Hortus sanitatis, quatuor libris haec quae snbsequuntur complectens : De animalibus & reptilibus, de auibus & volatilibus, de piscibus & natatilibus, de gemmis & et in veuis terrae nascentibus

발행: 1536년

분량: 279페이지

출처: archive.org

분류: 약학

11쪽

pediculos interficere. pestiferae regiones 4 σς 3 tox renesis.

Putatis oculorum reprimit.

sulicis effugare.

Pigritia. Pilis et palpebraru uitia

curas.

Retium dolo et 3 4 et Lib. Op l. rosulas Sanguinis excreationes

sanguis melancolicus. Sanguinem coagulatus luit. Sanguinis restrictiua Re Miconuenit honori sanguisugae ut degre cadant Reumatismum curat Scabies. Rubetae uenena auxilia secundinam excludit serpentes sugare sanguis mortuus sub

oculis. Serpentes ut per totum diem te non tangant et s3 et 23 serpentes in no timeas. a 34 4 4 Serpentum iistus. et aue 2 4 Serpentes occidit. 4 1 4 4 xo

Nicopis. Prurigines tollit.

scis.

Sanguinem meliorem generant.

Sanguini sputum

Scabies pectoris.

342 et so

abies palpebrarum sanguine mingentibus Scinisces ut non intrent domum, Solae Flagmaticae. somnia uana repellit. somniorum interpretatione plena iacit intellio 4 4 π sς somnum inducit. 4 s s io Somnos dulces prouoscorpiones interficit Sanguinem confringit Scorpiones de domo sugat. Sprinus. Spe a multiplicandii

12쪽

Lib. Cap. m. For.

Spiritualia con nat

Splenem attenuat

splenis dolor

solis ardorem ut

timeat. 4 si x xos

Sputia sanguinis retinet Lib. Cap. Nu. Fol.

LO p. m. Pos. Timori conseret stomaehi Ainrestinorus minem curam' is is os Stultitiam milit

Tempestatis smum

Theiani cura et Ox 4 t Timorem melaneoliscam amputat Stericis offocationibus.

Tineas pellit. stoma licitas stilitate dolenti conserescomachum exulcera tum curata x4 s ostomacho mala Tutum custodit hominem nitrui periculum.

T leum Tra tutiunt acum uacilius ferrum.

Tristitiam 3d graui

Te illos liberat

marina

Memates puerorum soluit. ntrem Assoluti ventris uulnerationes curat.1 s xa 4

ventris dolor pun

ventreis mollit Tuium re uictorem realit

Turum a lis homi

ventrem abstinet

Ventrem satiere facit

Ventri puxnm sanat Ventrem stringit 4 at 4. . sventostati stomachi Seiritesinorum

13쪽

Lib. Cap. m. pol.

vlctra rarium.

Vancere aduersarios. et a to

Virgo sit ancorrupta. - ulcera sanat. ς ς ε . os ' . Viribus cordis. ς Vicera oculorum. 42 4 Μ et 4 σα a iii Visum confortandum. Ulcera uirgae.

vecta pes ramis.

Vnguentum pro facie abstergenda.

vocem clarificandam. Vngues leprossul deci

dant. x ουν et a 3. xs ἀν

nam prouocat.

Vulnera sanat

Vulnera recentia sanat. a , ' , , vulnera sordida purgat.

Vulntra putrida gingiuarum curat 3 - 4. s s Vulnera conglutinat 3 so 4 si

n dum sanat .

Vulnera consolidat

vulneruoriscia aperit4 a s s aza vultiam sedat 4 Qς a 224Vxoranstrasa uel adultera

uxor ut maritia disiecisere per

16쪽

HORTUS SANITATIS

DE ANIMALIBUS ET REPTILI RUS LIBER PRIMUS.

membra suas habet etiam mensurationes ecproportiones Fibus antiqui pieio T O. res ustatuam nobiles usi agnas laudes - - si 'cuti Corporis autem centru natri Isiis resit ei umbili f. Nam si homo coli odorus. . catus Rodi supinae minibus At pedibox Forma is ' pansis,circini et cetrum in eius iambilico uit ergo, collocat cir age rotundationeutro stetit seri rumo manuum ec petu digiti langetur. ptum ell, Item quadrata designatio i eo inuenitur. dominu, Nasi a pedibus imis ad summu caput me homine suraueristinuenitur eadem latitudo et alsi astro da titulo Exi sagogis Hippocratis Corpus

masceno, qui de hominis in tres partes generales dide limo uiditur, ilicet caput,peetias, S pedes. Interre, qua parti ras aut multas. Specialiter aute eot si ad coris stat exuenisac arteriis ,et neriris et ossJb', erra rubea cartilaginthus adipibus,5 ceteris spiritiis limmorta hus. Notandum o omnia corporis ossa

17쪽

Naturalem natural ia. Animata membra eos interficit εc statim educit. Sordicies Deit deus in omibus animalibus propter aurishois,co fert emigranee 8 panaricio.

sensus et uot utarios motus In homine ue Et linitur lapsissuras labit. Capilli quoisto, 5 propter hoe 8c propter intellectu ρc in ec dentes, ec ossa hominis busta , de

rationem ea secit ut cerebrum,oeulos,nais alia plura de homine medicinalia sunt. res, articulos, linguam neruos atm laceris Item urina homis abstergit scabie uleeistos. Membra spiritualia facta suntypter rosam&pruritum, prohibet serpigine spiracula flatus & caloris naturalis coset di impetiginem Eadem inuase meo cum Uantias:ut sunt pectus. 8c eius panniculi: melle cocta, abstergit albugine oculi: et cocor et pulmo, eu cannalibus sutis elaures, feris italicat. Coufert etiam istericis: dia fragma, & arterie. Membrana tuis S proprie ti aqua mellis aqua picem. talia bipartita sunt, quedam e sim sunt nu Fex eiusdem urine sanat erispilam, secuis testiua,quela generativa. Nutritiua sunt, dum qi dicitur. Et urina infantis absterque mittunt cibum in substantia membro sit morpheamdi pannu. Eadem quoq; birum totius corporis. Omnia enim huma hita eonfert dissicultati anhelitus ec dilaὰna 8c bestialia eorpora consumuntur ab rationi. Item urina hois pre ceteris urinissere A naturali calore. Ideo necesse est ut est magis abstersisa ponitur enim cum ci ad coseruantia 5c integritate consumptio nete uitis super locu fluxus sanguinis,α cibis reparetur. ltam nutritiua sunt,oside sistitur. Confert etiam mor i uipere bites,stomachus,intestina epar,splen setaeis bita omnim morsui Ac puncture ualet, renes, uesica,Uerae. Generatiua uero facta que eae ea antiqua est confert uenenis oliri

sunt ut specificarentur generalia,&indiis bus ec lepori marino. Alia quom plura

uiduarentur specificata. Nam quoniacim medicinalia operatur.s poma hominis Pnia indiuidua naturaliter consumun se ne prie copetit impetigini et sedat dolore pocesse est ut per genitalia reparent que sunt daget Dicitur etiam Q abstergit morphesmatrix uel uulua uirga , testiculi , 5c uasa am. stercus homis calidu, sedat erisipiis spermatis.Horu aut e trium gener v. s. ani Iam ut dicitur et forsita sordiciei conferta malorum spiritualium 8c naturalium me Idem siccum O melle aut uino bibitu inhrorum,singula habent unum principare membru:cuius causa facta sunt alia. Me,hra uero co simili ac sicut dic tu est sum stipartes toti,totum parti assimulantia. Sunt aute septem Primia. s. ossa. Secundu cartilago, cor nerui alpamen. Tertium Uene. Quartum arterie. Quintu caro, glandes,

pinguedo. Sextum cutes 5c pellicule. AOptimum pili re ungule. CG itaq; sunt purior& iccior corporis pars. Ex li. dena. rerum Sicut in pariete luteo pali ipsam parietem tenet ne penitus obruatur: sic osa carne fragile stipant ne sua mollicie eo

pus in unum improbe eonuoluatur. Etiamulta hic essent dieenda de uno quo laehro que causa breuitatis omitto.

iuni scorpiones interficit. Cum eadem 5ceamphora fricatur impetigo. Eadem quo etidistillatur in aure vermibus letam, febribus periodicis, prohibet enim earuperiodos. Confert etiam ictericie. Dio scorides. Fimus humanus uulneribus impositus tumore non admittit . Succus aut

eum melle Quinanticos curat. Ite simus humati' paraeolesim Acit adhibitus. Cratum uultum ed niueum facit. serapion lib. gre. capraebet .auicaninquit.Omne steteus est calidum,&resolutiuum alis tractivum, sed secundu plus re minus:&maxime stercus animalis comedetis ossa, ec signum est curat squinantias & apreata gutturis Ec miscetur cis melle ad diseritetiam re ad ulcera antiqua. Et miscetur eum lacte,in quo sunt extincti lapides aut

ferrum eandes & datur in ponat aut fit erisere eum eo, di miscetur cum medicinis resolutivis appositum & confert iuvameto magno. Stercus infantium eomedentium panem &carnes gallinarum: curat quinantia Conuenit 5 ei iuvamento mirabili,qn miscetur eumesi ec linitur cum

18쪽

DE ANIMAL IBVS.

eo guttur ec palatum aut datur in potu.

sortis.

Agnus adreco Vocabulo dicitur quasi pius na

nia terre animansia maxime inues

nitur injaoces reman eius nullum enim letiit dente: nec cornes,nec ungue ec quicquid in eo reperitur tot iam utile est quia caro ad cibti: per sis ad uarium usum pilus ad indumetum,1 imus ad terre impinguati5em, ungula &cornu ad medicatione etc. Item isodotus libro. r. Latini agnum ab agnoscedo purtant dictu eo Q prs ceteris animalibus matrem suam noscat, adeo Q si in magno grege errauerit statim bal a tu voce noscat pasrentis. Secundia Arist. 8c Avicen. Agni quidam nascutur in tepore uernali, quida in tepore autunali.Vernales sui corpore maiores robustiores iuribus,& pinguio, res Φ sunt autumnales uel hyemales. Pli, nitis. li. s. In aliquibus in regionibus multi hybernos agnos prefer ut uernis,qm magis intersit ante solstieati Φ ante bruma sit mos ees luin hoc animal utiliter brumana se . Idem si is. Porro decrescente luna castrandi sunt agni uel arietes,sciat iuvesci ec heli ae uertes. Ambr Agnus simpli cissimus, cum armatre quando aberrat, frequenter eam halani absentem excitat, multisci; licet uersetur in milibus Uium, recognoscit uoeem parentis,et festinar ad eam.Nam clivis cibi re potus desiderio teneatur, transcurrit tamen aliena ubera ii, cet humore lactis grauida exti et solius Q materni lactis sontes requirit. Aristo. Agnus si renes eius sepo circumquaq; cooperiantur orietur. Palladius libro. 3.

Agnor si prima generatio est in mese N

uembri, sed agnus natus maternis uberiis bus statim admouendus est manui prius tamen exigua lactisun quo spissior est natura,mulgedum, quod pastores collustra Vocant: hoc enim agnis nisi auferatur θnocebit ac per biduum natus cum matre claudatur ec tunc septis obscuris calidi sim seruetur Item secluso paruulor mare, gematres in pascua mittatur. Susicit aut priusqj in mane procedant, & cum saturae reuertuntur ad uesperam agnis ubera haurienda permittere. Qui donec firmentur,

intra stabulum furfuribus,uel medica herba, uel si est copia) sarina ordei pascant ingestum, donec conseptis pabulum peretatis robur matribus habere possint commune. Actor. Agnus est animal omnia simplicissimum.mansuetissimum, quia nec ulla fraude uel astutia callet: nee ullidentibus uel unguibus nocet. Item patiisentissimum. Quia re immolando n5 clamat, re tondendus silet ite ad plures usus utilissimum. Nam S lac prebet ad nutri, mentum re lanam ad uestimentum: R carnes ad esum: corium quom ad calciandutiel ad scribendum, simum ad agro im pinguandum Deciandandu . Est antismal mundum sectilum legem, quia ec ruminatre findito rigulam. I Upiam uoro natiaraliter timet, re horret, sugit. Merit ergo, 8c propter plictas tot bonas proprietates,Voluit christiis prae m nihils bonus,

i agno prseipue figurati : sicut spiritus seilicet in columba. Opsu ATIONEs. Isaae in dietis particularibus . Agnus iquidem lactans in uiscositate uicinus est porcis siluestribus propter uicinitate Duluae 5 humiditatem lactis quo nutritur pinde caro eius non est laudabilis: quia i digestibilis et lubricitate suadest macho decundit indigestibilis autem precipue, si comedentes stomachum humidu ex deis iactu habeant. Ideo in Calenus uituperati actantes agnos. Annuales uero medioere habent complexionem inter lactantiu humiditatem,S iuueniam siccitate . ideo erieris sunt meliores ad digerendum facia

19쪽

LIBER

liores: nguinem messiorem generat,m auximem iuuenes iuuant calidam re siccam complexionem habentes, ec calida re sita δ cam regionem inhabitantes. Ex lib. dena.re Caro agnina robustis ec sanis eualde bona sed infirmis infirma: quia licet a stomacho saeile descendat, difficile tameamebris soluitur. Ideo uis eo sum humo 4 rem generatu sit.li.as. Coagulum agni, contra omnia mala medicamenta pollet: ec eontra marinorum morsus uel ictus ua, let. Avicen.Sanguis agni sanat epilenutiam cum uino. Coagulum enim eius aue 5 nenosis morsuris cibus sanat. Alberi.

Medulia agni ad igne liquefacta cu oleo nucum, admixto Tuccaro albo distillata super sambucu, ecpostea hibita dissoluit lapidem in uesica: ec confert patientibus dolores in uirga et in uesica,et in renibus: ecconfert etiam mingenti sanguinem. ν Sicti felle agni inungantur loca corporis,in quibus incidit cancer cosert manis feste si uis remouere morbum ovium interfieiente eas, accipe uentrem arietis, eccoque ca uino,& admisce sum aqua, ct da ovibus in potu θc remouebitur morbus. CAP v T. I.

ssidorus

libro let capitu .a.

Est autearies dux

ii,ec ideo dedit ei

natura

fortitudi

nem cste

ris ovili prestantiorem. Decuit enim arieter guscem cetearum ovium re tutorem altis ense uiribus sortiorem. Et ideo ut dicit Isi,dorus, aries uerum a uiribus est dictus, eo tan uir ovium. vel ut idem diei uersuex a uerme est dictusteo Q habeat uer e in capite, ius pruritu excitatus caput co

eutii sortissime, ec quicquid sibi obviat

die ferit:& ideo aries grece quod dicitur uirtus latine essu oratus, quia in gregibus maseuli dicuntur arietes,quia ad seculandas oves virtuosi sunt atq; fortes. Na corporis magnitudine,et uirium fortitudine, eg animi uirtute,oues alias precellunt. Dicitur etiam aries ab aris,quia ut dieit Isidorus Hoe pecus primum fuit in aris a genistibus immolatu. Vnde dicitur ideo aries, quia mactatur ad aram. Vnde secundulestem Mosaicam. Aries fuit animal potis, simemtidum, eg ad sacrificiu ec ad esum.

Nam pro peccato illo a populo conuenieter offerebatur. Et quia findebat ungula, pariter et ruminabat,indifferenter a populo comedebatur. Item Plinius It s. capitulo. 4γ. Arietis inquit naturale e agnos fastidite:& oues senectas sibi obuias consectari. am ipse melior e ec utilior in seis nectutiamen respectu cuium ferox fit animo. Tempore amoris pugnat pro uxori bus suis,ec aduersarios cornibus impetit:& ut melius pugnet oc fortius, contra resistentem retrocedit aeresiliendo cu irape. tu hoste ferit De arietibus etia dicit Alii cenna Arietes inquit,lc capri uadut multum in unum, B in hyeme non se absonisdunt propter frigus re aliquando exeunt

de so eo ealido ad loeum frigidum, & quado pauit quousis moriantur: 5c araries naturaliter sequunt capras &quiescunt omnes quo uini pastor accipit unum ex eis et facit ipsum ante cedere S sequuntur alii, ec timent naturaliter tonitrua sicut oves, quae si impregnatae fuerint et audierint tonitrua obortiunt prae timore A ante mediam noctem stant simul eum ovibus et dormist:&post sparsim etin dormiedo semis per latus alternant per uices . Nam aruere uso ad autumnum dormnunt in uno late re deinde ias aduer dormiui in laterealistero. Isaac indietis particularibus inui: Uarietes ec capri isti ec cetera animalia, propriam habent uocem perquam in cla mani&uocant eminas, rempore coitus ec amoris: re potantes aquam salsam anticipant eoitura ξc citius mouetur ad amC rem. Tu quando arietes senes, mouentur citius ad amore & coitu, uia iuuenes in tepore

20쪽

DE ANIMALIBUS. 3

rem orisin anno illo Et si in illo tempos excoriationem calcanea excalciament . re excitent iuuenes ad amorem, si nume Eustiua pius. Arietis liquorquila puis Destis suturae super oues in anno illo, hoe mone dee octo distillat tota anas,ec renctilem dicit Aristote &Auiem Aristo.In morbum in eis natumsanat. Pliniusti. Libia cito apparet cornuat capitibus arie et s. Ius earne arietum ualet contra canis tum & ut ait Homerus) cornua sunt etia inmi Halγ. Ametisses aurium dolori,qui in eapitibus sceminarum artem. Apud ses est ex frigiditate ,medetur. ptemtrionem uero non habent arietes cor C Ap v T. 4.mus in quodli loco. Animalia quae habent Aeornua, fissuras habem inungulis natur - isi. liter ut taurus,certius, ecaries. Et uii Hu dolo, .libus aries dux gregis est. Pasime enim Abhiis in grege ponunt ariete nuum rectore sic ri ri Ti. ἡ docent eum a puericia: cum acci*m Vς si y utita is iii hu pastor proprio nomine, ni io x l l . a.dibri. . Elastora pius in libro suo. Elephas sum ias iste,

rus dicitur. Omne em quod fetu est Ac immite , abusive agreste vocamus . Porci agrestes ualde belliciosi sunt tempore eos tus,& indurantur ut eoria sua sint eo tepo

Uri II sit, inde pretiatur iritatum,ut unus aut ambo

omnes moriantur. Vrsus quom pugnat cu porcis agrestibus .Est autem aper iracundus et insipiens nee honorum doctrinam motu recipiens ,nullao mutatio accidit in eo . etias castretur. Apri quom scemina castratur, ita non indigeat coitu,ut cito impinguetur sed prius biduo eibus prohibet Pliis niusti s. Apris maribus in eoitu si asperi, et maxime tas plurima. Tunc inter se dimaeant artio a eompleYi rum attritu costas indurantes se luto terccam reaio gorantes Fceminaequom in partua spem oleto ut di, testimit& ferae similiter in omni genere it hestiarum. Ex lib. de naturis terra Aper ista sinit uti bestia sortismigri coloris quae nullam ho impetietine notum morum doctrina recipit un4, leo tum ae scor semper sera ac serox est, dent' habet mais, rabios. gnos, ct recurvos mei si nibus aptos mimini oculi. Quibus hoc mirabile est, u uiua quidem

ae minus humi clas inlunt carnes Gulum,

ac duriores ad digerendum. Arietes in iuuentUte manentes, minoris sunt humidi,tatis Solscositatis propter elatis sceitate eorum complexioni dominantem. Idcirco eorum caro melior est agnis et ovibus:

quia si bene digerunt, bonum S multum sanguine generaritaraaxime seaurati int: disia oliditas echumilitas e I rata sunt,unge honi saporis sunt nisi clisunt decrepiti qui peuldubio peNire non eastrati sunt eis meliores enim decrepiti in calore naturaliter oeteisciuosi sunt,qui defectus prouenit exstate et testieulorum indigentia. Annuales medioetem habent complexionem inter Iaoctantium humiditatem &1uuenum ieeitatem . Idcirco ceteris arietibus meliores

SEARCH

MENU NAVIGATION