장음표시 사용
21쪽
sancla relata. Neocori, qualis antiquitus suerit, imaginem egregiam Euripidis Ion nobis praebei. qui Apollinis templo Delphico custos aediluus ue appositus officii sui diurni in templo purgando collocali jucundissimam exhibet descriptionem: ώς γαρ
ἀ/Girco D ἀπατωρ τε γεγιος τους θρεχ αντας Ροίβου ναους θεοαπευω, ei α σα loco δάπεδον θεου παναμέριος ἄκηλιου πτέρυγι θοῆ λατρευων το κατ ηιιαρ etc. 7). Ut ubiquentque omni aetate munerum ossiciorumque publicorum dignitas paullatim crescere Solet, ita neocororum dignitas paullati in aucta est ei amplis cala. Jam Euripidis Ion , quamquam nativa quadam simplici tale egregie praeditus mimi meque gloriosus, tamen officii sui numini dicali honorem atque significalionem bene novit: κλεινος ὁ ' ὁ πονος smι, θεοῖσιν δουλαν χέρ uειν, ου θνατοις, ἀλZ αθανατοις κτλ. '). Apud Platonem νεωκορος jam lania sere dignitate instructus conspicitur, quanta quattuor saeculis post in nummis lapidibusque ornatus prodit' . Nam describit eum ut antistilem templis sacrificiisque curandis prae- seclum. Allamen deorum tantum, non hominum νεωκορους novit. Eodem modo Xenophon Dianae Ephesiae νεωκοινον commemorati'). Jam paullatim lanius ejus muneris splendor esse coepti, ut ad summi antistilis, του ἀρχιερεως, dignitatem quam
imperatorum Romanorum ae lalem neu cori munus et ii lutus, ita quidem, ut neocori deorum et neo cori imperatorum discernerentur. Viriusque generis complura eorum nomina nummis lapidibusque consignata ad posterilalem per Venerunti ).
7 Eur. Ion. v. I09 seqq. I2I seqq.8 V. I 30 seqq. Quod ad primigenium του νεωκορου hignificationem attinet, Suidae interpretatio ab ea, quam IIesychius dedit, discedit.
II In lapidibus inscriptis aerioris aetatis et νεωκορος et iisdem litulis nonnunquam ornati reperiuntur. V. S. I3.
22쪽
His praemissis videbimus, quomodo paullati in factum sit
gentesque atque civitates eo denique Sint deductae, ut imperatoribus Romanis templa erigenda atque neo coriam solemnem censerent instituendam. Ut Alexandri vesaniam. Jovis Ammonis filium sese praedicantis atque revera adorationem divina in expetentis silentis praeteream, inde ab illius aetate paullatim coeptum eSt, reges, principes, duces bellandi arte victoriisque claros summis honoribus afficere, ludos solemnes eorum nomine designatos celebrare, advenientes splendide salutare, illulis lapidibus inscriptis inusitata adhuc Verborum magnificentia Ornare. imino S Ora eos nuncupare. Templa iamen illis adhuc nulla civitas excitare erat ausa. Labente demum civitalium libertate, aufugiente morum pristinorum simplicitate atque disciplina antiqua emollita, n0n solum statuae illis frequenter positae, quod dudum usitatum, Sed arae etiam erectae aliaque adulandi genera usu recepta. LΥsandro, bello Peloponnesiaco sinito, quanti honores a Graecis sint habilies victoribus et victis , enarrare non operae prelium δ). Allienis ipsis, celeberrima illa liber- talis sede virtutisque metropoli, quantos et quales honores et quam inauditos regibus post Alexandrum obortis tribulos legimus t Posteaquam Demetrio Phalereo Macedonico praesidio urbem tenenti omnes honores assalini obtulerant, Demetrius Poliorcetes, Antigoni situs, supervenit illumque expulit. Quuin pristinam Atheniensibus libertatem in breve tempus restituisset, tot eum honoribus cumulaverunt o innique adulandi genere inissarunt, ut laedium cuique crearem, si haec enarrare Vellem. Unam lamen rem, quae ad nostrum argumentum quam maxime perliuet, silentio praeterna ille re nequimus. Quum enim et Demetrium et Antigonum ejus patrem reges appellasSent, eo non contenti utrumque inter deos servatores retulerunt eorumque constituerunt sacerdotem, cujus rei testem disertissimum habemus Plutarchum: Moνοι δἐ σωτῆρας ἀνέγραφαν θεους καὶ
τον ἐπωνυμον καὶ πατριον αποντα καταπαυσαντες, laρέα
23쪽
σαντες καὶ βωαον ἐπιχλέντες, mis/ητρί- Καταιβάτου προς- ηγορευσαν κτλ. 3'. Quod si his templum addidissent Atheni enses, haberemus plenam Serioris neocoriae imaginem. Inipudentissimus auctor illorum honorum Demetrio offerendorum erat Stratocles, rhetor popularis, quem Philippides comicus eo nomine perstrinxii, ut τὰς των θεῶν τιμὰς ποιουντ ἀνθρωπίν&ς i. . Alius ejusdem impudentiae homo ei plane vesanus erat Dromocleides Sphellius quidam, qui quum censuisset, ut populus Atheniensis Demetrium velut Apollinem de clSpeorum in templo Delphico dedicandorum ratione con Suleret Πῶς ευσεβεστατα
tentiae auctorem et irridebant ei necabant Τυ. Ex quo apparet, nihilominus eos modum quendam tenendum, decori honestiquesnes aliquatenus servandos nec divina humanis prorsus miscenda putasse. Alioquin perquam mirum foret, quod Athenis nulla neo coriae sub imperatoribus usit alae Vestigia reperiantur. Graeci Asiae civitates incolentes ad omne adulandi genus in ullo
procliviores. Nam Seleuci, Syriae reges perinde ac Ptolemaei Aeopli, eo tempore in nummis lapidibusque haud raro S UIappellantur, quod apud illos quidem facilius serendum i Τ).
Posteaquam Romanorum arma ubique in Valuerant, Aepublica adhuc integra, eorum ducibus, utpote gentium Victoribus omni umque rerum arbitris, a subactis civitatibus regibusque'domitis summi honores haberi coepti. Atili 0chi, regis Sγriae,
I43 Plut. Dem. e. 10 seqq. b) Plut. l. e. e. I 2. Plura τῆς των κολακείας genera Demochares apud Athen. VI, 62, p. 252 exposuit. Nee non Thebani ibidem ut κολακευοντες τον Αννιῆτριον describuntur. I6, Ibid. I. e. e. I 3.173 CL Spanhem. de praest. et us. nuium. T. I, p. 4 I9. Mionnet Deser. d. med. etc. Suppl. T. VIII, p. 43 seqq. Boechh. C. Inser. n. 26IT. 26IS.
24쪽
legali Romae in senatu teste Livio haec retulerunt: oillum
regem haud secus quam deorum imperio, legatorum Romanorum jussu paruisse β). Quantus terror minores civitates e0mpescuerit, e timore regis iam polentis facile conjicere possumus. Nam qui armis pollet, rerum Sunuram lenet mortalibusque Sicut daemon est timendus atque colendus, Si perniciem a cervicibus suis amoliri velint. Quot statuae pr0cola Stilibus, propraetoribusque Romanis in provinciis Sint erectae, Si enumerare ellemus, magnus catalogus nobis foret contexendus. Praeterea aliam ulla honorum genera usu recepta, dies sestos etiam ludosque institulos illorumque nominibus insignitos legimus. Honores a
Graecis T. Quintio Flaminino in ludis Isthmiis habitos silentio
praetergressi memoremus Marcellia a SFracusanis in Marcelli memoriam celebrata, in quorum locum seriore aetale ut Verri a Succederent, Verres, praetor omnium impudentissimus, effecerali '). Utroque exemplo demonstratur, illo jam tempore a civitatibus devictis quidvis factum, ut duces exercitu Sli palo S. urbem Victricem, senatum populumque Romanum saclis verbisque delinirent ejusque benevolentiam ac favorem sibi conciliarent. Quum illa Syracusis sint sacta, quae urbs amplissima et opulenta sub imperatoribus ne ocoriam minime admiserii, quid in aliis civitatibus Marcelli et deinde Verris tempore non factum
esse putemus ad Romanorum benevolentiam Sibi comparandam*0 8 Mullis annis ante Verrem, post Marcellum lamen, in Asia, Romanorum provincia, Mucia sunt celebrata, in C. Mucii, hominis probi et innocentis, hon0rem, de quibus Cicero haec memoravit: - Mithridates in Asia quum eam provinciam lolam occupasSet, Mucia non sustulit: hostis, et hostis in celeris rebus
I9 Liv. XXXIII, c. 33. Cie. in Verr. II, 4. 64.20J IIue etiam referri potest, quod Plin. XXXIV, I 4 narrat, jam
Catonis Censorii aetate Romanoruin uxoribus in Provinciis statuas esse positas r ,,Exsta ut Catonis in censura voci rationes, mulieribus Iloiva ilia in provinciis statuas poni. Sive hoc publice sive privatim sit tactum, non magnopere urgendum, nec multum interest. Quid omnino in hoe
genere seri potuerit, facile ex eo conjicere Possumus, quod Cicero in Verr. II, I, b2. de Verris meretrice narra it.
25쪽
uimis serus et immanis, lamen honorem hominis deorum reIigione consecratum violare noluit ). Ε quibus verbis praeterea discimus, haud leves suisse ejusmodi honores, sed deorum religione sancitos et stabili los. Eodem modo Cyeticeni Lucullea celebrarunt in Luculli honorem, cujus advenius Mithridatem a Cyzici obsidione gravissima desistere coegerat δ . Quamquam non ita magnum intervallum inter ludos festos ei templi consecrationem interjectum, a templis tamen adhuc provinciae civitalesque Romae subjeciae abstinuerunt. Pomprium et provinciae multae et Italiae civitates ingenii studio ac benevolentia erant amplexae δ). Quot et quanti honores omnisque generis ornamenta in Iul. Caesarem dictalorem adhuc vivum a civi latibus, regibus regulisque sint collata, tum nummorum lapidumque inscriptiones leslanlur, tum conjectura assequi licet: cui interfecto, ut divo et heroi inter deos relato et Romae et inprovinciis honorificentissima quaeque decreta, praesertim poSteaquam Octavianus, Antonio deviclo, Summum imperium invaserat. Inde ab eo tempore adulatio in provinciis maxime exorta ei quidvis ausa Augustum ejusque patrem divum Iulium diis aequiparabat.
Quousque illud provinciarum, civitatium regumque Romae subjeclorum studium paullatim progressum sit, ex eo quam maxime apparet, quod deorum dearumque nominibus in Augustos Augustasque collatis, novi hujus generis ii tuli nummis
lapidibusque inscripti sint multi, quod jam inde a Nerone frequenter obvium, maxime tamen ab Antoninorum tempore usitatum.
Ut Augustum tum a poetis tum in lapidum iiivlis Jovi, Apollini,
2 Cie. I. e. Cf. in Veis. II, 2, e. 10.2M PIvt. Lue. e. 23. Appian. de hello Mithridat. e. 76, p. 754.
Dio Casa. hoe Ioeo addit, hane eximium honorem, republiea norente, nemini eivi Romano eontigisse.
26쪽
Mercurio, Lari assimilatum silentio praeteream δ' , in nummis Pergamenis Τr anus Jovis amicitiae custodis nomine mactatus
Subsequente tempore imperatorem Serapin appellabant, Augustam Isidis aut Dianae aut dunonis aut Cereris aut Vestae nomine ornabant. Messalina e. e. PS ACTU . NE A. IIPA
dicta h). Domitia. Domitiani uxor 6 6A C BACTH. Υ - Ism in Smyrnensi nummo appellata. M. Aurelius et L.
Verus in titulo Laconico νέοι διοςκουροι nuncupantur. Ζανὶ 'Eλευθερίι' Ἀντωνείν υ Σ orijnι in alio Laconico titulo apud Boechir. C. Inscr. n. 1314 invenimus 'sih). Commodus sese lum Bacchum, tum Herculem, luna Apollinem praedicabat atque in nummis ita vestilus illorum ine deorum insignibus ornatus con- Spicitur λβ'). Caracallus et Gela in nummis NEOI HAIOISaluiali; cujus generis multa alia exempla asserri poSSunt. Qualem deum imperator quisque illo tempore maxime colebat aut Simulabal, talem eum nonnullae civitates ad adulationem maxime proclives in nummis putarunt adumbrandum. Imperalorum uxoribus dearum mysticarum nomina praecipue indita. Sabina Augusta e. c. nova Ceres, 'invo τηρ νέα, dicta δ' .Quamquam non imperatorum demum aetate haec adulandi genera
243 Cf. Virgil. Buc. I. 7 ete. De titulis Iovi Augusto. Apollini Augusto, Mercurio Augusto ete. Cf. Gruter Thes. SInt. p. 88. Spantiem. de praest. Et usu nuuam. T. ll. I 2, p. 37l seqq.
26ὶ Spanhem. de praest. , p. 28 . Apud Graeeos vice Terga diis nonnunquam eorum hominum nomina sunt aeddita, quos eximio modo honorare volebant. Ita Thebani ἐχουσαντο ναον Ἀφροδίτης Ααυίας, quippe Demetrium Polioreetem κολακευοντες, cujus ἐρωμέν erat Lamia. Athen.
VI, 62, p. 2b2.26v CL Ael. Spartian. vit. Ant. Carae. e. I, p. 7I4. Ser. II. A. Lugd. Bat. IMI.28ς Σωτηρ jam antiquiore tempore reperitur. Ita μῆρα Gytheatae iam Titum Quinetium Flamininum in lapide inseripto nuneupaeunt a Boeckh. C. Inaee. u. I325. 27 Nionnet Deser. de med. ete. T. III. p. 226. n. I262. In invitia nummia multarum eivitatium talia affatim obvia, ut exemplis minime ait opus. Cf. Athen. IV, 29. Suet. Neo. e. M. .
27쪽
primum usu recepta, sed jam inde ab filexandri magni tempore exempla nobis obvia. Alexander ipse tum Jovis Ammonis iii- signibus, tum Herculis pelle leonina et clava decoratus in nummis reperitur '). Demetrius Poliorcetes Bacchi habitu ei cornibus insignis perinde ac Seleucus I. ταυροκερως, nec n0n Lysimachus Herculi similis est repraesentatus δ' .
Templi imperatoribus Romanis consecrandi initium in Asiae civitalibus esse factum constat. Smyrnenses jam bello Punico secundo sntio urbi Romae templum erexisse Tacitus, refert, qui Smyrnensium legatos Romae in senatu haec producit assi mantes: seseque primos templum urbis Romae statuisse, M. Porcio consule, magnis quidem jam populi Romani rebus, nondum tamen ad summum elatis, stante adhuc Punica urbe et validisper Asiam regibus δ' . Haud ita multo post et Alabandenses templum urbis Romae excitarunt, quod ipsi apud Livium leslan- iur)t . Quae prima exempla honesii speciem prae se serebant. Tam polentem enim urbem, gravissimis bellis feliciter lanciam totiesque victricem quidni civitalibus parvulis, quibus illa numinis instar et salutem et perniciem afferre poluit, ui deam adorare licuerit 3 Smyrna igitur et Alabanda revera urbis Romae erant civitates neocorae Sive aediluae, licet neque in
D. N. VIII. p. 280. duaestio de Alexandro in nummis ita adumbrato in utramque partem est agitata. Fonnulli enim Herculem, non Alexandrum
depictum putabant. Cf. Eckh. II, p. I 08. Annal. Vindobon. XLV I. P. III. Visconti Ieonogr. II, p. 43. Chois . Gous . Voyag. pitt. Il, p. 4 I. Aliorum opera memoravit Muli. Arch. p. Ib6, 2. ed. II. 29 Cl. Viseonti II, p. 5S, pl. 40. 3. I. Appian . Syr. c. bT. Liban. 8, I, p. 80I. R. Anthol. Pal. II, p. 6b4. Plan. IV, I 00. Regum Epiphania nomine appellatorum capita olis radiis circumdata: Vis conti II, p. 337. 30 Annal. IV, 56.3I Libr. X XIlI. 6 al. o. 8. ι ., Alabandenses templum urbis
Romae ae fecisse commemoraverunt ludosque anniversarios ei Divae insuluisse. Apud MIlaga, Cariae oppidum. nuper adhuc templi Romae et Augusto consecrati reIiquias reperina testatue Chisbuli Ant. Asiat.
p. 207. eui Eevhelius T. IV, p. 296 fidem habuit.
28쪽
nummis neque in lapidibus illo tempore, quo templa erecta, eum
titulum usurpaverint. De SmFrnensibus nummis neocoriae titulo inscriptis iisque, ut nonnullis visum, ante imperatorum aetatem cutis, postea disseremus. Augusto imperante haec benevolentiae capiandae ratio jam usquequaque dimanare coeperat, cujus rei testimonium luculenium Dio Cassius nobis exhibuit: si Καῖσαρ - - καὶ τεμενη τν τε 'Pωμν καὶ το Καισαρι, ν ρωα αυτον 'Ioviaονονομασας, ἔν τε 'Ec ioc' καὶ ἐν Πικαέα γενεσθαι ἐφῆκεν ' αυται γαρ τοτε αἱ πυλεις ἔν τε τῆ Ἀσία καὶ ἐν τν Γι ramis προ
ἐποικουσι τιμῶν προςέταξε ' τοὶς δὲ δὴ ξενοις Ἐλληνας σφας ἐπικαλεσας ἐαυτίν τινα, τοῖς μεν Ἀσιανοῖς ἐν Περγάμου, τοῖς δε Βιθυνοῖς ἐν κομηδεία τευενέσαι ἐπέτρεφε. καὶ τουτ' ἐκεῖθεν ἀρξάμενον καὶ ἐπ άλλων αυτο κρα- τορων οὐ μονον ἐν τοῖς Ελληνικοὶς ἔθνεσι, αλλακαὶ ἐν τοῖς ἄλλοις οσα τῶν 'Pω μαέων α κουει, ἐγένετο ' ἐν γάρ τοι τεμ αστει αυτ* τν τε αλλν 'Ιταλία ουκἔστιν οστις των καὶ ε ρ οποσονουν λογου τινος ἀξιων ἐτολ-
Cum Dione Suetonius egregie consentit his verbis: se Provin- clarum pleraeque super templa et aras ludos quoque quinquennales pene oppidatim constituerunt δ 3. Ε Dionis verbis multa discimus, quae apud alios scriptores frustra quaeruntur. Apparet inde, quod jam supra declaravimus, initium hujus cullus apud civitales Asianas esse factum atque hinc eum in alias Romanorum provincias dimanasse. Quattuor oppida primarias neocoriae sedes ab Augusto consiliuias ibidem legimus, Ephesum et Nicaeam, Pergamum et Nicomediam. Ephesi et Nicaeae
29쪽
civibus Romanis neocororum osscio fungi permissum: Pergami vero Asianis, Nicomediae Bithynis templum erigere et utroque in oppido peregrinis, h. e. Graecis subire et exsequi ne0curiam datum. Ephesiis quidem et Nicaeensibus urbi Romae et Iul. Caesari conjunctim templum exstruere concessum: Pergami vero atque Nicomediae Augustus sibi ipsi eundem honorem a peregrinis, h. e. indigenis qui quidem plerumque Graecae originis, antiquitus coloniis huc deductis), tribui voluit sive passus est. Videmus hic discrimen factum, quod maxime respiciendum: noluit enim imperator prudens a civibus Romanis templum bimet ipsi consecrari, quod regium et invidiosum, sed urbi Romae et sit. Caesari. Illud nempe superhum, hoc pietatis ossicium. Peregrinis lamen est permissum, ut imperatorem vivum templo excitato adorarent, quod, ut Τacilus ei Dio testantur, et Romae et in Italia erat adhuc inauditum, ideoque nec civibus Romanis in provinciis concessum δ').
Romae honoribus immeusis, divinis et humanis, in Iul. Caesarem collatis β , quidni provinciae bellorum civilium gravissimorum oneribus miseriisque omnibus sessae, simul ac Octavianus, Caesaris κληρουχος et θεου υἱὸς dictus, inimicorum victor atque imperii quasi heres ejus habenas moderari coeperat, iisdem studiis et divo patri et filio imperanti benevolentiam suam, devotum addictumque animum omni modo testarentur δη '34 Taeit. Anu. XV, 74. t Nam deum honor principi non ante habetur, quam agere inter hominea desierit. Dio Casa. l. e. ροταλλαἰασι μέντοι κύνταυθα ἰσοθεοι τι/ιαι δίδονται κτλ. Hae Callisthenis verba apud Curi. VIII, 5, eontra Alexandri adorationem Meta referri possunt r. , intervallo enim opus est, ut exedatur deus, aemperque hanc gratiam magnia viris posteri reddunt.
36 Ephesiorum titulus in lapide repertus Iul. Caesaxem θεον ἐμφανῆ καὶ κοινον τοῖ ἀνθρωπίνου βίου σωτῆρα dieit apud Boechh. C. Inaer. n. 29b7. IOOIOC. SEOC in mullia xeperitur nummis. Scriptores etiamCRellarem deum nuneupant, ut Strabo VIII, 6, MI. Cas. t η Κορινθος ἀνελήφθη πάλιν υ- μασαρος του θεου κτλ. - xlV, I, 649.r ὐno μασαρος
30쪽
Ιlaque et divus Caesar et vivus Augustus: in nummis lapidibusque:θεος σεβαστος, πατὴρ πατρίδος dieius) ubique in pro
vinciis oppidisque certatim summis honoribus mactati. De regum Romanis aliqua ratione junctorum vel addictorum studiis ad Augustum omni modo ornandum adhibitis testimonium Suelonius nobis reliquit: , Reges amici atque socii et singuli in suo quisque regno Caesareas urbes condiderunt et cuncti simul aedem Jovis Olympici Allienis antiqui ius inchoatam perficere communi sumptu destinaverunt genioque ejus dedicare )7 . Hic. lamen princeps ut in rebus plerisque prudenter versatus nimiaque temperare salubriter solitus, ita honoribus istis ubique
που θεου. - -. Augustus pluribus Graecorum titulis Θεου υἱος dictus iBoechb. Corp. Inser. n. III 3. Eodem modo in nummis permultis. Cf. Mi-oni et Descr. d. med. ele. T. I, p. 466. Tacit. Ann. I, I. de Augustor , , qui euneta bellis civilibus fessa nomine principis sub imperium accepit. E quibus verbis apparet, illo tempore imperium capessere nee dissicile
37 Aug. e. 60. - Quod ad Caesareas urbes attinet, in nummis permultas invenimus inde a Pompeii et Caesaris tempore usque ad serio-Tem aetatem nti imperatoribus denominatas urbes e Pompeiopolis, Iuliopolis, Augusta, Caesarea - Augusta, Neo- Caesaren, Sebaste. Sebastopolis . Claudiopolis . Claudio - Seleueta , Neronia, Neo-Claudiopolis, Flaviopolis. Hadriani et A PIANH. Hadrianopolis . IIadriano therae . Plotinopolis , Macrinopolis , Marcianopolis, aliasque permultas. CL Mionnet T. I, p. 420.
T. II, p. 355. 4I6. 398 seqq. T. III. 5IT. 579. T. V. p. 38. 49. 7l. 3I5. T. VII, p. I 29. IG. I62., p. 57. 58. ni I. T. VIII, p. 420. Complures
civitales sese epithetis ornabant ab imperatoribus desumptis. ut CyEiceni:
πιο ιω πο-σασι καὶ χρηματα υαρίσατο, καὶ την notiν Aυγουσταν καλεῖν, κατα δογμα ἐπέτρεφε. Decreto senatus igitur, priueipe eoncedente, opus erat. Ioseph. Ant. XV, e. 13. Ἀλωα I. I6, 2I2., ἐν ραν ν Σαμαρείτι ποLν καλλίστω περιβολω τειχισάμενος ἐπὶ σταδίους εἴκοσι καὶ καταγαγὼν ἐeακισχιλίους αυδν' οἰκήτορας γην τε τουτοες προ είμας Lπαρωταπην, καὶ ἐν μέσω πω κτίσματε ναον τε ἐνιδρυσαμενος τῶ καίσαρι μέγιστον, καὶ περὶ αυτὸν τέμενος αποδεαας τρῶν ηροσταMων, τὸ ἀστυ - HN ἐκαλησεν κτλ. - Οlym- Pleion vero ceIeberrimum illud, quod Sueton. I. e. memoravit, Hadrianus demum maximo aedificandi studio ineitatus, Perseiendum euravit. Ael.
SPartian. vit. Adrian. Caes. e. 13, p. Ita. ed. Lug. Bat. IMI. in Ser. Hist. Aug. .