장음표시 사용
231쪽
iudices praeesse, prophetas quos uates quidam nominanti ignorante prorsu eos oraculorum uisorumque, quae obscuris uelaminibus inuoluuntur, interpreteSesse; laoniateS. Quamobrem qui uaticinia iudicant, atque interpretantur; i Oniates illi quideam, sed propheta: id est uatiei niorum interpretes, pronunciatoresque uocandi. Haec Plato qui Platoni in hac causa distin xcetionem, ex philosiophis, sequatur sere est nemo Graeci nanque iistoriarum scriptores sese
omnes, phanorum antistites tam furente: luam non starenteS, oraculorum interpretes, quo niam res ante euenitura praenunciabant, siue praenunciarent tantum, correpti aurentes; sive non
suretes, sed mente uegeti uina ab aliis ipsi interpretarentur; siue utrunq; iacerent, a uerbo -ό m, uel, ut nonnulli aiunt, a uerbo ποθεμων, quod praemonstrare significat, publice edicere; sin usu non est prophetas, uates promiscue appellauertit; quorum ministro etia hypophetas uocauerunt. Hom. Δὶος αγγελοῦ ,idest Iouis nuncios, huiusmodi propheta siue uates,aliqua lo appellauit. Non hic silentio praetereundum censeo, quantitates ,rophetas antiquitas fecerit; quod Cicero libro priore de diuinatione, innuisse uidetur, in quo loco, Fuisse, inquit, apud Athenienses di uinos quosdam facerdotes; qui antes uocabantur; quos etiam publicis semper consiliis ita ad qhibebant; quemadmodum augurem regibus suis asses rem tribuebant Lacedaemonii. Sed de pri mo theoremate hadtenus. P
Vnde quispiam in prophetam euadat, secundum Philosephorum placita.
CAP. II. Os Toro A M uidimus, quis ad Philo b phorum opinionem, propheta dicatur: Secundo loco, quid prophetia sit Tertio, unde quis iam in prophetam euadat, a nobis considerandum esset; si ordinem, quena in aliis pertractandis rebuS, seruauimus, nunc peis queremur. Non possumus autem illum persequi;
quoniam e causarum prophetia cognitione, eiusdem facile postmodum diffinitionem , siue descriptioneni colligemus; quam alioquin non nisi praelongo, taediique pleno processu, uel ari, possemus igitur secundo loco, ex Philosb-Phorum dogmatibus unde quispiam in prophetam euadere dicatur, inuestigabimu deinde tertio, quid prophetia sit, commode perquiremus. Iamblichus lib. de Mysterii Scap. XXI, uaticinium siue prophetiam nullam enim minc inter uatem trophetam differentiam statua Gmus, quod a gentilibus Philosophis, Platonem Maliquot paucos excipio, non fuerit inter hos distinctio posita; sed a Theologista ostris, de hac autem posterius dicendum erit J diuinitus tantum demitti; non autem ab arte, nec a natura, non uratione, non ab aliquo rei, quam malueriS, motu, uel mutatione, non denique a causa subcoelesti, materiali emanare, effici illam ..posse putauit. Et ideo dicebat, Non decet uaticinium deducere sine causa; quibusdam scilio Ecet, nullam in sede suturo euentu habentibus praescientiam sed a Diis tantum, continentibus . in se terminos totius scientiae rerum. Et cap. eiusdem libri Sicut fallunturi in . quit illi, qui confidunt exinanimatis animam; Mexamentibu Siscere mentem ita falluntur il li; qui ex rebus non diti in is diuina facere coia iiduiat;& sine Dii propria Deorum opera; qualia . sunt uatici hia miracula simili, ut apparitiones, expiationes capite nihilominus xx Ix eiusdem libri, posse praenuntiari futurum, ex quatuor doniS simul iunetis, ipse idem admisit. EX certa uidelicet hominis natura; ex arte huic rei, ipsi diuinationi, adhibita; ex rerum sim pathia, uel etiam antipathia; atque ex ea externorum corporum dispositione; qua alia aliis si rerum indicia siubministrantur. quibus, liquido constat, distantiam posuisse inter futurae rei, ac occultae praenu iactationem, prophetiam, siue uaticinium praenunciationem quidem uaticinii ex causis quatuor admittit fieri; at uaticinium, prophetiam diuinitus tantum demitti existimauit, ac si dixisset prophetiam donum coeleste esse, a Deo tantum demitti quidam , sed non illud siti scipiunt, ita ut donum susceptum explicare ualeant, nisi qui conditiones illas quatuor connexas habuerint communi autem tam apud antiquiores Physicos, quam rectiores sere omnes opinio filii, ex tribus posse esse uaticinium prophetiam tum ab anima, redacta scilicet in mentena,&diuinum suum. quam reductionem nostri Theologi extasim appellarunt; in qua disipolitione , ab aliquo minime illa illii strari, atque edoceri, putabatur, tum a corpore ratione
complexionis,&temperamenti; tii in tertio ab utroque, ex certa inter utrumque proportio ne, sim pathia. deo cap. x xv inquit 1 ainblichus, quod res generatim opiniones erant de 'satu, uaticinioque diuino. primam causam eius referebant ad animam , secundam ad corpuS, ter tiam ad compositum. His causis quartam nos addere uoluimus: ab opinione,&sententia ortu
nium sere, recentiorum Philosiophorum, quibus QPhysice magis loqui,&sensatioribus Cau si S rationeS suas accommodare nec non uulgi etiam consuetudinem C admonente in Topicis Aristotcle loquendum csidit plures, in uocibus laenominationibus non contenanere in Os
232쪽
'i, et hii moriri indus sit δε siccus, rater, tando tamen caeteris concitatior eli, quan
ita delicis ieeritas usurunt, i propterea aliquid ina I. uiuum ab Aristotele censetitur proinde Marcus TulliuS, Aristo te' tum ule mi uitio furerent, di melancholici dicerentur, Ccnsebat' laeuiens , atque diuinum. Quamobrem trigesima sectione Probi non uti ur e siue speculativa, ut physica, uel eri: in Poetica. Rhetorica,
uestium ilia quas omnes nunc inter speculati uas numerat nus 9 siue practica ut bel I-' uesties,&alii multi excelluerunt; sed eos etiam , qui praedicendi arte cla-
sim is Bacchides,&omnes denique, qui diuino spiritu mi amm m
auit melancholicos fuisse asseruit Aristoteles Diutius enim , in erit in considerat lona bii: detinen ir,4 multa circa rem eandem' iugiter contemplantur; non solum quae instat taut ii praebueriint; sed quae in posterum etiam inesse poterunt. Et sutura 9 obiter, 'eluti ai d enter aliquando uaticinantes depromunt, a ue praenunciant. Vna agitur prolicitae
causa est Droprium ut diximus corpori Suatis temperamentum.
vatis affectus uirorem uertitur, nonnivia praedicere est Blitus. Sed ad quem 2 uze,sbio isse, do ex loci natura, ita quis iam afficiatur; ut uel furat, uel prophetari: u leat in serius libro nono Multi ino commodiu Satque accuratius exponemus in eo scilicet loco, in ci cita oraculis copiose disseremus. Hanc causam, quae e loci conditionibus oritur ad riositam prius, id est ad ipsam uatis complexionem. temperamentum, atque sympathlain Io Tredueere possumus; sed de hac re loco citato, in responsione ad argumentum quod- da, primo libro abs Stoicis adductum, quod ex oraculorum praedictione procedit, susius Splamque dicturi sumus. Ad hanc enim potissimumcaus arri, prophetas illos redit Umuel phanaticos, uel numine repletos, Mamatos, diuinoque furore percitos,atque instigatos Phi-
' ii Taburte , a scientia, ueniunt prophetae quidam nuncupandi. Et quamuis libro
Priore de Diuinatione, Quintus Stoicus putauerit Aruspice tantum. augures,' eo S, qu cuDortentis, MominibuS dicere norunt; dici prophetas; Solonem uero, Thaletem, eo S, qui Der causis coanitionem, multa ante praedixerunt, quam euenerant, inter prophetas, diuino S uberi ille ne uerit .mihi tamen nulla naturalis causis occurrit cur hos lapientes uiro a Pro Pne tarum, sidiuinantium numero secludamus; cum solidiora , certiorique coniectura, qIὶOa uel erilegitimo ei cis,de causa, uel ex legitima causa, de estectu coniiciant, ii vaticinium, Id ei In re tu turae praesensitonem,&cognitionem, isti ducantur; quam augureS,&aruspiceS. AD DF quod astrologos, inter diuinantes, communiter numeramus sed unde tit tua conu-ciunt, nisi ex coelesti corpore, quod Mnaturale est,in naturaliter mouetur. naturaliter agit Cur eos igitur Physicos omnes, qui ex quibuscunque causis, uel signis naturalibu , certis, caobscuri S, de euentu occultiore suturo, prognosticant iuxta Phri Olopnantium dogmata, id est iuxta modum, quo Physice quis iam denominari cbet propheta, proplietas non appellabimuS ADDE tertio, Quod quintus ipse sibi aduersatur, cum enim prius dixisset, Solonem inale tem, Pherecidem, Anaximandrum medicos,&id genus pria dentes uiros de lutum Sconiector S,
non ei se diuinos appellandos . sed physicos post multa, laudat Possidonium; qui ex tribu ULO, Fato,in Natura diuinationem deduxit. Si enim ex Fato, uel ex causarum complexione eis certo uirtutis sydertim influxu,4 similiter si a natura, diuinationem deduci permittis quis O do non diuinos,& prophetas , per te, appellabimus eos; qui siue ex causarum naturalium, Rex signorum peritia, recte defuturis contingentibus, o physice prognosti cantri id nam im est a natura diuinationem deducere quam uel per naturales caulas, uel per naturalia ligi
233쪽
ce,' naturaliter rem futuram praecognoscerea Qui igitur uel ex speculatione primarum eo iis quentiumque sed aliquomodo occultarum causarum, quod staturum est,pra norunt,4 'Clarunt uel ex antegressorum, praeteritorumque, Hubsequentium signorum 4 effectuum Aseruatione, futura ex arte, inuasi per utrunque uel saltem per alterum demonstrationis centi quia scilicet, uel propter quid praecognoscunt, praedicuntque, prophetas sine dubitatione se cundum eorum doctrinam , qui physice, ut par est, philosophantur, appellabimus Solonem apud Athenas tum ex causarum, tum ex effectuum obseruatione, multa praedixisse notissimum est. Thaletem olearum penuriam Atheniensibus praenunciauis e,& Arist. & Cic. testati sunt i h
recides Pythagorae praeceptor, ut Cic.&Theophr. , Plinius asseruerunt, cum aquam de nuteri quodam haustam, conspexisset; terraemotum proximum adesse, instareque Samiis nunclauit Anaximander quoque Milesius Physicus terraemotum, LacedaemoniiS, imminere an nunclauit atque eo lem admonuit , ut tecta, urbem relinquerent; cito enim re illam perituram ou dii praedixerat, euenit Hippocrates Thessalis aduentantem pestem atque aliud alius praenunciauit. 1st enim' id gemis alii uita, si physice loquamur, prophetae habendi sint & ex artere uera exscientia ac cogia tione effectus, uel cauis, sutura praedixerunt, cum quibus etsi aruspices 'di augures,&diuinantesqnosdam astrologos, si aliorum disciplinam insequamur, annumerare postimus, quod ex arte,' scientia isti praedicere, communiter existimentur. Nos tameniduodquicquid ab istis diuinatur, fortunae temeritati magis, quam arti, scientiae, ut libro ultimollius declarabatur, scribendum esse arbitramur hos inter prophetas non haberemus, nisi comnaunis, quam nunc sequimur, existimatio compelleret. Obi enim illud, quod quidam ex Aristotele deprompsertini, arridet. --, ωα τ- - - , - . idest prudentum, ac sapientum hominum, horum tantum, est ccleriter diuinare.
Comparantur Prophetae tertio imodo dicti, ad Prophetas dictos primo modo: ct adduntur praeterea aliqui modi, quibus uel improprie, uel etiam falso quosdam in Prophetas euadere, existimatur; quid de fatuorum Prophetia censensum sit, declaratur. C A I I O.
PROPHETA eos, qui sunt ex arte&scientia, cum illis,qui ex natura,&temperamento, Prophetae dicti sunt, comparare uoluerimus, hos posteriores illis G prioribus, Ptolemaeo auctore pra ponemus cistosq; magis quam illos, futuri euentu ueritatem attingere, asseuerabimus. Ita enim ad principium libri, cui
titulus Centi loquium, siue maul S, cum Pontano, centum sententiarum dicere
ωας -ημο. Uest, Auli tu Sad Cognitionem aptus ueritatem masis attingit, quam ille, qui per scientiain strenue fuerit exercitatuS. Et Galenti, dicunt quidam, in medico
φυM naturalem magis quam artificialem coniecturam exquirere uerum enim uero liquid sientimus dicere liceat)mihi certe res contra uidetur; cum isti furore, ac quadam animi perturbatione cieantur; illi uero quieto, ac sapienti, imperturbatoque prorsius animo, atque coniectura quadam serme fallibili utpote quae uel ex causa ad effectum, uel ex effectu ad causam, procedat, defuturis praesagiant; prae agita denuncient, sed sit suus cuique sensus
Q ART mihi uidetur , quod quidam Prophetae dici possint, sed ut dicebamus minus proprie ex sola experientia, nulla habita de re su turae cause, cognitione, quum uenari illam ab effectibus nesciant. Vt nautae,&rusticiispenumero Propheta: ,&prirdiuinantes a nobis uuloba rapellitantur. Nam ex caligine quae tenue nubium excrementum est tum serenitatem, tu in luviam praedicunt rustici ex qua rursus, si sepius ructuum temporibus acciderit, sterilitatem orae nunciant. Sed ut diximus absque cauta cognitione sola autem eXperientia, ii ista praenosicunt atque praedicunt ex nubibu S similiter, ruenti S. ex nubium, uentorum permutationibus' Imminentem pe tempestatem nautae experimento tantum docti,4 praesentiuntis praenuntiant, euitant Asserunt quidam Federicum III, Saxoniae electorem, de numero hybernarum nivium coniectarasolitum, ex dierum numero, qui a prima niue ad proximum superesset noui-iunium idque ex uetustis, sepe comprobati Sattentorum uenatorum annotationibus. Nonnulli ex nubilosis constitutionibus mense Martii contingentibus4 noctibus roridis troon osticant de tempestatibus mensis Aprilis,& Augusti: scd ut dixi non ex sympathia, non ex me-
Ianiolici lium oris abundantia, ex commotione, non e arte, vicientia, sed sola experientia,
Im l rophetant, atque diuinant. Hi sunt modi omneS quibuSphysice homines in Prophetas euadere possunt sed iis quatuor modis alii alios addiderunt Mathematici, qui Mathematicos sequuntur, ut Avicenna, ex stellis sellarum configurationibus 'rophetiam emanare putauerui.
234쪽
In tert onanque apoles e matum inquit Ptolemaeus. Cum Mercurius sceliciter at Tedius eius si om hostes fiserit quod in alicuius genitura Sol tenuerit, ille Propheta erit Almansior illum ait
2 re Prophetam, in cuius genitura ripiter Venus, S Sol coniuncta tuerint. Suessanus modum ex medicis appotuit ut illi iuxta quorunda in medicorum opinionem, Prophetae sint, aut in pro hetas evadant, quorum complexio aequali ad pondus suerit; si praesertim limat temperato
sit oriundus. Soci hos modos ex industria omisimus, quoniam uel fallunt isti modi uel si non ad
unum alii luemcorum quos dixitnus sunt reducedi, ut aliquo quatuor praedictoriani modorum fututa illi, recognostatu; io nita praenuncient; cita prophetae fiant prorsus sit necessarium. Po sunt an luce stellarum configuratione ex qua pro maiori uel minori lumini aggregatione uarius, in aere medio, caloris, uel stigori gradu producatur,quo natus multis modis afficiatur praeterea ex naturali complexion C, in uir DS sapientes vel melancholicos nati euadere: exuu deinde melancholia, uel sapientia, non milia praecognoscereti alebunt; ex quorum praecognitio ae E praenunciatione, in Prophetarum numerum alcribi poterunt ita ut ad unum aliquem
dictorum quatuor modorum, sit tandem recurrendum: Maddictos modos uniuersia denique prophetia physice sit prorsus reducenda. ΙΑΜ uero de fatuis, quid dicemuSλ qui saepenumero sutura praenunciare uidentur certe non illud, quod putauit in limaeo Plato, ludd Deus diuinandi uim non prudentiae, sed dementiae hu-rtianae tribuerit; quod illo ctiam argumento probare conatus fuit, quoniam nemo dum fanae mentis est diuinum ierum uaticinium assequitur sed cum uel bmno prudentiae uis praepedita,ucloppressi morbo, uel diuino aliquo raptu, suo statu, dimota est, ireuiter cum uacat animus a curis. Vacat autem ut lib.decimotertio. Cap. ii tradidit Ficinus, iuxta Platonicorum placita, septem modi S. SOmno, syncope,humore melancholicintemperata complexione: blitudine, admiratione,&castitate. Neq; illud prosccto dicendum est, lilod cap. XX v. lib. te Mysteriis dixit, Iamblichus quod Deus laepe, per fatuos homines, loquitur sapientiam; declarans non hominem ibi loqui, sed Deum etiam si Christi euangelio istud consonum fatis esse uidetur. Luc. x. Matth. 1. Abscondisti haec a sapientibus, trudentibus,& reuelasti ea paruulis sed magis physic nanq; Philosophamur quia melancholico, eo quo superius dictum est, modo humore agitantur fatui,&dementes ideo ex temperamento, ipsi diuinant. nisi illud etiam uelimus addere, quod quia curis penitus vacui sunt, brutorum quorundam instar, a circumltiso aere, atq; accelestibus qualitatibus facilius cientur. sed de duobus iis problematibus, quis. svit propheta,& unde qui pro pheta efficiatur ad mentem Phylosophorum, Aristotelis pr. esertim, satis. Sequitur,ut quid prophetia sit, ab eorundem dogmatibus non recedentes inuestigemus.
Quid sit prophetia ad mentem Philosophorum Ap. 14 LI.
II s, quae de prophetia,&de prophetis hactenus dicta suerunt, theorema tertium, idest quid ipsa prophetia sit, ad mentem Philolbphantium , Aristotelis praesertim haud magna cum disticultate cognosci poterit. Quatuor nanq; modis physice;& precipue ad Aristotelis opinionem, prophetari diccbamuS. Natura,loco,arte, iaci scientia, modo quodam S improprie bio experimento. iis fine quatuor modis, sed maxime tribu prioribu alterari, Madfuturum euentum praesagiendum, uel praecognoscendum ueluti excitari potest humanae ani-naae uirtus . His profecto omnibus Ungulis quatuor modis nescio quid in anima generatur, unde ipsa ad prae Lamum commode fatis plus uel minus praeparetur, ac disponatur. Omnia autem, quae in animo fiunt ut lib. cciindo Moralium cap. v. declarauit Aristoteles 9 ad aliquod ullum ex tribus reducuntur, uidelicet, uel ad potentiam, uel ad habitum, uel ada fectum isalsionem: ut omnino ad ullum istorum trium sit ipsa etiam prophetia, id quod in animo, ad prophetiam producitur reducendum. Si igitur loquamur de illis, qui ex natura prophetare dicuntur, ex temperamento, prophetia erit potentia. Est enim in illis ad praesagium naturali quaedam potentia. Erit nanq; prophetia naturalis potentia, perquam sutura praesagire, prae agita denunciare, qui Spoterit. Si uero de illis loquamur, qui ex arte, uel ex scientia prophetare dicuntur, pro phetia erit habitus Iunt enim licientia, Mars habitu quo futuro euentus, uel per caulas, tiel per signa aliqua praecognos linus,&praecognitos denunciam uS. tiue causis,&signa re ueraci lasint, siue esse potius iudicentur: quod addita ius, propter alagureS,aru piceS, Omniorum coni C- flores,&alios id genus, qui ut stiperius etiam diximus neq; causis ueris, neq; signis certis, sed sibimet potius confictis quibusdam notis ducuntur quo tarnen ex arte, . cientia pros laetare, asserunt Plato Stoici,& libri rituales Maugurales demonstrare creduntur. Non est aucein, si 'ue potentia, siue habitu Sprophetia dicatur, habitus potentia ab actu secundo penitus ab Operatione seiunctuS, remotus; sed actui uel copulatus, uel saliena, quam proxiinus: per us tutura
235쪽
Puttara L praecognoscimus, praenunciamus diximus quod est potentia uel habitus actu quam proximus, quod ad prophetiam necesse sit animum actu aliunde excitari, e citatum praenun clare sed excitatus, antequam enunciet, est actui enunciationis in quo plena est prophetici ra tio)quam proximus ideo in illo etiam tepore, prophetam illum posse appellari non negamus. Si tertio de illis, qui ex loco propheta appellantur, loquamur, dicemuS, quod aliquo modo athliactus & passio prophetia est, idest est dispolitio quinta circunsula ex emimatione actu in corpore facta, ad quain interiorum sipirituum eorum uidelicet, qui inseruire interni sensibus dicuntur,al teratio huiuscemodi in sic luitur, qua mediante homo futuros euentus aliquo modo praesagire,&praesagitos aliquo modo, hoc est uel clare, uel obcstare,& sub inuolucro praria idere, prae ullos utcunq; praedicere potest. Diximus aliquo modo, ne putare eoSilia, quae praelagiunt, quasi praeuidet,claro intuitu uidere, uel praesagire: immo saepe etiam sub nube, ut diximus,& sub iiiii olucro figurarum, Mut infra fusius dicetur, extra se positi, 'uasi insani, delirantes illa uidere sibi uidentur, qua pronunciant: Ἱ,pisset me non intelligunt, quae loquantur, nec ea norunt esse futura, quae euentura praesagiunt; ut uberius singula sumus inferius declaraturi. At si de illis, qui
exsista experientia uulgo, improprie propheta appellantur, loquamur; dicetnus, quod sicut prophetia illa improprie prophetia est ita non nisi improprie definiri potest. Et sicut experien Flia ut ad principium libri primi Metaphysice tradidit Aristotelem, scientiae, Marti asisimilatur, ita nata lite loco citato scriptuni ille reliquit, δομ εδι επιζήμη τέ se μοιον - η ἐμπειρ α . hoc est uidetur scientia Marti fere similis experientia ita prophetiam illam, quae ab X perien'tia est; modo illi simili definiemus, quo propheriam, qua est ex arte scientia, definiuimui. Nam adque modum quod in lib. Praedicamentoru cap. de qualitate abunde declarauit Simpl. ad habitum dispositio reducitur quoniam sicuti habitus est dispositio firma 4 blida; ita dispositio est tener quidam habitus, ueluti semen quoddam origo illius. Ad eundem modum dicere possumus, quod ad artem experientia reduci potest quoniam ars est experientia solida, constans; experientia est ars rudis, Muci uti germen quoddam δε primordium artis. Quamobrem loco paulo ante citato commendabat Polum Arist. quod ab experientia artem duxisse ortum asseruisset. Dicemus igitur, quod prophetia quarto modo sumpta, est imperiectus &, dicere liceat, sensatus quidam habitus, quo per signa tantum, Meilectus, suturoS euentu praecognoscimus, iraecognitos denunciamus. INTELLIGENDUM autem, cum dicimus prophetiam esse uel habitum, uel potentiam, uel assectum, estective magis hoc uerum esse, per quandam originem, quam formaliter. Est enim uel ex naturalit ut dictum suis potentia, uel ex affectu, ues etiam ex habitu. Si autem quid pro phetia formaliter sit, esset a nobis utcunque eXplicandum, diceremus quod prophetia formalier Mabsolute sit habitus quidam, undecunque illa ueniat i duce semper & comite quadam animi alteratione; propter quam alterationem, D.Thomas affectum illam tantium ias ionem esse putauit, per quem sutura praecognoscimus,4 praecognita de nunciamus rati habitus quamuis ab Qtute&simpliciter sit animae; dicere tamen pos unius; quod potest esse tum animae, tum corporis, hoc est dictu, tum magis animae quam corporis tum contra, corporis magi S, quam animae. Animae magi S si ex arte, uel e scientia, uel etiam ex experimento fueriti corporis magis si uel ex temperamento, ut melancholici; uel ex loco; ut illi prophetae; qui afflati numine a Philosophis dicti sunt de quibus inserius dicemus copiosis si me. afficitur nanque ex circunsus a loci qualitate, Datis corpus, ii talis eiusdem Spiritus, unde in anima spiritualis quaedam alteratio derivatur; Cx qua denique praesagium excitari, creditum est.
Tollitur dubitatio, nonnulla ex Platone de Prophetia , ix quibusdam aliis de Magia subiiciuntur. C A . v. G
ED hoc loco mihi sorsam qui iam obiiceti quod potentia, habitu maffectu
secus, quam loco citato faciat Aristoteles, usi fuerimus cum ibidem illa constituat tanquam principia non contemplationum, sed moralium quarundam operationum , ipsius denique uirtuti S; prophetia autem ma is ad contemplationem , quam ad operationem, traxim, pectare uideatur Huic nos dicti iri sumus primo, nullum esse incommodum Uad plures effectus,quain Aristoteles ipse posuerit, ad operationes etiam speculati uas , corund mprincipiorum uim extendi exposiverimus. Secundo, quod non uirtutum moralium tantum, scd etiam conteniplationum omnium denique actionum Nam contemplatio actio est MOPQ rationum nostrarum illa posivit tanquam principia Aristoteles cum ad illa ea omnia ille redu'cat quae in anima nostra consiliiiiii. consistit autem maxime in anima contemplatio, cum siti Peratio immatiens Tertio, est,ctiam quod essent tantum principia practica, dicere possumus,
236쪽
ouod prophetia&si ad illam, secundum Iheologos nostros, opus sit ut dicebat Daniel milistentia; ad praxina tament xlxta dogmata tana heologorum quam Philosephorum, rationem magi S, qtiam ad contemplationem declinare,&reduci uideatur. Adde quarti restatio ures. aru pices,& somniorum coniectores contemplatio tae quadam uti exili mei, i ;orophetia tamen illa, de qua potissici uincii apud Philo ibi hos sermo Squae maxime age i tilibus uniuersiis prophetia censetur quae uidelicet per Enthulia simum fit. per extasim, siue per otiandam animae uacationem,&pcr numinis ut ipsi aiunt cuiuspiam illatum, quae fanati iis illum; lib. quarto Strabo, lib. sexto saepe Virgilius appellarunt quani uel contemplatio, uel prophetia dicitur furor autem,&insania,&rabie operationis magis,&ἀια incis licet non moralis fortasse, quam intelligentiae Scontemplationis est principium. Sed redeo unde cigre
P L ΑΥ praeter ea , quae diximus , quae sorte confirmaret omnia ; nisi uel distinctioni illi, quam prius inter uatem: prophetam dederat, tenacita inhaereret; uel furorem illum, quem nos tum ab humore interno, tum a loco Stolo in quo degimus, esse diximus quem etiam inde hau - riri paulo pos clarissime demonstrabimus peccet . ab aliquo numine demitti obstinatius sor sitan contenderet; adderet multa demit aerei S, daemonibus; quibus potissimum humanae N prophetiae summam, magicae arti S reperta miracula ille ascripsit se uisus est. Qitando nanqueri inquit ex Platone Ficinus per atram bilem , uel aliud limite totus in imaginationem conuer- ω titur animus Inferiorum daemonum tacite fit domicilium; quibus ita in liruitur, quemadmodum D a nobis saepe quaedam belliolae quae mira nonnunquam supra sitam speciem operantur ut ad ini-randa,& supra humanam naturam facile animus depromat; quorum praesentia, cin aniat, :-D imo simul uexetur&corpore. In quibus uerbi Sprophetiam illam, quam no humori ues cloascribimus, daemonibus ascripsisse ille uidetur. Doc, sere quidam asseruerunt sensisse Avicennam qui prophetas angelorum etiam pecies cernere;&iroces eorum audire; nobi S suadere conatus suetat. Animam quippe prophetia imbutam, adiuina solum prouidentia, mitti ille credidit Corpus autem ad animam prophetae suscipiendam disponi, non tantum a Deo pro inae, sed per anima coelorum ni OtriceS tanquam per minit iras, sericulos ipsos, quasi per instrumenta, putauit. Illi etiam qui supcii titiolae magiae operam nauant plure modos adducerent; quibuS daemone ad ahqruid praenuntianc iam cogantur a quibus aliqui edocti in propheta euadere uideantur. Quamobrcina quodam Poeta ita canitur. D Victa hominum precibus coelenia numina terram Coguntur petere; asses aperirefuturos.&alibi post multa .ra Azqvepias adiungepreces, solvito uota,u Haec peragens meati aper somnuin nodie uidebis. Item alio loco quomodo remitti queant admonet. M Cega nunc tandem, uerbis iam parce, uiaeque M a requiem, soluens priscas, caedensque guras ,ra Et remoueci membris, ac lintea dura resolve.
Et alibi., Soluiteferti, pedes liquidis stargite lympbis.
D quemanu ramum laurus auferte urrentis,
D Linea itque omnis deleta, omnisque charaolor sed haec qliae binania procul absint. QV Arvo, uaticinii genera asseruit Ficinus ex Platone, utina, Daemonica, Humana, Naturalia. Diuina quae Diis Daemonica, quae a Daemonibus. Haec sunt, quae nos tum ab humore, tum ex lolo victa diximus; quod principio libri non uberrime declarabimuS. Humana, quae Platonici forsan ab arte tantum, ut sunt aruspicia, uel auguria, uel alia huiuscemodi, fieri dicerent noS humana ea elle intelligamus; quae ab arte prius, scientia, experim lato fieri diximus . Naturalia quae ex temperamento, per sympathiam fiunt de Diuinis daemonicis,&1 multi cum Platone dicere tentaverint, nihil tamen ab antiqui Ethniciiplus habemus, quod nobis referendum sit, quam quod a Deo, uel a Daemonibus sint, tum uel in nobis cum praetcrtim ab extrinsecis uacamus uel circa nos aliquid operantibus, tum menti aspirantibus, eam quasi instruentibus, tum uel ostenta oculis, uel uoces auribus suggerentibus. Nos rem hanc, at
que haec duo prophetiae genera,&cum noliris Theologis paulo post,& cum philosophis libro prius citato, id eli nouod ultimo, cum de oraculis tractabimus, exactissime, quantum ad prae-E E sentcm
237쪽
sentem considerationem&ad nostram disputationem attinet declarabimuS. De eo autem se anere, quod ex arte& scientia, quod humanum appellamus, diximus prius, quo ad physicam e ritatem abunde, de eodem quo ad aliorum opinionemo inieri u libro nono, ubi de augurio, aruspicio, omine, id genus aliis prophetiae generibus agendum erit, fusius a nobis dicetur Deillo, itent prophetiae genere, quod naturale est ,&quod est e corpori temperamento dictum est hactenus abunde De illo autem, quod e solo. ex loco. per corpori cum loco, sympa thiam, fieri diximus, inferius ubi de oraculis, uberi uidicemuli;&Stunc rem diligenter consita derabimus, ad quod prophetiae genus si&diuinum, di daemonicum de iis loquendo, ut de illis
Philosbphi physice loqui possunt θ reduci uoluerimus ut reducenda existimamus mullum iri dogmatibus Philosophorum, quod sequi possit, incommodum intelligo praeter illud, qu id quod leuibus admodum,&falsis rationibus, ne dicam nugis, eorum aliqui obstinate delderent, a causa supernaturali, hoc est a Deo, uel Daemone fieri; a physica tandem, a natura-Ii ratione proficisci, absolui intelligerent in ab errore tandem sortasse resipiscerent, erroremque suum abiicerent.
An ea, quae a prophetis illis, de quibus hactenus dictum fuit, praenunciantur: p
ineuitabili necessitate eueniant. CAP. VI. v M uisum a nobis fuerit; qui nam physice loquendo, prophetae dicantur; Munde nonnulli prophetae evadant; denique quid sit ipsa prophetia; idque secundum physica&naturalia principia; nunc stuperest, ut quarto loco uideamus, an ea, quae ab iis, quos diximus, prophetis praenunciantur, si eueniant, Fato, Mineuitabili necessitate, uel contingcnter potius,in castu etiam aliquando temere illa euenire existimandum sit. Diximus prius, quod ea, quae futura euentura sint, in duplici, a Graecis dii ferentia lunt constituta. Quaedam enim ψωντα qllaedam uero σαμενα nuncupantur, α ιεμ illa dicuntur, quae sui futuri euetus necessaria uersamur enim in 'hilo ibi horum scholis &ineuitabilem causam habere dicuntur. Sicut ortus crastinus Solis, Lunae futura eclypsis, nivium in Apennino casius, ct id genus multa alia quae tani etsi futura sint; ab aliquo uentura esse, praedicantur; non tamen ex huiusmodi euentuum praedictione&praeenunciatione propheta quispiam iure nuncupabitur. Sed is tantum propheta dicendus est; qui sutura illa, quae iis ντα nuncupantur, hoc est ea, quae sui euentuS futuri oc Gcultam quidem utcunque clatentem, non autem manifestam, contingentem, non autem necessariam aut ineuitabilem causam habent, praenunciat, atque praedicit, ita ut etsi posita tota
cuiusque effectus atque integra cause,non possiit non sequi effectus ille; ipse tamen causa huius Ancidi sit quae poni pariter non poni possit; ideli sit causa contingens. praeterea sit etiam ut dictum suit occultior, ut euentus sicut necessariam, cineuitabilem naturalam causam non habet; ita diuinam, &supranaturalem habere uideatur;&quasi Fato, idest siderum; vel Deorum decreto reScuenire credatur. Dictum est enim libro tertio cap. XXXV ea quae occultam causam habent, nescio cui diuinitati communiter ascribi atque huius quidem tale est exemplum. Nulla est naturali causa, immo aduersus omnem naturae rationem uidetur; filium occidere patrem, quia tamen ab oraculo praedictum suerat filii manibus Laium periturum; Fato propterea, & occulto
quodam Deorum decreto, non temere illud euenisse existimatum suit, eum, qui huiuscemodi euentum suturum praedixerit, Apollinis Delphici assatu praedixisse; S inter prophetas, uates ab Ethnicis connumeratum fuisse, constat. Verum enim uero quod facinus istud physice&naturali ratione loquendo)&alia id genus multa, etsi a prophetis,&uatibus praedicta sunt,
nulla fatali necessitate; nulloque Deorum ineuitabili decreto, sed contingenter uel euenerint, uel forent, si ruris eo modo aliqua praedicerentur, euentura tunc demum manifestum erit; cu per singula prophetarum dicta genera discurrentes eorum prophetandi modum considerauerimus. Quatuor nanque modis prophetari dicebamus, natura, loco, arte uel scientia, & experimento.
Etiam si modus quartus fatis improprie prophetiae conueniat. Naturae prophetiam humori melancholico ascribi diximus in quo ad prophetandum, ad uerum aliquod futurum praesagienduin praenunciandumq; non maior, aut quae magis urgeat causa est quam sit ut dicebamus in iis, qui talos iaciunt, ad choam. Venerem iaciendam. Ita ut quemadmodum isti Venerem castin brtuito iaciunt sic illi rem suturam temere effutiant magis quam pronuncient.
A dices, res Deorum consilio,& prouidentia euenit, etiam si temere praenunciata dicatur. Qtiam uis eorum prouidentia secundum Aristotelis, Platonis, quin etiam catholicorum Theologorum dogmata; mundus, mundi parte uniuersae sint administratae nihil tamen fato euenire aduersius Stoicos . Platonicos, superi uilibro tertio demonstrauimuS, Fatumque,
quale nobis uel Mathematici attulerunt, siderum influxum, uel Stoici Academici, Deorum ineuitabile
238쪽
ineuitabile decretum, siue necessariam perpetuamque quandam complicatarum ab aeterno causseruis copulationem, plurimis, Millis firmissimis demonstrationibus fatis copiose a nobis expli, catis penitus euertimus. Quod si esse etiam admitteremus; quae nam inquit Cicero potest eueri ratio . cur melancholico, in fano consilia siua Dii detegant, non autem prudenti cordato it
, Quid potuites e cause, cur inter multa acuaria humani corporis tempcramenta, inter humo -
&'ipsi qui falso a multis uisi sint numine afflari lcmere pranuncienti si quid praetcrea ab his
praenunciatum eueniat; quam temere illud eueniatu cuius temerarii euentus illud omnibu maximum indicium esse potest; quod eorum , quae ab his siue natura siue loco prophetis, praenunciata sue,unt, longe plura sint illi, quae ut libro nono fusius demonstrabimus, falso praenunciata suerunt quam quae euenerint.
PROPHETIS ex arte augures aruspices,&id genus diuinatores excipio qui&si arte diuinare crediti sint, casu tamen aemere diuinare, semper ego existimaui cuius rei signum maximum illud est quod raro euenerint, quae illi praedi erunt,in ex scientia, adhibenda fides est. ea, quae ab his praenunciantur, si eueniunt, de necessitate quantum physica ratio patitur 9 euenire exiit i- manda sunt. At ista necessitaS, non est e syderum insu Xu, aut Deorum fatali aliquo decreto , sed tantum ex naturalium Uubordinatarum causarum complicatione; complicatione inquam, non illa, quam Stoici necessariam, S perpetuam existimarunt. Deorum decretis, uel coelestiucorporum actionibu Sin fluxionibusque Stoici, Mathematici ascripserunt; sed quam cordati Philosophi temporaneam, contingentem, saepe temeratiam, uel sortuitam iudi arunt ex qua nihilominus causarum conneXione posita, euentu S certi de necesseitate conssequuntur quam necessitatem libro secundo necessitatem relationis aut conditionis,no absolutam autem Mineuitabilem appellabamus posita nempe causa, este divide necessitate sequitur; sed causa saepenumero per accidens posita est, qaonnunquam aliter, Stemere eodem modo de illis Prophetis dicendum es quos experimento prophetare diximuS. Isti enim facillime rem suturam diuinare, Iciat, sed naturaliter&physice, non autem superstitioSe . quod rerum experientiam longo nobis usu adipiscamur non autem qui syderum aspectu uel Deorum aliquo peculiari lumine,& consilio, prophetia ad nos illa delabatur. Sed cum de prophetia ad philosophantium disciplinam abunde satis dictum sit; ostensumque non aliqua supernaturalis causis nece sisitate, illud, quod pecprophetam quempiam praedictum suerit, si evenerit euenire, sed uel naturali causarum uirtute, uel temere etiam, ac fortuito superest, ut de eadem causa, atque de prophetia ipsa, ad Catholicam ueritatem compendio disseramus.
Eadem , quae ex phys cis de prophetia, declarata suerunt Theoremata ad
Catholicam ueritatem nunc denuo Xaminantur Et primo
INGUIA iam Theoremata illa, quae de prophetia cum Physicis hactenus crutati fuimus nunc cum Theologis nostris denuo in uestigemus es pro praesentis disputationis ratione, compendio contemplemur. Ac primum quidem uidendii est, quis nam propheta dicatur. In facris literis duplicem habc significationem haec vox propheta Aliquando nanque interpretem significat. Paul. priore ad Corinth. xui prophetat, hominibus loquitur, ad aedificationem, Mexhortationem. consolationem qui loquitur lingua, emetipsum aedificat Volo autem uos omnes loqui linguis, magis autem prophetare. Nam maior est, qui Prophetat; quam qui loquitur linguis nisi brte interpretetur, ut ecclesia aedificationem accipiat. Hactenus Apostolus. Multi iii liac significatione sunt perpetuis temporibus, in ecclesia Christi, prophetae, declamatores praesertim siue qui uulgo praedicatores appellantur modo ingui tantum quod per paticis accidit non loquantur: seipsbs solos non aedificent; aut non magis quam Christi ecclesiam superfluis quibus dam ac uanis uerborum illecebris, Rhetorum acatiSuel inutilibus praeceptis ac pompis, audientium aureSoccupantes magi S, quam ad pias cur par erat operationes e charitatis officia, animum illorum uerbis quidem cxhortationibus sed potissimum exemplo commouentes ambulantes in astutia, Madulterantesicrbum Dei. Ego inquit in priore ad Corinth. cap i. t 'aulus cum uenissem ad uos fratres non ueni in sublimitate sermonis, aut lapientice: sermo meus, iraedicatio mea, non in persuasibili bii humana sapientiae uerbis. Sed ad rem nostram redeamuS.
AI. TER A est, significatio: quae magis in usu,&magis propria est; qua eos significamus; qui ea, quae proculci a nobis distantia sunt praeuident, de praeuila denunciant derivato nomine E a procul
239쪽
IVLII IR. D E FATO LIB. VII. a procul Msari. Sed a nobis procul distare nonnulla, quadrifariam intelligi potest, primo ex con Editione rei cognoscendae aliqua, quemadmodum diuina, a nobi ualde distare dicuntur. Et ideo qui de diuinis, de abstrusioribus, praesertim diuinae maiestatis consiliis, nobis piislsime sanctis Isimeque ut decet loquuntur, prophetae a nobis sunt nuncupati ad quem modum, et D. N. lesus Christus ait. x xa, dictus est a populo propheta. a Pharicto Luc. V II dicitur, hic si es et
propheta; sciret utique c. reuelando autem. ei Dominus illa, quae ipse animo, cogitatione que sua uoluebat, atque intra animi sui secretum conseruabat, quod diuina res est, si esse prophetam, secreti diuini consilii non expertem , ostendit de Christo illud etiam Deut x v III, intellietitur, Prophetam suscitabo eis de medio fratrum uorum, similem sui. Eccle. XXIX, hoc modo sumitur propheta, cum dicitur, Sapientiam omnium antiquorum exquire t Lapiens. in prophetis uacabit hoc est in sacris literis diuina mysteria contemplabitur. Est tamen hoc loco notandum quod si ad legitimam prophetiam, uera, Minfallibilis quarundam rerum ut postea dicemus cognitio requiratur; non tamen clara adeo, ut est in Deo, in propheta esse potest: alioquin etiam in patria esset prophetia cuius oppositum in priore ad Corinth. cap. X a significauit nobis Apostolus, dum inquit Charitas nunquam excidit, siue prophetia euacuabuntur, si-Uelinguae cessabunt, siue scientia destruetur Corrotario sequitur, Christum, qui Dei filius, Deus erat, in rerum omnium exactissimam in essentia diuina cognitionem, clarissimamque ui :ssionem, non autem migmaticam notitiam ut prophetarcae teti)habebat, non proprie prophetam esse dicendum , sed plusquam prophetam; hoc est talem, ad quem exprimendum, nomina cuncta desciunt. Sed de hius hactenus. S c Ni alia procul a nobis distant ex conditione temporum. Hoc autem bifariam esse potest; uel ex conditione temporum longe praeteritorum, aliqua procul distare dicuntur quemadmodum Moses decreatione mundi prophetasse, super Erech B GregoriuS dixit. Dixi ex conditione temporum longe pr. eteritorum quod non alio modo fortasse, respectu praeteriti temporis, prophetiam esse diceremus; nisi longis temporibus res illa qnae prophetari dicitur praeceus siet; longis adeo, ut non nisi per diuinam reuelationem ad notitiam nostram peruenire
VEL ex conditione temporum fiuturorum: ut est, ille qui suturos quidem contingenter euentu S,hoc est τους μελλων cin On aute τους εσοα ους,& occultiores, uidet: atque de eisdem certam,
Per diuinam reuelationem nam secus habere non potest notitiam habet; eosdem praenunciat. ea nempe quae contingenter euentura sunt; idest quorum non sistum nulla est necessariaca Gsa, sed nec ut in pluribus; siue illa longis post temporibus, siue etiam de proximo, euentura sint ιu nobis,a atque a nostra cognitione, quod certam di necesssariam uel determinatam, ut in pluribus sui euentuS causam non habeant uel si habent, eam, quam habent, nos lateat, procul ab humana cognitione distare, cenienda sunt. Quae ex se. ex intrinseca natura sua cognoscere, diuinae sapientia proprium est. Idcirco Elaiae xii legitur Annunciate, quaecuetitura sunt in futurum ' sciemus, quia Dii estis vos. QUARTO dicuntur aliqua a nobis procul distare, non e conditione aliqua temporum, uel rei, sed ex parte tantum modi cognoscendi; qui certus cognoscendi modus, quamuis in iis omnibus, quos diximus, prophetiae modis requiratur; quiddam tamen praeterea ex parte uel rei cognitar, uel temporum, illi amplius exigunt quam hiciat hic quartus prophetiae modus quod siue res diuina sit, siue humana, siue pruterita, siue sutura, siue etiam praesens sit illa, quam prophetae quarto modo dicti cognoscunt, dicunt, nihil faciat; quod ea tantum ratione propnetae isti dicantur; quoniam non nisi super naturali aliquo lumine, ad illius quod pronunciant, cognitionem illi, peruenerint propterea, qui isto modo, perdininam reuelationem res siue suturas si siue praeteritas, praeteritas inquam siue longissimis anteactis temporibus, siue de ptoximo elapsis, siue praesentes etiam cognoscunt prophetas appellamus. Exemplum est de Heliseo libro Reg. quarto cap. v qui discipulum i ea prosequentem Naaman , ab eodem duo talenta argenti, Questimenta duplicia, munera scilicet, quae priu ipsie renuerat, postulantem postulataque recipientem, in cellula clati etiam hostiolo, eidemq; forsan adhibito pessulo Spiritu sancto sic disiponente, uiderat, nec id sol tim , sed plura alia praeterea nouerat quar c legi occultare ei studebat. Petrus similiter Act. v. qui si pernaturali lumine furtum Ananiae, & Saphira nouerat, Ndetexerat; propheta, ut sic, dici potuit; quod illud non nisi, ut diximus, per diuinam reuela'tionem cognouerat.
Tollitur dubitatio, an prophetia possit essse depraesenti, uel de
240쪽
s Ru MENI Murco hoc loco nobis fortastis obiiciet qui spiam illud B. Grego rii super Ezechiele Cum ideo prophetia dicta sit; quod sutura praedicat quando depraesenti, uel eptae terito loquitur; rationem sui nominis amittit non igitur prophetae nuncupandi sunt illi; qui uel praeterita, uel praesentia, ut praeterita, Mut praesentia sunt, norunt, dicunt ed tantum qui futura prae nuciant. Qua respondebimus uerum esse, quod dicit B. Gregorius , si uocabuli uel communem usum, uel proprietatem considerare uolti erimus cum proprie temporum conditione proculano istra cognitione distare dicuntur, si sitsutura contii icentia ut affirmat. S. Doctor de Verit. q. XII,art. L At si uel ipsius uocis e mola uel rem ipsam Liam nomen significat, inspexerimuS hoc est cognitionem,&enunciatibnem eorum, quae, humanae cognitionis rationes, procul distare dicuntur de praeterito, de praesenti, eo, quo dictum est, modo, prophetiam esse intelligemus prophetia nanque cognitionem diuinitus habitam, ab humana,&naturali cognitione semotam, ab aliquo pronunciatam significat. Et ideo prophetiam ibidem de praeterito idem lue Grego. assertiit Mid, quod in principio lib. Genes. dicit Moses de creatione mundi, prophetatum esse per Mosem, rectisti me existimauit. de praetenti etiam prophetiam esse, tantum abest, ut neget, ut etiam ex priore ad Corint cap. xiii , illam confirmet; in quo loco inquit Paul. Si omnes prophetent, intret autem'iiis infidelis, uel idiota conuincitur ab omnibus, diiudicatur ab omnibus, occulta enim cordis eius manifesta sunt. B. Chrysost propterea in quodam super P almis prooemio, uniuersum genus prophetiae trifariam diuisit in futurum, praesens. praeteritum; de quare qui plura uidere cupiat legat B. Gregorium super Ezechielem, ad principium.
Tollitur altera dubitatio, cur Prophetiam, quae donum est Spi litus sancti, prauis etiam hominibus contigisse legamus. CAP. IX.
Misis sp, libenter diuisionem illam prophetarum, qua quo sidam nomine tantum quosdam uero re etiam prophetas ei se dicimus; horurn quosdam probos, quo sidam improbos prophetas appellamus. Improbos quidem Caipham, Balaam, Saulem huiusce generis alios complures Libenter inquam diuisionem hanc omisissem quod distinctio inter bonum,in malum prophetam nihil aut quam minimum proposito nostro deseruiati qui proposita theoremata compendiosius, quam fieri potest . quatenus duntaxat instituta a nobis dis utationi deseruiunt, considerare; Perquam eventuum fatalem necesseitatem profligare, fortunam Uero atque temeritatem , Duniuersiam de laique continyntiae naturam, pro rei contingentis ratione tueri, probare , ac confirmare tantum latuerimus sed ne quid a nobis diligens lector desideret; nonnulla de improbis prophetis dicere cogimur; ut ea, quae de his, qui uereo proprie prophetae appellatatur, a nobis dicenda sunt, facilius lector intelligat quem in primis animaduertere inter dicendi uia uoluimus ne nimio plus admiraretur; li prauis etiam hominibus prophetandi aratiam conti Iisse, dixerimus. Non enim l ut recte dicunt nostri Theologi prophetia est do
, gratia gratum faciens; sed tantum gratis data; quae malis etiam Mimprobis uiris conferri atque quod prauis collata fuerit non desunt inscripturis exempla Nam, ut ecclesiae Doctores fandi issime docent, non aduersiatur ista gratia peccato Caeteroqui non dixisset in priore ad Corin h. cap. XIII, Apostolus, Etsi habuero omnemitophetiam, charitatem autem non habeam, nihil sum. Et B. Aug. lib. secundo ad Simplicianum quaest prima fatis apparet, inquit, inter donas iritus ancti esse prophetiam quam tamen si quis habeat; charitatem non habeat nihil est Matth. vii Iis qui in die illa dicent, Domine Domi ue, Non ne in nomine tuo prophetavimus&c dicturus est Chri lius, uia nunquam noui uos discedite a me omneS, qui operamini iniquitatem. C AETE R ' hic annotandum est; quod qui futura sine intelligentia, uel praeuiderunt aut modo aliquo pia lenserunt; uel etiam praedixerunt; nequaquam sunt, nisi ualde improprie, inter prophetas connumerandi. Ideo B. Augustinus, i, si per Genes. ad iteram, inquit. xlibus signa, per aliquas rerum corporalium ti militudines, demonstrabatitur in spiritu nisi accepissent mentis osticium; ut etiam intelligerentur, nondum erat prophetia. Et Daniel ad prophetiam Caio esse opus intelligentia. Quod dictum cum multis Theologis, ita intelligendum putamus; quod opus sit uel intelligentia iam diuinitus habita uel fallem in posterum habenda. Nam neque Daniel uisionem illam magnam Dan. x qua mente fuerat consternatu S, statim intellexerat. Ideo missus fuit angelus, ut Danielem doceret; quae scire desiderabat. Et prius cap. VI O, dixe rat Daniel. Stupebam ad uisionem: non erat qui interpretaretur. Neque Abraham cum di sit pueris suis Gen. x M. Expectate hic cum asino, ego& puerili hucusque properante , post 'quam