Institutiones medicinae practicae quas ad usum juventus digessit Petrus Aloysius Valentini in Romana universitate professor ... Vol. 1. 10.. .. De febribus

311쪽

3o8minosa , quae pueros , et homines laxa temperiei equentius implicat , aut ab ipsis vermibus modo vivis , modo mortuis, modo putrescentibus , vel ab ore , vel abano exeuntibusci aut a signis vermium propriis indicatur , ut sunt Ventriculi, et intestinorari pungentes , et erodentes dolores , convulsiones , halitus peculiaris et gravis, vertigo , narium Pruritu , nausea, vomendi stimulus , acies pallens , v seens , et alia plurima . saepe omnes hae caussae ad producendas febres gastricas insimul concurrunt , et tunc plura exurgunt foenomen , quae carum raesentiam demonstrant , ut quotidiana experientia edo

cemur .

S. 174. Frequenter gastrica febris cum

nervosa conjungitur , ut in nosocomiis earceribus , observare contingit , quae astrico nervosae nomine insignitur. Hujusmodi complicatio vel paullatim , et rogrediente morbo evolvitur , cum scilicet cacochylia astrica minime subducta, magisque corrupta per vasa absorhentia in Sanguinem irrepit , ac nervorum offendit

312쪽

systema Vel corripiente morbo , currepraesertim contagium accedat , quod protinus solidorum robur decutiat , et naturalem humor sm rasim pervertat. In hac complicatione febris astricae symptomata Cum nervosae symptomatibus copulantur quae jam a nobis exposita sunt. Interdum vero astrie febris eum inflammatoria diathesi , aut aliqua inflammatione viscerum complicatur , ac nomino astriaco anflammatoriae distinguitur. Haec complicatio a temperamentis, causSis, et symptomatibus deprehenditur. Si enim praeter symptomata astrica sunt facie rubor, calor ingens , sitis . dolor capitis intensissimus , delirium , pulsus durus , plenus vehemens , respiratio concitata et calida urinae stamineae et rubrae , sanguis eductus pellicula inflammatoria obtectus , et febris continuarum continentium more incedat , de complicatione phlogistica dubitandum non est.

S. 75. Ad instituendum praesagium perspicere porto , an ebris simplex sit, vel complicat qui ejus procedendi mo-

313쪽

elus quae caussaera quae symptomata Si simplex sit , non tam grave portendit omen . Interdum eniti , deturbas hirimis rinionibus saburris , post laucos ab invasione dies omnino solvitur . Certon est, quod eo expeditius superatur morbus, quo citius ejus expellitur semes morbus autem pejorem induit naturam . si necessaria negligatur purgatio . Pluries pueros, et insantes ob vermes purgationibus non ejecto , nec remediis necatos obire vidimus . Ut plurimum quo breviores sunt

exacerbationes , earumque tardior recursus , quo promptior symptomatum remissio , ut sudoris erupti , eo propior est sanitas . Si vero longiores sint accessiones , obscurior remissio , morbi fomes extricari non possit , magis saeviant symptomata , timendum est , ne gastrica simplex

pejor fiat . Cum febris sit complicata majus sane pericultim urget . Maxime

enim ominJsa est gastrico nemosa, prae sertim epidemica . Haec modo cito sinem

habu modo ad plures hebdomadas intra

salii lis spem , et timorem mortis produ-

314쪽

citur modo post longum cursum, Praeter spem , sudore , alvi dejectionibus , vomitu , urinis sedimentosis et lateritiis temperan tu symptomata , quae nuper in terni in ari vita in videbantur . Etiam astrico instam maiori admodum anceps est nam inflammationes viscerum crebro in gangraenam abeunt , ut cadaverum autOpsiae confirmant 'amen si recta et ses-licita sit curatio inflammationes resolvi

possunt , et salutares efficiuntur metastases magni autem interest ad caussas , et

symptomata animum adjiceres; nam saepe impuris primarum regionum materiebus lethales viros addit contagiiam , et Um-Ptomata mortiferam morbi indolem declarant , ut extremus virium lapsus , pulsus exilissimi , inaequales , delirium , extremorum frigus , involuntariae dejectiones foetidissimae, haemorrhagiae dissoluti sanguinis , et alia hujusmodi. Si vero caussa sit simplex et levis , mitia etiam symptο- mata , scilicet vires constetit , pulsus sit aequalis et validus , respiratio facilis , excrementa nec tam male olean , nec li-

315쪽

quescant , utina crassa , laterilia , sedimentosa , t stranguriosa evadat , quid lignendum pS. 176. Pro febris astricae curationeeliam investigare oportet an ipsa sit simplex , vel complicat . In simplici enim

ubi non sit extrahendi sanguinis Ecessitas , statini vel per os , vel per anum materies corrupta abigenda sunt , ut a. glivius admonet Nain post sollicitam Purgationem , aut vomitionem prompla

observatur symptomatum remissi , erumpit sudor , urina sedimentosae Ingun- . tu , morbusque minuitur . Iuvat emesis,

si sarcina in ventriculo lateat , quod ex Sorditie , et amarore oris , gravi halitu nausea , vomitu bilios . et pituitoso, vomendi desiderio , molesta ventriculi sensatione , capitis dolore , vertigine , circa praecordia tensione , et anxietato deprehenditur . Aliquando vero interjiciuntur obstacula , quae emetici usum impediunt,

ut graviditas , enterocele , haemoplysis et ad purgationum porrigendam potius adstringunt. Purgatio magis convenit , cum

316쪽

saburrae intestina onfirent, quod ex lumborum dolore , intumescentia abdominis , elidis , et biliosis dejectionibus cognoscitur. Quo accuratius eliminenm sordes, saeps modo emesim , modo purgationem, pro cujusque viribus repetere bcesse est. Interest ideo aegri vires , et morbi naturam respicere . Ad excitandum vomitum apta es tripecaouanhae radix . sed in gastrica Pituitos plerumque Valentiora postulantur vomitori , ut antimonialia sunt Lesviora enim non sacile agunt , ubi ventriculus pituita , et tenaci glutino obducitur, aut nervi minori sensibili late polleant. Cauis vero in hujusmodi astrica administrentur purgantiaci quoniam magna Extat ad colliquativos alvi fluxus dispositio et summa virium infirmitas . Plures pra-clici ante emesim , aut purgationem majteries astricas diluere , et attenuare potionibus consuescunt , quo hae melius egrediantur . Verum magis expedit hasce materies , et sordes ocyus expellere , praesertim si copiosae sint , ne augeatur morbus . Diinenti a , et incidentia potius prae-

317쪽

stant . si propter saburrarum Dumulum tenacemque pituitam sive megis , si v purgatio ite randa sit. In astrica autem verminosa sollicita purgatio nunquam s-gligenda est .merito apud nos magno est in usu Ieum seminum ricini , aut olivarum cum succo mali medici, quod prompte pueris datur . Post purgationem opportuna sunt anthelminthica , satis cognita. Praeterea in astricarum simplicium curatione laudabilia sunt acida vegetabilia

et ineralia , quae materierum corruptioni obstant , calorem temperant, et VasOxum irritabilitatem compescunt. In gastrica bilios , ubi calor est plerumque urens, debiti institutis evacuationibus , potiones acidae ex aqua frigida et acido vitriolico

admodum utiles sunt , et jucundae . Hae vero potiones in itimosa minime confer mi siquidem post evacua tiones saepe magna sequitur debilitas. DeniquB ut enixe curationem absolvamus , peraphtatio, et Secretiones adjuventur, viresque roborentur. S. 77. Si ebris astrica cum nervosa coinplicetur, in satis amplo conclavi locan-

318쪽

dus est aeger , ut purum aerem respiret. Hinc gastricas sordes confestim expellantur , quae vel contagio conjunctae , vel ob suam depravationem , aut absorptionem nemo afficiunt , et graviora febris nervosae laenomena inducunt. Si existat cou. tagium, ac saburrae In ventriculo congerantur , nil certe emesi conducibilius dummodo ejus usui nullum impedimentum obstet . Si vero in intestina impurae materies confluxerint, magis purgatio adjuvat. Si in progressu morbi materies. et vitiosi succi in ventriculo , et intestinis iterum colligantur , observandum sedulo est . an iteratas evamationes aegri vires pallantur. tenim tanta aliquando est aegrotantium sensibilitas , et irritabilitas ut emeticorum , et purgantium , etiam leviorum , actio timenda sit . Hoc in casu soli clystere injiciantur . Generatim olea utilia sunt , praecipue si a saburr

rum stimulo tormina nascantur. Harum enim acredinem retundunt, alvum eviter cient , ac dolores mitigant. Potiones

ex aqua frigida cum acido vegetabili , aut

319쪽

3, 6

minerali delectant , et juvant . Si servida sit aestas , humores dissoluti , depravatabilis . acida mineralia praestant , dummodo horum usui deficentia virium non opponatur. Eductis gastricis materiebus, apta judicantur antiseptica . antispasmodica et roborantia , ut amphor , liquor anodynus mineralis Hossmanni , radix valerianae sylvestris , serpentariae Virginianae

contrayerVas . Si vero nervea vis praecipue incitanda sit , arnica , et cortex peruvianus potiora habentur remhdia Caute autem cortex est exhibendus ne damnosus evadat . Sub ejus enim intempestivo usu ingravescere morbum , et insolescere symptomata plus semel observavimus . Cum persistat morbus , dolor capitis urgeat . sopor profundus occupet mens sit delira , vesicantia suris , et femori bus , sinapismata plantis pedum admovenda sunt octio vero cantharidum periculosa est , si sanguis liquatus appareat . Ubi vitae vires delapsae sint , cardiaca i et analeptica relevant , praesertim Vinui . Asir saepe renovetur , qui tem -

320쪽

peratus , et purus esse debet . Cautela vero aperiantur fores , et senestrae . ne transitus aeris noceat, maxime si manet sudor . Instituantur etiam muriatici , aut nitrici sussitus , qui aeris puritatem ser. Vant , ravos odores , et exhalationes eripiunt, contagii propagationem impediunt, si ipsius suspicio adsit Prompte a cubili extrahantur excrementa . crebro in ea, et teguynent immutemur , quae etiam

iisdem sussitionibus exponantur . Omnia haec ad aeris salubritatem custodiendam penitusque contagionem eradendam multum adjuvant.

s. 78. Si gastrica denique cum dia- thesi instammatori , aut aliqua partiali instammatione opuletur . qui sit hujusce diatheseo gradus , cujus partis innanimatio , quae aegrorum aetas , temperies quod morbi genium explanandum est . temni si ingens sit instaminatoria diathesis, et viscerum inflammatio , aetas juvenilis, et temperies sanguine , sollicito. euae sectio celebretur , et repetatu , dummodo morbi genium repetitis sanguisis mis-