Monitoria et declarationes excommunicationis contra Venetos promulgatae a Clemente 5. Sixto 4. et Iulio 2. Romanis pontificibus

2쪽

Clementis V. Monitorium & excommunicatio contra Vene

Absolutio a praefata excommunicatione. Indultum, quo confirmat & conualidat collationes dc prouisiones beneficiorum Ecclesiasticorum factas durante excommunicatione &interdicto etiam in personas irregularitate ligatas. Sixti IIIl. Monitorium & excommunicatio contra Venetos. Declaratio contra eosdem, qui ab eius monitorio appella-- uerant ad futurum Concilium. Iuli j II. Monitorium & excommunicatio contra Venetos. Declaratio contra eosdem , qui ab eius monitorio appellauerant ad futurum Concilium.

Mandata Reipublicae Venetae ad petendum absolutionem a Iu lio II. & Capitula ab eius oratoribus confirmata Sc promissL. ordo a Iulio II. seruatus in absolutione Venetorum.

3쪽

hi iti sed by Corale

4쪽

PAPAE U

Monitorium, & declaratio Excommunicationis, Interdicti, & aliarum poenarum Ecclesiiasticarum contra Venetos, qui ciuitatem Ferrariensem, & eius Comit tum hostiliter inuaserant

&occupauerant.

Et Absolutio a praedicta excommunicatione dc alijs censuris, per praefatum Pontificem eisdem V enetis concessa.

Ex Typographia Vaticanaia.

6쪽

CLEMENS EPISCOPUS

SERVVs SERVORUM DEI

Ad futuram rei memoriam.

N omnem terram vocis Apostolicae λrnis egreditur. ut clamor patris a filijs audiatur, & ad stuporen patratorum excessuum,cunctorum corda fidelium excitentur. In voce quidem virtutis Altissimi vocavimus populum nostrum ex Aegypto,ut colonus esset nobis, & Assur absque ulla caula c*lumniatus est eum:populum Ferrariensem, populum peculi rem, populum antiquae acquisitionis matris Ecclesiae, & populum in sacrario pectoris Apostolici praedilectione nimia recumbentem, flagellis attritum, scorpionibus cauum,&dura seruitute amictum, quasi nouam prolem Dominicam de manu Hrtiorum more pio patris vocavimus, ut de iugo seruitutis ereptus, de lacu miseriae & de luto faecis, nostrae virtutis ministerio liberatus,eamdem Ecclesiam sicut matrem & dominam coleret, sub alarum ipsius velamine quiesceret, δι libertatis perpetuae gloria potiretur. Sed Dux, Consilium, de Commune Venetiarum, quos semper Romana mater Ecclesia dilexit ut filios, & multis priuilegijs & gratijs insignivit, in Assiir calumniam aD surgentes, de ostendentes suae indignationis baculu contra eam, virgamq. sui furoris eleuantes detestandis ausibus supra mare ipsum, in vocatione qua sunt per eamdem Deo miserante vocati, permanem non sustinent, quinimmo elationis suae currum damnabiliter ascendentes, eumdem populum opprobrijs nituntur amere pristinae seruitutis, ignorantes se te, quod est, nec esse desijt, qui proiecit in mare currum & exercitum Pharaonis. Sane ut nostra &Ecclesiae Romanae iustitia, & Venetorum ins

lentia & iniustitia pateat euidentius, uniuersis facti seriem duximus pra sentibus breuiter inserendam. Est enim certo certius, quod ciuitas Fer rariensis cum suo Comitatu & Districtu, & omnimoda iurisdictione ac iuribus & pertinentijs, ad ius& proprietatem Ecclesiae Romanae in temporalibus pertinet,& pertinuit ab antiquo, licet tyrannica rabies Ciuitatem ipsam, Comitatum, Territorium, Districtum & habitatores eiusdem aliquibus temporibus oppresserit violenter, qua persecutione Deo, cuius esset negotiu,inspirante,cessante, eade Romana Ecclesia fuit in possessi ne,vel quasi pacifica 3e quietat sed ab octo mensibus circa principi u mensis Aprilis vel clara inceperunt nos & Ecclesiam Romanam in possessione antiqua praedictoru indebite molestare,& temere impedire. Et quia dii vius filius Arnaldus Abbas Monasterij Tutellensis,dioecesis Lemovicensis, de magister Honuphrius Ecclesiet Meldensis Decanus, Cappellani nostri, Sc a Nun-

7쪽

Nuntii ad partes illas e nobis & Eeelasia Romana propter hoc specialiter

destinati,Ciuitate, Comitatum,& Districtu praedictos sub nostro & Ecclesiae Romanae dominio in temporalibus, plenarie, quiete & pacifice possidebant tempore quo dicti Veneti praelatum impedimentum praestiterunt, di inter cetera ex superabundanti coram praedictis Nuntijs populus uniuersus praedictorum Ciuitatis,Comitatus atque Districtus pluries & publice recognouit illos ad ius & proprietatem Ecclefiae Romanae in te poralibus pertinere,eamdem Civitate Hre Ecclesiae Romanae Cameram specialem, ad initantiam populi supradicti Potestates & Capitaneos in . dicta Ciuitate nomine nostro&Ecciesiae Romanae praefati Nuntii pons hant prout & quando eis expediens videbatur, & tam praedicti Potestates di Capitanei, quam Antiani Consilii,ceteriq. officiales Ciuitatis eiusdem, quando denuo mutabantur, ipsis Nuntijs nomine nostro & Ecclesiae R manae recipientibus, iurabant officium suum ad mandatum ipsorum bene& fideliter exerceret Claues quoque dictae Ciuitatis dictis Nuntijs nostro & Ecclesiae Romanae nomine recipientibus tradebantur,qui eas commendabant certis personis,quae ipsas nomine nostro S Ecclesiae Romanae custodirent ad mandatum & voluntatem nostram, seu Nuntiorum ipsorur

Imponebant etiam dicti Nuntis, nomine quo supra, Custodes in portis Ciuitatis eiusdem: per bullatas litteras ipsorum Nuntiorum in Ciuitatem ipsam intrabant homines, & exibant: Sindicus insuper ciuitatis ipsius ad hoc specialiter constitutus praestitit dictis Nuntijs nomine nostro Eceiusdem Ecclesiae recipientibus, fidelitatis debitae iuramentum: di idem secit maius Consilium,quod nil quinsentorum hominum:capita quoque societatum, di quilibet de societate, sicq. omnes de Ciuitate dictis Nun tiis nostris nomine quo supra recipientibus, iuramentum simile praestit runt. Ponebant etiam praefati Nuntij nostri nomine nostro & Ecclesiae Romanae Potestates in Massa Fiscalia, & alijs locis Comitatus, seu Distriactus praedicti,& edicta banniri & proponi faciebant nomine quo supra per

Ciuitatem eamdem, & de appellationum causis ad eos interpositarum, a Potestate dictae Ciuitatis nostro S Ecclesiae Romanae nomine cognoscebant: in Consilijs dictae Ciuitatis praefati Nuntij prout di quando eis placebat erant praesentes, & definitio Confiiij fiebat ipsis praesentibus, di o dinabant ipsi nomine nostro & Ecclesiae Romanae prout ipsis expediens &rationi consonum videbatur r&praedicta omnia &ijs similia ad dignit tem & iurisdictionem dictae Ciuitatis & sui Districtus spectantia praefati Nuntij nostro & Ecclesiae Romanae nomine publice & solemniter faciebat

di exercebant sine resistentia & contradictione cuiuscumque: & de praedictis omnibus erant nomine nostro & Ecclesiae Romanae in possessione, vel quasi,pacifica & quieta,tempore quo Ioannes de Superantijs Venetus nomine Venetorum in iniuriam & praeiudicium nostriun & Ecclesiae Romanae pro Potestate ciuitate Ferrariensem intrauit. Cum praefati Nunti, nostri audiuissent & intellexissent iamdiu ante aduentum dicti Potestatis .pro Venetis, quod Dux& Consiliarij di Commune Venetiarum ad imis pediendam & perturbandam praedictam Ecclesiae Romanae possessionem, Dissiligod b Cooste

8쪽

s vel Civitatis, Comitatus Ac aliorum iuristin praedictor u se parabant, eo Ddem Duces, Consiliarios de Commune dicti Nun iij auctoritate Apostolica per suas litteras de nuntios primitus monuerunt, de subsequenter pervenerabilem statrem nostrum Castellanen. Episcopum loci Dicecinnum a Gice moneri secerunt,ne Eccletiam Romanam in posse ilione vel quasi praedictorum, per se vel per alios impedirent, aut turbarent: dictusq. Abbas Tutelleniis propter hoc Venetias personaliter accedens, Ducem, Conlsiliarios, de Commune praedictos auctoritate Apostolica monuit, ut a praedicto impedimento cessarent,de penitus: abstinerent . in iniuria sautem dictae Sedis Apostolicae-contemptum, Veneti contra dictunt Abbatem dc Ecclesiae Romanae Nuntium publice clamauerunt, Moriatur Legatus :& contra eum&suos familiares multos lapides proiecerunt, ac spretis monitionibus antedictis, Dux, Consiliari j de Commune praedictit adiura ipsius Romanae Ecclesiae manus auidas extenderunt, Sc Ciuitate in Ferrari ense in peculiarem eiusdem Romanae Ecclesiae Cameram de peci liuin speciale, in ipsius Ecclesiae iniuriain manifestam & ostensam, de totius Prouinciae scandalia in , temerariis ausibus cum machinis, balistis, de alijs armorum generibus impugnantes, ac violantes treugas initas inter eos, Castrum seu serta litium Thetaldi eidem Civitati contiguum, Burgum Ciuitatis ipsius, Pontem supra flumen Padi iii xta Ciuitatem eamdem , dc Turrim iuxta ipsum pontem positam nequiter occuparunt, & in dictam Civitate in Sc ciues ipsius Romanae Ecclesiae fideles quasi flamma vorax furore iudignationis accensii,detestabiliter irruentes, quam plures domos de nauigium valde magnum & pulchrum Ciuitatis eiusdem , de multa b na ciuiuin praedictorum incendio concremarunt, & laxatis impietatis habenis, aetati vel sexui non parcentes, ex fidclibus ipsis nonnullas mulieres de pueros dirae mortis supplicio tradiderunt, de alimenta dictis Nun-lijs nostris & Ecclesiae Romanae fidelibus inhumaniter subtraxerunt: Sc venerabilem fratrem nosseum Episcopum Ceruiensem in dictorum Nuntiorum nostrorum adiutorium aduenientem hostiliter, Dei timore postposito, de abiecta Sedis Apostolicae reuerentia, inuadentes, rebus proprijs spoliarunt, se familiares ipsius carceri manciparunt. Propter quod dicti Nunt ij nostri & Sedis Apostolicae praefatos Ducem, Consiliarios, de maiOres Venetiarum, qui dicta maleficia fieri fecerant, nec non omnes & singulos qui ea secerant, seu commiserant, vel perpetrauerant, siue ad ea iacienda conlilium, auxilium vel fauorem dederant, legitima monitione praemisi a , auctoritate nostra excommunicationis vinculo innodarunt, dc Terram & uniuersitatem Venetiarum Se Ciuitatem Castellanen. suppo- suerunt Ecclesiastico Interdicto, ad poenas alias contra ipsos, rescent contumacia de malitia,procedentes. Nos insuper praedictis excessibus intellectis; ignorantes tame a praedictis Nunt ijs nostris excommunicationis de Interdicti sententias propter hoc promulgatas, de quod pr*dictus Ioan nes ut Potestas venisset Ferrariam pro Venetis nescientes, praedictis Duci , Consiliariis de Communi paterna sollicitudine compatientes, quod

9쪽

habuissent di quia nos Ecclesie Romanae iura, iurisdictiones Ad bona oportet ex debito Pastoralis ossicis de sensabe,eosdem Ducem, Consiliarios, leCommune Venetiarum per nostras litteras monuimus & requisiuimus gratiose, ipsis q. per Apostolica scripta mandauimus, quatenus a quibuslibet occupationibus, molestijs, impurnationibus, iniurijs, violent ijs atque damnis dictae Ciuitatis Ferrarientis, ciusdem Comitatus, Territoris de Districtus, & personarum ipsarum, per se ac per alios cessarent omnino, ac deinceps a similibus absti nerente Castrum, seu sortalitium, Bumgum, Pontem, Se Turrim praedictam,& quaelibet alia bona de iura, quae addictam Civitatem Ferrariensem contingere quomodolibet dinoscuntur, praefatis Abbati de Decano Cappellanis nostris be Nuntijs,vel ipsorum alteri, vel alij, aut alijs ad mandatum ipsorum, vel a terius eiusdem,voc tis expresse omnibus per quos praedicta faciunt detineri, vacua, libera, di penitus expedita insta certum temporis spatium in ipsis litteris comprehensum, totaliter dimittentes, Ciuitati Comitatus di Castri,alioruq. praedictoru quolibet impedimento sublato,vel quasi, permitterent eosdem Nuntios nostro & Ecclesiae Romanae nomine libera di pacifica ac quieta possessione gaudere,nullam super pr dictis di Ecclesiae Romanae, seu pras iis Nunt ijs nostris molestiam illaturi: alioquin dissimulare non pollemus, quin spiritualiter & temporaliter contra eos procedere curaremus, scutnobis expediens videretur,& iustitia siuaderet: Λc per venerabiles statres nostros Constantinopolitanae Ecclesiae Patriarcham,qui de terra dictorum Ducis, Consiliarioru de Communis oriundus existit,& quem paulo ante ad magnam eorumdem instantia de tas exigentibus meritis Constantinop litanae praeseceramus Eccleta Patriarcham, & per Castellanen. loci Dic Cesanun ,& per Paduanu eiusde Vicarium, Episcopos,necnon per charissumos in Christo filios nostros Siciliae & Trinacriae illustres Reges,in quoruRegnis & Terris quam plures ex Venetis comorantur, sua negotia & me cimonia exercentes, ad praedicta facienda eosdem Ducem,Consiliu & Commune Venetoru moneri essicaciter mandauimus: & per ipsos insuper Nuntios, & per venerabiles statres nostros Archiepiscopum Rauennatensem, Episcopum Ferrariensem,& alios quam plures Praelatos & Relisiosos prae- isti Veneti super praedictis pluries requisiti Herut: Ipsi vero spiritu superbiae inflati, mala malis accumulantes, de peiora prioribus committentes, ad praedictam ciuitatem Ferrariensem cum ingenti armorum multitudia ne venientes, de in eam & nostros Nuntios praefatos,qui Ciuitatem ipsam, Comitatum atque districtum cum sua iurisdictione & alijs iuribus & pe tinen iijs suis nostro nomine possidebant, & ciues & habitatores Ciuitatis atque Districtus de Comitatus ipsorum per terram de per aquam cum . machinis, balistis, S alijs diuersis armis hostiliter irruentes, non parce tes Ecclesijs & alijs pijs locis, nec sexui vel aetati, Ciuitatem ipsam, Comiatatum & Districtum, & domos eorum in magna parte incendio di machianis, & interdum aquarum decursibus consumpserunt , di personas eorum nequiter peremerunt, & tandem Civitatem ipsam, & Palatium nostrum,& Ecclesiae Romanae iurisdictionem, & dominium Ciuitatis, Comitatus,

10쪽

Districtus, & Territorii praedictorum per violentiam occuparunt, & detinent occupata, sub ijcie nies seruituti & ditioni suae homines ipsius Ciui tatis, licet inuitos & contradicentes, de iure Romanae Ecclesiae publice protestantes: Potestatem ipsum di alios ossiciales, qui nomine Ecclesiae idisam regebant Ciuitate, Comitatum atque Districtum,& cum iurisdicti ne, alijsq. iuribus & pertinenti js plene & pacifice possidebant vel quasi, eadem pollessione vel quasi per violentiam spoliarunt. Ecce videant Ecclesiae Romanae fideles & filii an exaggerari,& exaggerata si puniri meruit

tanta temeritas offensorum . Quis enim nisi ferreum pectus habens, vel caput saxeum, vel cor gerens durissimi adamantis, eidem Terrae deis ctioni expositae non aperiat viscera pietatis Quis non prouocetur ex intimis, quis non accendatur ad iram, & quis non animetur ad actum debitae ultionis Certe clamare potest mater Ecclesia, in voce lamentationis prorumpens: Filios enutrivi&exaltavi, ipsis multas gratias Spriuil gia concedendo, ipsi autem spreuerunt me, dotem mea pretiosam S ch ram contra Ecclesiae monita superbe mihi S contumeliose per apertam iniuriam auferendo. Attendere debuerant Veneti, quod Lucifer pers ctionem, sublimitatem, dignitatem , & excellentiam habuit super omnes /alios Angelos ante lapsum, & quia in superbiam se voluit exaltare, humiliatus & depressu gest usque ad profundu abyssi :&quod primi parentes

de Paradiso deliciarum, ubi a Domino collocati, ante casum bonorum opulentiam & omnis mali carentiam obtinebant, propter inobedientiae vitium eiecti fuerunt, expositi periculis, inedijs, laboribus & aerumnis. Sed nec illud est omittendum, quod Dathan & Αbiron eo quod insurgebat contra Moysen & Aaron typum Ecclesiae principii gerentes, terra eos vitios absorbuit cum tabernaculis & tota substantia eorumdem , & in profundum abyssi sunt demersi. Ex eadem quoque causa quatuordecim millia & septingenti, praeter illos qui perierunt inseditione Core, contra Moysen diuino miraculo per incendium perierunt. Propter ingratitudinem insuper, quam contra Moysen rectorem populi Isiraelitici, qui eos de Aegyptiaca eduxerat seruitute, & eis contulerat multa bona, ipsi temere commiserunt, fuerunt ex cis diuino iudicio quasi viginti millia interfecti. Quid vero contigerit Absaloni propter ingratitudine commissam contra David patrem suum, libri Regum lectio maniscitat. Sed attendant,quaes mus, Veneti,quis dixerit verbum illud: Durum est tibi contra stimulu carucitrare & certe verbu fuit Domini nostri I s s v Christi,cuius vices in terris, licet immeriti gerimus,ad Saulum persecutore populi peculiaris elusidem. Unde non volentes ulterius tam temerarios & notorios excessiis,nec

tantum & tam mani se stum Ecclesiae Romanae opprobriosum praeiudicium,& praeiudiciale vituperili sub dissimulatione transire, licet absque alia m nitione,vel dilatione qualibet iuste possemus procedere in Duce, Consili rios, & alios malefactores & Commune praedictos; volentes tamen pr

bare adhuc de solito Sedis A postolicae benignitatis affectu, si aliqua in eis

scintina deuotionis remanserit; volentes etiam oues errantes ad Ouit