장음표시 사용
2쪽
CTORIS BRANDENBURGICI CONSILIARIO CAMERAE, &G
DOMINIS ET AMICIS MEO HONORANDIs.
3쪽
perpondium aleri , alexicacon dictum ob a --- tum, quod tractate Continet enim totam de peste minam , seu praeservandi quM Jectet, seu cum H methodum, annexis ubii remedii non plumbeis, ut Galenus vocat, sed cum ratione iis mentis. longo usu expertis Probata haec olim fuerunt Viris docilis er nopissime Serenissimo x LECTORI, cu ι jussu iteram ect editio: Hise in eam stem erectus,an . nec Vobis ingrata fore haec alexiteria, non puidem lis quem longὸ alienissimum VOBIS precor, sed lectu. ' Debebam equidem melio u e a lao serae; Sed in morbis nihiliscundum, praeter eventum, si proster 2 Doris: Longius autem disserre libamentum honori es amori ve o ae bitum perat incertum iEud crasinum , Etenim quis scit a re adiicient ι
. Tempora DI Superit . Esi ramen protela erit viram propitium Numen, faciam luculentiori
meam iudium constet documento. Intorea ut hase qualemcunt ope iam addicti mae mentis obsidem frompta manu accipiratis ami sertanterque contendo, sic Vos oe quicquid vestrum ea, 'optimὶ -- .ere jubeo. Coue PHLCar ovembr. Anni M DC. LXI. . .
4쪽
Nullum equidem est dubi- saevissimae illius pestilentiae cum
uin pestilentem hanc lu- multorum millium str e totamem qua iusto I iudicio Asiam vastantis, evenissi historia
affligimur, ex insecta vi- testis est. cinia contagio ad nos traductum, dum turbato hoc reruin statu,naa- 2. Cadavera militum aliorumq;gna hominum copia cum sponte sub paupertatis iugo, morbo Un- negotiorum suorum causi, tum garico,febribus pelichialibus,DP coacti ad perficienda militarium senteria exstinctorum vita palmum munitionum opera quotidia huc latum sine loculo humata sprout consuit. Plurimum tamen eidem ipse refossum a canibus tale sepul- contulisse videtur. chrum in leq; humato cadaveria: sepulchrorum apertio, quam manus pedesq; abrosos dolens vi vere nuper exacto in Divi Jacobi di) insectioni causam proculdi coemeterio propter novum ibi sta- bio dederunt. Inde etiam calida tuendum forta litium fieri oportu- hac aeris constitutione teter ali-it,ubi supra centu humana cadave- quis testiferq; halitus emergere ra,quorum pars maxima peste de- haustusq; cum aere occursantes sa- Ieta Anno i6a . ibidem humata cilὸ invadere potuit. Exemplum nec dum forsan omni pestis semi- hujus rei memorabile dedit antenario vacua, refossa sunt; quate- annos tres & trecentos Roma ais 'nus promptum satis fuit, incautius militi Caesareano expugnata, ubi , approximantes pravum aliquod, ad Dooo. millia caesorum sub dio putre virosumq; esiluvium sorbe- inhumata relicta faetore ex putre re eo iti primum se ipsos,mox & a- scentibus cadaveribus exhalantelios, quibuscum conversari obti- tam gravem excitarunt pestilenti-
5쪽
eentum hominum millia repens-na mors abscorpserit. 3. Nec leve sensit augmentum lues haec, ex inquinamentis & sordibus, quae durantibus his bellicis praesidiis in tanta hominum stequentia, quod plaeraeq; domus secessum nesciant, in vias publicas effusae,obstructisq;, quibus deduci debebant, canalibus adeo urbe tota sunt adauctae, ut vix ulli bi detur sine nausea & abominatione transitus. Non dicam,quam noxium pestiferumq; saetorem cruor ocpurgamenta pecorum sparserint tot mille capitibus intra moenia mactatis. Fimus vero suillus,vaccinus , equinus duodecim pluriumq; cubitorum altitudine non uno loco c0ngestus,aestivis his men- siby tam pravum putidumq; vapo rem mittit,qui solus creandae pesti susticiat, uti constat experientia; sic Parisiis obsidione gravi pressis
cumulatis per vicos recrementis,
tunc ingens erat in urbe numerus tam tetrum exortum: foetorem, ut horribilis inde nata verno tempo re pestis aestatem & autumnum totum durans multa hominum mil-uia sustulent. Palmar. lib. de se,. pestilent. cap. 8.
. Multum quoq; ad generat onem periculosissimi mali huius secit gravissima annonae caritas jam integrum sere triennium nos Pre mens, qua sanae extrema adactos homines pravis naturaeo humanae adversis cibis,ut siliquis de sursum,stumentorum paleis, strament rum nodis variisque id genus viaitare necesse fuerit, unde sanguinis reliquorumq; humorum ingens primum corruptio, mox pestis secuta est. Accidit id ipsum Galeni tempore ut videre est lib. a. de natura humana. t. & lib.-de cibis bon. & mali succi cap. i. quo ex in-sblitorum ciborum esu, quibus in summi caritati Romani horumque
imperio subditi populi vesci se t
coacti, gravissima exorta pestilentia continuis aliquot annis magnam hominum partem sustulit. De Massiliensibus scribit ivl Caesar lib. 2. quod, cum diuturna a ctaq; obsidione cincti stumento vetustati corrupto mucidoq; hordeo similibusq; insolitis cibis miserum traxissent spiritum, maximam partem peste perierint. Metteranus lib. . histor. Belg. ho rendae pestilentiae mentionem cit,quae Anno is 8. Pedae urbe tunc obsesta, exvisu pravorum eduli rum nata trimestri spatio supra i ooo. hominum exstinxit. Apud
Josophum quoq; de bello Iudaico
dcHegesippii de bello Hierosoly aliosque historicos huius re i plurima exstant exempla,uinatum ii de sit proverbium: λιμοῦ .
6쪽
nestaediorum autem quorum ope iuxta Divini Numinis gratiam ab horrenda hac lue praemuniri possumus, tria potissima sunt ge
Primum seo merito locum tenent Theologica, consistentia in seria adversus divinae legis prae scriptum commissorum agnitione, poenitentia vera, vitae emendatione &indesinenti precatione, quibus omnibus divini Numinis irae justissimae placandae ad consequendam gratiam serio nobis sem. serque insistendum. Etenim licet 'erissimum sit, admodum disse Deum, quicquid peccatum
est, nihilominus tamen clementissimum se praebet omnibus ex animo vereque resipiscentibus/ unde ad poenitentiam ipse nos Paterna voce sic hortatur, Jer. Revertere aversatrix Jsrael, ait Dominus, α non avertam faciem meam a v bis,quia sanctus ego sum,dicit lo- minus, &non iraicar in perpetuum. Verum tamen scito iniquitatem tuam , quia in Dominum
Deum tuum praevaricata es &c. capite tr. Repente loquor adversum gentem de adversum regnum,
ut eradicem & destimam & disper eam illud, si poenitentiam egerit pens illa a malo suo, quod locutusium adversus eam, agam dc ego poenitentiam super malo , quod itavi, sacerem ei&e. Posuiaec
sunt politica quaedam ad prope
tendum hoc malum auxilia, equi bus Amplissimus Senatus nonnulla iam instituit, reliqua etiam pro paterni sua Reipubl. curil ordina
i. Principio viae aliaque loca publica ab omni sorditie repurgandae sunt; quare nemo ausit o- crementa ea praesertim, quae ab im sectis sunt in vias publicas abiicere. Animadvertendum est de in eos qui fimeta ad ostia longo te pore congerunt, adeoque omnis generis feditates scutoresque ex
a. Quoniam autem civitatis nostrae immunditieu i non parum auget obstructio Canalium ad e ducendam colluviem destinatorum, purgandi illi, 'uibusque --riem aut rupturam sentiunt locis, emendandi&reparandi sunt. Huc pertinet ut quilibet civis canalem ex area sua deducentem multa quotidie persundat & eluat aqua: Ita namque crescente undique asesuxu facile de viae publicae expurgabuntur. 3. Puteos, unde ad elixandos cibos & consciendam cerevisiam
haurimus aquas, ante omnia muta dos & omni inquinamento vacilos conservare oportet,nec ulla ratione permittendae eos iuxta indit mentorum, maxime si ab infectis
7쪽
η χ. Evitabunt praeterea cives se specta infectionis vicina loca ,
quales pestifero suscipiendo sunt accommodatae, ut lanam, linum,pelles, pannum, linitamina,
plumas , lecticinia de quicquid
mollitiem habet .& porositatem. s. Publici quoque conventus omnes, quoad fieri potest, intermittendi sunt,ut in foro,deductionibus senerum conviviis natilitiis, nuptati iis sodalitiis tribuum,praecipue verb tabernarum, balne
rum publicorum & quicquid ho-. rum est amplius.
6. Insecti,civitati efferendi & in nosocomio publico reponendi sunt. Quanquam optare liceat nosodochium commodius, quod et spatiosius & a publica via re-- motius in editiori loco situm sit. ia verb adflictis his temporibus obtineri id non potest, in aestuariis ponendi sunt aegri, quibus extra
pomaenia non est alius decumbendi locus, ne exiens ab insecto corpore venenum ab insernis ascendendo totas aedes inficiat, sed per tectum vel supernas senesi as eva- poret. Unde non parum pericli- tantur, qui cellaria sua hoc tempo- re habitanda locarunt. 2 7. Debebant quidem omnes,qui vel ipsi oesti insecti sunt, vel cim ca i. nectos versantur, sponte sui
fauorum abstinere consortio: H' rum tamen non paues tanta liuita
nimi levitate & malitia, ut non verean ur in medio populi circuin vagari, imo bonos viros domi suae impudentissime gravare, quo ii 'mine ante alios Dominus Procoim sui Diai Pastores, cholae Praeceptores, Pharmacopaei & ipsus ego. merito querimur. Tales autem optimo jure domi suae concludun- tur manetque eos Dei iustissimi grave iudicium & poena, ut qui proximum suum petulatuer& qua, si ex proposito occidunt. 8. Ne quoq, sani, quos in pu blico versari necessitas iubet, ti- more, pavore aliisque incommo ditatibus iii pediantur, certae con' astitui indicique horae debent, qui-ibus efferantur demortui , ut, qui facile expavescunt, domi tu'ccontineant.
V. Vagi quoque mendicantes, ne ad civium ostia accurrant, ar- .cendi& ex decreto de mendicantibus publicato certo aliquo loco a alendi sunt. Quicunque ergo ex vitae adminiculis aliquid adhuc habent reliqui, larga manu subveniant pauperibus succurrantque eg'nis, ut liberet eos Dominus gravi. hoc tempore, & fefocillet eos iis lecto aegritudinis vindicetque ab omni morbo suo. Tertio tandem loco veniunt ali x lia physica, quorum ingens pas sim exstat numerus. Primum a -
8쪽
tem quodque omnium est securis
simum, in electione aeris purissimi consistit. Quoniam enim medium illud aer est, quo conceptum venenum in corpora nostra per halitum aut poros intromittitur,
rect issime ab eo sibi cavent qui in tempore domicilia mutant & intilliora soncedunt loca, donec remittat malum. Fecit id Abraham Cenecro. Jacob.Genesar. Moses Exod. 2.David. I. Samuel. Cap. .i'2o. ri. Elias 3. Regum Tobias cap. I. Paulus r. ad Corinth. ii. &in actis Apostolicis '. i ..& ir. aliique
sanctissimi Dei viri, qui non semel emigerunt imminens sibi periculum,ipseChristus aliquoties secessit, quod Evangelistae testantur,
Hinc etiam peritissimi medicorii occulto obstrusaeq; rationis veneno huic tauqua credidere, quod de se ipso fatetur Galenρ grassante . videlicet Romae peste se ideo concessislla inpatriam. Stultu enim est, fugΞsibi non consulere,cum sugere licet : Nec pauci nimium considentes arti suae&visitando infectos vitae dispendio suam luerunt audaciam, quod ipsum sim iam seculo istendit Ovidius: Nec moderator adest inque ipsos
saeva medentes Erumpit clades obsuntque autho- ribus artes.
ruo propior quisque ea servitq;
fidelius aegro, In partem lethi cuius venit, atque salutis Spes abiit, finemque vident in si
Quos uos igitur non officii detinet ratio, ii procul dubio sine laesione conscientiae recedete possunt, modo hoc eis mi eo indultu sit liberum: Vereor enim apud portarum excubitores parum valiturum, comgorque adeo aliud afferre remedium, quo videlicet, quia salubriorem quaerere aerem alioque de migrare obsessis, non permittitur, nihilomiti' puro incontaminatoqοῦ gaudeamus. Hoc vero quod praestet, igne nihil est commodius: Is enim ex attracto subinde aere , quasi alimentum percipit ut ventosae docent fornaces.) Ea verb ignis est nata a,ut apprehensa omnia consumat; unde necessario sequitur, venenum quoque aliasque impuritates aeris ejusdem vi a sumi. Cuius rei antiquissimus Hippocrates luculentum propo nit exemplum, horribilem illam Athenarum pestem,quam incensis nemoribus depulit. Debet ergo mane di sero non privatis tantum
in aedibus, sed passim publice,ma- nὰ vero in foro, ubi hominum major est frequentia, ignis luculentus accendi ex areiactis lignis
9쪽
fraxineis, fagineis, abis tinis, pineis, salignis, betulaceis,
alnis, iuniperinis M. Pirii quoq;
pulveris tantum per vices accendi potest , quantum selopo pro uno
ictu solet indr. Sulphuri quippe &nitro aerem repurgandi singularis
Intra aedes sustumigia excitari possunt ex vastis herbis, ut absinthio, ruta, millefolio , angelica,
no , baccis iuniperi & similibus. Baccarum tamen Juniperi nec largus sit, nec frequens usus, cum in multis cephalalgiam, imo epilepsiam causentur. Opulentiores pastillis utantur Hispanicis ambrata moscho constantibus. Prostat etiam in officina nostra pulvis pro fimo fragrantissimi odoris, cuius
ustu his temporibus convenientissimus est. Qui, ferre bimum nequeunt laterem ignitum respergant aceto rosaceo, de scordio
aliove antipestifero, quod aerem eg egiE purificat & aestivo tempore se migiis praestat. In sacris quoque aedibus excitari debent hu;usmodi seminalgia;
ibi enim cum major hominum cogatur coetus, vario exspiratu varie alteratur aer, de saepe etiam effluviis a cadaveribus sepultorum alibisque insectis exhalantibus plane
iuncitu ae dicam uod alioque in
ob causas perpetuo senestras si sit plurus ventilatusque templi; aer. Non ergo abs re facturi sunt Dni Provisores, si &hac in parto officii sui rationem habuerint . cum praesertim parvo impendio fieri possit Minime verb sufficit puro aere
gaudere ii quin insuper corpus totum ab impuritate omni servetur liberum. Igitur vitiosos hum res principio educers oportet i nitivo aliquo medicamento, quo semes veneno subtrahaturo citia.
vero nullum praescribi potest universale purgans, quod sine discrumine omnibus subiectis prodesse possit, prudens hac in re Medicus
Facile quidem est alvum citam noruntque id ipsum etiam rustici prae stare lacte ebutyrato,de vetule,
passerculorum stercore aut musterda, & barbitonsores atque agrgitae antimonio, euphorbio MScammonea, at non sine magno
sanitatis detrimento,imo cum vitae interdum periculo. Purgantia enim Medicamenta cauld iam dum pro utentium complexione, aetate, viribus & similibus circumstantiis componi, corrigi, augeri minuive oportet. Huc vero p culiaris requiritur peritia, quae in cuiusvis cerebello non nascitur. Evacuato rite corpore prospiciendum est,ne iterinii vitiosor rubum
10쪽
hranoruse sentina conssuat, quod
facillime alvus quotidier spondeat & vesica exoneretur. I-Φtur hebdomadatim bis aut mini. Mim semel lenitivo aliquo utendum , quo paulatim educantur, quae indies colliguntur superfluitates. Conferunt hic pitulae pestilentiales Rusii sj vel si durior sit
alvus. Si pondete ex strupo rosarum vel carduiben. deglutitae. Balsamus quoque aloeticus in officina prostat, cuius eadem est dosis, ex vino , strupo violarum, aliove convenienti liquore, qui saluberrimum in pestilenti constitutione praestat remedium. Qui calidiore sunt temperamento, Syr. ros. solui.de cichor.cumRhabarb. Sambucino laxativo, electuario diapninis ex passulis vel betoardico nostro laxativo utantur.
Pauperiores contenti sint foliis senae in aqua Carduiben. vel prunorum jure decoctis. Valentiόrum purgantium usas
hoc tempore exulet. Vehementer enim Corpus turbant adeoque vires debilitant, ut veneno facilacedant. Nec venaesectio sine prudentis Medici consilio adhibenda est, nisi vel aeger ei assueverit, veli in iuvenili aetate constitutu sit, aut plethoricus. Iis vero,qui iam infecti sunt, periculum affert venaesectio,iit insta de curatione pluribus dicemus. Si quis ulcera habet aperia aut senticulos, caveat hoc
tempore ab eorum occlusione, sed potius apertos mundosq; servet. Galenus lib. s. m. m. cap. Ita
afferit, suo tempore in pessilenti constitutione quasisse omnes iblos,qoorum corpora ulceribus r
serta suerunt; quod ipsum ab aliis quoque observatum est, ut Ani nio Porto lib. 2. de peste, Guilliebmo Fabritii in peste Lausannens Alexandro Massaria, Arculano, Nicolao Massa, Gerardo Columba, aliisque compluribus. Reliquarum etiam purgati
num corporis per haemorrhoidas, menstrua&c. Fluxus debitus procurandus, ne retentis iis impuritates cumulentur, adeoque ven no semes relinquatur.
Diaetae non minus d ligens habenda est ratio, ne supersuis auxinsalubribus cibis potibusque oneretur natura. Imprimis verbuitandi omnes cibi coctu difficiles& pravi succi, quique obstructionibu ac putredini occasionem dare possunt. Contra verbiis utendum,qui facila concoquuntur,boni sunt succi & probum generant sanguinem, parum siccant ac putredini resistunt. Condiendi e go sunt cibi aceto, quod omni putredini adversum est. Quorum s cultates id serunt, inter cibos utantur malis citriis, limonibus, malis.. granatis, aurastiis, succo ribium, a aut