장음표시 사용
41쪽
IN IMAGINES ' ILLUS TRIVM. IΡ Η NAIO α ut adeo errore fieri existimem,ut pro Philocomo Epicomus a nonnullis scriptorum pater eiUS nominetur. Carneadem refert Laertius elegantiae δ ornatus perstudiosum fuiste, comam aluisse,& crines componere diligenter solituna, non neglecta accuratiore Unguium purgandorumi praesecandorum cura. Et talem quidem pleraeque eius imagines repraesen tant maxime Vero omnium illa, quam eo tempore, cum ipse
una cum Diogenem Critolao legatum Romae ageret, sculptam fuisse,non inepte quis suspicetur. In ea legatione,M. Catoni ob memoriam suam insignem dicendi vim suspectum se reddidit. Idem cum in eadem legatione Praenesta celeberrimam Fortunςsdem visurus venisset,dixisse legitur,se nusquam Fortunam fortunatiorem Vidisse,quam Praenestae. Cui quidem dicto omnes, qui reliquias rudera templi illius, cum pauimento mustuo opere a Sulla ut scribit Plinius perfecto, attentate considerarint,assensuros certum est Cicero lib. .de finibus facit quoque mentionem Carneadis imaginis: Modo enimfuisCarneades, inquit,quem videre videor est enim nota imago a s
dei ipsa, tosa ingeni, magnitudine orbata, desederari istam πυ-κem puto,& C MON Us Atheniensis statuam in Hermae forma habe q3mus; cui tamen caput deest, temporum iniuria truncatum.
Quam vero exhibemus imaginem, ea desumpta est ex aereo mediae magnitudinis numo,qui in postica eius parte, habet statuam equestrem ipsus forte Cimonis, nam nomen adiectum est, ΚIMΩΝ. Fuit Cimon Miltiadis filius, pietate in patrem insignis, velut Historici meminerum. Imago Q; LAVD1, Vestalis, more Vestalium velata, in Agemma anulari amethysto artificiose insculpta conspicitur. Verisimile est, eam a quopiam gentis Claudiae gestitatam in anulo fuisti in memoriam huius Virginis, qua quod sola digna fuisset irmenta ad Matrem Deum Romam adducendam jum mam nominis celebritatem eo populi Romani iudicio cons
cuta est, sicut pluribus in imagine Scipionu Voca paullo post
42쪽
1 Caput M. CLAUDII MARCELLI visitur innum argenteo, quem in memoriam eius Lentulus Marcellinus, a Claudia in Corneliam familiam adoptatus, cudi curauit. Inuersa numipars hanc habet inscriptionem, MARCELLVS COS. QUINQ. Exprimit autem uarcesium in habitu triumphali, in quo ille Iovi Feretrio spolia opima victor retulit. Pone caput tria crura sculpta filiat, quae Siciliae quae obtria promontoria Trinacria dicitur insignia sunt. Innuitur autem eo signo triumphus
Marcelli de Syracusanis, ex quo tota Insula Sicilia semper fuit Marcellis addiistissima, in quorum honorem etiam Festa Maracesis celebrabant. Hic, auctore Plutarcho , primus familiae suae dictus fuit Marciatas, id quod binis inscriptionibus apud Fuuuium Ursinum confirmatur, in quibus huius Marcelli paterim ullo cognomine sic exprimitur.
MARTEI M. CLAUDIUS M. F. M. CLAUDIUS M. F. C O NI O L. CONSOL VOVIT. HINNA D. CEPIT.
Vtraque harum inscriptionum in lapide Peperino,ut vocant Iiadi, sculpta visitur quarum prior in dedicanda Marti statua, ut videtur, facta, nuper extra portam Capenam, ubi Martis templum erat, reperta fuit posterior, in quia est elogium huius M. Claudij, non ita pridem prope Suburram inuenta est. . Ex
quibus satis liquet, errorem esse, quod in Fastis Consularibus M. Claudio Consuli anno CDLXvI. patri ipsius Consili
A. V. C. CDXXII Marcelli cognomen tribuitur. Porro inscruptiones istae multo sunt Duiliana vetustiores cum formaliti rarum in Duiliana sit ab aeuo Atigusti, sub quo basis Columnae Rostratae fuit renouata sic, ut lingua tantum prisca in ea retenta sit in ista autem Claudiana,non lingua solum, sed, orthographia antiqua conseruata fuerit; Ut cum ex forma litterarum eiusdem aeui,quas Romani paullo ante e Siciliavi Magna GK-cia mutuati fuerant,tum ex Grςeis populorum istorum numis
malis apparet, maxime LEONTI NON, NEOPOLIΤON. Similes sunt litterae in tabella aenea, quae penes est Fulvium Vrsinu.
43쪽
In qua inscriptione illud notatu dignum est, verbum MOLTATICO , meris Romanum esse, M antiquum quemadmodum vox H INN A D in illa Claudiana, quod nomen est ciuitatis Siciliae, ut scribit Ptolemaeus Romani enim iaculo isto vocalibus litteram o subiungebant, Vt ex Plautino illo et DE R G A . ex in riptione Duiliana in ALTO MARLm, alijs
M. Claudism Umel minusum Nepotem , vide infra in littera M. Caput CLEOPATR iE AEgypti Reginae , quae coniux fuit 6
M. Antoni Triumuiri repraesentatum est ex gemma anulari,
Oualis formae, Sc grandiuscula Itali Prasma vocant pulcherrimi coloris, artifici,consummathssimi Capiti diadema Regium impositum, arctas item pharetra pone collum addita, eo quod in Dianae forma expres1 fuerit. Eo enim insanis deuenit Antonius ut Plutarchus Dion scribunt ut se quidem Osiridis,Cleopatram autem It is nomine appellari velleciquos Deos antiquitiis eosdem cum Sole Sc Luna, siue Diana, fuisse constat. Et hoc est, quod in plurimis Antoni numis argenteis,ipse in forma Solis cum corona radiata, athsque signis o Iem nificantibus,expressus videtur, Cleopatrae vero imagini
Luna,Vt in quadam anulari gemma,addatur. Vide infra Iubam iuniorem. Haec autem imago Cleopatrae multo est artificio maiore elaborata, quam illa, quae in numis aeneis S argenteis, una cum imagine Antonij, reperitur. Sed opere di artificio omnes antecessit ea, quam in fragmento etiam gemmae Corniolae caelatam Fulvius Vrsinus habet, in qua imago Cleopatrae cum serpento in pectore conspicitur, ob historiam mortis eius;
quae apud Plutarchum,aliosque auctores, legi potest.
44쪽
18 ro ANNI FABRI COMMENT. 7 Caput COELI CALD Constitis Romani anno V. C. DcLIX ex binis eius numi repraesentatum est, quos in memoriam aut sui Cadius CL Triumuir Monetalis cudi fecit, qui Ciceroni in Proconsulatu Ciliciae Quaestor fuit. In altero nu-mo, praeter titulum Consulatus, quem Coelius,reserente Cic rone, Velut homo nouus eloquentia sua adeptus est, tabella insuper impressa est, quam ille iudicio perduellionis exilibuit, duabus litteris L. D., exemplo iudiciariae tabellae Cassi), in qua litterς A. C. not erant Absolutionis,S condemnationis sicut istae Coelianae, taberationis, & Damnationis 48 Imago L. CORN LENTVLI cognoment LUPI , non ita olim Tiburi reperta fuit, cum tabella aenea, in qua eiusdem Lentuli nomen hoc modo inscriptum exstat L. CORNELIUS.
CN. F. R. SEN CONS. A. D. III NONAS MAIAS SUB AEDE .
KAsTORI s. c. Lentulus enim cum Praetor esset anno V.C.
. XCIV. Senatus nomine Tiburibus verba illa respondit,quae in ea tabella insculpta sunt, quaeque in libro de Legibusvi Senatusconsultis Romanorum referuntur. Ob isthaec igitur verba, quod per ea populus Tiburtinus a certis calumnsis, quibus delati erant ad Senatum,liberaretur;non Senatusconsulti tantum memoriam , quo absoluti, sedis L. Cornelij Praetoris,qui Senatus nomine ad ipse verba fecerat, imaginem ad posteros transmittere voluerunt. Anulus autem ille, ex metallo perfectus, qui pone imaginem eius conspicitur, suspicari nos facit, eam pariter cum dicta tabella, in publico aliquo ciuitatis iaburtinae loco, parieti aut muro assixam, aut appensam fuisse. . 49 Ei ies P. CORNELII SCIPIONI AFRICANI, inpetra nigri coloris,& durissima quae silicem refert, emcta est,
iam olim Literni inuenta, oppido Campaniae, ubi ipse Scipio villam habuisse, ibidemq; post exsilium obhsse legitur Senilem
exhibet aetatem, S rasos capillos atque barbam si prorsus cum Rhniano hoc loco conueniat, lib. 7. cap. LIX. Primus omnium radi quotidie instituit fricanus M. Liuius libro XXXVIII. Literni statuam Africani se vidisse scribit: Nam ct
45쪽
Literna, inquit, monumentum, monumento, tua superimposi-rafuit, quam tempestate disiectam nuper vidimm ipsi. c. paullo enii prilis de eodem Africano dixerat Vitam Literni egit
sene demerio urbis morientem rure eo ipso locosepeliris i isse
ferunt, monumentum, ibi aedificari, ne funus sbi in ingratapatria fieret S c. Non tamen confirmare ausim, quod haec ipsaeifigies in statua illa fuerit,sicut nec in illa altera,quq Romperat extra portam Capenam, cuius idem Liuius meminit. Alia eiusdem Africani effigiesapud Fulvium in gemma exstat, quae ςtatem prς se fert iuuenili nonnihil grandiorem,&velut ma-turam facta,ut apparet, cum ipse in Africa bellum gereret. De ea ex ratione similitudinis quam habet cum lapide stiperiori eam Italidii colum vocant conflcere est, quod artificiosa manu perfecta fuerit. In pectore Serapidis habet imaginem, qui idem est cum Ioue, cuius filius fuis1 credebatur Africanus, ut auctor est Liuius lib. 26. Plinius lib. I 6. cap. 4 . Val. MaXimus cap. 3. lib. I. Quinctilianus cap. 4. lib. 2. Publius Scipio scribit Auctor de Viris illus Tibus)ex virtutibin cognominatus Africanuου, Iovi lius creditus fuit. nam antequam conciperetur,.serpens in lecto matris eius apparuit. c. ob quam eandem hi storiam,in pectore imaginis Alexandri Magni caput Iouis Ammonis positum visitur, cumi ipse Iouis filius esse crederetur: id quod a compluribusHist oricis,Gr cis maxime,scriptum es ;test e Agellio cap. 1. lib. I. Ρdde Olympiade, inquit, Philippi
Regis uxore Alexandri matre , in ictoria Graeca scriptum est, idem de P. Scipionis quoque matre, quiprior Africanus appeliatus es, memoriae datum es nam ct C. Oppius, ct Iulius ginus, .
aliri qui de vitas rebus Africani scripserunt, matrem eius diu
serium existimatam tradunt P. quoque Scipionem, cum quo nupta erat,bberos desperauisse: postea in culiculo atque in lecyo mulieris, cum absente marito cubanssola obdormisset, visum repenthiuxta eam cubare ingentem anguem, eumi, ijs qui viderant temritis se clamantibus, elapsum inueniri non quisse id ipsum P. Scisionem ad fruspices retuosse, eos sacris ciofacto reo ondisse,sore, liberi gignerentur neque multis diebus postea, quamisie anguis in octo visus est, mulierem concepisse, cosepti fetus
46쪽
Ana atquesensum pati exinde mense decimo peperisse, natumsesse sunt P. Scipionem infricanum, qui Annibalem, o Catha..ginenses in Africa besto Punicosecundo vicit. c. Aliae insuper binae eiusdem Africani imagines in Cameo ut eam gemniam Itali vocant apud Ursinum spectantur, faberrime sicut 'piae; perquam similes ei, quam Literno allatam dixeramus: neque inconueniens fuerit, si eas gemmas anulis inclusias fuisse existimemus, quas ex eadem familia Comelia oriundi gestarint, cum Valerius Maximus scribat, filio Afriςani, tanquam degeneri, a Censeribus anulum fuisse cimanibus detractum, in quo
eaput Africani insculptum erat Notum est enim Veteres maiorum imagines in anulis gellasse, vel ex hoc Ciceronis loco lib. v. de Finib. Nec tamen Epicuri licet obliuisi s cupiam, cuius imaginem non modo in tabulis nostrisfamitiares,sed etiam in poculis G uo et labent m. HI unaus,in quo P. CORNELIUSCIPIONI NAsICAE est efigies, mediae est magnitudinis ex metallo, artificij, Vt apparet, non usque adeo exquisiti, sed vetustati temporum respondentis, quibus usus est: anno nimirum V. C. D L. id quod ex figura
litterarum saeculi illius colligitur, quae perquam sunt unites c, is Siciliae magnae Graeciae characteribus inde enim Rona adiinimas litteras Latinas mutuati sunt, quae hodie in inscriptionibus e ustioribus, maxime in Cae , quae pertinet ad Marcesium Consulem A. V. C, DLXVI de qua suo loco egimus, reperiuntur. Porro in antica num huius parte, imagini roseca nomen quoque adscriptum est NAssic A quod certillanum cst eius saeculi antiquitatis signum, cum priscis Romanis ge- miliationem litterae s. familiarem fuisse videamus, velut in CAUSSA . IMPERIOSSUL, alijsque, quae in marmoribus vetustis, maxime Capitolinis,reperiuntur;in quibus orthographia vetus Romana conseruas a est. Ipsi imago dasicaaetari a quasi viginti odio annorum ostendit, eum scribat Liuius, Nasicam, cum Matrem Idqam hospitio reciperet in cuius rei memo rimini numus luc cusus est nondum fuisse Quaestorium, qui Magistratus aiano demum aetatis xxx. dari solebat ant kdilitatem
47쪽
1N IMAGINEM PLLVS TRIVM. alitatem iraeturam, quae Consulatum praecedebant race Liuius eum vocat, adolescentem nondum Pudeisoriam; & simi
liter Valerius Maximus, Liuium imitatus itum ipsum faciei pulcrum est Mamabile, luodque quali confirmet Senatus Romani de illo iudicisi, quo unus 2 Uca velut Liuius ait in tota
ciuisaiefuit vir optimus iudicanus. dcc. Plinius cap. 3 . lib. VII
Vir optimin, inquit,semel a condito aevo iudicatinis Scipio Nasiaca a iurato SenaIu. 3ce. Cuiusmodi iudicium sui recte idem Liuius Icribit nemo non omnibi honoribus, imperijs, triumphis anteponeret.&c. Quamobrem Verosimile est quod quispiam Corneliae familiae, cuiusvi Nasica fuit una Monetalis Triumuir esset inmemoriam honoris familiae suae tributi num umhunc percusserit. Sicut Corniolam, inqria eadem est imago, acredibile est a quopiam Corneliae genti in anulo gestitatam fuisse quomodo Cicero scribit Lentulum, coniurationis Catilinariae socium, imagine aut sui risi, quam in anulo habe bat,signare consueuisse Praeterea,quod propius ad nostrum in stitutum, Sc ali caenum um facit, in amethysto gemma imago
di laudia Virginis Vestalis quaevi ipsa cum matronis Romanis Matrem Idaeam excepit artificiosissime sculpta visitur,
eamque gemmam in anulo Clauri alicuius fuisse non deni hilo suspicari licet: a quo etiam, Monetalis Triumuir cum esset, numus argenteus cusus est cum Claudiae imagine, addita inseriptione EsTALI s. de qua Tacitus scribit, Valerius Maximus, qudd statua ipsi in vestibulo templi Matris Idaeae dicata, cum templumbis conflagrasset, incolumis tamen permanserit Taciti verba lib. . haec sunt Adduntursententiae, me mons Coelii in poHerum Augustus anesiaretur, quando cunctucircumflagrantinu, sola Tiberi Dies sita in domo Iun, Senatoris, inuiolata man sisset. Euenisse id olim Claudiae uincta,rius,
statuam vi ignium bas elapsam, maiores apud aedem Matris Deum consecrauise δα Val. autem Maximi haec e lib. I. cap. VIII.
uod diuincta Claudi fatua in eisibulo templi Matras Deum posita, bis ea aede incendio consumpta, in sua ba flammis istacta stetit. dcc. De his ipsiis, Naseca nempe dc Claudia deque hoc ipsorum facto,sic scribit Cicero in oratione de Haruspicum responsis
48쪽
31 Io. ANNIS FABRI COMMENT. sponsis . Hac igitur valesuadente quondam, defessa Italia Punicobe o, atque ab Annibiae vexata,facra ista majores nobi asci a ex Phrygia Rom. co=ocauerunt quae accepit viris, qui est optimi a popia Romano iudicatus, P. Scipio;femina autem, quae matronarum casi ima putabatur, uincia Claudia dcc item itie Liuius lib. XIX. rem integram paullo copiosvis sic enarrat Ciuitatem eo tempore recens religio inuaserat, invento carmine in libris Si byssimis, propter crebrius eo anno de calo lapidatum inspectis .a uandocumque hostis alienigena terrae Italiae bestum intulisset, eum pelli Italia, vinciis posse,s Matris Idaeae Psinunte numen Eomam aduectum foret. c. paullo post Legatio sum p tentes, protinus Delphos cum descendissent, oraculum adieruis consistentes. responsis esse ferunt per Attalum Pergami Regem, compotes eius fore quod peterent Clim Romam Deam devexissent, tum curarent, ut eam, qm vir optimus Romae esset, hostilio acciperet. c. Idem Liuius paullo inserius subiungit: E accestu. consultatio de Matre Idaea accipienda. suam , praeterquam qitio GH. Valerius unius ex legatis praegressu, actutum in Italia fore nuntiauerat, ecens nuntius aderat, Tarracina iam esse. Haud paruae rei iudicium Senatum tenebat, qui vir optimus in ciuitate esset Veram certe viasoriam eiira reisbi qui que masiet, quam viati imperia, honoresve suffragio seu patrum, seu plebis delatos. Patres Conscripti P. Scipionem Cn./lium, eim qui in Hispania
ceciderat, adolescentem nondum ussorium, iudicauerunt in Iota ciuitate virum optimum esse. P. Scipio cum omnibus matronis Ostiam ire iussus obuiam Deae, fὲ eam de naui accipere, es in temram elatam tradere perferendam matronis. Postquam nauis adosium Tiberini amnis accesiit, extulit in ter am, matrona pri- mores ciuitatis inter quas unius Claudiae a uinctae insegnes nomen, accepere, cui dubia vi traditur antea fama, clariorem ad poseros tam religioso ministerio pudicitiam fecit. Eae per manus succedentes, deinde aliae a*s, omni us a ciuitate obuiam, Aurribulis ante ianuas postis, qua praeferebatur, atque incenso thure, precantibus Ut volens propitia, urbem iniret in aedem Victoria,
quae est in Palatio pertulere eam pridie Idus Aprilis ML diesse fui/.popul frequens dona Dede in Palatium tulit,l se
49쪽
nisimi se ludi θλα egates appe ti. c. Sed contraria his idem Liuius videtur adserere lib. 37 dum Valeri Antiatis
auctoritatem secutus, ludos illos omnium primum intempli dedicatione celebratos scribit Postquam enim de Nasica locutus est, subi)cit Per idemsere tempQ aedes Matri Iagnae Idaeae dedicata es quam Deam is P. Corneom aduectam ex Asa, P. Coranelio Scipione, cuipios Africanofuit cognomen, P. Licinio Cossi,
in Palatium a mari detulerat Lycabuerant aedem faciendam M. Li uius, Claud- Censores. U. Cornelio, P. Sempromo Cossi ter stodecimo anno, posteaquam Iocata era dedicauit iam M. Luniis
Brati, ludi, ob dedicationem rivi facti, quos primos scenicos fui 'Valeri- nrias est octor, Megalesia appestatos Vale pituquidem Maximus lib. 8. cap. II. priorem Liui narrationem sequitur bis verbis: Rarum; cimen honoris a Scipione quoque Aa ca oboritur , eius namque ma binis Penatibin nonaum irasorij, Senat in Pythi Apollinu monitu Psinunte accest,ima eam excipi soluit; quia eodem oraculo pyaec tum erat, D haec ministeria Matri Deum asanctissimo viro praesarentur. Explica uoto astora constitue omnes currus triumphales nihiOamen mota rum principatu specio reperies. c. Porro ad ludos illos, quos Wale bs Liuius appellatos scribit, postica numi huius pars haud dubie reserri debet unqua caput bovis est, ad denotandum sacrificium ante ipsos ludos ab AEdilibus fieri solitum: vela ut in compluribus antiquitatis monumenti, Videmus, in ijs maxime, quae sum Domitiani, in quibus ipse boue faciens cernitur, propter ludos Saeculares quos decimumquartum et bravit: qua de causa in numo istae duorum dilium, ad quosaudorum cura tunc pertinebat, nomina sunt posita hoc modo:
AEDILEs. PLLBEI. Vterque ex familia plebeia erat oriundus, cum SEsri familia pedis scripta,esset patritia:sicut dc Valeriae gentis familiaepartim patritiqfuerunt,partim plebeiae. Et ex inscriptione ista aperte colligitur , quod cura ludorum Megalensum principio penes AEdiles plebeios fuerit quod ipsum 3t Dion scribit lib. 3. N primὀs qui ludos illos fecerunt, fuisse C. Valerium dc C. Sextium, anno Vrbis DXLIx Coss. Corne
50쪽
Iio Cethego,& Sempronio Tuditano;eandemque curam posumodum cum AEdilibus Curulibus, Atilio Saranori Scribonio Libone,communicatam fuisse decennio postsenno Vrbis DLix. Scipione Africano iterum, S Sempronio Longo Coss. vehit ex his Liui verbis lib. 34 colligitur. Megalenseia ludosscenicos,
C. Atilim Saranus, L. Scribomus Libo Aediles Curules, prinias cerunt. dcc Hoc enim Liuius vult, primos ex AEdilibus Curuliabus, qui hos ludos celebrarunt, fuisse Atilium Saranum,4 Scri bonitim Libonem: quod, Asconi Petediani commentarijs in Cornelianam Ciceronis orationem confirmatur quamuis AD
conius scribat ludos a dictis AEdilibus factos, non Megalenses, sed Romanos fuisse appellatos, quod aliter subsistere non posset
cum alteri ab alteris nimium inuicem distarent: -egalenses enim a d. et L. Aprilis, Mair, Magnae Idaeae Romam autem a. d. XXXI. Augusti, Conso, Magnis di)s, Ioui scilicet, Iunoni, SI Mineruae, fiebant. Sed fieri potest,ut Cicero in loco,quem citat Asconius, alios annales, fortasse Valerium ipsium Amtiatem secutus fuerit, non nihil ab hs discordantes,quos Liuius auctores habuit qui non paucisinlocis ab alijs dissentit, ob auctorum, quos sequebatur, diuersitatem. Cum Liuio conuenio Val. Maximus lib. 2. cap. q. scribens Per quingentos autem quinquaginta octo annos, Senatus populo mixtussiectaculo ludo. rum interfui sed hunc morem, C. Atilius Saranus se L. Scribo niusLibo Aediles,ludos MatriDeumfacientes isseri oras Africani sententia ecuti discreta Sennus G populi locusoluerunt: eapres auersit vulgi animum, fauorem Scipionis magnopere quapsuit. c. unde vetissimum esse liquet, populum Romanum, per quingentos quinquaginta octo annos, nam mixtum
ludos spectare solitum , donec decretum Scipioru Africanν Consulis secuti AEdiles Curules, Atilius S,Scribonius, anno V. c. DLIX. populum Senatum sedibus distinxerunt in ludis Megalensibus, vel certe Romanis, si inhs, secundum Cicero nem in Corneliana, adictis Edilibus huiusmodi separatio fatacta fuit. Dicemus igitur Scipionem Vascam non solum ludos Calenses instituisse s velut ex postica numi liui parte,
Liviij verbis superius citatis, disertim apparet sed templum