장음표시 사용
21쪽
Nan m i im q: e commota re Huloriamina tanta ali tendi volu pias ut inter epillas etiana mensa mancque apparatum,illarum lcistione. ceu condimentum optimum, adhiberet, animuni l ni imminus, illamcx rpus pasceret Hoc ipsum. Quem alci rasente mcxlii beo, nil iacurior icta Carolum sedula imitatione consect .itu ira exemplum iusseaccepimus. 5 Oblectamenta palati a ori lanistae inter cibos lectionis
Curae ibi esse Princ sint te. hii oriarum, quae bidi scev lvas,
cum ex ta, nemo suorum lac scit. quisq'ir, i , arbitratur.Jam dudum ad
illarum noscendarum d iideria capacissimam mentem Tuam explicabas nin Oritus I patrii soli tantum antiquitates veterumque cita, ac Malorum in agines rerumque administratarum scines, aut rcccntiorum gentis tuae tacinora per diverto scriptores hominumque memoriam sparsa di itinebant sed ad vicinas quoque regiones, earum ire fallos, uti cupiditatem sciendi ex te niteb.a ut expcr-ti Trcv int qui in secretis etiamnumsci musabiliti Te latere non potuerunt; tum hos partim typo,partis in calam ,
satis . csiderasti Europae totius bono publico haec Antiquitatum recond: ta,' secreta nento ill resa eliterae &adi i l endam ' uua cci ille pro ac re quae culii ad aliorum incitamenta iungerentur denique Eminent: sinitim Trevirorum Principem impulere , ut publici haec esse juris permitteret. Debit ui Cel ludi iudesiderit nivcrsos nons lura lorum populuis, quill qild ex histo- illa noltra ad te commodorum promanicit. Jam si e memorem
22쪽
DEDICA Τ Io. Paderant agri loca, illustribus signata quondam Heroum vestigiis, fa- tu queuesed reconditum quoque menta Tuae exin mictissimo historicorum apparatu thesaurum aperuisti ita illustrare haec non poteras quae cultissimi ingenii ui indoles est quin magis illiistrarere,&dum eximia Ma)orum prosequeris Monumenta de Te nobilius posterio e ponendum relinqueres. Sed praelibationem hanc sola, velut ex Paderanae historiae piomulside hausit videmur, quandoquidem lautior Annalium apparatus, harum etiam praelusionum nova opulentior que instructio, veliticante,celebratae eruditionis viro, Doctoressotien- o, sub manibus est Jamque parte aliqua sui,figuris scite ornata, lucubrationibus aucta,aliisq; Ferdinandei ingenii orgumentis locuple-
suffragio adstruet,oagnam i Te viro Principe in iis consectari sapien-pi Onitebitur. Ecquod enim Principis studium, vel ad ut itatem malus, Vel ad voluptatem honestius po: erit repeti ' Hoc ad
xumq, sceles tam in Te concilias horrorem Historia, velut in speculo
illarum ibi pulchritudinem ac praemia, lorum foeditatem o 'nasq; non Una imagine factorum eventuti bioti iri I
Rus disertissimus Vates sic affatui Hoti ό
Tecum Graia Aqui ecum Romana vetustas, Pes iam damna. Meti aualere taenis risierigor nimi-Z Torquati defice mores. Mors impensa bonum iecios imitare ruentes. heis in qui fortis agas,reponte soluto
23쪽
Romani Pontificis conspectu S tam iliari amor quo intimus ipsi, a - ue a cubicillis quotidianus aderasaeadem a cum ipsb studiorum communione fruebaris, quibus nunc ad poesios delicias, nunc ad historiarum memoriam, velut quoddam graviorum occupationum diverticulum ac lenimentum, illum pro more solitum divertere. de ipse ego, ingenium quondam Legati Apostolici, tum Monasterii Vest phalorum, tum Aquis Carolinis expertus, multa consuetudine didici. Quando Amihi hic idem studiorum ardor gratiam apud eundem Fabium Chiliueruditionis non minus, quina eruditorum ararantem,cociliabant. Quom porei hunc eum Carolum non sine illius consilio approba-one hil ce scripturum lineamentis adumbravi,ut eundem tanto nunc libentius, cum in illius nequeam, in charissimi ipsius alumni hoc cst, it uinti Tua sinum transferam, quem tanta in aulai sitis aestimatio-c camna Odestiae, tum aliarum vir totum doctrinia q cultu eminuasse, fide dignis. eademq; ex aula prodeuntibus accepi, ut ii quem amice ad laudabile exemplar instructum vellet: de verbo veniam, cedatque in Te verecundia tantillum crit ui3 En, inquit, Fer inan um meum hunc in m risin studiu tuu imitare inti Germanus vos Italos instruit. Haec exoretaim Pontificis prolatarii quod alicui orationi pondus insit, proiiali rite si . sunt accipienda. Jam quantus in illo fuerit historiarumor,S nti earum, cuius testi, sum. lectione 5 scriptione etiam
ira sentium tu misci belli. seu pacis rcrum,quas sub primam mane vigi- iam collectas mente se, inihi asserebat, ad calamum dictare solitum, facile arbitrabimur. Et optarem repertos esse. qui haec ab instructillimo eius secuti teste proficia, memoria post critatis non siil, dux utent. Te ptur,inclyte Princeps quis ab illo sole radios collegisse, aquam aptissimum illis eculii in neget Bibliotheca patuitorbis totius in ina, tibi Tibi e storibu historiar in lectissimis succ in legere optimum licuit A neq; animum ne i consiliune i te mi ridetia ille comper uni est. Testantur praelusiones ill commentation ulnauarum, quibus si Annali uni Paderanae Dioecesi sopus accellerit , cui Luam aliorun Al; eruditorum Opcram conanaod .is, tum demum quanta utilitate ac gloria historiis Te impenderis, n- stabit aeternitati.
At forte dum haec agis, quae cetera sunt boni principis Antis it sq:uia neglectius exequeris. Falluntur, has quicunque sibi, vel de Iua C l situ Die vel de quocunq; alio historiarum linanti Priticipi co itationes fingunt. LXSenda ut illam, . ae in a cisti cligionis pc uia ver-
24쪽
iam Dia cesin, S alendae, di promovenda curam, nonustatis tantum Pastor una ministeriis acquiescentem sed operis extra ordinem, Usumque conicie tum adhibitis, ubicunq; deficere compertae sit, instaurantem: considerent vigil intem ubiq; Principis oculum, ut si ius Ecclesiae honor,politiae aequitas, tranquillitas toti constet reip. ut in foro Justitia in templis p etas, in Clero sacroru amor, inscipulo observant' a Vigeat. Et quorum hec consilio atq; institutione potissimum agantur, siquis nesciat, dicam a denter, quod forte non nemo miretur, non Vi Vorumna agis, quam mortuorum mitatur credo, Alphon sum, supra i loque laudatum a nobis Arragoniae Regem , qui optimos suorum Consiliariorum dicebat esse mortuos, ut qui sine adulatione, sine invidia, sine trepidatione sine corruptione sententiam pronuntiarent Nimirum ex relictis a se scriptorum,praesertam historiae in omne sc se casum cxplicatis, monumentiS maximo huic Regi incorrupta consilia depromebant. Sed librorum antantes,sortasse quis dicet, plerumq; Osotes armorusunt. Principe vero adversus hostes, patriis saepe honis imminentes, fortem adferre animum, manumq; necesse est, quina stylus magis ferreus quam plumeus instruat. Verum ego Ecclesii asticum Principem pacis magis quam bellorum amantem laudavero. Si tamen pax citra armorutis una 'btineri nequeat, iusta illum defensio purgabit, atq; ex nulluis in stitutione promptior hauriet, vel belli recte ordinandi, vel fortiter exequendi consilia animosq: quam bellorum diversorum expostri cel litoria. Hic tam ex aliorum exemplis recte administrareri amex o Dffensioniblis errores cavere docebitur. Hic alioru cavere insidias, suasque caute dis et instruere, intuebitur prudenter declinatum hostem, aut fortiter repressia, coeptas male aut bene obsiesiones, fortiter disia sectas,pacem reperiet in bello insidiosam,&in pace bellum Strata Canata tam adornare ipse discet propria, quam vitare aliena Verbo di a, Iustor a schola militiae est. Quod tot tantisq; exemplis constat, ut qui alladem veteres studiorum habuere praesidem, ne i aliam ob causa
finxere armatam, Miam quod scite arma rudenter luesici e
Hectoren q;,fortlissimos Graecorum Duces sibi ad Do
instructores ex Homero delesterat eo si
st inprimis I revitas olim metuendus, Alexandri foritatem
mulatu'mitii segniter aggressus est. Selimus1uieuium si es
25쪽
ter aliteraru in hostis, Caesaris rebus gestis, ad quae t caudeda excitatus, Asilae minoris, Africaeq; magnam partem urcarum inal emo ad Idit. ipse, quem protero, Carolus tantis gloriae inter bellandum exarsit ignibus, quos ex Ludovici I Galliarum Regis gestis per Ominaeum vulgatis excepit, tam avido his artarum noscendarum animo, ut quod supra memini' luben recol. 3, nec inter epulas quidem ac pocula, harusust una sitim q. praelectarum amitteret Jam vero suamet in historia tot consiliis librata tot ad bellum pacem l apparatibus instructa tot c Vz-tibus suspensa tot praeliis iactata, tot conatibus vel fortunata, vel irrita, tot regnorum S rerum phil mutationibus obnoxia , tot in politicis S religione Calibus variata, qui neget ampli stimum instruendi per exc-pla Principis campum aperiri, cum non solum praeteritaria nobis clus secutirc nemo culis ingerat, scd praesentium quoq; in imperio ac re in Ecclesiasticis litam secularibus mutat inum undamenta Originemq; cxponat Via dc hanc Animan iis ortae aliquot hc Arum appestare non sum veritus quod sine fundamentis res scibis cognoscere. sit corpus sine anaina pia is derc. io circa A illani us modiosterre manibus Priticipas,ac sub illius protectionis favorisque uni bra prodi e in lucem volui, qui eam benevolo vultu complexuq; acceptu rus videretur. neque post congrcitum primum, subria. iamq; lustrationc r. li Sili scrinii scint C Veici iam scruta Jc positurus. Verum sunt,qii Pr icipem si:o nimium inge illo atq; er ditione nolint sidere,
laudare . Clia,qua in initari,auulendin agis, qu.i in legendo Principes adprobatam Reip. administrationem prolicere. Non dissicebo quatiam ex his recte, otiae da a tamen ta perperamenti ariari. Nenio rucienti m litori cortinaclocebit P Te suo nimium iudicio innitentem -- llers in rei una gubernatione ostendisse. t,qui negabit rectius perspicacem, 'ariosque rerum eventos historicorum te. ione comple stimati triam,
ciliabit. nil qui plorum me noverit ius ratio libus po. iderare consilia si, ut adulatione, aut auro , vel aemula .ione in priversum asti sensium , cupiditate qu. aequitate causis rapiantur; quis lic ab isti orante Principe bene con .s Ne exitu Demus vero talibus eiu in uti Liualem Te facimuri Fer δε- r. . . i incipem. illuἰl imente praecipuos h mellia aequi articillos perviden tem, repente Omnes in D:bcio causa tu matbitros habitu ius eli vereb intur, si non iniquitat m et . e Principem p a proment quae sitio in nime autores connubi. .iz. Cavebunt,ue inhil tertii, inelitiem eius et cendo aliqua: do
26쪽
titulo producantur.Quid 'quod subitastructissimo ab omni doctrinae siupellectilis primo Praesides, nemo facile nisi probe instructus exercitatusque inliteris in hoc consiliorum theatrum sit proditurus.Obtinuisti igitur hoc Tuo, opti/ne Princeps, studio,ut indocti e ultro iniquiq; fugiant, aequi eruditiq; viri cons ectentur, idq; non poenis aut in alios expenso labore; sed capacissimi ingetitia ui culcitra, Piam ut solem non ferunt noctuae, ita imperiti non postini intueri Sed valetudinis minus firmae Principem, noninilli iudicant ad alias magis corporis, quam animi eXercitationes traducendum , ne tantii in illi siubtrahatur Lxium, quantum illi eruditionis accedit. Mirares, me in studiis, jam quinque sevaginta annos natum ab adolescentia versatuna memini, pluresq; jam e cunain aula possides viros,aevo diteris graves, Theodorum laudatissimumTua ante Te in Cathedra censes avum senio ac honestissimis artibus conspicuum, nihil his ex vitaac valetudine credibile est literarias hasce exercitationes iustuliste, forte etiam adiecisse aetati, cum moderata prudensq; languentium animoru per amica studia exercitatio in corpus vigorem ras Rindat dum abstergit taedia . ab otio;& languores, qui a corpore sat gato incipiti sese antinum transfundunt.
Duo maximi Arragonum Reges Alphonius ac Eerdinandus, ille ex Q. Curtii hic T. Livii praestantium historicorum lectione amisiam se hausisse sanitatem professi sint. Et illius quidem has voces Panormitanus ita rata reci ait Talauto vicenna Hippocrates,vivat Curtiu/,cui debeo sanitatem Perdinando, opinor, ex ellantissimo Redii, Princeps dodictis me tuum noli modo nomen, sedet studia dctare perges,tan- tbetiam facilius,quod Archimiina,quem Tecum habes petiti sibinim otten Orffluim,ad has lucubrationes Thias impuli orent magis videam quam sed facto sem. Hac porro ego fiducia erectus. Carolum lautic meum, suo prariertim Perdinando ratre in Germaniae admiri istratione stipatum,phiribus Tunc ellitudiri nominibus provocatus demissa obsequendi olaritate defero. Ant)Ouae me benevolentiae 'pius exploratae traxit humanitas , impens iis dei id oremibus iterarum arnatoribus singularis favor,inclinatus in Austriacae domus felicitatem magniti dinem l .animus,ne i solius Hero is Caroli verum MFe dinandi celebr. ium ex
eadem gente nomen ut iam non solum Primus affectu; ed ipsis ad tantam familia nomine pectare videarur.Deinde argumenti putis propositi excellentia, virisq; Principibus digna,quam& lectione evolvant,&,qua vitae conditio patitur, imitatione meliorum exprimant,niga vero offensionum declinentio:tremo ucundum mihi fuit tali deterre Patrono tam nobilem historiam, quem scribere legenda interliistoricos noveram, iacere inter magnos Principes cribenda. auto emni faciliorem in Principe humanissimo meorum sipelabam studio nim
de carnatam, quanto ma orem in illo obsiervabam historica eruditionis amorE.
Vive iguur L octorum honor decusique Fer mande,vis gloria Principum vive amor erudito tum omnium, 'uam Tibi invidit naturaiimmortalitatem tribuant hic in terris virtus ac literae,in coelo Deus.
Celsitudinis Tuae devotissimus Cliens
27쪽
Rincipis in Europa viri Caroli eius nominis Imperatoris
novitat aut varietate nobiliorem habuit. Veterum in illa iaamicis ho- que adseram cum religione regnorum fundamenta,&
steritatem menta cPrudentis fortillimique herois vivam inaui-aedam magnis elle ichola viris pollit
sit Reip. pernicies , diiciplinam ac niores in his foede per libidinem ar L. lorum vivis
eximium decus educandi sint, qua arte,&bella, itana administranda; tum cum magnis impetii; curarum suscipiaturia discriminuia
28쪽
s Liber historiarum admirabilius sit sceptra deponere,quam accipere. Animadvertent subdati,quam turpe exitiosumque uillis fuerit aut liuorum in se Principum admittere vitia, aut equum detrectare imperium. Apparebit, quantum credulae plebis inplicitas quantum avaritia&libertas nobilitatis damnum Germaniae dederit nul- satis cura posteritatis instaurandum. Denique tua adolescentibus tam ad mores, quam ingenium eXcolendum emolumenta erunt, amoena historiarum ti tilitas, jacta velut quaedam eloquentiae semina animum pascent, linguamque simul cum mente erudient. Quae causa curia huius aliquot, luperioris aetatis Scriptores cultissimos ius quandoque verbis loquentes induxerim. Erunt forte dc nonnulli, qui ex turpissimo religionis dissidio, nientem ab errore ad verititatem revocent,propagata sique exsilia origine dignoscant haereses. Nulli aetati ordinique deerunt pulcherrima sapientiae virtutisque formandae, vel praecepta, VeleXempla neque ad pietatem sola pietas;sed exercita quoque impietas, haec odio illa amore provocabit cum aliorum non minus ensiombus capere, quam pru-dontia dis amussapere.
. Historia, ut speculum est,quae turpia atque ac pulclarate tegit illa ad intuen- h . imendationem;haec ad oblectationem,imitationemque. Quati mihi ra- θ. . s. io adeAcusationem fissiciet , si in viris quoque Principibus vitia erroresque ρὶ minimo dissimulaverim, cum res quaslibet, prout huic sesie obiiceroni speculo, Qpi Misti tare necessum fuerit. Quanquam aliorum hac in re iudicia non ma- , ,s . 4' Opςr reformidem, cum seculi alterius imaginem potius, quam praesentis ducere maluerim , Ut procul timoris favorisque affectionibus nihil ali stribuere, nihil metuere mihi cogere , solaque veritatis expositione tuto acquescerem. Sed neque gentis propriae studio quod multorum vitium sic riptorum est neque alienae odio me quicquam indulsisse,aequus aestimator comperiet. Religionis dissipatae exordiae siensis judicioque sicripsi, ut fontes tuo resique malorum tuis quoque colombus depingerem,nulla faniautica lae veritatis conscientia aut det tinata perfidiae vindicatione , sed quod in ambiguis quorundam ad laudem reprehentionemve opthionibus , cum indubitata potassimi orbis sententia pronuntiandum statuerem. In Lutherum si quid acerbius ex ipsius ore calamoque depromptumst, propter chleidani hoc in argumento depravatam historiam, nemo mihi aequus imputabit. Quod ipsis negleXit, aliis commonorandum reli-Ceterum aliorum odia invidiamque, odiorum ipse invidiaeque vacuus expo-ὰ QDς 'gnoum legis futurum autumem, qui mutuo lactatas oratiotii
29쪽
is Romanae eloquentiae,quam historicae veritatis studiosis scriberem,& te itate, tum cultu a si in is legendi i ,1 - tum irem Neque prael tiones, in terumque causas,aemulandi sti sacrae gubernationis ac prudentiae i l
in hos rates relatum est, quod non ante
eli accipere nemo niquus cum ratione tu
eoqtie quandam hic historiae plurium saeculorum animam I ms te . . i. ne religionem,qui calili, qui m
nexpenderit, isse ad pristina sese
in eadem reperturus /- ira iniit Carolinavi sterit si bella per Germaniam ex eo iciei relue , autorum ra tecta politicae disciplinae artes ta ad captandas armosune illi, u confiandi secula &vlix In horum e
formidine atrLectorem advoco quem sine
30쪽
Tibri L historiarumtionibus, partium inter Reges Principesque sedere med uni sentent anaque re-
aut secus factorum impune licebit pronuntiare. In parvis nonnunqUam ob servabit imitandaniajoribus, in summis etiam orbis P ncipibus , quae infimos amplecti indecorum non fuerit in si digna humanis ingeniis, atque a me ad honestam non iaminiis utilitatem, quam voluptatona elaborata intelliget, Deo Divitque calamum ac dexteram scribentis moderantibus gratus accipiet. Abierat iam vita Maximilianus Imperator, neque haeredem ex sie ullum reliquerat: quod ingens multis erat pei metu sive argumentum. Jam imperi dignitas ab Austriaca si si familia propius ad alias visa est inclinas e nec modo ad hanc expectationem admitti Germania cetera , sed de aeterarum nationum Proceres. Erant duo maXimi Europae Principes, Francisicus Gallorum, MispaniarNm Rex Carolus mirorum ille Valesioruna creatus sanguine,Ludovico elus nonainis duodecimo regiis filiabus exclusis, Salicae legis beneficio siccesserat. Hic ex Philippo Belgarum Hisipaniaeque, recenti fortuna, Principe, relictus Maximiliano Imperatori Nepos erat s ad quem defuncti iam patris haereditas devenerat. Uterque, nequeati; s, neque sibi indignus est visus, cui vacans imperii corona masella sique obveniret. Sua quemque ad hoc indoles ac virtus provocabat opes etiam animos fecerant, ut si virtuti locus non eli et auro armis ve fieret Caesar moriturus, a Septemviris siccessorem sibi dari oraverat Carolum. Sed hae preces arbitrio multorum sibi ectae , non nisi ad aequa rationum momenta suffragia Electorum valiturae erant. Vix aetas tanto imperio habilem Carolum fecera, ut qui adolescens etiamiarum vitae annum vigesimum nondum attigisset Maiorem ab aetate autoritatem,quan vas adhuc iuvenis, Franciscus adferebat, qui se ac viginti annos natus ea domi militiaeque sitiae dederat virtutis documenta, quae iam virum ostenderent, atque imperi; oneribus parem Liberalis in Principe animus , quem ne tu arrogantia plus aequo ei serret,neque deprimeret levitas , familiaria iuventuti vicia , ubi praesierina ad libertatem accessit facultas. Eximia illum erum utrarum cognitiosummis; humanitas facilitasque etiam infimis aequave-
que haec domesticis tantum persipecta 3 ed per Europam vul at , armorum
quem Jam tum circumtulerat strepitu late insontieesciui Victi JuXta ac Victores noverant. Illi di, nam Reste et bibi, ''
Cum tam potente, laruis Cenominis ad vel facio Cristri Iob
te non armis, eri genere ac virtute eitat, Francisto corona, Auliriaci sis ut i, i Ei Rςg ';