장음표시 사용
261쪽
Brevis intr0ductio in Corpus duris civilis romani.
Jus divit romanum generatim. l. 0ii juris civilis simani.
Sub jure eis ili romuno sic intolligitur complexus normarum juris saecularis , quae apud antiquum populum romanum Viguerunt'. 2. Elementa, e quibus jus civile r0manum constat, generatim. Constat autum jus civit romanum o variis lumentis; quorum quid0m divorsis ditionis romana tomporibus alia aliis pra0valobant. Quae lementa sunt l. logos 2 plebiscita 3. Sonatusconsulta; 4. Onstitutionses rincipum 5. dicta magistratuum 6 auctoritas prudentum set T. jus consu0tudinarium . De quibus in sequontibus singulatim dispiciemUS.
262쪽
3. LegeS. Sub sibus intelligonda sunt illa normae juris, qua populus
romunus in comitiis curiatis o conturiatii magistratu sonatori proponente rogante approba Vit. Quae lege plerumque Secundum nomen ejus, qui eas p0pulo proposuerat Seu uti in jure romano communiter dicitur, qui a rogaverat Seu tulerat, atque Secundum materiam, ad quam Spectant, designata sunt δ. Earum coloborrima xstitit illa, quae, quia in du0decim tabulis doscripta erat, eae duodecim tabularum dicitur quae, a. u. c. 302-304 452-450 a Chr. n. data, usque ad tempora Imporatoris Iustiniani I. 527-565 juris romani, praesortim privati, fundamentum constituobat .
Plobiscita sunt norma juris, a sola populi romani plebe absque patriciis), plebH magistratu, idolico Tribuno plebis, rogant in comitiis tributis ' approbatas. Qua plobiscita simili modo ac leges, Supra
memoratae, deSignari consueverunt. Quumque ab initio nonnisi plebem obstrinXissent, postea universum populum romanum obStringere coeperunt, i juris instar obtinuit, ut, quod tributim plebs jussisset, populum teneret', atque ut plobiscita omnes Quiritos onerent'. Qua ration plobiseita paulatim tum vi se officacia, tum otium nomino legibus Xaequata atque verbis leae sive plebiscitum designata sunt β. 5. Senatusc0nsuli R.
Senatusconsultu SC. sunt conclusa senatus , absquo intorventu et assensu populi comitiorumve laeta. Quorum quidem Senatusconsultorum vim se officaciam pl0bHi pro pari sua ab initio detrectabant;
ex quo autem Senatus plebiscit acceptavorat, otiam plobrii senatusconsulta eorumque vim obligandi agnovorunt. Designata SenatuS- consulta sunt si vo per nomen Consulis, qui a rogaverat', iVe per
263쪽
237 nomen Imperat0ris, qui eorum, vel per epistolum ad Senatum directam, Vel per orationem, in senatu habitam, causam odorati in turdum etiam por nomen illius personas, ad quam ipsa proXime Spectabant'. 6. 0usiiiiiii0nes rincipum. Constitutionses rincipum sunt constitutiones, qua ImperatoreSr0mani Princi pos), pedetontim summa rerum potiti', Oli per e, absque interventu populi et comitiorum, diderunt. Qua constitutionses sunt partim edictu, i. e. 0nstitutiones publice promulgatae; partim mundula, i. e. inStructiones, ad magistratus sup01 0Xpodiendis corti 110gotiis muneris ipsorum directae partim decreta, . . Sen-tontiae, ab Imperator in causis, ad ipsum si vo in prima instantia,sivo por appellation om deductis, latae partim re8oripta, i. e. eSponSR, ab Imperator plerumque ad intorrogationum alicujus magistratus Volotiam hominis privati, super aliquo juris articulo ei pr0p0sitam, per littora data . Quae constitutiones, quum leges pr0pri ita dictae supra )cursu temporis rariore evasiSSent, immo ponitu cessu Vissent, paulatim Vicem ac nomen legum obtinuerunt .
7. dicta magistratuum. Pluros magistratus romani, o nominatim quidem Praetores, qui juri dicundo jurisdictioni pra00rant quique dii orant, alter, qui inter civos romanos jus dicobat Ρraotor urbanus), alter qui inter por0grinos Praetor peregrinus), porro Aediles curules, qui bii cura publica politia se inspueti circa os senatos cum convoni senti jurisdiction commiSSu erat , nec non Censores, quibus consum habendi atqu0 publica opora ut sectigalia locandi officium incumbobus', dum munus suum 0bibant, tum, ut hominos hoc roseironi Seque praemunirent, tum etiam, ut hi magistratus ipsi semet a seprehensione Securos redderent, U-
Talia sunt . . plura CC. Cluudiren et C. Neronianum. Hujusmodi si nominatim C. Macedonianum, factum pr0pter quondam filium familias, nomine Macedonem, qui ut suis creditoribus Solvere debita posset, suum patremfamilias ocidorat. D. Muckeldey, Lehrbuch de rom. Rechis, p. 32.4 38.; Puchia, Cursu do Institutionsen, 0m. II. p. 38. Sub V. Senatuscon8ultum Krsister, Goschichio do Quollon und Littoratur de rom. RechtS, p. 22. Sqq. Machelde l. c. p. 32 sqq. Kαrlowα R0m RechtSgeSchichte, 0m. I. p. 491 sqq. Muehelde L c. p. 37.4 39. Murn onio, Instituti nos uris r0mani privati, p. 21. 68. Puchi l. e. p. 301 sqq. Kariolo I. c. p. 646. Sqq. riser i. c. p. 92 Sqq. p. 264 Sqq., qui ibi otiam formam xtornam harum constitutionum explicat. Heinecoius Antiquitatum omni. juriSprudent illuStranti. Syntagma. Franc0- furi ad Moen. 1771, pars I. p. 46. Sqq. Macketde l. c. p. 16.4 22. p. 23. q. 24 e et p. 27 sqq. mrlowα l. c. p. 218. Sqq. p. 229. Sqq. p. 249 Sqq. et p. 408. Sqq.
264쪽
blico pronuntiar Aou dicere solobant, qua ration in corti 110gotiis sui unoris essent procossuri et judicaturi. Id ipsum in provinciis Proconsules et Propraetores faciobant. Cujusmodi publica pronuntiationes magistratuum appellabantur edictu, et roconsulum qui doni tΡropraotorum in specio edictu prorincialia. Quorum edictorum compleXus, quia ipsa videlicet a personis, honores Chronstollo, Ehronauit)gerentibus, proveniebant, jus honorariu- dicebatur, dum omnos reliquas partes uris romani simul Sumpta jus civilissensu strictiori Vocabantur i.
Et quod quidum in spodio ad Praetores attin0t, hi jam initio anni, porquom munus suum obir dobobant, in alba fabula lignea in ulbo), 000, ubi de plan logi p0t0rat, susponsa , di cobant, qua ratione or illum annum functionis sua jus dicturi ossoni quod dictum pr0indo die0batur dictum perpetuae jurisdictionis causa propositum Vol dictum perpetuum . Quo quidom in dicto raetoros pro commissa sibi po-f0stat partim juris civilis lacunas Xplobant, partim Hiis obscuritatem doctarabant, partim vero ipsius duritiam se rig0rum mitigabant supplondi, adjuvandi i corrigondi juris civilis gratia dicebant), quom- admodum id rationi semporum populiquo moribus et opinioni convenire putabant. Noquo tamen unusquisquo rastorum peculiar of novum dictum proponobat; sed multi orum illud, quod a prasedocessoribus suis rudontor o salubritor dictum cognoverant, simpliciter ReeoptaVerunt et durant munero suo observabant cujusmodi dictum tralaticium appollutum est'. Quod dictum prastorium, cursu sempori a jurisconsulti explanatum et usu comprobatum, jubsent Imporator Hadriano 117 138)a Salvio Iuliano, insigni jurisconsulto set raetore, mendatum atque in congruum praXi judiciaria ordinem redactum, a. 131 agente Odom Imperator Hadriano poetali sonatusconsulto approbatum se stabiloae immutabit factum a logis auctoritat munitum ost. Quo facto ipsum coloborrimi jurisconsulti commontariis illustrare studuoru ut, uti
nominatim Salsius Iulianus ipso atqu0 Domitius Ulpianus, qui tem-p0ribus Imporatoris Aleaeandri Seneri 222 235 s0ruit, alii quo multi'. 8. Auctoritas prudentum. Sub prudentibus sic intolliguntur, qui alias urisprudentes vel
Quum apud Romanos ab initio omnis setontia juris senos s0l08 putricios , et in poei pones collegium Pont eum, cui cura uerorum
265쪽
commissa orat , fuiss0t, adom paulatim etiam ad plebe Da pr0pagata
est, o tum brevi tompor maXima cepit incrementa δ. M X nim apud Romanos plurimi liquo colobserrimi urisconsulti eXStiterunt, qui, tum HSponsa interrogantibus sive magistratibus sive privatis dando causas coram judice agendo, tum etiam jus oro se scriptis docendo se interpretando, magnam vel circa jus Onstituondum vim set dicaciam consecuti sunt . 0 quo quae introducta sunt norma juriS, auctoritu prudentum, elisententiae receptae, vol fiam jus civile sensu strictissimo appollata sunt'.
Et quod primum attinet ad illorum responsu oconsulta , ante tempora Imperat0ris Augusti 31 a Chr. 144. Chr. 0mno jurisconsulti
aequale jus respondendi habebant, nec eorum responsa ullatenus vim opinionis ruditi privati Xc0dobant. Verum dictus Imperator nonnullis insignibus jurisconsultis p0testatem fecit, se auctoritat ipsius respondendi quo illorum reSponSa neceSSario majorem prae reliquorum jurisconsultorum responsi auctoritatem obtinuorunt Dolud Imperator Hadrianus 11 7 138 constituit, ut, quum reSponSa juri SeonSultorum, o Impuratoris auctoritate respondendi potestatem habentium, concordarent, adum plane vim legis logis vicem haboron o a judico omnino servari deberent quum autem inter o dissentirunt, tunc ut judo illam pinionem, quam ipse magis probabilem Xistimaret, amplecti et sequi posset'. Quum autem succossu temporis inter judicos ignorantia juris invaluiss0t, ita ut ipsi sa0po opinionibus jurisconsultorum set ut 110- seirent, quumque huic malo ecparte jam Imperator Constantinus Mognus 306 337 duabus constitutionibus, ditis a. 321 0 327 , providissos, Videlico prauoipiundo, Libros Sontontiarum' urisconsulti Iulii Pauli in judiciis prolatos omnino valor debere, Verum nota ad Papinianum, ab Odom ullo aut si a Domiti Ulpian c0nscriptas, judicibus sequi non lic0r0' Imporat0 Theodosius II. 408 450), illi malo officaciorem medelam afferro volens a. 426 pr Impori Oriontis didit constitutionum, vi cujus omnia jurisconsultorum Pupiniani, uult, Modestini oti iuni scripta, - Xcopiis Pauli iuni notis ad
266쪽
Papinianum, jam ab Imperatore Constantino Magno reprobatis, porro eripia jurisconsulti reji, itemque Scripta jurisconsultorum, ab his quinquo allogatorum, auctoritatem legis obtinuerunt, ita quidum, ut opinio, in qua omnes illi vel saltem major eorum pars consentirent, a judie pro log haberi et servari oboret in votis paribus automilla opinio, pro qua staret Pupinianus, praeValeret; apiniano autemta conto judo oam opinionem, quam reliquis probabiliorem putaret, Sequi posset. Qua constitutio odum adhuc anno 26 otiam ab Imperator Occidentis, Valentiniano IIL 425 455), eeoptata se in dicto
Imperio promulgata est; quare tiam Edictum itutionis Valentinianum diei solet . Qu0d porro ad dictorum jurisconsultorum munus docendi Spectat, cortum omnino si jam ostimonio Ciceronis , dicentis, institutionsem in jur apud Romanos sempor in honor habitam fuisse se clarissimorum juriseonsultorum domos discipulis floruisso. Et ab initio qui-dom pra0fati jurisconsulti discipulos juris studiosos, ad se solummodo tune, dum consulentibus reSponsa seu consulta dabant, ergo ad audiendum admittobant undo ipsi fiam auditores dicti sunt. aulatim automiis ordinatam institutionsem in jure praestare consueVerunt'. Praetoro ii dum jurisconsulti gr0gia ad jus Xpli eundum i v0JVondum pora litteraria Xaraverunt. Qua qui dom sunt varii generis, vidolico vo broviora juris compondia, qua dicobantur institutiones
libri didaetici), noli iridia, rogula se, dosiniti nos o similitor, vel Voro amplior0 libri juris, qui digestu a dig0ro), commontarii ad Edictum,
libri rosponsorum, pistolarum, decretorum Vel factorum, pandectae R TUC TIII, T. α et εχ0 1; comploctor), sont0ntiarum libri se similitor
Littoratur de rom Bochis, p. 263 sq. Quae constitutio ipsa, in l. 3. 0d Thood. 040SponS prudent. I. 4 collocata, Verbolenu sonat, ut Sequitur: Impp. Theod et Valentinianus A. A. ad Senatum urbis Romae. . . . Papiniani, auli, a i, Ulpiani atque Μ0d0stini scripta univorsa firmamus ita, ut Mum, qua Paulum, Ulpianum et cunct0S,c0mitetur auctoritas, section0sque se omni ejus opsero recitentur. Eorum quoque Scientiam, quorum tractatus atque Aonisentias praedicti omno sui operibus miscuerunt, ratam SSO censemus, ut Scaevolao, Sabini Juliani atquo Marcelli, mniumque, ii illi celebrarunt, Si tamen eorum libri, propter antiquitati in cortum, codicum collatione firmentur. Ubi autem diversa sontentia proraruntur, potior numerus Vincat auctorum, Vel Si numerus aequali sit, ejus partis praecodat auctoritas, in qua excellentis ingenii vir Papinianus omineat; qui, ut singulos vincit, ita odit duobus. Notas etiam Pauli atqu0 Ulpiani, in apiniani Corpus factas sicut dudum statutum
HSt), praecipimus infirmari. Ubi autem paro se rum sententia recitantur, quorum par censetur auctoritas, quod sequi debea 6, ligat modoratio judicantis. Pauli qu0que Sententia Asemper valor praecipimus te. Dat VIII Id. Novemb. i. e. 6. 0v.)Ravonnao. D. N. Thoodosio XII se Valontiniano II. A. Coss. i. e. a. 426.). Apud riser i. c. p. 51. Ol. 8. Kurlowα Rom. Bochtsgoschichto, 0m. I. p. 488 sqq. Krsister I. c. p. 50 Sq. Fitting, io Anfango de Bochissehulo uiologna Berol. et Lips. 1888, p. 33. qq.
267쪽
appellabantur. Leges qu0que Singulares, Vel singularia SenatuSeon Sulla, iton singularia dicti porpotui capita praulati jurisconsulti commentariis illustrabant of aopo fiam ad antoriorum insignium jura
consultorum libros nota se commentarios scribobanti. Qua jurisconSultorum romanorum opera urisprudentia apud Romanos ad sublimem, qualem vi apud alium aliquem populum ASecuta est, perfectionis gradum lovata est id quod maXimo semporibus Imporatoris Aleaeandri Seseri 222 235 factum osso dignoscitur . Prascipui intor prasedictos urisconsultos, qui indo ab a. 100 a. Chr. usque ad a. 250 p. Chr. floruerunt, orant nominatim Q. Mucius Scaevola, Aquilius ullus, Servius Silpicius Rufus, Alfenus Varus, inlius, Trebatius Testa, Cascellius, Tubero, Aelius Gallus, Granius Flaccus, Antistius Labeo, te jus Capito, Nerva, Mussurius Sabinus, cujus sequacos Sabiniani dicti Sunt, p0rro Proculus, quem qui Sequebantur, Proeuliuni appollati sunt ssius Longinus, a quo 8siani proveniunt; P usus, Coelius Sabinus, Iuventius Celsus, at olenus Priscus, Neratius Priscus Aburnus Valens, Salvius Iulianus, Tarun- tenus Paternus, Mauricianus, Papiriu Iustus, Terentius Clemens, Volusius Maeotanus, Aemilius Macer, ullistrutus Tryphoninus, Ulpius Marcellus, eaetus Caecilius Africanus Aeliu Marciunu8, Pomponiu8, Cervidius Scaevola, Tertullisinus, Rutilius Maaeimus, Licinius Rusinus, duo tresve Saturnini, Arrius Menander, Furius Anthianus, Florentinus Gujus, Aemilius Papinianus, Domitius P ianus, Iulius Paulus et Modestinus . Qui jurisconsulti in suis suntontiis suope in divorsas partos abibant qua ration divorsa illorum foeta seu Seholao, sibi invi comadversae, XAtiturunt, uti nominatim Sabinianorum et Proculianorum, quorum priores in specio statum rei romanae monarchicum, ab Augusto introductum, probabant, postoriore statui liberae rei publica romanae, qualis fuerat ante Augustum, favebant'.
9. Gus e insuetudinarium. Jus consuetudinarium, quod quidem generatim tempore uri script0 antecedit, quatenus huc pertinet, conStabat apud Romano moribus
268쪽
in forum, ad 0Stero pr0pagatiS, 0rr0 8u, diuturna observati0110 populi comprobato, atque rebus judicatis, i. e. concordantibus judicum sent0ntiis, quibus conStanter cauSae deciSae Sunt, seu uti dici consueVit . uotor ut rerum perpetuo similiter judicaturum vol usu fori
l0 Divisit, juris civili P0umani. Quod iis, in quantum ad rem nostram attinet, distinguondum stin illud, quod in dition romana usque ad Imperatorem Iustinianum L. 527 565 viguit, o illud, qu0d ibi inde a temporibus hujus Imporatoris in vig0r fuit. Prius diei solet jus civit romanum Ante justiniu-neum Ante justinianum , alterum ii civile romanum Iustinianeum Iustinianum .
11. 0 dices freg0rianus ei erm0genianus'. Quum jam temporibus Impora t0ris Muro Aurelii 161 180 volCommodi 180 192 jurisconsultus Pupirius Iustus constitutiones im-pseratorias in colloctionem redigere coepiSSet, non tamen pleno verborum tonoro, sed in compendium redactas, et quidem in suo poro de constitutionibus inscripto se in libros viginti diviso, quod amon, praeter pauca fragmenta, in Digestis ustiniani inforta, ponitus intoriit , saec. IV. of o parto fori jam Versus non saec. III., du0 alii jurisconsulti romani nomine Gr orianus o Hermogenianus , dictas constitutionus imperatorias, et quidem in pleno ipsarum tenore Verborum, in unum colligenda SuSceperunt. Et Gregorianus quid om id corto adhuc sub Imporator Dioeletiano 284 305 lacit', Hermogenianus autem paulo serius, et quidem certe intra a. 14 0 324 .
269쪽
Qua c0lloctionus, ab illis viris adornatao, Codeae Gregorianus quand0que otiam Corpus Gregoriunt atque Code Hermogenianus appellantur i. Et 0do quidom Gregorianus divisus orat in libros, Subdivisos in titulos, in quorum singulis singula constitutione imperatoriae, adeo pertinonios, et quid om ordine chronologico, p0Sitae erant. Codo Hermogenianus non in libros, sed tantum in titulos dispertitus orat, set solummodo Codicis rogoriani continuatio se complemonium fuit. Ambo illi Codidos in Oriente orti fuisso videntur, o quod maXime constitutions imperatorias in Orionto ditas, continebant. Charactorem Codicos illi tantummodo privatum hab0bant. Amborum Codicum illorum nunc tantummodo Xigua fragmenta, in aliis colloctionibus juris adducta, super Sunt'.
omnos constitutionos imperatorias, indo a Constantino Magno 3074 ad 337 usquo ad ipsum no non ab ipso ditas, ad instar Codicum Gr0g0riani t Hermogoniani in unum c0lligi, atqu0 hanc collectionem d0indo pro communi usu in c0mpondium rodigi t huic compondi 0pportuna Xcerpta e scriptis uristici jurisconsultorum romanorum ad- nocti jussissset', attamon ustra hinc ann0 435 donuo collogium s0- decim jurisconsultorum, raosido Antiocho Xconsule, constituit, eique mandavit, ut constitution os imporatorias, inde a Constantino Magno USque tunc editas, una cum suis ipsius constitutionibus in unum colligeret, ita amon, ut in toXtu arum, in quantum necessarium Videretur, opportuna mutation os, addendo abbroviando vel declarando,
Quam colluetionsem a. 438 absolutam, Imperator Theodosius approbavit o di 15. obr. Husdsem a. 438 in Impori Oriontis publicavit, statuons, ut ipsa vim obligandi di 1. Jan. 439 sortirotur. Simul autoni am odom a. 438 ad Impora torsem Occidentis Valentinianum IIL 425 455). gonorum suum, transmisit, qui illamit ipso au- coptavit st 00dom adhue anno fiam in Impori Oeoidontis publicavit M.
270쪽
Qua collectio juris r0mani proinde publica seu authontida fuit. Diditur Codem Theodo8ianu8. Dividitur in sed cim tros, quorum quinque priores continent constitutiones imperatorias, ad jus prinatum pertin0ntos, libri oliquiusquo ad lib. XV. inel eas, quae ad jus publicit m spectant, se lib. XVI. illas, qua ad personas et ros ecclesiasticas portinent. Singuli libri subdividuntur in titulos, poeuliaribus rubricis instructos, in quibus singula constitutiones imperatoria ordino chronologico, uti- quo autem haud raro mutatae, set praesertim abbr0Viatae, positae Sunt. Citari Codo illo hoc modo solet. o. g. L. lox uia Cod. hood de reSpons prudentum. C. constitutio 1 Cod. hood No sacrum baptisma iteretur. Numori libri t tituli, in quibus locus citatus occurrit, quaerendi sunt in indico rubricarum titulorum alphabotico, qui huic odio additus st. Qua oritur autom in hoc indico adsem ration0, uti hoc rospectu Supra p. 100 sqq. de collectionibus ocrotalium diXimus. Qua ration pro priori citat invonitur lib. I. it. 4. pro altor lib. XVI. it. 6. Bocontiori sempor autom umori libri t tituli jam ipsi citato
app0ni Solent. Intor dition0 Codicis h00d0siani pra cotoris momoranda ostilla, qua cum praeclaro commentario jurisconsulti ueobi Gotho 'edi,
patria G0n0vonsis ' 1652 cura jurisconsulti Galli nomino Antonii Mars ille ' pr0diit Lugduni 1665, tritorum, cura Ioan Danielis Ritter, Lipsis 17 3 sqq. 6 volt in fol. sub titulo: Codo Theodosianus cum perpetuo commentario scobi Gotho odi. orro illa oditio hujus Codicis sin commentario), qua cura prastati jurisconsulti Gustavi aene prodiit Bonna 18 37 18 2, sub titulo: Codo Th00
l3. X0vellae iii iiiiiiiiiiies The0di, siauae ei 0sithe0d0sianae q. Etiam post publicatum a. 438 Codicom Imperator Theodosius I.
pluros constituti nos didit. Idom focorunt diis successoros in Orionto, tum tiam Impora toros Occidontis. Qua constitutiones dicta sunt Novellae si e constitutiones postoriores). Quas, et nominatim quid0m Impe