장음표시 사용
41쪽
gia calcare assiduo possis; Talia n.habes maioru vcstigia, Vt eorum exempla tamquam maiorum imagia nes in picta tabula intueri continuo valeas, quo indues magis , atque magis ad flammum virtutis, &gloriae falsigium quasi admotis falcibus accendi, inflam naariq; possis uterer iam multis exterarum gentium exempti, nisi ista, & alia tuorum multa abunde si heterent. O maximam igitur Sabaiadam dignitate ;o nobilissimam, perennemq;tantae domus prosapia; ὀ celsam nominis claritatem; o admirabiles victorias, dc triumphos omnium alijs equandos. Audiuimui, multis iam antea annis plures selo aequatas ciuitates, mersa Regna, prostrata fana, obliteratam multoru THeroum memoriam, demissa atque extincta pluarima ; hanc vel is unam familiam tuam Caesareo illo sanguine collustratani tot annis, & seculis selicem ad haec Hρος tempora incolumem peruenisse, &in tot tantist teporum calamitatibus nouo velut quo
dam postliminio redis videmus. Sed quid iam de Iniit simo illo Carolo Qmo Caesare augustiss-
m ,&Impcratorum omnivpi aestantissimo, rerumges in magnitudine inc parabili Auo nunc tuo tanti norninis, tantaeq; Lmae Principe; Ud item de
potentissimo Philippo eius filio Hispaniarum Rege
. molino, maximarumq; luinciaru Regegloriolatinio tibi secero, quosnuc opportuno loco mea demia quaerit oratio dicat Quo pacto heu miser potero in torum Principum laudes. res gestis, praeclara facta, claritatem, gloriani , insignes', victorias, axque vii tutes plena, dc digna oratione complecti Θ offert se
42쪽
enim spatiosus, vastissimuscit, dicendi campus ti os runt se multa & innumera memoratu digna olseruisse quamplurima gravia, admirand iq; bella terra, mariq; contecta, de quibus alta dicere possem ; Ad quet quidem singula quanto magis animum intendo ea mihi res sublimior ,&inquilitu dissicilior esse videtur ; sed in excelsa hcc tenui hoc meostylo transtendere nequeam breui, humiliq; sermone pingui ut aiunt) minerua singula persequi consulto cogor;
nam titi quoque euenire deprenendisnus, ut qui oculorum aciem in selares radios intendunt, quo G xius eos inspicere nitantur eo minus videre noscantur ; quae quidem omnia & si a proposito nostro cui videantur aliena, diuerticuli tamen causas tua, Inclyte Princeps, pensabit humanitas, a quo enixe, instanterq; postulo , ut haec non omnibus forte ingra-'ta conniventibus oculis pertrans M. At vero cum
fuerit unus Carolus ille C lar strenuistimus,fortun tulimus,&felicissimus,qui non modo eorum hominum, qui nunc fiant, iisq; seculis sierunt gloriam , sed etiain antiquitatis memoriam virtute haud dubie siperarit, quae res est, quς cuiusquam a nimii in in ximam admirationem iam non trahati Q in s pius cum hoste conflixit qua quisquam cum inimico concertauit ; plura bella gessit, quam c teri legerint pli res prouisacias deuicit quam alij concupiuerunt , Cuius adolescentia ad scientiam rei millitaris non alienis
prFcptis, & institutis, sed sitis imperit, non bΩtensionibus belli, sed victorijs, non stipsi, ed triuin
43쪽
his est feliciter tradum. Iam verὰ virtuti tanti Caehrys, inauditςq; dignitati quae potest par oratio in ueniri 3 Triumphauit olim apud Romanos l. Sylla, triumphauit Murena de Mitridate duo fortissimi viri, & summi Imperatores, triumphauit glorioso
sime Cn.POmpeus ; triumphauitque toties Iulius ille C far suis temporibus clarus pluries etiam omniutcstimonio triumphasse Carolum ipsium Quintum aeternum mundi decus, & lumen certissimum est. Non enim illae solae sunt virtutes imperatoriς ut Cicero ait, quae Vulgo existimantur labor in negoti η, sortitudo in periculis, industria in agendo, cςleritas in conficiendo, consilium in prouiciendo, qtiae tanta in uno illo fuerunt, quanta in omnibus reliquis Regibus , & Imperatoribus , quos aut Vidimus, aut audiauimus unquam fueriint. Singulas autem dc prope incredibiles expeditiones, pugnas, victorias, deuiactas urbes,expugnatas Ciuitates subactas prouincias, de alia pene innumera virtutis, & gloriae gesta, de quibus omnibus plena sunt neotericorum volumina luculentissime passim conscripta, refici res ipsa non patitur . Te is tamen est Italia nouo sςpe metu, &
terrore perculsa tot damna, tot aerumnas numer
sissimo i pe adducto exercitu pasa. Testis Africa feliciter expugnata: T cstis Vienna Barbarorum obsidione cius prcsidio liberata ; Tcstis cst Tunes, R
gnatum , & expulso Mulcassi Regi restitutum totq; ibi duro seruitutis iugo liberata Cluillianorum mancipia:
44쪽
cipiat Testis Germania intenti eius fortitudine, a que prudentia repressi, domita, novisq; tumultibus pacatat, Testis Flandria tot intestinis dissentiollibus eius ope sciatis Testis Gallia tot Ducibus, tot Prin cipibus orbata, tot copi js amissis, tot spolijs exuta, ipse tanti nominis, & virtutis. Princeps apud Ticinum gloriosissime victus, Sc captus. Testis in .mmissimus ille Turcarum tyrannus Carolum uinii sum soluin se idare selitus, cuius etiam conatus fractos, ini inq; reddito. saepe cognouit. Tcst d inique siletunt tot populi, tot gentes post tanta tena porum spatia suo imperio additae, atque adiunctae, ut obstupuerint secula, obstu'scent quoque t oste
at ceWc isnyria, prouinci V, urbes, Canum, maria, pugnas innum prabitas, incredibiles victorias, monuanenta, muricra, triumphos audientes , & legentes suos. I taque ali0rum Imperatorum talia, victorias, triumphos, res tantas denique gcstas admirantes nurnerabant maiores nostii, caroli vero Quinti enu- merare nOS plene non pussumus. Adeo autem on nia sui rem orationis ym superantem breuiter per
stringanao finiamus ille Imperator asecutus esse via detur, ut immortalis laudis fructum, quem hercle nulla vis eripuit, nec ipsa quidem fata ullo unquam tempore dcllinunt maximum sibi comparant,& longa infracti animi patientia rerum omnium difficulta US luamuis arduas egregie supetant, sbiam autem inuidui' vere virtutis comitem, quam unam post ritati reliquit supcrare ne quiuerit. Quid ergo miru
45쪽
si PMILIPm ipse tanto in B, nam tanti Aemis lius, tam id excelsa stirpe procreatus, cuius potestisiproxime ad Deorum immortalium numen accedi ac nostitur, cuiusque imperium Oceano, cuius .ma astris tenninatur talia praebuerit iustiss: mae successionis, & propagationis restimonia, talia per vitia uersum terrarum orbem iam late disseminata vide- anus 3 Et neca, quae exultanti animo gestiunt,quae que mortalium omnium oculis patent tacitus practe ream ; Quis generis claritatem, nobilitatem it, maiorum, S antiquissima familiae stemmata dicendo aliqua in parte assequi posset Quis Reges, Imper
tores, silmmos Heroes ,& Proceres omni aetate clarissimos recensere valeat Quis solertissimam illam trudentiam ,singularemq; virtutem, qua in alta v aut speeula positus cuncta a longe tamquam Lynceus prospiciens, paulatim scaturientes,& stasim ser pentes in Flandri alijsq; regionibus haereses a longe 1hbodoratu repressito mira celeritate extinxit non risit non aditurari Z Quis rursus tot, tantaq; diutina bella,pugnas,numerosissimos exercitus taneta inariasa, totq; ingentibus voracibus sumptibus is ipsis Flandriae regiohibus aduersus hostis, &V spulos a se desciscentes ino tempore sustinere vi ipse potuisset Z Quis expugnatas urbes, conquisita regna, subiugatas prouincias, propagatam clitionem, postilios orbes verbis queat enodare Z Quisnon o
Uipescat tot ciuitates, tot regiones ζtot portus, tot
insulas atot argenti, auri sinas; tot terrarum d nique
46쪽
ni ue spatia, interualla, tramis is eius nutu, ac diatione gubernari 3 Quis antiquorum Ducum, d
gum ,. uis Caesarum,&Jm talorum tam amplum imperiri, propagatamq; ditionem tam fisse, lateq- ut ipse extendit Z Hunc incruunt gentes , formidan ranni, timent hostes, populi caunt, & veneran tur ac omnes supinis mani s,eticis oculis, grauiq; supercilio intuentur , conspiciunt , d admiratu a - o nunc Darium, Taceo Xerxem potentissimos olim Persarum Reges omitto Philippum, Alexani imq; Macedones ;omitto Pompeum, &CHarhaliorit, vetustiusmo&Imperatoreλ& Reges quorum potentiam ditionem Catholici Regis. maiestatu trans Oceanum mare protenta nullo pacti aequa das quisquam dicere ausitaTu o PHILIPPE totius o bis immortale decus Hispaniam omnem amplitudii ne latissimam ulteriorem, & citeriorem; veram sortium ,strenuomnul; virorum parentem vastissim.&nobilissimum Lusitanis Regnum nuper tua vi tute armis, ingentiq; humanitate ditioni tuae mirificε adiectum. Neaeolitanum Remum velut alterum terrarum paradisum omnibus bonis assiuentem ,ho minibus singulari virtute, equisque forma speciosis abundantem: Siciliam agrorum ubertate, passionis magnitudine, ac fructuum varietate nulli secundam. Elandriam , adiacentesq; regiones insignium oppi dorum ,& urbium magnificentia, artificio, & me catura nobilissimas i, rerumq; omnium, S mercium, Mae importantur , εο exportantur Assumtissimas:
47쪽
Mediolanensem prouinciam Italiae florem , orbis delicias, pecuniarum fodinam, Nobilitatis speculia,
Italiae emporium,&arcem: Indias denique omnes. trans Oceanum positas vastissimas, ambitu infinitas, auri, argenti , gemmarumq; feracissimas velut alterum mundum, aliasq; plurimas regiones , Oppida , ciuites, portus, Insulas rine innumerabiles tenes,&possides. Tc veruinac fulgentissimum totius mundi lumen: Te religionis, cultus, δc pietatis exemplar. Te totius Claristianae Reipula tuti stimum, fi
misimumq; praesidium, in quo omnium spes oti j si
in dignoscitur . Te aduersus hostes, immanillia mosq; tyrannos multitissimum propugnaculum,iu , stitiae columnam; Humanitatis, gloriae , Omnauque virtutum speciosistimum & admirabile theatrum cospiciunt,& admirantur omnes. Quo qua se pacto, e Pisi Lirrε potetissime depressa stipioribus annis fuisset immanis illa Turcarum rabies ; quo pacto supe- mariu pericula , quo quaese modo quassata numerosissima barbarorum illorum classis' uniuerse terrarum orbi tunc formidabilis nisi tuo praesidio, tuis opibus omitto diuinam prouidentiam) tuaq; potentia adiuta confirmata, & restaur ta christianorum iura fuissent ,& nisi a te Pu Quinti Pontificis Maximi summae religionis, &pietatis viari , Venetorumq; foedera comprobata,& aucta quoque fuissent Z Tuu in quippe erat egentem patrocia pio comunem causam sitscipere, tuum tot christi
rum mancipiorum asperrimo seruitutis trigo est
48쪽
gatorum ullulatus, gemitus, atque suspiria tuam earxe opem implorantium exaudite. cso inde pacto tanta illa nauallis , de celeberrima pugna, iiacredita lisque victoria post pacta sidera in Turcas anno se ptuagesimo prim6 supra millesimum quingentesimumad Naupachim sinum Octobri mense repor tata omnium, tractenus post hominum memo - i s i.
tiam Hl videri, vellegi potuerunt gloriosissima eue .nire christianae Reip. potuissct, nisi tu ipse quae & rei grauitate, de tuae maicllatis desiderio, atque s et . dore digna erant prςstitissesZ Quactia ratione una haec Petri nauis, qua vehimur omnes tot hodie procellis , fluctibusq; agitata in tuto salutis portu qui stere possit nisi tuo aurilio, tua periria, tuisq; sin- sularibus studi, post Pontificem Petri Vicariu v heretur Z Qujs porro attrocissimos illorum barbaroium conatus, pertinacem hyeticorum audacia com
primere Passet, quis sessis christianae Reip. .rebus demu consuleret nisi tu singulis tua dexteritate , t cypraesidio remedium adhiberes Quis 'etiam infi istam animi tui magnitudinem, inauditamq; illam
constantiam omnibus mirandam non obstupescetξVt tanta prudentia animi tui perturbationibus d miperis , ut nec secundis rebus, quas cumulatim tibi fortuna adfert ictari,atque tu scere videarisyaec aduersis, quas tantum Regein quandoque exaudia; .ie convcnit frangi quoquonaodo noscaris, sed sciri lper idem vultiis, eadem maiestas in te deprehend . Psic supra omnium hominum conditionem Om.
49쪽
3θni asscishi vacas. Omitto tuorum Regnorum, tu tum Prouinciarum in Deum cultum omnibus gentibus admirabilem, qui unus immortali approbam rarente tuorum populorum quietem , pacem p In longum tueri dignoscitur. Omitto, maximas disia ficuItates, labores, sumptus: ingentes impensas,&humanam potentiam ferme excedentes, quas in Fladriae oris multis ab hincannis potentissime sustinuise
m,.quo tantum eorum animos a Romana fide deficientes in rech religionis cancelliscontineres.ri claram itaque tuam illam, praestantemq; animim gnitudinem tali stadio rimantem ita iuvisse, itaquet praesto in omnibus tibi videturinus, ut non tantum krtunae, rerumq; fatis dominari filiciter videaris , sed cuncta etiam in his tems tuo nutu moveri diui ina sic volente clementia comperiantur i, ut post indi terris his emerita meritorum praemia tibi etiami perennes illas beatorum statis omnino paratas motore fateantur omnes. Quare Maxime PHILIPPE H- numerae tuae laudes celebrabuntur illς quidem' non
selum nostris, stat omnium pene gentium litteris , atque linguis, neq; ullamquam demisipsis lauiadibP conticesset. Quis credere mortalium possis quanta benignitatepopulos quosque tuos etiami uises prosequaris.; quamam is praemi is alios, atque
alios ditioni tuae neque parent , neque tuas inco lentes prouincias exornes, regi, muneribus ad te alia licias i, quanta humanitate, quantaq; alacritate si gulosia te eremorusinus etiam .iegionibus proficit . . . scentes
50쪽
3Ilcentes recipiu .mramque hiliti fronte exultantes ,sblatosq; agrauimmo conspectu tuo cui hos dimittas ; quod proximis antea mensibus in amplissimisistis nuptiarum solemnitatibus tanta liberseitate in Sabaudianos, Nallos multos testatum fecisti 3 Sed cum ingenij mei vires tuorum magnitudine merito namPHILIpΡΕ augustissime,luarumqdaudum,quq sese offerunt ingenti mole premi videam, in qua se a curate prElantissima noItae aetatis ingenia iam exercuerunt tanto oneri impar, tantamq; prouinciam sustinere posse dissidens salio ad te loco reuersurus iam nunc tuae dignitatis p onio cedam . Haec fiserunt,& sunt CAROLE EMA N. tantae tuae dignitatis lumina, tu ; nominis uiui Ii exemplaria, in 'uq c
itinuo defixus ad eorum emulationem animu tuum inui sinum alta, eximiaq; inhiantem indies in
ius accendi vi mus. Non est igitur quod in tanta tuorum claritate, & gloria Scipionis Numantini. , M. Marcelli ; Horatij Coclitis, ahorumq; discomni forestudinem ;Muti j Sc ola, Zenonis ,& aliorum tollerantiam, Leonidis constantiam , Ancitati masnanimitate; Maximi Matij; Cn.quae Pompei felici- talcm, Caesarisgloriam,&aliorum plurium pracla vi gesta, dicta, & facta tibi ob oculos ponam, cum habeas, quos domi gloriosὸ imiteris, &non iu e traneis , sed a tuis iplis fortitudinis, prudentiΠhium ritatis, felicitatis, prospereq; sortunae, S: oris,om Mium denique virtutum,quae domi tuet abunde ii scuntur exempla petere possis. Quamobrem restit, ut