Responsio Laurentii Castellani patritii Romani ad expostulationem Francisci Vietae aduersus Christophorum Clauium

2쪽

L AVR ENT II

UA TRITH ROMANI Ad Expostulationem Francisti Vietae aduersus Christophorum

Clinium.

PRAEFATIO AD LECTOREM.

suum quoddam Calendarium eum toti miando pro Gregoriano veste obtrudere , cum diplomate Gregoriano, nullius hominis ad id auctoritatequaesta uulgauit. Utvery aece-

ne Ca iam Gregoriani palam omnibuum cere velle, qua ex eius commentis absurda eonsequamur, ei Clauium deterreret ab incepi μαε quod i dam,ct mam rationem mmcutiendoinua mentasperaret muli fuleiri; ms Iationem aduersus tuum indignissimamediait.Mibi quidem nouas mea dindetur . quam vi Calendardi Gregoriam auctoritatemfunditussisat. Idcir primum quidem opus in quo viriWayrint imi ex totoprope terrarum orbeam tu istu e me decennium Iahorarunt, Ponti ia auctoritate approbatum, ab omnibus iam Poputis receptum, ni Clauis ad ribit magnam quidem laudem,sbaeive indigeret. Deindevit Calendarium euertat, Clau= auctoritatim labefactare conaturi mne igitur ego Exponu: A a latιonem

3쪽

iationem ut legi,Homaehatus sum,ne aere potui, quin breuiter ad illius capita responderem; Mnsolum quia id a me mea erzacbrisD-pborum Clauium magia rum meum obseruantia poLiuiabat ed plane,quia videbam rem ad mores Chrisianos, ctpacem publicam per

ιinere. Quis en fra viro maximeριο, deque bono communi optime merito adeo acerbe,eoque consilio oditrectari,ot eius imminutio auctoritatis in detrimentum, Religionis,ct publieae si titatis eiaatessivo i quid in Calendario Litiano Vieta habuit, quod non probaret, inerre tum debuit,eum a Gregorio xiν. ad Grinianos Prine pes ac uIadsenrisum s. GaIliarum Regem missum H, via suis Mathematicis inspiei,expendique iuberent,illudquo reciperent,nis meliora, i attulisient.Cur nune tandem exictit, cum o anno rum Uu,tam long lateque sparsum eis, tamque altas egit radice, atquisve nune tandem aliquid didicit, quo olus sicis non potes , cur non bene agit,utpar bonosy que ad quos easpecta expendere,ct comprobamproponito Sed repente suis ommentis Calendaryvere Gregoriani nomen imponit, Gregorianum diploma praerigite Verum, quam multa ex tuo eius pseudoealendario absurda eon quantur,apertissime Clauiuisendicuo,ut dixi,adivo latis . nem respondebo, imam totam interferam. Certus enim sum non tam ex mea responsone,quam ex ipfame Exposulatione compertum omnibussere Vietam hae in re nullitis duein udio bonae rei. Atque t

. Accusaui iamdudum Christophorumclauium

Verene ait meta, Chrisophoria Clauium dieaeeusatum enim

reueriace auit,primum deouit dicere,apud quos Meusarit,b quam do. deinde num recepta aeeusat, is praetereatur frant Principes eum,qui reus ect,contra diuinum, humanumque iusfacere. Sin autem nultafuit accusatio legitima, imo ero nutu'it omnino, quid opusfuit in ius canonem, Rubrisam ita HVieta quiprofitetur a se caelestum motus orbium optime renestiato explicet qua rationes hae pauca verba renueniant otque tiale Calendarium -- ta nouam bis Dialecticam eudat, placet.

De corrupto Calendario Romano.

Grauismum sam crimenHI, ideorrumpere, quod ut omerum

4쪽

eonseruaretur, tantoperefmperasummis Fontificibus conet*

ct niuersa Cathohea Eeeus,iaboratum est, ac merito laboratum si enim Calendarium itiosum eri , ct humanarum, ct diuinarum rerum ordo, ct tempeDiuitas perturbatur. Sed huiusmodi erimere CalendariyRymam eorrupti,in Clauium, an in Vietam eadat, ipsa Calendarij explicatio demonstrat En autem vi Iauio tribuit con fectionem Calendam Gregoriani Quamuis enim nius CDuienomine sapientes omnes,qui in eo eo triendo desudauere. Prineipes omnes,aepopulos,qui recepere,accus ac damnet; neque id iis ignoret

tutius tamen aetertius putat a se omnes pariter uIneratum iri,sictum in num intendat.

Quam enim diuinum,4 augustum est Gregorianum de anni restitutione diploma am profana,& infelixest Gregoriani

simo; executio,defensioque 'Ergo eum ClauiusCalendarium eorrupimo Gregorius Hy.P Uadisinum auguri umque diploma condidit, quo Calendaraum iEudeoγruptum a Clauioaetosa niuerse proponeret a Iectendum. An id ausus enclatiius,quod Vietari Ponti tum diploma insisPontifice,Calendarisu se corruptopraefixit e elieisHis malosaetis nore fuit uuius,quam Vieta in bonoλqui in Curiae totius, totque exeeuentium Myronomorum,qui undequaque acerestifuerant, ipsis et Grego foculis, cum diuinum auguDumque diploma tam rupto Calendario praeposuit,assequutus est, Ut orbem terrarum ni uersum, urbem refertio am ct eurissis in aeribus inspectoribus, ipsum Pontificem cautis um,o oralatissimum lateret quod nune assequi tam longe postus, tam omnibus alia agentibus, in eorrecto a se alendaris,υ ait,d aneisus Vieta non potuit Num diploma mud Gregorius in incertum condebat olim quandoque nasciturum Calendarium comprobabanae veluti Uriptam paginam Vie tradebat,utpos tam multos Pontifes , inuo ct Dei Eeelesiam

sanctissim flicissimeque administrante Clemente, plurima ad

prininam pietatis normam emendante, ipso plane inscio, Gregorius quidam Vieta in Gal*s Calendarium emendaret O Mathemat eum homineri, qui hae qualia sint, ei non videt, Seiputat quem quam hominu anu re,qui non videat. sige-

5쪽

repti aduersaria cum non intelligeret Clauius, deprauauit ' misere,& in contemptae Religionis crimen incidere maluit, quocumque periculo subuersurus omnia, quam rerum im- peritus videri. 1

bonus vi emper ibidem haeret quo facilin Calenda ν Gregoriani auctoritatem uertat,eius eo osssionem totam Clauio affluit. V rum licet ipse dissimule ei ese, qui viri ad ictud opus operam contuisierint, non ideires ata ignorant . Notissimum enim eis,ct memoria adhuesupersditum, Ociterarummonumentis celebine, interfuisse eorrectioni Calendarypermultos, ct praeniantissimos Mathematicos, a prae eae reis tuterfuit Antonius Lilius reria Matbematiearia egregie peritus, Αἰπιόν frater germanus, qui inde Usque asinitio fratrem in conseribendo eo Iibeuo adiuuerat: nihilo minus mentis Asi=si hae inre coruscius, quam i semet Alysias. Itaque eum y eon Italionibus, qua de correctione anni habebantur, is permulti asisteressentis quae Clauius in Alus aduersamino intellexisset, in pileaine poteram mesta urivsio modo erant, ni eos aut plane impios meta aut sipites putet hab no homine ad imperitiam suam obtegendam subuerti omnia Ruamquam facit is animaduertere, Clauius ne,qui sum Ecelsae antiquum retinens, tantum ea expli. eat,quae in hominum doctissimorum,onse durita fuere,ct Ponti. feta Gregorius aractoritate anesuit: an Vieta subuertat omnia, qui inauditum annistrineipium, talia noua indurans DI temeritati quocunque pericusia Gregoriano diplomate patrocinium quaerit.

De ipsius in Mathematicis rebus, etheologicis peritia, vel

imperitia, nihil ad me attinet pronunciare . Pronunciabo neque perperam,si necesse habuero. Sed qualiscumque νsit Mathematicus, falsam periodum Lunarem induxit ad

Epactarum aequationem. Extan multa Clauν opera,quae qualis eius doctrinast,oHedunn Pronuntiet id sim quantumlibet Ureta, dummodo pro tua dignitate, non perperam. Nam hic quidem dum comminatur,ohmie insecesse habueris,non perperam pronunciaturum, interim eum nuia modo nec

6쪽

do ne naressa-m, ne aquin y perpe ampronuntiat. Nemenim fama es ex naris perio sineque Clauius induxit da Ptolemaeo, Aiphon , Copernico, at arrepit quod Mathematicus excellens ignorare non debuit.Sed more in tutoquesuo Vieta, quae bonas,nt,

isse facilius , in Gaaium de luata, quam insuis sentibus, vitiari putatrisse . Synodos in panselenis, aliquando collocaturus, Ic panselenos in Synodis.Quod si quomodo est errare,est abs paroemia

ἀ-ρα- ῆς ἡδεῖ cum panseleni mediae medij synodis op

ponantur ex diametro ὀυ ψευδενυμως Iam diu antequam Vietae fiso exiret, time vidit Clauius ineommodum Hud in aequatione 'actarum Liliana contingere,quod non obperiodum Iunarem aeeidit fas eriminatur,cum eaperiodus veterum Astronomorum sit, ct quam etiam semet Vieta usurpat. Verum id incommodiam tand/motraxam spoL Angissimum tempus: simulque rationem praescripsis Clauius, qua tui sit oeeurrendum,

aquationemque Lil eorrexit.ALVieta in idem an incurrit, nee sentit errare δελ- ρα--.δυ, nee remedium Hum assert immo vero eum paramias norit, non veretur alienis offendi errueis, qu

propria habet tuber aut, ne illud se congciatur, vi m

Et qualiscumque sit Theologus profanum anni ad solemnia principum adsumpsit, ex quo sequuta est absurda E pactarum ordinatio,& iniqua ,α prodigiosa mensium partitio

Neomenia Paschali ab alijs legem accipiente, ανο πι-- μῶν lit cum vera Theologia a verbo Dei,&Beatis Patribus accepta,non etiam,vi Adiaphori, censent, Hebraea, superstitiosa,eo ipsemet adsertore, doceat mensium prismum esse Nisan dignitate 4 ab eo renovanda anni sole nia, ac idipsum Ethnicae religionis cultores in suis peragendis sacrorum ritibus suboluisse, non sine magno verae rei,

gionis nostrae mysteris,quint nefas suit contempsis

7쪽

FNemexque . recte mcalendario 'actae ordinatae sunt neque ollam e iniquam, siue prodigiosam partitionem Gregorius 1ν. ρο- probauit.Neque Collegium illud doctissimorum hominum,qui ad anni reri iturionem Oniuncta opera, ct indu i Micite reuaboμarunt,contempsi primi menses pasebalis ab8. die Mar inreption , etim id optime nosset is Nicanis Patribus,quos ducessequebatur, o serustum. Sedimi seiar diuationem inchoare noluit, quia nuba obeustas posu/Macra iiii ibi Nicaeni Patres hoc eontemsere, eum dies B Marty non oreum numerum sed I 6 ad ipserintlυμ solum Cretas a qualibet lacta incipere possit, ac proinde etiama xxiij dieia Mars aseripta in Calendario Gregoriano Quid es

autem tot sculis ex uno deductum snte annorum eursum nune alitinde euoeare, nisi ad antiquisatis contumeliam ἀνω - πη-ρους, oelouod item non heresuminis alueum detorquerae

Ergo falsae periodo Lunari Classianae veram, ac vere Icili nam, Gregorianam opposui.

recepit. Gregorius eo mauit.Immo neque Francisus meta alia periodum Iunarem agnoscit v mirum sane sit, hune Correctorem assererese Periodo Lunari Clauianae,bo est, ei, qua ipse quoque visetur,veram,ae vere Lilianam e Gregorianamρpposuisse .Atis non periodo lunari aliam periodum, sed solum Calendario Gregorians asum ae vere Vietaum opposuit,qua in rcino tam it Mathematicus excelInmerum etiam plusquam diuinus. Qui enim me talium nouit , nee Gregorio cognitus unquam fuit, Litianum tamen, Gregorianum Calendarium cum principio anni novo, quod neuter Cnquam somniauit,in lucem protulis:m eniterque posset dicere.

Et profano anni assumpto principio pruicipium a Patribus: Nicaenis ex lege Dei praefinitum

8쪽

eum,quod Deus purificauit,tu commune ne dixeris. Ne ipsa principium a Nieanis Patribus, ex Deiuge prasinitum indueitinea nouum inauditumque inaeelesia, quod nuper exsul Comput lege eon xu, άς λεω vis cassi se

Ex quo sequuta est consentanea Epactarum ordinatio, ac recta, aequa mensium partitio, Neomenia paschali cyclum inchoante, ab ea reliquis anni Neomenij legem, ut decebat secundum diuina Patru decreta,accipiendi

Atqui liber Explicationis Calendata docet, quam dissona uata rum ordinatio ex initio anni Vietae nouo oriatur. ius adeo retias est, o praese feri,de a recta Epactarum ordinatione, quid timet Claudi refutationemZQui videtplanὸ die quippiam demo Iratum e trasentientium, ac disputantium argumenta etiam amat Par. eius igitur se iactet, ct aliorum nomini detrahat audictis ni hil vieritate robustius,atquι adeo securius. D se prodet,aesuebituri

Prolato ea de re libello, auctoritate regia summo Pontifici exhibito , sub titulo relationis Calendarij vere Gregoriani ad Ecclesiasticos Doctores, quorum iudicio, & censurae me,meumque scriptum submisi

His multasunt, quae Vieta,ut opinor premearifacta, ae dicta possent,ne acta,nec dicta vellet. Quae enim erantpartes hominis prudentis, ac py, siquid super Calendari haberet, quod in remmune proferendum putares tum maxime, eum omnes Catholici in Calendario iam restituto aequiescerent,ct istud ere Gregorianum,υ est, putarent Nonne prius sua consilia debuit aperire Pont ei, quam Uno ea titulo notare Dum Pontifex ea regnosti, ct examinari iubet diligenter, ac diu,υι deret, in re tantapori eorrectionem adeo reeentem, ne Ponti dis decretis luposiet leuitatis inhaereressuspicio, nonne expectare consensum Pontimis debuit , antequam imprimeret δE Io bis erratiit, quid deinde Ait exhibitum libeuum fuit Ponti ei fac exhibitu sisse, nonne dum Pontifex responderet, interim contineret eaeterose Si quid erat noui moliendum; necesse erat Catinis darium,quo nunc Ecclesia titur, abrogare,approbari Vietaeum, ae promaL

9쪽

ogari,utperturbatio nutu et Atqui Vieta non modo anm quam eius obedus ad manus, sed omnino antequam eius consciorum Duus rumor ad aures Ponti operueniat, nouum Calendaritim e Idit; tituta Calendary vere Gregoriani inferibit,imprimit,atque euis gat, ct Gregory dipsemate armat. Quine agit, videturne se Docto ra EreissaHieor iudieis,ae ensurasiabmittere Percommode etiam id appetiasscriptum,quod impresserat:υtse Hulsupprimere, non posset nonne Me en Pontificem Iudere,, omnia perturbareλυ duo Calendaria inaeelesia interse valde discrepantiari contraria, ct Utrunque eum Pontificio diplomate cireumferaturi Virtim sequen in I deIes Gregorianum,anio ait hie Uer Gregorianum Quid vere Gygorianum IIIud ergo, quod Ecelesia a Gregorio propo-

dulenti euncti mortales,prater Vietam,αιαωσι-M, Denique quam

ex Vieta, qui eum ellet leges, ct anones, non ignorabit,quodsiiudirium in eos tanHisutum,qui Pontscias literas supponunt, quid intersit inter eius erimen,qui Dissum diplomasibycia atque eius, qui ver abutatur,adsuam voluntatem,insio,inuitoque Pontifice. Non autem erat aequum indicta causa reum condemnari. POLiquam emissus liber in vulgus es, Leondemnatur, numquamis indicta eausa tandemnatur.Ipse enim ea amo pro fe ct quod hic homo nou 9 contras dicitxide uipatronus, ceu torsirim testis utramque inpartem.

Itaque libelli mei copia facta Clauio a biennio est.

Et quidem impressi bonis haracteribus , eum titulo Calendary-rὸ Gregoriani, ct cum Gregorian diplomate quod i idit,exhorruit quamquam nona biennio,H Vieta ait, sed paucis ante mens buseopia facta ΟΠ.

Quae igitur Clausi partes erant aequi iudices ξ

Pronunciat quiqui His aequi Iudices Clauν, qui Clementisa. iussu explicationem Catindarν veri, Cereque Gregorianiscribebat. parteι erant in causa, cυ Vieta optime nouit 2 publica, in quidem Diuitia in Coos

10쪽

eordia,ct diuina fummi Ponti eis auctoritate; Nonne quae Calendaria aliunde exi ierent, hones*a facie Gregoriano Gregorkauctoritate aduersantia,ys personam det MereZeorum errore oarguere, ae proferre in lucema Ponti iam auditoritatem dongero,Mὸ Gregorio mortuo, nec Clementi fetieissime tuo, ne eaetui Metium uniuerso sinere imponi conniιι denique,quantum in se et Utpax publiea uus antiqtii Ecclesis nullo modo conueliarenturi, egre agyis Matbematici, ct iri partes, id erit, Claudierant, quidem praesiti plus aliquanto,quam Uietagrafum habea ed hunc ommune boisum dolori suo praeponere aequum L .sbique duntaxat ima qui inconsideratius abripi se est ρ.sfus: Ciauio etiam gratias agere, qui dedit operam,ut eius peccatum quam minime noxium essεt.

Suumne errorem ultro adgnoscere,& confiteri,in causa prae sertim publica, in qua de Mystei ij nostrae Religionis agitur 4 Reipublicat Chiistianae concordia, diuina supremi Pontificis auctoritateὸ Id quidem ab homine Theologo e Societate Iesu, Ἀν is A mi sperandum maxime videbatura

cuem quaeso errorem Clauius agnosceretoum' Multa edidit in Decmi qua in re non colhmauit, gratiam ertiori ingenio habe3it. Calendarium Gany quis Oidit in Extat eius quidem pologia pro Caledario Gregoriano contra Mae Ilinum Haereticum; Ca istinis in Iosephi eaygeri Caristationem. In his brattutitsua 'quid minus recte Geuit, doceat Virta, ct stro agnosset Clauius errorem suum. De at tamen Gregorianum Calendarium,quas Clausesset, exagitare . memineritque religionis,concordiae publieae, Pontisciae auctorita tis. Verum C tsaepius aetat 9 intelligit homo euiuscuius rei cupidus,obtrudi Vietaeum non posse Calendarium,nisi Gregorianum

extrudatur Palam cum Gregorio pugnare qu audet Oritur tamensperare,vulnerari posse Pontiscem persuis latus. Sed quocumque res euadat,vix eo adducimur, ut condemn mus nostra,probemus autem aliena Rapimur omnes τώ quantamcumque simulemus sanctitatem, inua pos sumus artriveritati vim facimus , ne vinci ullo modo vide, muri