda supersaturatur, & ut horax venditur. Nec igitur a horace tincat differt aliter quam sordibus , a quibus repetita solutione in aqua & crustalli satione liberatur , ct defectu supersaturantia

Boracis sapor subadstringens & subalcalinus est. Ejus crystalli sunt prismata compressa hexaedra cum extremitatibus diedris. In atmosphaera nitorem perdunt ob fugientem ex superficie aquam crystallis antem. s. 262

In igne horax facillime liquescit; dein

intumescit in massam fungosam , dictam Eo-raCem calcinatum; igne aucto funditur in Viatrum pellucidum horacis , a priore horace sola jactura aquae cia stallisationis diversum. φ

153쪽

DuodecIm partes aquae frigidae solvuntiscillime boracem; servidae dumtaxat pariet

sex, in restigerata mox crystallisandum. s. 264. Acidum sulpituricum resolvit horacem , de hujus acidum expellit. In hunc finem so- Iutioni boracis fervidae ct sublaturatae instillatur acidum sulphuricum concentratum, donee lixivium leviter acescat. Iam mox ad primam lixivit refrigerationem sal sedativus forma nitidarum squamarum excidet. Lixi vium superstes repetita evaporatione dabit in principio adhuc aliquem salem sedativum , dein salem mirabilem.

Eodem quoque modo ex horace acidum leparari potest per acidum nitricum, muriati-l eum, S per ipsa etiam acida vegetabilia; &lixivium residuum evaporatione diversos Pro diversitate adhibiti acidi s les neutros largietur.

154쪽

S. 266.

Sal sedatisus , vel Acidum boracicum,

saporis est debiliter aciduli, nec multum mutat succos vegetabilium caeruleos. Crystalli ejus sunt merae squamae abnormes, splendentes & levissimae. Solvitur in aquae frigidae Partibus viginti, in fervidae autem partibus tribus. Facile etiam solvitur in spiritu vini, qui tunc deflagrat cum colore Viridi, l. 267. In igne sal sedativus, si siccus est, non mutatur, nisi quod tandem fundatur in vitrum pellucidum. Aqua irroratias ct in cucurbita igni expositus, partim sublimatur, fitque albissimus. S. 268. Tam horax quam sal sedativus fusionem promovent terrarum re lapidum ; & borax Propterea apud Chemicos ct artifices in hunc scopurn est usitatissimus. Cum autem hujus

summ) intumescentia nocere aut certe incommoda e ste posset, calcinatus, aut, quod longe melius est, ejus vitrum in usum recipi solet.

155쪽

S. 269. Eoracis partes 1 oo secundum Bergman-raum continent 34 partes salis sedativi , 1 sodae, & 49 partes aquae crystallisationis.

XVIII. DE BORATE LIXIVAE.

Boras lixivm, Tartarus horaxatus, est sal neuter, conflatus ex sale sedativo ct ex Iixiva. Paratur Vel directa saturatione salis sedativi cum lixivio alcatino fixo vegetabili, vel in directe in resolutione nitri per salem sedativum via sicca. 4 S. 27 I. Proprietates hujus salis perparum exploratae sunt. Lenta evaporatione concrescit in crystallos prismaticas tetraedras, in atmosphaera immutabiles, in valido igne, horacis adinstar, fundendas in Vitrum in aqua solubile.

156쪽

XIX. DE BORATE AMMONIAE.

f. 272. Boras ammonim, Ammonia horaxata,

est sal neuter, constans sale sedativo & ammonia. Obtinetur compositione directa , quando caloris ope sal sedativus ad saturatio. nis punctum digeritur in spiritu salis ammoniaci caustico , atque hoc tunc lixivium evaporatione & refrigeratione ad crystallos du.eitur,

s 273 Sapor huic sali acer est. Crystalli sunt

polyedrae , ct in atmosphaera fatiscunt. In igne resolvitur; nam ammonia avolans relinquit italem sedativum solum. Calx viva quO-que ammoniam a sale sedativo divellit.

XX. DE ACIDO FLUORICO

157쪽

ium lapidum fusionem sive fluxum, Fruorem vocabant ; sed paucis demum abhinc annis

partes illius constitutivae accurate definitae fuerunt. Celeberrimus Scheele primus demonstravit, maximam illum partem constare salamedio terestri, composito ex calce & ex acido proprio singulari , quod ab origine sua nuncupavit Acidum suoriae Vel suoriciam.

S. 275. Si partes aequales fluoris & acidi sulphurici concentrati in retorta Plumbea miscentur.& destillantur leni calore, in apparatum hydrargyropneumaticum applicatum transibitras, quod purum est acidum fluoricum , vocaturque Gai acidum fluoricum. Fluor sic resolvitur; dum acidum sulphuricum se cum terra ejus calcarea in gypsum ligat , ct acidum fluoricum CXCutitur sS. Mλ6.

Gas acidum fluoricum facillime & prompie ab aqua absorbetur, facitque tunc acidum illiori cum liquidum; quod ut abundantius acquiratur, destilletur memorata supra mistura

158쪽

1 κ ex retorta plumbea cum apparatu Woulsiano, toto plumbeo. S. 277- Acidum fluoricum concentratum proprio& singulari gaudet odore & sapore, albosque continuo eructat vaporeS sui cantes. Praereliquis omnibus acidis vim possidet solvenditerras siliceas purRS Vitrumque. S. 278. Atque haec ultima acidi fluorici proprietas occasionem dedit ejusdem commode adhibendi pro scalpendo vitro ; idque cum in statu liquido , tum aptius in aerisOrmi.

XI. DE FLUATIBUS ALCAI IN S.

Elnates sive Sales neutri fluorati obiter huc usque eXaminati sunt. Omnes formantur compositione directa. Semper autem hic acidum fluoricum sumendum est purum nec ulla terra silicea inquinatum; haec enim in copulatione acidi cum salibus alcλlinis ex

159쪽

cidit, unde massa oritur Puttacea nec crystallisabilis. S. 2 8 D. Istiusnaodi acidum fluori cum Plirum, saturatum lixiva, EluaS liamiae, Lixiva Dorata, sal est in aqua Valde solubilis, in atmosphaera deliquescens, ct difficillimae crustallisationis qui ab acido sulphurico & calce viva resolvitur; dum in primo casu acidum sulphuricum cum lixiva in arcanum duplicatum transit, &acidum fluoricum cuti S. 275. liberum evadit; in altero calX copulatur cum acido fluorico influorem regeneratum, caditque, quod in aqua vix solubilis sit, praeceps ad fundum.

Eluas fodiae , Soda suOrata, a priore discrepat, quod in aqua difficillime solvatur,

ct in parvas longiusculas crystallos tetrae iras concrescat, quae saporis sunt amari, ct in igne, salis communis adinstar , decrepitant. Abacido sulphurico & a calce viVa -resolvit ' uti

160쪽

Ex acido fluorico, conjuncto cuna aim , monia, sal nascitur neuter, Fluas ammonim , Ammonia. Orata; qui in evaporatione lixivii sui coit in crystallos parvas columnareS, in aere deliquescentes, saporis amari, in igne sublimandas, ct secundum Wieglebum in la pides siliceos vitrumque agentes haud aliter atque acidum fluoricum ipsum.

XXII. DE ACIDO CARBONICO

iam diu perspectum habebant Chemici duplicem statum, sub quo sales alcatini & terra calcarea occurrunt, ct pro cujus diversitato vocabantur aut mites siVe vulgares, aut Cau-yrici; at demum post tentamina Blahiana intellexerunt , discrimen horum corporum in utroque illo statu pendere a praesentia vel absentia baseos gas illius, quod ejusdem detector Aerem saeum nominavit. Ultra dein recentiores perrexerunt, inveneruntque, hunc fixum aerem esse Verum acidum propriae indolis, cui, quod in atmosphaera haereret, nomen Acidi aerei dederunt. A quo autem