De temporibus et modis recte purgandi in morbis, tractatus... ad Hippocratis, Galeni, Avicennae, et caeterorum medicorum scripta intelligenda necessarius ... nunc primum in lucem editus ... / [Nobile Socio]

181쪽

ustulato spes enim unica est sanitatis. Ita tam autem per morbi exordia quid hia opus sit prospicito, possintne potionari, vel quid aliud quis porrigere velit. Si vero per exordia absis, potius morbo desinente porrigito sed corpore delassato quid validum ne porrigi torpericulti enim

esset, ne potius aberrares, Quam consequaris. Et licet haec in nouis versionibus cornarij diuersa interpretatione citentur, ad idem attamen redire subiicimus. A Galeno etiam haec accipiuntur sectatio de copolitione medicamentorum secundum lo- eos, De cephale, Si uidem igitur .hu Gala. a. lamorum aut vaporum multitudinem re op med. perieris causam, si quidem propter o 'ς tyi 'tius corporis repletionem facta est, ni- 'uerso corpore uacuato capitis dolorem sanabis ii vero debile existens caput ad se se blatos humores, ac vapores susci peret, materiam reuellere oportet in totum corpus, atque ita particula mederi . Per clysteres itaque rettulisso sit, e ligaturis extremitatum , d pluri bus infernarum partium confrictioni ius, interdum etiam singuinis ex cubito

tractione. Quod si amplius sanguis re . hindans videatur, etiam ex naribIs perta ve

182쪽

tam, postea apophlegmatismis pitui

tam detrahentibus. Et inde quam plura. Et de cura sodae calidae sic Avicenna reli- Auice 3 3 quit, Et multotiens quidem accidit ex so-xr le seda, non ex hoc quod calefacit tan- tum, sed ex hoc, quod eleuat vapores, mouet humores quietos. Cum huiusmodi igitur non est excusatio ab euacuationibus secundum modos praedictos , quandoque in ea in qua vapores non eleuantur, neque humores mouentur, est necessitas euacuationis, illud quidem quum sentitur repletio,& timetur in ipsa, materiei attractio ad locum dolorosum, secundum quod sciuisti in principiis illic enim si obliuio adsit euacuationis humoris dominantis, non est securitas quin impedimenti sit agilitas. Et infra , Et si materia cholerica fuerint rota, iuerint imbibita in tunicis stomachi, ita

ut neque vomitu expellantur, neque lubricae fiant , soluti uis lubricatiuis , necessarium erit euacuare cum hiera i cra , cum scammonec secundum descriptiones dictas aut augmentare eam, afferre eam super lubricantia aut euacuare cum decoctione myrabolanorum, secund

183쪽

sECTI, 4 I. 73 secundum quod videbis in antidotario Cap.m Fide cura dae fragidae Curatio autem da frigida cum materia phlegmatica est, ut evacuetur corpus,si humor in eo fuerit communicans, deinde administretur cibi minoratio, d imas subtiliatio. De soda quocue ex ebrietate, secundo

de compositione medicamentorum serii 2P Nd dum locos, ex Apolloni j etiam sententia D Iscribitur. Curatione itaq; opus est, quae scopum primum uniuersalem, communem omnibus habeat, nimirum euacuatione indigentem. Et planius id exposuit Prin Aule. r. ceps proprio capitula in hac serie, In soda , cap. autem contingente ex ebrietate inprimis '' oportet, ut administretur stomachi purgatio, aut vomitu facto cum Oxymelle&γα mine raphani, aut oxymelle cum aqua impi la aut cum vomitibus leuibus, me. diis de illis quos in antidotario faciemusia Quod si vomitus non fuerit obediens, Sctimetur eius administrati , solues cum hiera confortata cum scammonea, ne eius mora prolon et ur. Et de his, Qui ex stomacho caput dolent, secundo de compos Llione medicamentorum secundum locos,

bax quoque Galenus habet, Quae igitur g-le η isthorum erit cura, viri delicet at figentes in zζ πventre humores quam celerrime euacum A

184쪽

procliues ficile ab aqua potu, aegre Vo-omentibus vero dissicilius. Et inde, Pen 2 sima autem fit arte stio, ubi vitiosi hum Oresin ventris tunicas in eluibiliter fuerint nimbibiti qumum optimum remedium Ilest ex aloe pharmacum, quod aliqui pi-itcram, hoc est amarum, aliqui hieram, dii Gale sep .cst sacriim , ex alae appellant. Atque de ' u odore capitis per consensum adiecit. Et Fsi quidem humoris multitudo,& maxime circa venas fuerit, venam secabimus si vero qualitas magis inua luerit , purgas 'tiuo pharmaco utemur. Scribit ui-4. - cenna tertio canonis, De regimine specie- iura sodae facta per communitatem Ingi

ea auten quae ut causa humorum Inopia

primum,quod oportet est, ut incipiat cum purgatione, post illud, .cum ea vis rutriatur cibis subtilibus, facilis digestionis, laudabilis boni chymi, deinde de. lclinet cum qualitate sua ad illud, ouod est neces larium, Int cum hoc in eis re dsolutio, digestio, solutio. Et decu - ra sodae euenientis ex coitu praedixerat, cap 3s. Quare oportet , ut quum illud accidiis successione coitus, tui repletionem habet, iocipiat primum a minutione dein lde cum solutione, si utraque fuerit neceis

Caria

185쪽

faria aut una earum deinde consorte ce-

rum secundum locos, haec comperitur curato , Quapropter ubi qui hemicra Gle. r. m urare aggre litur, prius quali pur 'op- med ala tiQue aut vena: sectione , per oti 'ςs

capitis auxilia porrigendo. Et te cura

quod tibi praeceptum est in canone, & ex eis quidem, quae conserunt calida est vi infusio a loes cum aqua endi uiae , dicta .l in antidotario: cuius potio sit inter vir sciam unam' sex uncia, quum periodus adest oportet, ut purgetur corpus ante pipium, permutetur complexio post pur

tionem praedixeratque de citra oui Oph - cum ii, quae conueniunt,' administratio pitularum de aloe cum ma Mice est de eis, qua multum conserunt in ea, ita illud in omni tertia nocte,&,tat

186쪽

utatur cochiis in euacuationibus suis,si necessitas est, ut dentur eis fortiores. Hip. 3 de Decapitis etiam sauciati cura ab Hippocrate de vulneribus libro sic traditur, Pur ratio quin etiam inferioris ventriculi plurimis vulnerum confert, capitis pra sertim , ventris, articulorumque, quibus periculum est, ne siderentur,putrescant ve.

Quam sententiam commemorans Ga-2'l l lenii quarto methodi ita adiecit, His Ver: ἡ iij elare docuit ulceribus omnibus, 'ulneribus, quotiens praeualhda sunt, purgatione melle utilem. Inde de omni vulne-Hip 3 d reprimo de passionibus scribitur, Saucios P i vero fame necato,potato sorbet ove aqua,

vel acetu . lauatione, medicamentove, ventrem subducito. Et a Galeno de reme-g l Hςyς A tu facilibus hauriuntur baec, Quandoquidem ex ictu,&casu ab alto,

obueniunt camis dolores, existimamus non inutile saltem paucis de his etiam agere Admouendus igitur his per spongiam,aut lanam molliorem vapor aquae calidar: iniungenda post haec quies, cibi subtractio inferioris ventris purgatio. Atque itidem,ac amfius,de cura sodar,factae ex percussione, sentire haud ambigi-ieri eap mus Avicennam iis, Primum ergo quodio. oportet facere in eius cura, est pnlebotoma

187쪽

rono cephalicae, aut nigrae,ut apostematio prohineatur: si autem illic est repletio oportet ut utaris clysteribus aeutis altem cum pulpa colouuintidae, veruntamen si

Quod si clyster non evacuat, oportet ut

evacuetur cum ali o quod sit stetit Iago si habuerit calorem, qui febre sit

minor, non praetermittas ipsorum potionemrnecessaria est enim euacuatio, Mi

curetur postem a tuti Hippocrate, Hippo.de Dum m capitis vulneribus tumor fit bro de capitis vulneribus sie protulit, Ventriculum huius inferiorem inediermento subducit , sebio pii j ' s lem educito quem quum silput auel:

Das,vires homiliis respectato

thodi Galenus habet: Tutili, vero subest ' tetiamsi quis cutem latius uel lut ad I

utique si fortis sit varius. Si vero viri cilio

canone solutionis continuitatis neruorsi

188쪽

de accidit securitas ex supersultatibus queessanduntur per illud quod administratu et de phlebotomia, Meuacuatione, tunc in ''pe tiati seundas autem mistimamus plerasiue Avicennae series, de quampluribus assectibus qui in capite io fiunt, veluti etiam de comatos morbo, Lethargove.& de memoriae corruptione atque dek rabiti cura ac permistione sensus, admodum consona libro de insania aut Hippocratis is sit, ut inscriptio proseri, aut alterius cuiusuis ut Galeno complicuisse fertur.Eo nanq; scribitur libro,Mature etiami huthein soluit cibariis, sublutionibu hi praecedentibus hinc ab locorum auxi liis exordium sumito sanguinis libratri circiter de media frontis vena mittito: inde postea quinto die potionem aloesperamarae cum mul propinato Et inde ra Dem .ini quoque, melancho cura derelinquimus pleraq; coiarmi his rit m ad Hippocratis mentem De atrae bl -

Tanta tabo seribuntur videlicet, .l-

rare debemus,'imm autem ueterauit, difficulter curatur,4 tractatur. Comm ni vero quae adiuuat,sunt,cum cerebri primum affecti,tnm praecordiorum quae vc

trem

189쪽

linil I

trem subducunt .primum utilem bona di primus aloe purgato, nam haec si partim Quot illi e sumantur pro sent:postea unc quae ad atram bilem faciunt curam. Et in de pleraque lemus , sicutiis hic contice-Hriis quonam pacto iuxta propositum scopum in artas operibus sese habuerit Princeps trama terti propriis capitibus ibidem a quocuncti si libuerit perscrutanda derelino uentes. Nec aliam ob rem pra

addicti sunt haeres , Hippocratem Gai

mimque duntaxat audiunt, ad miti sintque: Principem vero respuunt,atuue despiciut, tum quod Arabes abhorreant nonnulli tum Quoniam in hac re ab orisque disii dentem esse plerique eorum coniectant. sed nos rudicrum id esse perperam arbiaitramur,&sium mum omnino virorum illorum anterpretem,explanaton m que,praedicamus Avicennam: demum illis peni tus concordem eum ostendere proiste mur, nil ubi ipsemet illis manifesto contrariam confirmet. Et hoc non in praesenti negotio solummodo dictum voluimur,verum in plurimis aliis id genus, ne veritas dilabatur, concidat. De Vertiginoso citam affectu secudo in an a prim

190쪽

is, Nos, o G DE TEM P R. Gale et in primum prorrhetici commentario hare pr g q scripsit Galenus, praeter haec quoque s C. 74 D' ius erat 1ia in uniuersum quod medicis omnibus est confessum non minime idiotis notum dixi imbecillas habentes vires, purgandos non esse. Nempe ex eo,ouod intumescant, sintque

inore Mim est, vertiginosi, quod est in

motionibus obtenebrentur, purgatione indigere videbuntur, qui per praesentem significantur dictionem: ex eo vero quod

vires collapsariant, vacuationem non ferent. Et ab Avicenna de vertiginis cura. I.

haec continetur series, Si autem fuerint cum sanguine ipso humores diuersi, aut

causa eius fucrint humores praeter sanguinem,tunc incipiatur ad euacuandum cum pilulis de hiera, aut infulione aloes, si fuerint humores calidi, aut decoctione myrabolanorum citrinorum , aut decoctione epithymi. Et deinceps, Deinde euacua cueochiis,si virtus fuerit fortis, aut cum pilulis de picra, infusione aloes It artus

lacrit minus fortis.

De Stu osia insuper, in documento de puero epileptico Galenus admonet, Acax lan in edente vere nam aegritudines , quaere-dQς uerti solent, quodammodo tunc moueri

myo contingit pueru purgandum